وسواس چیست؟
گاهی وقت ها چک کردن مجدد اتو برای اطمینان از خاموش بودن آن، نگرانی درباره آلودگی دست ها و داشتن افکار خشن و ناخوشایند، طبیعی است. ولی اگر مبتلا به اختلال وسواس فکری یا وسواس فکری عملی هستید، افکار وسواسی و وسواس عملی در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد میکنند.
اختلال وسواس (OCD) نوعی اختلال اضطرابی است که علایم آن، افکار ناخواسته، غیرقابل کنترل و تکراری است. که این افکار شما را وادار به انجام اعمال وسواسی میکنند. معمولا مبتلایان به وسواس می دانند که افکار وسواسی و رفتارهای جبری آنها غیرمنطقی هستند، با این وجود نمیتوانند در مقابلشان مقاومت کرده و آنها را رها کنند.
وسواس درست مثل سوزن گرامافون که روی یک صفحه قدیمی گیر کرده است، مغز را درگیر فکری خاص و سپس وادار به انجام کاری خاص می کند. برای مثال، ۲۰ دقیقه از وقتتان را صرف بررسی خاموش بودن اجاق گاز میکنید؛ چون میترسید که نشت گاز، خانه شما را به آتش بکشد. یا این که آنقدر دستتان را میشویید که زخم میشود، چون از میکروبها میترسید. اگرچه این اعمال تکراری حس ناخوشایندی در فرد ایجاد می کنند ولی اضطراب ناشی از افکار وسواسی را تا حدودی کاهش می دهند.
وسواس فکری چیست؟
بیشتر مردم در بخش هایی از زندگی خود برخی از افکار یا اعمال وسواسی را تجربه می کنند اما به این معنی نیست که همه ی ما به اختلال وسواس یا همانOCD مبتلا هستیم. کسی که به اختلال وسواس مبتلاست چرخه وسواس فکری و عملی اش آنقدر شدید است که وقت زیادی از او می گیرد و در انجام کارهای روزمره و زندگی اش مشکل ایجاد کند.
وسواس فکری افکار، تصاویر و تکانه هایی هستند که مرتبا در ذهن فرد تکرار می شوند و به نظر می رسد خارج از کنترل فرد هستند و علی رغم میل او به ذهنش می آیند. مثل اینکه فرد مدام فکر می کند مبادا دستش آلوده باشد (فکر وسواسی) و برای کاهش نگرانی از آلوده بودن دستش آن را مدام می شوید (وسواس عملی)
در مکالمات روزمره زیاد از کلمه ی وسواس و وسواسی استفاده می شود. اما بیشتر به معنی “اهمیت دادن” به چیزی است. مثلا فردی که می گوید من روی کارم وسواس دارم یعنی کارم برایم اهمیت دارد و به این معنی نیست که به OCD مبتلاست.
شما می توانید به شدت درگیر خواننده یا تیم فوتبال مورد علاقه خود باشید اما باز هم به کارهای روزمره ی خود برسید و با دوستانتان شام بخورید، سر ساعت مشخصی برای خواب آماده شوید و صبح ها به موقع سرکار بروید. پس شما مبتلا به OCD نیستید.
حتی داشتن افکار آزار دهنده هم به معنی فکر وسواسی نیست. مثلا هرکسی ممکن است گاهی نگران بیمار شدن خودش یا عزیزانش باشد، اما این نگرانی لزوما نشانه های OCD نیستند.
چون شدت و مدت زمان درگیری با این افکار زیاد نیستند و زندگی عادی فرد را دچار اختلال نمی کند.
علایم وسواس فکری
به طور خلاصه می توانم بگویم برای آنکه فردی به وسواس فکری مبتلا باشد باید علایم زیر را داشته باشد:
- وجود افکار، تصویرها یا تکانه هایی که مدام در ذهن او تکرار شوند. مثلا این فکر که دستانم آلوده هستند. یا بیماری ایدز دارم. نکنه به فرزندم آسیب بزنم
- افکار یا تصاویر باید غیر منطقی باشند. مثلا فردی که به خاطر عبور از کنار یک سطل زباله نگران این است که مبادا به ایدز مبتلا شود. فکر غیر منطقی دارد. چون می داند ایدز فقط از طریق خون منتقل می شود و عبور از کنار سطل زباله نمی تواند باعث ابتلا به ایدز شود.
