تفاوت میان وسواسی که در کودکی یا اوایل بزرگسالی شروع می شود؟

اگر چه علایم اختلال وسواس فکری- عملی (OCD) می‌تواند در هر سنی ظاهر شود؛ ولی طبق پژوهش‌های انجام شده، احتمال بروز علایم این اختلال در دو مقطع سنی، بیشتر است.در ادامه این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان با تفاوت های وسواس در سنین کودکی با بزرگسالی ، تفاوت های جنسیتی وسواس و … آشنا می شوید.

مطالعات انجام شده ، دو سن متفاوت را برای شروع اختلال وسواس فکری عملی معرفی کرده‌اند که اولین دوره در اواخر کودکی و اوایل نوجوانی و دوره دوم هم از اواخر نوجوانی تا اوایل دهه ۲۰ زندگی است.

افرادی که در اواخر کودکی دچار OCD می‌شوند مبتلا به OCD با شروع زودرس و افرادی که در اواخر نوجوانی و تا اوایل دهه ۲۰  مبتلا می‌شوند به OCD با شروع دیررس مبتلا هستند. جالب اینجاست که تفاوت مشخصی در علایم، واکنش درمانی، بیماری‌های هم آیند (یا همبود: بیماریهایی که همراه با یک بیماری خاص مشاهده می شوند)، ساختار مغزی و الگوهای فکری در افراد مبتلا به OCD با شروع زودرس و دیررس وجود دارد.

تفاوت‌های جنسیتی

یکی از بزرگترین تفاوت‌ها میان وسواس با شروع زودرس و دیررس مربوط به نسبت ابتلای زنان به مردان است. طبق نتایج پژوهشی های مختلف، احتمال ابتلا به وسواس با شروع زودرس در مردان بیشتر از زنان است. این تفاوت جنسیتی  در مبتلایان به وسواس با شروع دیررس به تعادل می‌رسد. به طوری که احتمال ابتلای مردان و زنان به اختلال وسواس فکری عملی با شروع دیررس، تقریباً برابر است.

شدت علایم و واکنش به درمان

همچنین علایم وسواس با شروع زودرس شدیدتر است. طبق برخی از پژوهش‌ها هر چقدر علایم وسواس زودتر ظاهر شوند؛ درمان آنها دشوارتر است. به عبارت دیگر، افرادیکه مبتلا به وسواس با شروع زودرس هستند به داروی بیشتری برای تسکین علایم و جلسات رواندرمانی بیشتری در مقایسه با وسواس با شروع دیررس نیاز دارند.

با این حال مطالعه‌ای که روی بیش از ۳۰۰ کودک مبتلا به وسواس با شروع زودرس (قبل از ۱۰ سالگی) و وسواس با شروع دیررس (۱۰ ساله و بالاتر) انجام شد نشان داد با وجود تفاوت در علایم این دو نوع اختلال، تفاوتی در واکنش به درمان وجود نداشت. به عبارت دیگر، سن کودک در این مطالعه تأثیری روی واکنش آنها نسبت به درمان (درمان شناختی رفتاری و  درمان روانپویشی) متناسب با سنشان و بدون دارو درمانی، نداشت.

بنابراین به نظر می‌رسد که شدت علایم اختلال وسواس با شروع زودرس در برابر دیررس، اثری روی واکنش نسبت به درمان ندارد. البته برای اطمینان از این موضوع به پژوهش های بیشتری نیاز است.

رشد علایم

افراد مبتلا به وسواس با شروع زودرس، ظهور تدریجی علایم را نشان می‌دهند. در حالی که افرا مبتلا به وسواس با شروع دیررس علایم ناگهانی و وابسته به عوامل راه انداز خاصی دارند. رویدادهای آسیب زای زندگی از جمله مرگ عزیزان، از دست دادن شغل یا اخراج از مدرسه، از جمله این عوامل راه انداز هستند.

وسواس و بیماری‌های هم آیند

اختلال وسواس فکری- عملی غالباً با بیماری‌ها و اختلالاتی همراه می‌شود که به آنها اختلالات هم آیند یا همبود می‌گوییم. برخی از متداول‌ترین اختلال‌های هم آیند با وسواس شامل اختلال افسردگی حاد،  ADHD، و اختلالات اضطرابی هستند. برخی از افراد مبتلا به وسواس، به اختلال تیک هم مبتلا هستند که این مساله در مردان شیوع بیشتری دارد.

تفاوت‌های مغزی

ساختار مغز افراد مبتلا به وسواس با شروع زودرس و دیررس هم با هم فرق دارد. طبق مطالعات انجام شده افراد مبتلا به وسواس با شروع زودرس الگوهای متفاوتی از نواقص عصب روانشناختی را نسبت به نوع دیررس دارند. هنوز دلیل این امر و اثرش روی درمان مشخص نیست.

خلاصه و جمع بندی

با توجه به اینکه اختلال وسواس فکری عملی در چه سنی شروع شده باشد، علایم متفاوتی دارد و پاسخگویی به درمان نیز در فرد متفاوت است.