خواص ژل رویال: ۱۲ خاصیت اثبات شده علمی

ژل رویال سرشار از چند مادۀ مغذی است که ضد التهاب هستند و به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند. این ماده در دوران یائسگی و برای تقویت سیستم ایمنی مفید است.

ژل رویال یک مادۀ ژلاتین مانند است که توسط زنبور عسل تولید می شود. این ماده، غذای ملکه و بچه های اوست.

ژل رویال به عنوان یک مکمل خوراکی و با هدف درمان انواع بیماری های جسمی و مزمن به فروش می رسد.

سال هاست که ژل رویال در طب سنتی کاربرد دارد اما در طب مدرن مصرف آن را توصیه نمی کند.

در ادامه این مطلب از دپارتمان تغذیه مجله سلامت دکتر بهشتیان به ۱۲ مورد از خواص ژل رویال اشاره می کنیم.

۱. سرشار از چند مادۀ مغذی

ژل رویال از آب، کربوهیدرات، پرتئین و چربی تشکیل شده است(+).

اطلاعات درمورد ترکیب شیمیایی ژل رویال کامل نیست اما گفته می شود خواص آن ریشه در پروتئین های خاص و اسیدهای چرب دارد.

از جمله این موارد می توان به گلیکوپروتئین ها (glycoproteins) اشاره کرد که تحت عنوان پروتئین های اصلی ژل رویال (MRJPs) شناخته می شوند و دو اسید چرب به نام‌های ۱۰-هیدروکسی-۲- دکنوئیک اسید (۱۰-Hydroxy-2-decenoic acid) و ۱۰-هیدروکسیدکنوئیک اسید(+).

ژل رویال حاوی چند نوع ویتامین ب و مواد معدنی نادر است.

اما ترکیبات مغذی به منبعی بستگی دارد که ژل رویال از آن به دست می آید.

معمولاً ژل رویال حاوی ویتامین های زیر است:

• تیامین (ب۱)
• ریبوفلاوین (ب۲)
• اسید پانتوتنیک (ب۵)
• پیریدوکسین (ب۶)
• نیاسین (ب۳)
• فولیک اسید (ب۹)
• اینوزیتول (ب۸)
• بیوتین (ب۷)

برخی از خواص ژل رویال ناشی از همین مواد مغذی است اما لازم است تحقیقات در این زمینه کامل شود.

۲. ضد اکسید و ضد التهاب

ژل رویال به کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو معروف است.

چند مطالعۀ آزمایشگاهی و آزمایش حیوانی نشان داد ژل رویال حاوی آمینو اسیدها، اسیدهای چرب و ترکیبات منحصر به فرد فنولی (phenolic) است که مثل آنتی اکسیدان عمل می کنند(+).

تعدادی از تحقیقات آزمایشگاهی نشان می دهد مصرف ژل رویال باعث شد میزان تولید مواد شیمیایی پیش التهابی توسط سلول های ایمنی کاهش پیدا کند(+).

۳. ژل رویال با کاهش کلسترول، خطر بیماری قلبی را پایین می آورد

آزمایشات انسانی و حیوانی نشان می دهد ژل رویال روی میزان کلسترول تأثیر دارد. در نتیجه، خطر بیماری قلبی را کاهش می دهد(+).

هنوز از سازوکار دقیق پروتئین‌ها در ژل رویال مطمئن نیستیم اما به نظر می رسد این پروتئین ها در کاهش کلسترول نقش دارند.

در یک پژوهش، به مدت ۱۲ هفته به خرگوش ها ژل رویال داده شد. در پایان آزمایش، توتال کلسترول و LDL به ترتیب ۲۸ و ۲۳% کاهش یافت(+).

در یک آزمایش که روی انسان ها انجام شد، شرکت کنندگان به مدت یک ماه، روزی ۳ گرم ژل رویال مصرف کردند. توتال کلسترول و LDL 11 و ۴% کاهش یافت(+).

این تحقیقات امیدوارکننده است اما کافی نیست. بنابراین، لازم است بیشتر در این زمینه آزمایش انجام شود تا از تأثیر ژل رویال روی سلامت قلب مطمئن شویم(+).

۴. التیام زخم و ترمیم پوست

مصرف ژل رویال (چه به صورت خوراکی، چه موضعی) به ترمیم زخم و سایر التهاب‌های پوستی کمک می کند.