- شدت و میزان افکار زیاد باشد به طوری که روند زندگی او را مختل کند. مثلا اگر شما امروز برای عیادت فردی به بیمارستان رفته باشید و پس از برگشتن همه لباس های خود را ضدعفونی کنید لزوما به وسواس مبتلا نیستید اما اگر روزها پس از عیادت ذهن تان درگیر آن روز باشد و مراقبت های ویژه ای بکنید احتمالا به وسواس فکری مبتلا هستید.
وسواس عملی چیست؟
وسواس عملی
وسواس عملی (یا همان اجبار) بخش دوم اختلال OCD است. .وسواس های عملی رفتارها یا افکاری هستند که فرد برای خنثی کردن افکار وسواسی و کاهش اضطراب خود انجام می دهد.
انجام وسواس های عملی زمان بر هستند و مانع انجام فعالیت های مهم و عادی فرد می شوند. البته انجام هر رفتار تکراری به معنی این نیست که فرد وسواس عملی دارد. مثلا، داشتن ساعات خواب منظم، انجام منظم اعمال دینی و یا داشتن زمان مشخص برای مطالعه نوعی رفتار های تکرار شونده هستند و معمولا کارکرد مثبتی دارند و به رشد فرد کمک می کند.
تفاوت دیگر وسواس عملی با سایر کارهای تکراری این است که در OCD فرد خود را مجبور به انجام اجبارها می داند و در صورت انجام ندادن آنها شدیدا مضطرب می شود.
پس به طور خلاصه می توانم بگویم وسواس عملی نشانه های زیر را دارد:
۱- انجام کارهای تکراری غیر منطقی
۲- ناتوانی در انجام ندادن این کار (احساس اینکه مجبور به انجام این کارها هستم)
۳- انجام این کارهای تکراری زندگی روزمره من را مختل کرده است. (مثلا وقت زیادی باید در حمام یا دستشویی بمانم)
وسواس های عملی رایج
- وسواس شستشو
- وسواس چک کردن
- وسواس تکرار
- وسوس های عملی ذهنی
- وسواس های عملی دیگر
تست های کلینیک وسواس
روش های مختلف درمان وسواس فکری و عملی
تحقیقات مختلف نشان می دهد که بالای ۸۰ درصد از افراد مبتلا به وسواس که تحت درمان مناسبی قرار گرفته اند؛ علایمشان بهبود یا کاملا درمان شده است. نکته مهم انتخاب مناسب ترین مدل درمان برای هر مراجع است و لزوما هیچ روش درمانی نمی تواند برای همه افراد مناسب باشد. به طور کلی ۵ روش مختلف برای درمان وسواس فکری و عملی وجود دارد:
دارو درمانی: دارو درمانی باید تحت نظر روانپزشک انجام شود و در بسیاری از مراجعان به خصوص افرادی که وسواس آنها ریشه ژنتیک دارد می تواند بسیار موثر باشد.
درمان های روانشناختی ( روان درمانی) : درمان های روانشناختی مختلفی برای درمان وسواس وجود دارد.
- درمان روانپویشی (Psychodynamic): یکی از درمان های بسیار موثر در درمان وسواس فکری و عملی است. هدف این رویکرد شناسایی و حل تعارضات درونی فرد است که به صورت ناهشیار باعث ایجاد وسواس در او می شود.
- درمان شناختی رفتاری (CBT): از روش های مورد استفاده برای درمان وسواس، درمان شناختی رفتاری (CBT) است.
- مواجهه و جلوگیری از پاسخ (ERP): یکی دیگر از روش های پر استفاده در درمان وسواس، روش رویارویی و جلوگیری از پاسخ (ERP) است. متاسفانه بسیاری از درمانگران بدون بررسی علل وسواس مراجعان فقط از این روش درمانی استفاده می کنند و همین مساله باعث شکست درمان و در مواردی تشدید علایم وسواس فکری یا عملی می شود.
