راهنمای انتخاب دکتر روانشناس خوب + فایل صوتی

در  این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان می خواهم به ۳ سئوالی که در کلاس ها، کارگاه ها و همایش ها زیاد از من پرسیده می شود پاسخ دهم. ۱- دکتر روانشناس خوب چه ویژگی هایی دارد؟ ۲- یک دکتر روانشناس خوب در تهران، شیراز، اصفهان، مشهد و …. می توانید به  من معرفی کنید؟ ۳ – بهترین دکتر روانشناس در تهران، شیرازف مشهد، اصفهان یا ایران کیست؟!!

در طول سال هایی که مشغول آموزش دانشجویان و تربیت روان درمانگر بوده ام سئوال های بالا بخصوص سئوال اول جزو  سئوالات پرتکراری بوده که دانشجویان و مراجعان در کارگاه ها، کلاس ها و همایش ها می پرسند.

مطالبی که در ادامه می خوانید را از سه منبع استخراج کردم :

1. بخشی از مطالب این مقاله از کتاب «چگونه روان درمانگر انتخاب کنیم؟»که اخیرا آن را ترجمه کردم؛ استخراج شده اند.
2. بخش هایی از مطالب این مقاله شامل نکاتی است که در کلاس ها و کارگاه های تربیت روان درمانگر برای دانشجویان، روانشناسان و روان درمانگران توضیح می دهم.
3. و در نهایت بخش هایی از این مطالب هم بر اساس تجربیات شخصی خودم در طول ۲۰ سال تجربه روان درمانی و بازخوردهایی که از مراجعان گرفته ام، هستند.

اگر بخواهم با شما صادق باشم، پیدا کردن یک روانشناس خوب در تهران (که بیشترین تعداد روانشناس را در بین شهرهای ایران دارد) یا هر شهر دیگری سخت و دشوار است. چون کافی است در اینترنت یک جستجوی ساده بکنید تا لیستی از صدها روانشناس و مشاور را ببینید که همگی خود را توانمند می دانند و برخی از آنها معتقدند بهترین دکتر روانشناس در تهران ، ایران و حتی جهان هستند  (معمولا کسی نمی گوید ماست من ترش است)!! و متاسفانه در جامعه ما هم بازار دروغ و ادعاهای واهی بسیار رونق دارد.

اما وقتی سراغ رزومه برخی از این افراد می رویم متوجه می شویم که یا رزومه مشخصی ندارند (مثلا مشخص نیست مدرک خود را از کدام دانشگاه گرفته اند یا سوابق علمی و پژوهشی آنها چه بوده است؟ یکی گفته هیئت علمی دانشگاه است؛ اما اسمی از دانشگاهش نبرده است، دیگری گفته دکتری روانشناسی دارد اما اسمی از دانشگاه محل تحصیلش نبرده).

سال ها قبل یک آقایی در سایت خود مدعی بود که دکترای روانشناسی از ایتالیا دارد. سال ها بعد ایشان در دانشگاه علوم تحقیقات در درس نظریه های روان درمانی در مقطع ارشد دانشجوی من بود!! و یا فرد دیگری در رزومه خود نوشته بود که بهترین دکتر روانشناس در تهران است و کتاب او رتبه دوم بهترین کتاب های خودیاری در دنیا را کسب کرده است (من که نمی دانم مسابقات جهانی کتاب های خودیاری کجا برگزار می شود اگر شما اطلاع دارید لطفا من را هم بی خبر نگذارید!). احتمالا ایشان تا چند وقت دیگر ادعا می کند که در المپیک روانشناسی در رشته درمان افسردگی سرعتی مدال طلا کسب کرده است!!

قبول دارم که پیدا کردن روان درمانگر خوب سخت است اما به زحمتش می ارزد.  چون روان درمانی فرایندی طولانی و پرهزینه است. سهل انگاری در انتخاب مشاور خوب باعث می شود وقت و هزینه شما هدر رفته و از گرفتن نتیجه نا امید شوید. مراجعان زیادی را دیده ام که سالهاست با مشکلی درگیر بوده اند و این تصور را داشته اند که مشکل شان غیر قابل حل است در صورتی که متاسفانه درمان درستی دریافت نکرده بودند.

 قبل از مطالعه ادامه مطلب پیشنهاد می کنم این فایل صوتی را گوش کنید. در این فایل درباره روش انتخاب روان درمانگر خوب توضیحاتی داده ام.