طبق شواهد، ژل رویال ضد باکتری است. پس به شستشوی زخم و جلوگیری از عفونت کمک می کند.

در یک آزمایش حیوانی، به موش ها عصارۀ ژل رویال داده شد. در نهایت، میزان تولید کلاژن در پوست موش ها بالا رفت. کلاژن یک پروتئین ساختاری است که وظیفۀ ترمیم پوست را بر عهده دارد(+).

در مطالعات آزمایشگاهی، ژل رویال به ترمیم بافت در سلول های انسان کمک کرد(+).

در مقابل، اخیراً یک آزمایش روی بیماران مبتلا به زخم پای دیابتی انجام شد. نتیجه نشان داد تأثیر مصرف موضعی ژل رویال روی التیام زخم فاحش نبود(+).

۵. برخی پروتئین ها به کاهش فشار خون کمک می کنند

ژل رویال با کاهش فشار خون به سلامت قلب و دستگاه گردش خون کمک می کند.

چند مطالعۀ آزمایشگاهی نشان داد ژل رویال حاوی پروتئین های خاص است که سلول های ماهیچه در شریان ها را نرم می کنند و باعث کاهش فشار خون می شوند(+).

اخیراً در یک آزمایش حیوانی، تأثیر یک مکمل بررسی شد که از ترکیب ژل رویال با چند محصول زنبوری دیگر به دست آمده بود. بررسی ها نشان داد این مکمل باعث کاهش فشار خون شد اما نقش دقیق ژل رویال در این مکمل مشخص نیست(+).

۶. تنظیم قند خون از طریق کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو

ژل رویال با کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو به کنترل قند خون و افزایش حساسیت به انسولین کمک می کند.

با توجه به آزمایشات حیوانی که روی موش های چاق و دیابتی انجام شد، مصرف ژل رویال حساسیت به انسولین را بالا می برد و از پانکراس، کبد و بافت تناسلی محافظت می کند.

در یک آزمایش کوچک که به مدت شش ماه روی افراد سالم انجام شد، مصرف روزانۀ ژل رویال میزان قند خون ناشتا را تا ۲۰% کاهش داد(+).

۷. ژل رویال ضد اکسید است و به عملکرد مغز کمک می کند

به نظر می رسد ژل رویال عملکرد مغز را تقویت می کند.

در یک آزمایش، به تعدادی از موش ها که در شرایط تنش زا قرار داشتند، ژل رویال داده شد. در نهایت، میزان ترشح هورمون های استرس کاهش پیدا کرد و سیستم عصبی مرکزی موش ها در مقایسه با گروه کنترل تقویت شد(+).

در یک آزمایش دیگر، به موش های یائسه ژل رویال داده شد. در نهایت، عملکرد حافظه بهتر شد و علائم افسردگی کاهش پیدا کرد(+).

یک آزمایش حیوانی روی موش ها نشان داد مصرف ژل رویال باعث شد بعضی از رسوبات شیمیایی در مغز موش ها (که با بیماری آلزایمر در ارتباط است) کمتر شود.

اکثر این مطالعات می گویند تأثیر ژل رویال روی مغز و بافت عصبی ناشی از ظرفیت آنتی اکسیدان این ماده است.

۸. افزایش اشک و درمان خشکی چشم مزمن

خوردن ژل رویال به درمان خشکی چشم کمک می کند.

در یک آزمایش حیوانی و یک آزمایش کوچک انسانی، از ژل رویال برای درمان خشکی چشم مزمن استفاده شد. نتیجه نشان داد این ماده غدد اشک را فعال می کند(+).

آزمایش انسانی هیچ عارضه ای نداشت. بنابراین، ژل رویال یک راه حل کم خطر برای درمان خشکی چشم به شمار می رود.

۹. ضد پیری

ژل رویال به طرق مختلف فرایند پیری را به تأخیر می اندازد.

با توجه به نتیجۀ چند تحقیق که روی موش ها انجام شد، خوردن ژل رویال طول عمر را بالا می برد و عملکرد شناختی را بهتر می کند(+).

در بعضی از محصولات پوستی از ژل رویال برای حفظ سلامت و شادابی پوست استفاده می شود.

آزمایشات حیوانی نشان می دهد ژل رویال به افزایش کلاژن و محافظت از پوست در برابر اشعۀ فرابنفش کمک می کند(+).

۱۰. تقویت سیستم ایمنی

ژل رویال واکنش ایمنی بدن به باکتری و ویروس را تقویت می کند.

