سیتالوپرام چیست و چه کاربردها و عوارضی دارد؟

سیتالوپرام نوعی داروی ضد افسردگی است که تحت عنوان مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) شناخته می شود. در ادامه این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان با این دارو بیشتر آشنا خواهید شد.

این دارو اغلب برای درمان بدخلقی (افسردگی) و گاهی اوقات نیز برای کنترل حملات پانیک استفاده می شود و به بسیاری از افراد کمک می کند تا افسردگی شان بهبود یابد و عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای ضد افسردگی قدیمی دارد.

سیتالوپرام با نسخه در دسترس بیماران قرار می گیرد و به صورت قرص و قطره مایع موجود است که باید در آب بریزید و مصرف کنید.

نکات کلیدی

• معمولاً ۴ تا ۶ هفته پس از مصرف دارو طول می کشد سیتالوپرام تاثیر خود را بر بدن بگذارد، اگرچه باید بعد از ۱ تا ۲ هفته مصرف دارو احساس بهتری داشته باشید.
• از جمله عوارض جانبی شایع این دارو می توان به خستگی، احساس عصبی بودن، خشکی دهان و تعریق اشاره کرد. این عوارض معمولاً خفیف هستند و پس از گذشت چند هفته از بین می روند.
• اگر شما و روانپزشک تان تصمیم بگیرید که باید سیتالوپرام را ترک کنید، روانپزشک با کاهش تدریجی دوز به جلوگیری از بروز علائم اضافی ترک دارو به شما کمک می‌کند.
•  می توانید در حین مصرف سیتالوپرام الکل بنوشید، اما ممکن است باعث خواب آلودگی شود.
• در زمان مصرف سیتالوپرام از مکمل گیاهی گل راعی استفاده نکنید زیرا ریسک بروز عوارض جانبی را افزایش می دهد.

چه کسانی می توانند سیتالوپرام مصرف کنند

بیشتر بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال می توانند سیتالوپرام مصرف کنند.

اگر دیابت دارید، سیتالوپرام می تواند تثبیت قند خون را دشوارتر کند. شما باید قند خون خود را در چند هفته اول مصرف بیشتر کنترل کنید و در صورت لزوم درمان دیابت خود را کنترل کنید. هنگامی که مصرف سیتالوپرام را شروع می کنید، این موضوع را حتما با روانپزشک خود در میان بگذارید.

چه کسانی نمی توانند سیتالوپرام مصرف کنند

سیتالوپرام برای برخی افراد مناسب نیست. برای اطمینان از بی خطر بودن آن برای شما:

• اگر تا به حال به سیتالوپرام یا هر داروی دیگری واکنش آلرژیک داشته اید
• اگر مشکل قلبی دارید – سیتالوپرام می تواند ضربان قلب تان را تندتر کند یا باعث ضربان قلب نامنظم (آریتمی) شود
• اگر در تلاش برای باردار شدن هستید، باردار هستید یا در حال شیردهی هستید
• اگر مبتلا به بیماری چشمی به نام گلوکوم هستید – سیتالوپرام می تواند موجب افزایش فشار در چشم تان شود
• گر مبتلا به صرع هستید یا تحت درمان با الکترو-شوک درمانی هستید – سیتالوپرام ممکن است تشنج شما را افزایش دهد
• اگر تا به حال یک اختلال خونریزی مانند هموفیلی داشته اید
• اگر تا به حال زخم معده داشته اید

از مصرف این نوع دارو پرهیز کنید.

نحوه و زمان مصرف سیتالوپرام

میزان دوز و تاثیر

سیتالوپرام در قرص های ۱۰، ۲۰ و ۴۰ میلی گرمی عرضه می شود.

میزان دوز معمول سیتالوپرام ۲۰ میلی گرم در روز برای بزرگسالان است. اما ممکن است با دوز کمتر شروع کنید و به حداکثر دوز ۴۰ میلی گرم در روز افزایش دهید.

اگر از سیتالوپرام برای جلوگیری از حملات پانیک استفاده می کنید، دوز اولیه شما معمولاً ۱۰ میلی گرم برای یک بار در روز خواهد بود. اگر بیش از ۶۵ سال سن دارید یا مشکلات کبدی دارید، حداکثر میزان دوز توصیه شده ۲۰ میلی گرم در روز است.

میزان دوز معمول سیتالوپرام برای کودکان ۱۰ میلی گرم در روز است، اما ممکن است به ۴۰ میلی گرم در روز نیز افزایش یابد.

مصرف ۴ قطره مایع سیتالوپرام برابر با یک قرص ۱۰ میلی گرمی است.

نحوه مصرف سیتالوپرام

نحوه مصرف سیتالوپرام یکبار در روز است. می توانید آن را در هر زمانی از روز مصرف کنید، اما بهتر است هر روز در زمان مشخصی آنرا مصرف کنید.