- هیپنوتیزم درمانی: تحقیقات نشان داده است ترکیب هر یک از روش های درمان روانپویشی، درمان شناختی رفتاری و ERP با هیپنوتیزم اثربخشی این روش ها را در درمان وسواس بیشتر می کند.
چه روشی درمان وسواسی برای من مناسب است؟
هیچ روش درمان وسواسی برای همه مناسب نیست. هر مراجعی با توجه به نوع وسواس او، شدت علایم، زمان بروز، و علل ایجاد آن نیاز به یک یا چند روش درمانی مختلف دارد. بنابراین پس از بررسی جامع مشکل وسواس شما می توان بهترین مدل درمان را برای شما تعیین کرد.
به همین دلیل در جلسات درمان ابتدا علایم وسواس فکری یا عملی شما مورد بررسی قرار می گیرد تا بر اساس آن بهترین روش درمان برای شما تدوین شود.
دارو درمانی وسواس
اختلال وسواس فکری- عملی (OCD) با دارو درمانی و روان درمانی قابل درمان است. دارو درمانی در کنار جلسات روان درمانی (درمان شناختی رفتاری و درمان روانپویشی) به کنترل و بهبود علایم کمک می کند. افرادی که ریشه مشکل وسواس آنها ژنتیک است از دارو درمانی نتایج بهتری می گیرند.
داروهایی مثل داروهای ضد افسردگی که مسیرهای سروتونین مغز را هدف قرار میدهند، به خوبی برای درمان افراد مبتلا به OCD مناسب هستند و می توانند علایم وسواس فکری و عملی را کاهش دهند. در صورتی که این داروها برای فرد موثر نباشد ممکن است روانپزشک از داروهای آنتی سایکوتیک استفاده کنند.
چهار داروی SSRI مورد تأیید وزارت غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان بزرگسالان مبتلا به OCD به شرح زیر هستند:
- Luvox (فلووکسامین)
- Paxil (پاروکستین)
- Prozac (فلوکستین)
- Zoloft (سرترالین)
دو نوع از داروهای آنتی سایکوتیک برای درمان وسواس فکری و عملی به کار میروند که شامل آنتی سایکوتیک های نسل اول و نسل دوم هستند. داروهای نسل دوم تحت عنوان داروهای آنتی سایکوتیک آتیپیک(atypical) هم شناخته میشوند که برای تقویت SSRI ها به کار میروند. داروهای آنتی سایکوتیک آتیپیک زیر، عملکرد خوبی داشتند:
- Abilify (آریپی پرازول)
- Risperdal (ریسپریدون)
- Seroquel (کوتیتیاپین)
- Zyprexa (اولانزاپین)
مقالات کلینیک وسواس
دوره های کلینیک وسواس
گروه درمانی وسواس (حضوری)
چه کسانی می توانند در این گروه درمانی شرکت کنند؟ در این گروه درمانی تمرکز ما بر درمان وسواس های
دوره درمان وسواس فکری عملی
امکانات و قیمت پکیج های مختلف ماه اول با پشتیبانی ۱۴۶۰۰۰۰ تومان ۴ هفته اول دوره درمانی ارتباط با دکتر
برخی از نظرات مراجعان و کاربران کلینیک وسواس
فاطمه
سلام آقای دکتر. من ماه پیش دوره تون رو خریدم و تمرینات رو مو ب مو انجام دادم. دو تا بچه کوچیک دارم که وسواس داشت اونا رو عذاب میداد. خیلی بهترم. الهی هرچی از خدا می خوای بهت بده. خیر ببینی
درنا