اولین نکته ای که باید در انتخاب  روان درمانگر در نظر داشته باشید این است که  صرف گپ زدن و درد و دل کردن با هر فردی که گوش شنوایی داشته باشد حال ما را به طور موقتی خوب می کند اما این حس خوب موقتی  لزوما به معنای درمان مشکل نیست.

یک دکتر روانشناس خوب می تواند تاثیر دراز مدتی روی مشکل مراجع خود داشته باشد. و به او مهارت هایی برای کنترل افکار و هیجاناتش بیاموزد، برای غلبه بر آسیب هایی که دیده به او کمک ، او را به سمت رابطه های بهتر هدایت و در نهایت به نسخه بهتری از خودش تبدیل کند.

ویژگی اولیه و حداقلی یک دکتر روانشناس خوب

تحقیقات انجام شده در دهه های اخیر نشان می دهد یکی از عوامل مهم اثر بخشی جلسات روان درمانی ویژگی های روان درمانگر است. به همین دلیل ممکن است مثلا دو روانشناس از یک روش درمانی مشابه برای درمان افسردگی استفاده کنند اما میزان بهبودی مراجعان یکی از این مشاوران بیشتر از مشاور دیگری باشد. به عبارت دیگر  ویژگی هایی شخصیتی مشاور بر اثربخشی کار او اثر زیادی دارد. اما معمولا این تفاوت در مشاغل دیگر دیده نمی شود. مثلا یک جراج قلب ماهر چه بد اخلاق باشد چه خوش اخلاق در هر صورت قلب شما را خوب عمل می کند. اما روانشناسی که نتواند مهارت های ارتباطی خوبی با شما برقرار کند قطعا نمی تواند کمکی در حل مشکل تان به شما بکند.

حالا ببینیم یک دکتر روانشناس خوب چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟

یک روان درمانگر زمانی خوب است که:

• روان درمانگر خوب باید از نظر علمی صلاحیت لازم را داشته باشد. یکی از در دسترس ترین روش های بررسی صلاحیت یک روانشناس داشتن پروانه سازمان نظام روانشناسی است. البته به نظر من داشتن پروانه حداقل صلاحیت برای یک روان درمانگر خوب است و کسی که پروانه سازمان نظام را داشته باشد لزوما درمانگر متبحری نیست.
• مشاور باید به اندازه کافی باصلاحیت و باتجربه باشد تا بتواند بدون اینکه از شنیدن مشکلات شما زیاد برانگیخته شود، به شما کمک کند بر مشکلاتتان غلبه کنید. البته ممکن است مشاوری ملاقات کنید که آموزش یا تجربه لازم برای کمک به شما را نداشته باشد. در این صورت، لازم است این واقعیت را با شما در میان بگذارد.
• درمانگر در مورد فرایند درمان و اینکه چطور می توانید از آن بهره گیرید را توضیح می دهد، اما تضمین نمی کند که حتما موفق می شوید و «همه مشکلاتتان حل خواهد شد». واقعیت این است که هیچ کس – نه شما و نه درمانگر – نمی تواند چنین تضمینی بدهد.
• مشاور همیشه متمرکز بر شماست و با شما رفتار حرفه ای دارد. او قبل از هر جلسه، یادداشت ها یا آیتم های رفتاری جلسات قبل را مرور می کند و برای ملاقات با شما آماده می شود. او معمولا زمان قرار ملاقات با شما را به خاطر دارد، سروقت در کلینیک حضور دارد، و با انجام کارهایی مثل پاسخ ندادن به تلفن، چک کردن ایمیل، یا حواس­ پرت در جلسه درمان نشان می دهد که به شما توجه می کند.
• درمانگر در صورت لزوم، اختلالی را در شما تشخیص می دهد اما کاملا روی شما متمرکز می ماند و به شما کمک می کند این اختلال را مدیریت کنید تا حالتان بهتر شود. به عبارت دیگر، تشخیص اختلال در پس زمینه درمان باقی نمی ماند و به کانون تمرکز تبدیل نمی شود.
• مشاور می داند و برای شما نیز توضیح می دهد که تعداد زیادی رویکردهای درمانی موثر وجود دارند، و تنها یک درمان نمی تواند تمام نیازهای هر مراجعی را رفع نماید. او از اجرای سایر رویکردهای درمانی نیز استقبال می کند.
• مشاور در مورد تکنیک رواندرمانی که قرار است برای شما اجرا کند توضیح می دهد، با اشتیاق به سئوالات شما در مورد یک تکنیک خاص پاسخ می دهد، و در مورد هر تکنیکی که برای شما جدید یا متفاوت باشد نظرتان را جویا می شود.
• درمانگر میان افکار و احساسات شما تعادل برقرار می کند، بی آنکه از شدت یکی بکاهد یا دیگری را نادیده بگیرد.
• مشاور همیشه در جلسات درمان دارای هیجان مناسب و متعادلی است. چون مشاوران خوب با مراجعانشان همدلی می کنند و واقعا به آنها اهمیت می دهند، گاهی وقتی از تجربه یک مراجع آگاه می شوند، هیجان خاصی در آنها به وجود می آید. مثلا اگر مراجعی یکی از عزیزانش را از دست داده باشد، مشاور ناراحت می شود و این ناراحتی را بروز می دهد. هرچند اشکالی ندارد که درمانگر برخی احساساتش را در جلسه درمان بروز دهد اما زیادی هیجان زده شدن معمولا ایراد دارد. یک درمانگر خوب همیشه روی هیجانات شما متمرکز است نه هیجانات خودش.
• درمانگر به شما کمک می کند در یک محیط ایمن و به شیوه ای درمانی، بدون اینکه مجددا دچار تروما شوید، با احساسات و خاطرات بسیار آسیب پذیرتان مواجه گردید. چون شما و درمانگرتان با هم کار می کنید، درمانگر می داند چه زمانی برای کار با این احساسات و خاطرات مناسب است. درمانگر شما را نه به سوی بررسی این احساسات «هل می دهد» و نه از آن «باز می دارد».
• مشاور خودش هم تجربه شرکت در درمان را دارد. بسیاری از مشاوران به دلیل اینکه خودشان تجربیاتی مثبتی از درمانگر داشته اند تصمیم گرفته اند مشاور شوند، و می خواهند این تجربه را برای دیگران نیز بیافرینند. چون برخی دانشجویان قبل از ورود به برنامه آموزش مشاوره تجربه حضور در درمان را نداشته اند، اغلب برنامه های آموزشی از دانشجویان رشته مشاوره می خواهند که حتی برای یک دوره کوتاه مدت، در درمان شرکت کنند. این کار به درمانگر کمک می کند درمان را از دریچه چشم مراجع ببیند.
• مشاور کاملا روشن برایتان توضیح می دهد که چطور می تواند به شما کمک کند. او مثال های ملموسی ارائه می دهد و به شما کمک می کند با شیوه کمک به شما، آنچه لازم است انجام دهید، و نحوه ارزیابی پیشرفت درمان آشنا شوید.
• مشاور به طور منظم پیشرفت شما را بر اساس اهدافتان می سنجد و به شما کمک می کند متوجه شوید که الان کجا هستید و لازم است به کجا برسید.
• احساس می کنید با مشاورتان ارتباط برقرار کرده اید. این نشان می دهد که مشاور واقعا به شما و به اهدافی که برای زندگیتان تعیین کرده اید باور دارد.
• گفت و گوی شما با مشاورتان حالتی طبیعی و متعادل دارد. او نه خیلی زیاد و نه خیلی کم صحبت می کند. علاوه بر این، از زبان و اصطلاحات قابل درک استفاده می کند و هر مفهومی را ظاهرا که دشوار یا گیج کننده است برایتان توضیح می دهد.
• مشاور به شما کمک می کند به نقش خودتان در میزان شاد بودنتان پی برید و متوجه شوید که اگرچه برخی افراد تاثیر منفی بر زندگی شما به جای می گذارند، اما سرزنش کردن آنها کمکی به شما نمی کند و بخشی از گزینه های سالمتان نخواهد بود.
• درمانگر با استفاده از مهارت های مقابله ای موثر، نیازهای روزمره مربوط به مدیریت علائمتان را تامین می کند، و سعی می کند دلایل اصلی این علائم را بیابد و آنها را حل کند. او با تمرکز بر هر دو نیاز، به جای اینکه فقط روی یکی از آنها متمرکز شود، به پیشرفت شما در درمان بیشتر کمک می کند.
• روشن است که تنها هدف درمانگر این است که می خواهد به شما کمک کند. به عبارت دیگر، او روی تامین نیازهای خودش متمرکز نمی شود، زیاد در مورد خودش صحبت نمی کند، اطلاعات شخصی را که برای شما ارزش درمانی ندارند افشا نمی کند، و از شما نمی خواهد کاری که ربطی به اهداف درمانتان ندارد انجام دهید.
• مشاور می داند که ممکن است پاسخ همه سئوالات شما را نداند، یا نتواند در برخی زمینه ها به شما کمک کند. او صادقانه به اشتباهاتش اعتراف می کند، از بازخوردهای واقعی شما استقبال می کند، و از آنها به عنوان تجربیات یادگیری بهره می گیرد تا در کمک به شما و تامین نیازهایتان در آینده بهتر عمل کند.