می توانید آن را همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کنید.

اگر مشکل خواب دارید، بهتر است آن را صبح مصرف کنید.

اگر قطره مایع سیتالوپرام مصرف می کنید، آن را با آب مخلوط کرده و بلافاصله بنوشید.

بهتر است قطره را بدون آب مصرف نکنید.

 مدت زمان مصرف سیتالوپرام

هنگامی که احساس بهتری داشتید، این احتمال وجود دارد که روانپزشک تان برای چندین ماه دیگر نیز مصرف سیتالوپرام را تجویز کند.

اکثر پزشکان مصرف داروهای ضد افسردگی را به مدت ۶ ماه تا یک سال توصیه می کنند. توقف درمان قبل از این زمان می تواند باعث بازگشت افسردگی شود.

تصمیم برای توقف یا ادامه درمان به این بستگی دارد که چه علائمی دارید و چقدر جدی هستند. همچنین بستگی به این دارد که سیتالوپرام چقدر بر روی شما تاثیر دارد و آیا عوارض جانبی بدی داشته اید یا خیر.

اگر مصرف دارو را فراموش کردید

اگر مصرف یک نوبت را فراموش کردید، از مصرف نوبت فراموش شده صرفنظر کنید و نوبت بعدی را روز بعد در ساعت معمول مصرف کنید. برای جبران نوبت فراموش شده هرگز ۲ دوز را به طور همزمان مصرف نکنید.

 اگر اکثر اوقات مصرف دوزها را فراموش می کنید، می توانید از زنگ هشدار برای یادآوری زمان مصرف استفاده کنید. همچنین می‌توانید از روانپزشک خود در مورد روش ‌های دیگری که به شما کمک می کنند تا مصرف داروی خود را به خاطر بسپارید،کمک بگیرید.

مصرف بیش از حد دارو

میزان دوز سیتالوپرام که می تواند منجر به مصرف بیش از حد آن شود از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

مصرف بیش ازحد این دارو می تواند باعث بروز علائم زیر در بیمار شود:

• بیمار شدن (استفراغ)
• رعشه
• احساس خواب آلودگی
• ضربان قلب تند
• تشنج

قطع مصرف سیتالوپرام

اگر به مدت ۶ ماه یا بیشتر پس از مصرف دارو احساس بهتری داشتید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که مصرف سیتالوپرام را قطع کنید.

قبل از اینکه مصرف سیتالوپرام را قطع کنید، پزشک توصیه می کند که میزان دوز مصرفی خود را به تدریج در طی چند هفته کاهش دهید، یا اگر برای مدت طولانی آن را مصرف کرده اید، مدت زمان کاهش دوز تجویزی را بیشتر کنید.

این برای کمک به جلوگیری از هرگونه عوارض جانبی ترک ناشی از رفع عوارض سریع دارو است. این موارد می تواند شامل عوارض زیر باشد:

• احساس سرگیجه
• احساس بیماری
• بی حسی یا گزگز در دست ها یا پاها
• مشکلات خواب (بی خوابی)
• احساس پریشانی یا اضطراب
• سردرد
• رعشه

مصرف سیتالوپرام را به طور ناگهانی یا بدون مشورت با روانپزشک قطع نکنید.

عوارض جانبی سیتالوپرام

مانند سایر داروها، سیتالوپرام نیز می تواند موجب بروز عوارض جانبی در برخی افراد شود، اما بسیاری از افراد این عوارض جانبی را تجربه نمی کنند.

برخی از عوارض جانبی رایج سیتالوپرام به تدریج با عادت کردن بدن به آن بهبود می یابند.

به عنوان مثال، مصرف سیتالوپرام برای کنترل حملات پانیک گاهی اوقات می تواند اضطراب را در چند هفته اول درمان بدتر کند. اما این عوارض معمولاً پس از گذشت چند هفته از بین می رود. اگر این عوارض شما را آزار می دهد، در مورد آن حتما با روانپزشک خود صحبت کنید. دوز کمتر دارو می تواند به کاهش علائم تان کمک کند.

عوارض جانبی رایج

عوارض جانبی رایج سیتالوپرام در بیش از ۱ نفر در ۱۰۰ نفر بروز می دهد. برای مقابله با این عوارض چندکار می توانید انجام دهید:

• خشکی دهان
• اختلال خواب
• احساس خواب آلودگی خستگی یا ضعف
• احساس خستگی یا ضعف
• سردرد
• احساس بیماری (حالت تهوع)

اگر توصیه های ذکرشده در مورد چگونگی مقابله با این مشکل کمکی نکرد و وجود یک عارضه جانبی همچنان شما را آزار می دهد یا رفع نمی شود، با روانپزشک خود صحبت کنید.