سلام آقای دکتر. هفته ی چهارم دوره هستم. البته دوست داشتم حضوری برای درمان بیام که شرایطش رو نداشتم. دوره خیلی بهم کمک کرده. البته تمرینات رو مداوم انجام میدم. خیلی ممنون که این دوره رو واسه ماها گذاشتید. دعاگوتون هستم هنوز کامل خوب نشدم، ولی همین که بهترم خیلی خوشحالم
نسرین م
۸ سال بود که وسواس نجس پاکی داشتم. دارو هم آسنترا ۵۰ حدودا ۳ سال هست مصرف می کنم و طبق جدول ثبت وسواس که در هفته اول تمرینات بود در شروع دوره درمان علایمی وسواسی من اینها بودند • حمام ۲.۵ ساعت • دستشویی هر بار ۴۵ دقیقه • شستن دست ها وقتی از بیرون میام ۲۰ دقیقه • شستن دست ها قبل از رفتن به تختخواب ۴۰ دقیقه الان که هفته۱۰ درمان هستم شرایطم اینطور شده: • حمام کمتر از ۴۵ دقیقه • دستشویی ۵ تا ۱۰ دقیقه • شستن دست ها قبل از رفتن به تخت خواب دیگه انجام نمی دم • شستن دست ها وقتی از بیرون میام ۵ دقیقه همسرم و خانوادم میگن خیلی بهتر شدی. بقیه افرادی هم که دوره را خریدن تغییراتی که در دوره درمان داشتن را بنویسن تا بتونیم میزان پیشرفت خودمون را بررسی کنیم و از تجربیات خودتون از دوره درمان هم بنویسید تا بتونیم با کمک آقای دکتر و همدیگه مشکل مون را کامل حل کنیم.
کتی
تجربه مراجعه به بیش از ۱۰ مشاور و ۶ روانپزشک در این ۱۸ سال را دارم. با قعطیت می تونم بگم بهترین متخصص درمان وسوواس در ایران دکتر بهشتیان هست. یک جلسه با ایشون تلفنی صحبت کردم و بعد قرار شد برای درمانم دوره درمانی را تهیه کنم. طوری روی مشکل من تسلط داشتند انگار که ۵۰ جلسه است به ایشون مراجعه کردم.
مهسا رجبیان
الان هفته ۸ دوره درمان هستم، اضطرابم خیلی کمتر شده، حمام رفتنم از ۸ ساعت رسیده به ۲ ساعت .زندگی مشترکم داشت از هم می پاشید. آقای دکتر بهشتیان نمی دونم چطوری ازتون تشکر کنم. فقط می تونم شما را دعا کنم. ان شالله هر چی از خدا می خواهید بهتون بده
لطفا و لطفا مشاوره مجازی برای شهرستانی ها فراهم سازید .امکان حضور در تهران برای ما وجود نداره و مشکل وسواس ما رو خیلی آزار میده
هزینه های درمانتون خیلی خیلی بالاست
سلام
من وقتی ناخنگیر برمیداریم که استفاده کنم این فکر میاد تو ذهنم که نکنه کسی با ناخنگیر یا وسایل تیز بچه کوچولوم را اذیت کنه .و سریع بچه مو بغل میکنم تا آروم بشم و اینکه یه بچه اذیت بشه برام دردناکه
وسواس فکری شدید دارم دیگه نمی تونم تحمل کنم ترا خدا کمکم کنید
من وسواس مواد متادون دارم که فکر میکنم جنگیدن باهاش مث این میمونه موهای سرت سفید بشه تا بتونی مقاومت کنی
سلام و ادب و احترام
جناب دکتر بهشتیان گرامی و بزرگوار
بنده حدودا بیش از سی ( ۳۰ ) سال هست که گرفتار شدید وسواس هستم . تقریبا بعد از ۷ – ۸ سال بعد از بیماری برای درمان به دو تا از متخصصین حاذق و مشهور تهران مراجعه کردم . متاسفانه بدلیل عدم جواب مثبت در روند بهبود و ناامیدی از درمان ( دارو درمانی ) سرخود دارو و دکتر را رها کردم .