همدلی و رابطه درمانی

همدلی، که «توانایی خود را در جای دیگری قرار دادن» تعریف می شود، یکی از ویژگی های یک رابطه خوب است. درمانگران غالبا افرادی همدل هستند، و همین ویژگی یکی از مهم ترین دلایلی است که شغل درمانگری را انتخاب کرده اند. همدلی کردن در بافت درمان به مراجع کمک می کند احساس کند امنیت دارد، درمانگر او را درک می کند، و در نهایت، احساس می کند می تواند رشد کند و وضعیتش را بهبود بخشد.

همدلی همان چیزی است که به رابطه میان شما و درمانگرتان شکل می دهد. رابطه با شما و درمانگرتان نیز یک عامل کلیدی در موفقیت درمان است. بدون داشتن یک رابطه قوی، درمانگر شانس اندکی برای کمک خالصانه به مراجع در مقابل مشکلات دارد، و به همین اندازه از شانس مراجع هم برای پیشرفت در درمان کاسته می شود.

یکی از نشانه های خطر در درمان، وجود «رابطه دوگانه» است. به زبان ساده، در یک رابطه دوگانه مراجع با مشاورش نه فقط در بافت درمان، بلکه در بیرون از این بافت نیز ارتباط دارد. غالبا مراجع در رابطه دوم احساس سردرگمی می کند. یک دکتر روانشناس خوب همیشه رابطه­ موثر و حرفه ای خود را با شما حفظ می کند. اگرچه ارتباط شما با روانشناس تان ممکن است خیلی صمیمی باشد – چون شما درونی ترین افکارتان را، گاهی در طولانی مدت، با او در میان می گذارید – اما مشاور آموزش دیده است که این نزدیکی را مدیریت کند و با زیر پا گذاشتن اصول اخلاقی، برای شما به یک دوست یا شریک عاطفی تبدیل نشود.

درمان زمانی خوب است که:

• درمانگر همیشه رابطه حرفه ای خود را با شما حفظ کند. او رابطه دوستانه ای با شما دارد اما هرگز در بیرون از محیط درمان به دوست شما تبدیل نمی شود.
• درمانگر با شما مانند «یک فرد کامل» ارتباط برقرار می کند. به عبارت دیگر، او شما را مساوی با مشکلاتتان تعریف نمی کند و در مورد شما قضاوت منفی نمی کند. شما هم احساس می کنید درمانگرتان خالصانه از شما مراقبت می کند و به فکر شماست. یکی از ویژگی های درمان خوب، «توجه مثبت نامشروط» است. توجه مثبت نامشروط یعنی درمانگر بتواند به مراجع صرف نظر از رفتارها، سبک زندگی یا سایر مشکلاتش با دیدگاهی مثبت بنگرد.
• درمانگر به ارزش ها و اعتقادات شما احترام می گذارد و طبق ارزش ها و عقاید شخصی خودش با شما رفتار نمی کند. او به فرهنگ و مذهب شما حساس است و در صورت نیاز، از آنها به عنوان بخشی از درمان بهره می گیرد. اگر درمانگر با اعتقادات شما آشنا نباشد مودبانه در این مورد از شما سئوال می پرسد تا بینش کامل تری از شما کسب کند.
• درمانگر به اندازه کافی با مرزهای فیزیکی شما آشناست. او به «حریم خصوصی شما وارد نمی شود» و شما را لمس نمی کند.
• مشاور در سطح مناسبی با شما همدلی می کند. پاسخ های هیجانی او به تجربیات زندگی شما در حد طبیعی و مناسب است. به عبارت دیگر، درمانگر به شکلی اغراق­ آمیز یا بسیار بی احساس با شما برخورد نمی کند.