 عوارض جانبی جدی

بروز عوارض جانبی جدی پس از مصرف این دارو نادر است و در کمتر از ۱ نفر در هر ۱۰۰۰ نفر رخ می دهد.

در صورت بروز علائم زیر حتما با روانپزشک خود مشورت کنید:

• بروز تغییرات در دوره های قاعدگی خود مانند خونریزی شدید، لکه بینی یا خونریزی بین دوره ها
• اضافه وزن یا کاهش وزن بی دلیل

درصورت بروز علائم زیر حتما با اورژانس تماس بگیرید:

• خونریزی یا کبودی لثه ها که بدون دلیل ظاهر می شوند یا بیشتر می شوند
• احساس شادی، اشتیاق یا هیجان داشته باشید، یا احساس بی قراری کنید و نتوانید یک جا بنشینید یا بایستید
• سرفه خونی یا ادرار خونی
• دیدن مدفوع سیاه یا قرمز یا خونی در اسهال – اینها می توانند از علائم خونریزی روده باشند

درصورت بروز علائم زیر حتما به اولین مرکز درمانی مراجعه کنید:

• احساس درد در قفسه سینه یا فشار یا تنگی نفس دارید
• برای اولین بار دچار تشنج شده اید، یا تشنج هایی که در گذشته داشته اید بیشتر شده اند.
• خیلی احساس سرگیجه دارید، یا از حال می روید
• نعوظ دردناکی دارید که بیش از ۲ ساعت طول می کشد – این ممکن است حتی زمانی که رابطه جنسی ندارید نیز اتفاق بیفتد.
• افکار خودکشی دارید
• خونریزی شدید یا خونریزی بدون توقف، مانند بریدگی یا خونریزی بینی که در عرض ۱۰ دقیقه متوقف نمی شود.
• احساس سردرد دارید، اختلال در تمرکز و حافظه دارید، به راحتی نمی توانید فکر کنید، احساس ضعف دارید، تشنج دارید، یا تعادل خود را از دست می دهید – اینها می تواند از علائم سطح پایین سدیم باشد.

واکنش آلرژیک جدی

در موارد نادر، ممکن است یک واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) نسبت به مصرف سیتالوپرام بروز دهد.

• ابتلا به بثورات پوستی که ممکن است شامل خارش، قرمزی، تورم، تاول یا پوسته پوسته شدن پوست باشد.
• خس خس سینه
• گرفتگی در قفسه سینه یا گلو
• اختلال در تنفس یا صحبت کردن
• متورم شدن دهان، صورت، لب ها، زبان یا گلو

درصورت بروز این عوارض ممکن است یک واکنش آلرژیک جدی داشته باشید و نیاز باشد برای درمان فوری به بیمارستان مراجعه کنید.

عوارض  جانبی جنسی

اثرات خوب استفاده از سیتالوپرام ممکن است پس از مدتی کیفیت زندگی جنسی شما را نیز بهبود بخشد، زیرا خلق و خوی شما بهتر می شود و دوباره احساس می کنید که خودتان هستید.

برخی از عوارض جانبی جنسی احتمالی عبارتند از:

• نعوظ دردناک و مشکلات نعوظ و انزال
• خونریزی واژینال
• نرسیدن به ارگاسم مانند قبل
• میل جنسی کم

عوارض جانبی جنسی معمولاً پس از گذشت چند هفته اول متوقف می شود. با این حال، گاهی اوقات ممکن است طولانی مدت باشند و حتی پس از قطع مصرف دارو نیز بهتر نشوند. اگر این اتفاق افتاد و برای شما مشکل ایجاد کرد، از روانپزشک تان شیوه درمانی دیگری بخواهید.

 سایر عوارض جانبی

موارد ذکر شده تمام عوارض جانبی سیتالوپرام نیستند. برای اطلاع کامل از این عوارض می توانید بروشور داخل جعبه داروی خود را ببینید.

بارداری، شیردهی و باروری در حین مصرف سیتالوپرام

سیتالوپرام و بارداری

این دارو را می توان در دوران بارداری نیز مصرف کرد. برخی از مطالعات نشان داده اند که سیتالوپرام ممکن است گاهی اوقات بر رشد قلب کودک نیز تأثیر بگذارد. با این حال، اگر خطری وجود داشته باشد، بسیار اندک است و اکثر نوزادان متولد شده از زنانی که سیتالوپرام مصرف می کنند، قلب طبیعی دارند.

هنگامی که سیتالوپرام در هفته‌های قبل از زایمان مصرف شود، گاهی اوقات می‌تواند باعث بروز علائم کوتاه مدت و به ندرت مشکلات تنفسی در نوزاد شود. نوزاد شما پس از تولد معاینه می شود و در صورت نیاز تحت مراقبت های ویژه قرار می گیرد.