عمده مشکل بنده در وسواس ، خواندن صحیح نماز و … ( یعنی حتی رو خوانی از قران و کتاب ادعیه ) برایم مشکل است ( در موقع خواندن به لکنت زبان دچار می شوم ) . و هم چنین پاکی و نجسی ، غسل و … زندگی را برای بنده و اطرافیان بشدت سخت کرده است . لطفا راهنمایی بفرمایید آیا واقعا امکان درمان وجود دارد یا نه ؟
با تشکر از اینکه حوصله نمودید و مطالب بنده را مطالعه کردید
سلام ، خدا بانیت انسان کار داره ، بعد روی خوانی قران مهم است ولی معنیش مهمتره روزی یک ایه بخون وروی معنیش فکر کن این مهم است خدا حتما خودش بهت کمک می کنه
سلام، اگه بیمار رفتار وسواسش رو انکار میکنه و باعث مشکل شده برای بقیه، چطور باید درمان کرد؟
سلام فقط باید براش دعا کرد
سلام من وسواس فکری دارم ولی نمیدونم چطور خوبش کنم به من کمک میکنید؟
سلام آقای دکتر من وسواس فکری عملی شدید دارم و دکتر بهم فلوکسامین سرتالین و ریسپریدون تجویز کرد من خیلی حالم بد بود ۱۵سالمه شب تا صبح درگیرم وبطور وحشتناک عذابم میده ترو خدا یه کاری کنید برام
سلام عزیزدلم نماز وصبر حتما نتیجه می گیری
سلام من سه ساله افکار وسواسی خودکشی و آسیب زدن به دیگران دارم زندگی برایم زجرآور شده دکتر اعصاب رفته ام ولی درمان نشده ام شما را به خدا کمکم کنید
سلام ، منم اینطوری بودم به خدا توکل کن واز صبر و نماز کمک بگیر ان شاءالله حالت خوب میشه داروی کلرو مپیرامین ۲۵ هم من استفاده کردم
سلام روز بخیر من چند سالی است دچاره وسواس فکری شدم حدودا ۱۶ ساله و دکتر رفتم مقطعی خوب شدم قرص فلوکستین میخوردم و دیگه دکتر نرفتم و قرصم را خودم قطع کردم الان چند سالی هست دوباره شروع شده و یک فکری دائم تو ذهنم میچرخه خیلی اذیت میکنه ترخدا کمکم کنید ممنونم.
سلام ، منم دقیقا اینطوری بودم فقط نماز وصبر به ادم کمک میکنه
من همون نماز رو مشکل دارم😂
سلام من چندسال وسواس دارم دکترم رفتم خوب نشدم دارم دیونه میشم توروخداکمکم کنید
تمرینات دکتر رو مو به مو انجام بدید و دائما به اهل بیت (ع) توسل و به خدا توکل کنید حتما در بدترین شزایط هم شکستش میدید!
منم دارم وسواس خیلی بده ادم روانی میشه
سلام
آقای دکتر بنده تقریبا ۶ سال ازدواج کردم و حاضرم براش همه کار انجام بدم ولی باور کردنی نیست من تو این مدت هیچ رابطه ای نداشتم یعنی همسرم هنوز باکره هست من اونقدر دوستش دارم که حاضرم براش بمیرم تقریبا ۷ ماهی هس دکتر و روان درمان میرم وخودم احساس میکنم ۷۰ درصد بهتر شدم ولی همسرم الان میخواد جدا بشه من چیکار کنم میگه درست نمیشم در صورتی که هیچ مشکل جسمی ندارم ولی از افراط دوست داشتنم این مدت نخواستم دخول انجام بدم فقط معاشقه بوده تورو خدا راهنمایی بفرمایید ممنون
توکل بخدا ، نماز و صبر
اول فکر کردم دکتری جواب شونو دادی بعد دیدم همش گفتی نماز و صبر😂
به نظرت وسواس منم با نماز خوب میشه؟
وسواس فکری و حمله پانیک
سلام خسته نباشید ببخشید من به شدت به وسواس فکری و عملی دچار شدم میشه یه راه به من بگین و مشاوره ی غیر حضوی انجام بدم؟ ممنون میشم
سلام ،رو کن به درگاه الهی و توکل به اون و نماز وصبر