·        روانشناس خوب شنونده خوبی است.

روانشناس خوب شنونده خوبی است و در جلسه مشاوره این حس را به شما می دهد که حرفهایتان شنیده و به شما توجه می شود. او در طول جلسه با گوشی خود سرگرم نیست یا مدام به تلفن یا موبایل پاسخ نمی دهد و تمام حواسش به شما و صحبت های شماست.

·        روانشناس خوب مهارت های بین فردی خوبی دارد.

اولین و بدیهی ترین مهارتی که هر روانشناسی باید داشته باشد این است که بتواند با دیگران به خوبی ارتباط برقرار کند. او به احساسات و افکار دیگران توجه می کند و با مراجع خود گرم و دوستانه برخورد می کند و در جلسه درمان بر مراجع تمرکز می کند نه خودش

·        درمانگر خوب قابل اعتماد است.

روانشناس خوب قابل اعتماد است و تمامی حرف هایی که به او می زنید را (اعم از احساسات، افکار و اتفاقاتی که برایتان رخ داده یا کارهایی که انجام داده اید) می شنود بدون آنکه شما را قضاوت کند و تلاش می کند به شما در جهت اهداف مشترک تعیین شده کمک کند. پس به سادگی می توانید با او درباره درونی ترین احساسات و افکار خود صحبت کنید بدون آنکه نگران قضاوت شدن از طرف او باشید.

• درمانگر خوب از خودآگاهی و خود مدیریتی لازم برخوردار است.

روانشناس خوب می داند که جلسه درمان متعلق به مراجع است و امور خود را وارد جلسه درمان نمی کند. او از واکنش های خود به مشکلات مراجع آگاه است و می تواند احساسات و افکار خود را در جلسه درمان مدیریت کند.

اگر متوجه شدید که درمانگر به جای تمرکز بر مسائل شما بیشتر درباره مسائل خودش در جلسه درمان صحبت می کند و به آنها می پردازد مشخص است که نتوانسته افکار و احساسات خود را مدیریت کند.

درمانگری که در جلسه درمان از کوره در می رود مطمئنا نمی تواند در حل مشکل تان به شما کمکی کند.

• روانشناس متبحر به تفاوت های فرهنگی و قومیتی شما احترام می گذارد.

روانشناس باید به مراجع با هر اعتقاد و باور و از هر فرهنگ و قومیتی که باشد احترام بگذارد و او و باورهایش را زیر سؤال نبرد. آداب و رسوم و باورهای مراجع باید برای روانشناس قابل احترام باشد. مگر آنکه این باورها یا آداب و رسوم بر زندگی و عملکرد مراجع تأثیر منفی داشته باشد و نیاز باشد در جلسات درمانی به آنها پرداخته شود.

پیشرفت در درمان

میزان پیشرفت شما در درمان، شاخص نهایی یک درمان خوب است. به طور کلی، صرف نظر از صلاحیت و مهارت های درمانگر، آنچه واقعا اهمیت دارد این است که شما احساس بهتری داشته باشید. قبل از بیان آخرین دسته از نشانه های یک دکتر روانشناس خوب بسیار مهم است که بدانیم عدم پیشرفت مراجع به معنای بد بودن یا بی صلاحیت بودن درمانگر نیست. روان درمانی ماهیتا پدیده ای ذهنی است که نیازها، آمادگی، و سبک زندگی مراجع و درمانگر بر آن تاثیر می گذارد. گاهی مراجع آمادگی شرکت در درمان را ندارد، و گاهی هم مراجع و درمانگر مناسب هم نیستند.

تغییراتی که در ادامه نام برده ام معمولا یک مرتبه روی نمی دهند، بلکه به تدریج و به مرور بروز می کنند و لزوما همه موارد برای یک فرد رخ نمی دهد. علایم پیشرفت درمان با توجه به نوع مشکل و شرایط مراجع متفاوت خواهد بود.