گفته می شود پروتئین ها و اسیدهای چرب موجود در ژل رویال به مقابله با میکروب و باکتری کمک می کنند. در نتیجه، خطر بیماری کاهش پیدا می کند و سیستم ایمنی تقویت می شود(+).

۱۱. عوارض ناشی از روش های درمان سرطان را کاهش می دهد

شیمی درمانی و سایر روش های درمان سرطان عوارض دارند (از جمله نارسایی قلبی، التهاب و مشکلات گوارشی).

به نظر می رسد ژل رویال در کاهش برخی از این عوارض نقش دارد.

در یک پژوهش، به تعدادی از موش های آزمایشگاهی که به خاطر شیمی درمانی دچار نارسایی قلبی شده بودند، ژل رویال داده شد. نتیجه نشان داد ژل رویال روی کاهش عوارض تأثیر داشت(+).

یک پژوهش بسیار کوچک نشان داد مصرف موضعی ژل رویال از موکوزیت جلوگیری می کند که یکی از عوارض شیمی درمانی است و باعث زخم معده می شود.

۱۲. درمان بعضی از علائم یائسگی

به نظر می رسد ژل رویال به درمان علائم یائسگی کمک می کند.

بعد از یائسگی، میزان هورمون ها کاهش پیدا می کند. در نتیجه، علائم جسمی و روحی مثل درد، اختلال حافظه، افسردگی و اضطراب ظاهر می شود.

در یک آزمایش، به موش های یائسه ژل رویال داده شد. نتیجه نشان داد علائم افسردگی کاهش پیدا کرد و عملکرد حافظه بهتر شد(+).

در یک آزمایش دیگر، زنان یائسه به مدت ۱۲ هفته، روزی ۸۰۰ میلی گرم ژل رویال مصرف کردند. در نهایت، مصرف این ماده به کاهش کمردرد و اضطراب کمک کرد.

مقدار مصرف و انواع مکمل ها

حجم تحقیقات علمی که تا به امروز روی ژل رویال انجام شده، محدود است. بنابراین، دوز دقیق و مشخص برای مصرف این ماده پیشنهاد نشده است.

مکمل ژل رویال در قالب ژل طبیعی یا پودر و کپسول موجود است.

در هر یک از مطالعات، مقدار مصرف متفاوت بود. پژوهش های اخیر نشان می دهد مصرف ۳۰۰ الی ۶۰۰۰ میلی گرم ژل رویال در روز برای بدن مفید است.

شما می توانید ژل رویال را به صورت موضعی روی پوست بمالید. بعضی از محصولات پوستی حاوی ژل رویال هستند.

اگر تا به حال از ژل رویال استفاده نکردید، بهتر است ابتدا با مقدار کم شروع کنید تا دچار حساسیت و عارضه نشوید.

عوارض ژل رویال

اکثر افراد می توانند بدون عارضه و مشکل از ژل رویال استفاده کنند اما این محصول عاری از عیب نیست.

ژل رویال از زنبور به دست می آید. پس کسانی که به نیش زنبور، گرده یا سایر عوامل محیطی حساسیت دارند، برای مصرف این ماده جانب احتیاط را رعایت کنند.

ژل رویال حاوی چند آلاینده، مثل آفت کش، است و منجر به واکنش آلرژیک می شود.

اکثر افراد بدون مشکل از ژل رویال استفاده می کنند اما چند عارضۀ جدی در رابطه با مصرف این محصول گزارش شده است. از جمله:

• آسم
• آنافلاکسی
• درماتیت تماسی

اگر هر یک از این موارد شدید باشد، جان فرد را به خطر می اندازد.

کلام آخر

قرن هاست که ژل رویال در طب سنتی کاربرد دارد اما پزشکان طب مدرن به دلیل کامل نبودن تحقیقات مصرف یا خواص این ماده را رد می کنند.

با این حال، ژل رویال که از زنبور به دست می آید (و با عسل فرق دارد) همچنان برای درمان انواع بیماری های جسمی و روحی به کار می رود.

از جمله عوارض جدی مصرف ژل رویال می توان به آنافلاکسی اشاره کرد که هر چند وقت یک بار گزارش می شود.

نتیجۀ مطالعات جدید امیدوارکننده است اما لازم است بیشتر در زمینۀ نقش و کاربرد ژل رویال در یک رژیم غذایی سالم تحقیق انجام شود.