اختلال دوقطبی چیست؟

اختلال دوقطبی یک بیماری روانی است که روی خلق اثر می گذارد و باعث بروز تغییرات خلقی شدید می شود. این اختلال در گذشته با نام افسردگی – شیدایی شناخته می شد.
اختلال دو قطبی با تغییرات شدید خلقی از خلق شیدا تا افسرده، تشخیص داده می شود. ممکن است بیمار در میان این دوره های افسردگی و شیدایی، خلق طبیعی را تجربه کند.
مشخصه ی دوره ی شیدایی بی قراری، انرژی زیاد، پرحرفی، بی احتیاطی، احساس قدرت، سرخوشی، ولخرجی سرخوشانه و روابط جنسی خطرناک می تواند باشد. پس از مدتی، این سرخوشی به تحریک پذیری، سردرگمی، خشم و احساس گرفتاری می رسد.
افسردگی، قطب متضاد را توصیف می کند. ناراحتی، گریه کردن، احساس پوچی، بی انرژی بودن، لذت نبردن از فعالیت ها و مشکلات خواب از مشخصات این دوره است.

توصیه می کنم این مقاله را هم مطالعه کنید: افسردگی چیست؟

تشخیص اختلال دوقطبی، به دلیل متفاوت بودن دوره ها در بیماران مختلف، سخت است. ممکن است برای برخی از بیماران، دوره ی افسردگی یا شیدایی هفته ها و ماه ها طول بکشد (گاهی حتی یک سال). برای برخی بیماران، اختلال دوقطبی دوره های کوتاه تری دارد.
برخی از افراد در دوره شیدایی پرکار می شوند و بازدهی آنها بیشتر می شود. در این دوره بیمار احساس می کند همه چیز عالی پیش می رود اما دوره های شیدایی شدید تر می تواند خطرناک باشد. ممکن است این تغییرات شدید با بی قراری، بی بندوباری جنسی، آسیب به زندگی شخصی و حرفه ای و بی مسئولیتی مالی همراه باشد.
دوره ی افسردگی نیز می تواند به همان اندازه خطرناک باشد. ممکن است فرد در این دوره افکار خودکشی داشته باشد.
اختلال دوقطبی برای خانواده ی بیماران نیز خطرناک است. پذیرش شرایط این بیماری برای خانواده ها بسیار سخت است. اینکه فرد گاهی بسیار فعال است و گاهی بی مسئولیت و بی منطق می شود بیشتر از اینکه شبیه بیماری باشد، به رفتاری نامناسب شباهت دارد.

تفاوت اختلال دوقطبی با نوسانات عادی

هر یک از ما ممکن است در طول روز یا هفته نوسانات خلقی داشته باشیم مثلا یک روز سرحال و شاداب و روز دیگر غمگین و گرفته باشیم چنین نوساناتی معمولا اختلال محسوب نمی شوند.
اما در اختلال دو قطبی شدت نشانه ها بیشتر و طولانی تر هستند. نشانه های افسردگی یا شیدایی در اختلال دوقطبی می تواند هفته ها (یا حتی بیشتر) طول بکشد و برخی از بیماران حال طبیعی را به ندرت تجربه می کنند.
نشانه های دوره شیدایی
در طول دوره ی شیدایی اختلال فرد مبتلا نشانه های زیر را تجربه می کند:
• احساس خوشحالی زیاد
• انرژی زیاد
• بلند پروازی
• ولخرجی بیهوده (مثلا خرید وسایل گرانقیمت)
• کاهش میزان خواب و میل به غذا
• تند صحبت کردن
• حساس و زودرنجی
• احساس خلاقیت بیشتر

علت ابتلا به اختلال دوقطبی چیست؟

علت دقیق ایجاد اختلال دوقطبی ناشناخته است اما به نظر می رسد عوامل مشخصی باعث شروع یک دوره می شوند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
• ژنتیک و عوامل شیمیایی مغز
• استرس شدید
• مشکلات آشفته کننده مثل درگیری عصبی شدید
• تغییرات زندگی مثل تغییر شغل، طلاق و …

چه کسانی به اختلال دوقطبی مبتلا می شوند؟

اختلال دوقطبی تقریبا رایج است و از هر 100 نفر یک نفر در برهه ای از زندگی اش به این اختلال مبتلا می شود.
اگرچه اختلال دوقطبی می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد اما معمولا در سنین 14 تا 19 سالگی دیده می شود و به ندرت پس از 40 سالگی بروز می کند.
زنان و مردان به یک اندازه در معرض ابتلا به این اختلال هستند.
الگوی تغییرات خلقی در اختلال دوقطبی برای همه ی افراد یکسان نیست. برخی از بیماران تنها یک یا دو دوره دوقطبی را در طول زندگی خود تجربه می کنند و در میان این دوره ها، زندگی طبیعی دارند درحالی که برخی بیماران دوره های متعددی را می گذرانند.