درمان زمانی خوب است که:

•  احساس بهتری داشته باشد! در یک درمان خوب متوجه می شوید که شادتر، آرام تر، راحت تر و نسبت به آینده امیدوارتر هستید.
• خودتان مشکلاتتان را حل می کنید، و برای چاره اندیشی به دنبال درمانگر یا شخص دیگری نیستید. یک درمانگر خوب شما را در اجرای بهترین راه حل هایی که خودتان انتخاب کرده اید یاری می دهد. او یک «ناجی» نیست که شما را از مواجهه با چالش های پیش رو نجات دهد، بلکه کمکتان می کند نسبت به افکار، احساسات و تجربیاتتان به بینش برسید تا بهترین گزینه را انتخاب کنید و وضعیت هیجانی سالمتری داشته باشید.
• با افت و خیزهای زندگی راحت تر مقابله می کنید و کنترل بیشتری بر احساساتتان دارید. لحظات دشوار را بخشی از زندگی می دانید و کمتر به خاطر آنها برآشفته می شوید.
• بیشتر می بخشید و پذیراتر عمل می کنید. اطرافیانتان را، از جمله آنهایی که به شما آسیب زده اند، مثل انسان هایی می بینید که ممکن است درست مانند خود شما اشتباه کرده باشند.
• به طور کلی با خودتان، احساساتتان، اطرافیانتان و زندگیتان ارتباط بیشتری دارید. دوست دارید واقعا زندگی کنید نه اینکه فقط روزها را پشت سر بگذارید.
• متفاوت تر از قبل می بینید. اکنون به زندگی و چیزهای متغیر در اطرافتان به چشم دیگری نگاه می کنید. گاهی در جایی که قبلا مشکل می دیدید، اکنون راه حل پیدا می کنید.
• دست به انتخاب های مختلفی می زنید و بیشتر به نیازهایتان اهمیت می دهید. متوجه می شوید گزینه هایی پیش رویتان هستند که قبلا به آنها فکر نمی کردید.
• بیشتر لبخند می زنید/ می خندید؛ به طور کلی، نگرش مثبت تری دارید و بیشتر روی آینده متمرکز می شوید.
• دیگران هم به تغییرات شما واقف هستند، و به شیوه ای متفاوت و مثبت تر با شما برخورد می کنند.
• با سایر افرادِ زندگی تان (مثلا دوستان، اعضای خانواده، همکاران، غریبه هایی که در طول روز با آنها مواجه می شوید) ارتباط بهتری دارید.
• به آینده خوش بین تر هستید.
• برای زندگیتان برنامه یا هدفی دارید، و سعی می کنید به اهدافتان دست یابید.
• مرزهای سالمی میان خود و اطرافیانتان تعیین می کنید. این کار به شما کمک می کند با آنها روابط محکم تری داشته باشید.
• نه تنها زمانی که با درمانگرتان صحبت می کنید، بلکه بیرون از بافت درمان هم احساس بهتری دارید.
• هم از نظر هیجانی و هم از نظر جسمی احساس امنیت می کنید.
• احساس می کنید در زندگی اطرافیانتان فردی مهم، شایسته، و تاثیرگذار هستید. می دانید که برای خودتان و دیگران ارزشمند هستید.
• احساس می کنید قوی هستید و بهتر می توانید نیازها و خواسته هایتان را مطرح کنید. احساس نمی کنید قربانی رفتار دیگران هستید.
• گزینه های سالمتری برای رفتار، افکار و احساساتتان پیش رو دارید و خودتان از میان آنها انتخاب می کنید.

روانشناس خوب روند پیشرفت درمان را زیر نظر دارد.

شاید شما فراموش کنید در طول جلسات روند پیشرفت خود را بررسی کنید اما درمانگر باید گاهی پیشرفت شما را چک کند و ببیند آیا بر اساس اهداف درمانی تعیین شده حرکت می کنید؟ انجام این کار کمک می کند تا سرعت پیشرفت در جلسات بیشتر شود و در صورت نیاز روش های درمانی مورد اصلاح و بازبینی قرار گیرد.

 مشاوره خوب امیدوار و خوش بین به بهبودی شماست.

امیدواری فاکتور بسیار مهمی در بهبود و درمان مشکلات مراجعان است. درمانگر خوب به مراجع امید می دهد که می تواند بر مشکلات خود غلبه کند اما امید واهی و غیر منطقی نمی دهد و با توجه به نوع مشکل، توانایی مراجع و مهارت خویش، به بهبودی او خوشبین و امیدوار است.