مصرف سیتالوپرام در ماه آخر بارداری ممکن است تاحدودی خطر خونریزی بعد از زایمان را نیز افزایش دهد. با این حال، از آنجایی که این عارضه جانبی نادر و قابل درمان است، دلیلی برای قطع مصرف سیتالوپرام برای اکثر زنان باردار وجود ندارد.

توجه به این نکته که سلامت روان شما به خوبی تامین شود حائزاهمیت است، زیرا این امر می تواند بر سلامتی شما و کودک تان نیز تأثیر بگذارد. گاهی اوقات افسردگی و اضطراب در طول دوران بارداری و پس از تولد نوزاد بدتر می شود.

اگر باردار شدید با روانپزشک خود صحبت کنید. روانپزشک به شما کمک می کنند تا خطرات و فواید آن را بسنجید تا بتوانید بهترین تصمیم را برای درمان خود و کودک تان بگیرید.

سیتالوپرام و شیردهی

اگر روانپزشک تان به شما بگوید که کودک تان سالم است، مصرف سیتالوپرام در دوران شیردهی مانعی ندارد.

سیتالوپرام در مقادیر بسیار کم وارد شیر مادر می شود و در تعداد بسیار کمی از نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند با عوارض جانبی ازجمله تغذیه نامناسب، کولیک، خواب‌آلودگی، تحریک ‌پذیری یا بی‌قراری غیرعادی همراه بوده است.

اگر متوجه شدید که کودک شما هر یک از این عوارض جانبی را دارد یا نگرانی دیگری در مورد این عوارض دارید، در اسرع وقت با روانپزشک یا ماما صحبت کنید.

اگرچه ممکن است در دوران شیردهی سایر داروهایی که در مقادیر کمتر وارد شیر مادر می شوند ترجیح داده شوند، توجه به این نکته مهم است که دارویی را که برای شما مفید است مصرف کنید. اگر در حال شیردهی هستید یا قصد شیردهی دارید، با روانپزشک خود صحبت کنید تا به شما کمک کند تصمیم بگیرید چه چیزی برای شما بهتر است.

تداوم مصرف سیتالوپرام برای حفظ سلامتی شما مهم است. شیردهی هم برای شما و هم برای کودک تان مفید خواهد بود.

سیتالوپرام و باروری

سیتالوپرام ممکن است بر کیفیت اسپرم نیز تاثیر بگذارد، اما مشخص نیست که آیا این امر موجب کاهش باروری مردان می شود یا خیر. اگر برای بچه دار شدن مشکل دارید با پزشک خود صحبت کنید.

برای زنان، شواهدی دال بر کاهش احتمال بارداری بواسطه مصرف سیتالوپرام وجود ندارد. اگر قصد بارداری دارید حتما با روانپزشک خود صحبت کنید.

در صورت وجود موارد زیر حتما به روانپزشک خود اطلاع دهید:

• تلاش برای باردار شدن
• اگر باردار هستید
• اگر درحال شیردهی هستید

مصرف سیتالوپرام با سایر داروها و مکمل های گیاهی

احتیاط حین مصرف سایر داروها

این دارو می‌تواند تحت تأثیر سایر داروهایی که مصرف می‌کنید قرار گیرد، و بر نحوه عملکرد سایر داروها نیز تأثیر بگذارد. مصرف همزمان سیتالوپرام با سایر داروها می تواند احتمال بروز عوارض جانبی را نیز افزایش دهد.

قبل از شروع مصرف سیتالوپرام، در صورت مصرف هر یک از این داروها به روانپزشک خود اطلاع دهید:

• هر دارویی که بر ضربان قلب شما تأثیر می گذارد – سیتالوپرام می تواند ضربان قلب شما را تندتر کند یا موجب بروز ضربان قلب نامنظم(آریتمی) شود.
• هر داروی دیگر برای افسردگی – برخی از داروهای ضد افسردگی که به ندرت استفاده می شوند نیز می توانند بر سیتالوپرام تأثیر بگذارند و باعث فشار خون بسیار بالا شوند، حتی اگر آنها را برای چندین هفته مصرف نکرده باشید.

  ترکیب سیتالوپرام با داروهای گیاهی و مکمل ها

اگر سیتالوپرام مصرف می‌کنید، داروی گیاهی افسردگی مانند گل راعی را مصرف نکنید، زیرا ریسک عوارض جانبی را افزایش می‌دهد.

اطلاعات کافی دال بر اینکه سایر داروهای گیاهی و مکمل ها درصورت مصرف همزمان با این دارو بی خطر هستند، وجود ندارد زیرا آنها مانند داروهای تجویزی وداروخانه ای و همچنین تأثیری که روی سایر داروها دارند آزمایش مورد ارزیابی قرار نمی گیرند.