مشاور متبحر هدف های درمانی مشترکی را تعیین می کند.

یکی از مهمترین ویژگی های یک روانشناس کارآمد این است که با همکاری مراجع خود اهداف درمانی مشخصی را تعیین و برای دستیابی به آن ها تلاش کند. به عبارت دیگر، شما می دانید که قرار است در جلسات مشاوره چه هدف هایی دنبال شوند.

روانشناس با تجربه توصیف مشخصی از مشکل شما ارائه می دهد.

مراجعان دوست دارند بدانند دلیل اختلال و مشکلاتشان چیست. روانشناس کارآمد، توصیف ساده و قابل درکی به مراجع خود درباره علل مشکل و نشانه های ایجاد شده می دهد زیرا مراجع نباید در جلسات درمان احساس سردرگمی و ناآگاهی داشته باشد و نداند چه اتفاقی در جلسه رخ می دهد.

روانشناس توصیۀ مستقیم نمی کند.

یک روانشناس خوب به شما توصیه مستقیم نمی کند (مگر در شرایط اضطراری و بحرانی) و تلاش می کند توانایی حل مسأله را آموزش دهد تا خودتان بتوانید مشکلتان را حل کنید.

او با همکاری شما مشکل مطرح شده را تحلیل و به شما کمک می کند که بهترین انتخاب را داشته باشید اما به جای شما انتخاب نمی کند. این ضرب المثل قدیمی در جلسات مشاوره کاربرد زیادی دارد: روانشناس خوب کسی است که به شما ماهیگیری یاد بدهد نه ماهی!

روان درمانگر خوب همیشه به دنبال افزایش دانش و توانایی خود است.

علم روانشناسی مانند سایر علوم هر روز شاهد پیشرفت های جدیدی است به همین دلیل هر روانشناسی باید خود را ملزم به مطالعه و آموزش پیوسته برای ارتقای توانایی ها و مهارت های خود کند. پس باید به توانایی های افرادی که خود را عالم و همه چیزدان می پندارند شک کرد.

متاسفانه روانشناسان زیادی را می شناسم که حتی یک جلد کتاب هم در طول سال مطالعه نمی کنند یا سال هاست که در هیچ دوره آموزشی جدیدی شرکت نکرده اند.

دکتر روانشناس خوب در صورت نیاز ارجاع می دهد.

هیچ روانشناسی نیست که بر همه شاخه ها و اختلالات روانشناسی تسلط داشته باشد. برخی از درمانگران روانشناس کودک هستند ، برخی بیشتر در حوزه خانواده و برخی در حوزه مشکلات فردی تخصص دارند و هر روانشناسی بر رویکردهای درمانی مشخصی تسلط دارد. روانشناسی که همه نوع مراجعی از کودک تا بزرگسال را می پذیرد باید بر توانایی های او شک کرد.

پس یک دکتر روانشناس خوب ممکن است با توجه به علایم بیماری، شما را به روانشناس دیگر یا روانپزشک ارجاع دهد.

بهترین دکتر روانشناس در تهران کیست؟

حالا رسیدم به پاسخ سخت ترین سئوال از بین سه سئوالی که در ابتدای مطلب مطرح کرده بودم. همه می دانیم که افراد دربارۀ پدیده های مشخص، نظرات متفاوتی دارند و گاهی این نظرات بر اساس اصول مشخصی نبوده و بیشتر سلیقه ای است؛ مثلاً برخی معتقدند بهترین اتومبیل، بنز است و برخی BMW را بهترین می دانند! برخی طرفدار مسی هستند و برخی رونالدو! برخی رنگ های تیره را بیشتر می پسندند و برخی رنگ های روشن! اما به نظر شما انتخاب یک روانشناس خوب هم سلیقه ای است؟ آیا به اصول مشخصی نیاز ندارد؟

اجازه دهید پاسخ مشخصی به سئوال بهترین دکتر روانشناس در تهران کیست بدهم؟ واقعیت این است که به دلایل زیر این سئوال پاسخ مشخصی ندارد و شما نمی توانید یک نفر را به عنوان بهترین روانشناس تهران یا ایران معرفی کنید. پس اگر به دنبال پاسخ مشخصی برای این سئوال هستید دارید وقت خودتان را تلف می کنید.

• روانشناسان خوب زیادی در کشور داریم اما اینکه یک نفر را به عنوان بهترین دکتر روانشناس تهران یا ایران انتخاب کنیم ممکن نیست. چون حوزه های روانشناسی اینقدر زیاد است که هر روانشناسی در یک یا چند حوزه دارای تخصص است که نمی توان گفت کدام یک از بقیه بهتر است.
• نکته دیگر این است روانشناس خوب بودن ترکیبی از ویژگی های شخصیتی و مهارت های تخصصی است. به عبارت دیگر روانشناس خوب باید شخصیت نرمالی داشته باشد. به کارش علاقه مند باشد و از تخصص و تجربه کافی هم برخوردار باشد. ترکیب این ۳ عامل باعث می شود که تعداد درمانگران متبحر بسیار کم باشد. در کشورهای غربی که ساختار آموزش و تربیت رواندرمانگر خیلی اصولی تر و بهتر از کشور ماست کمتر از ۲۰ درصد از روان درمانگران خوب هستند.
• تحقیقات نشان می دهد اثر بخشی درمان های انسجامی پویشی از سایر روش های درمانی مثل شناختی رفتاری ، اکت ، طرحواره درمانی بیشتر است (۶۷ درصد در برابر ۹۱ درصد). پس درمانگری که تبحر، تخصص و تجربه کافی در رویکردهای انسجامی پویشی دارد می تواند در درمان مشکل مزمن و شدیدتر موفق تر عمل کند. اما به دلیل آنکه تسلط بر این روش درمانی سخت تر از روش های درمانی دیگر است متاسفانه درمانگر با تجربه خوب در این زمینه کم داریم. از سوی دیگر بسیاری از درمانگران هم متاسفانه بدون آنکه آموزش کافی در حوزه درمان پویشی دیده باشند مدعی این هستند که رواندرمانگر پویشی هستند.

راهنمایی انتخاب دکتر روانشناس خوب در تهران

شاید این سئوال به ذهن شما آمده باشد ویژگی هایی که در بالا مطرح کردید را کسی می تواند تشخیص دهد که قبلا به آن روانشناس مراجعه کرده باشد اما من که می خواهم برای اولین بار به روانشناس مراجعه کنم از کجا بدانم درمانگری خوب هست یا نه؟

به نظرم برای انتخاب یک دکتر روانشناس خوب در تهران طی کردن مراحل زیر می تواند مفید باشد:

1. جستجو در اینترنت برای پیدا کردن یک یا چند نفر و یا پرسیدن از دوستان، آشنایان که فردی را به شما معرفی کنند.
2. پس از اینکه یک یا چند نفر را مشخص کردید به صورت دقیق رزومه آنها را بررسی کنید. در بررسی رزومه چند نکته را مدنظر داشته باشید. مهمترین مساله واقعی و درست بودن رزومه است. فراموش نکنید احتمال اینکه ادعاهای خیلی بزرگ غیر واقعی باشند بیشتر است.
3. پس از آنکه رزومه فرد مورد نظر را بررسی و تایید کردید باید مطمئن شوید که دکتر روانشناس انتخاب شده در حل مشکل شما تخصص دارد یا خیر؟
4. پس از تایید نهایی یک جلسه مشاوره با درمانگر انتخاب شده داشته باشید (به صورت حضوری یا تلفنی)
5. پس از این جلسه بررسی کنید آیا اکثر ملاک های مطرح شده در این مطلب را در آن درمانگر وجود دارد؟ می توانید از تست تشخیص روانشناس بالینی خوب استفاده کنید.
6. اگر از نظر تخصص، تجربه و شخصیتی فرد انتخاب شده مورد تایید شما بود می توانید فرایند درمان خود را با او آغاز کنید. فقط نکته ای که باید در نظر داشته باشید این است که درمان معمولا در یک جلسه امکان پذیر نیست پس انتظار نداشته باشید در همان جلسه اول تغییرات اساسی در مشکل شما ایجاد شود.

خلاصه و جمع بندی

در این مطلب سعی کردم در کنار معرفی ویژگی های دکتر روانشناس خوب ، توضیحاتی درباره مراحل انتخاب دکتر روانشناس خوب در تهران و پاسخی به سئوال بهترین دکتر روانشناس در تهران کیست بدهم. در صورتی که سئوالی در این زمینه دارید لطفا در کامنت های همین مقاله  مطرح فرمایید.