اختلال اضطراب فراگیر چیست و چگونه درمان می شود؟
نشانه اصلی اختلال اضطراب فراگیر ، اضطراب بیش از حد و نگرانی در مورد حوادث روزمره زندگی است بدون آنکه دلیل روشن و منطقی برای این نگرانی ها وجود داشته باشد.در ادامه این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان با اختلال اضطراب فراگیر و راه های درمان آن آشنا می شویم.
افرادی که علائم اختلال اضطراب فراگیر را دارند معمولا همیشه منتظر رخ دادن فاجعه ای هستند و نمی توانند از نگرانی خود درباره مسایلی مثل سلامتی، پول، خانواده، کار یا مدرسه جلوگیری کنند.
میزان نگرانی این افراد معمولا غیر واقعی و یا نامتناسب با آن موقعیت است. مثلا با آنکه اطرافیان آنها بیماری خاصی ندارند اما بیش از اندازه نگران سلامتی آنها هستند.
شدت اضطراب این افراد آنقدر زیاد است که در عملکرد روزانه، از جمله کار، مدرسه، فعالیت های اجتماعی و روابط آنها اختلال ایجاد می کند.
علائم اختلال اضطراب فراگیر چیست؟
اختلال اضطراب فراگیر بر ذهن و جسم فرد اثر می گذارد.
علایم این اختلال می تواند شامل موارد زیر باشد:
- نگرانی و تنش بیش از حد و مداوم
- دیدگاه غیر واقعی درباره مشکلات
- بی قراری و عصبیت
- تحریک پذیری
- تنش عضلانی
- سردرد
- تعریق بیش از اندازه
- مشکل در تمرکز
- حالت تهوع
- تکرر ادرار
- خستگی
- مشکل در به خواب رفتن یا به حد کافی خوابیدن
- لرزش بدن
علت ابتلا به اختلال اضطراب فراگیر چیست؟
علت دقیق اختلال اضطراب فراگیر کاملاً شناخته شده نیست، اما به نظر می رسد عواملی از جمله ژنتیک، فعل و انفعالات شیمیایی مغز و فشارهای محیطی در شکل گیری آن نقش داشته باشند.
-
عوامل ژنتیک
برخی تحقیقات نشان می دهد که سابقه ابتلا به اختلال اضطراب فراگیر در یکی از اعضای خانواده، احتمال ابتلا به این اختلال در اعضای دیگر افزایش می دهد.
-
فعل و انفعالات شیمیایی مغز:
اختلال اضطراب فراگیر با عملکرد غیرطبیعی برخی از مسیرهای سلولهای عصبی ( که نواحی خاصی از مغز را به هم وصل میکنند و در تفکر و احساسات نقش دارند) ارتباط دارد.
این اتصالات میان سلولهای عصبی به مواد شیمیایی موسوم به انتقال دهنده های عصبی وابسته هستند، که اطلاعات را از یک سلول عصبی به سلول دیگر منتقل می کنند.
اگر مسیرهایی که نواحی خاصی از مغز را به هم وصل می کنند عملکرد درستی نداشته باشند، ممکن است مشکلات مربوط به بدخلقی یا اضطراب ایجاد شود.
-
عوامل محیطی
اتفاقات ناگوار مانند مورد سوء استفاده قرار گرفتن، مرگ یکی از اعضای خانواده، طلاق، تغییر شغل یا مدرسه، ممکن است در ایجاد اختلال اضطراب فراگیر موثر باشند.
همچنین فشارهای عصبی می تواند باعث بدتر شدن این اختلال شود.
استفاده از مواد اعتیاد آور مثل الکل، کافئین و نیکوتین و یا ترک این مواد نیز می تواند اضطراب را تشدید کند.
اختلال اضطراب فراگیر چقدر شایع است؟
آمارها نشان می دهد بیش از ۱ میلیون نفر از ایرانی ها به این اختلال مبتلا هستند.
این بیماری اغلب در کودکی یا نوجوانی آغاز می شود، اما میتواند در بزرگسالی هم شروع شود و در زنان بیشتر از مردان شیوع دارد.
روش تشخیص اختلال اضطراب فراگیر
اولین اقدام برای تشخیص این اختلال انجام برخی از آزمایشات و معاینات پزشکی است، تا مشخص شود علت اضطراب شما بیماری یا مشکل پژشکی و جسمی دیگری نباشد.
پس اگر برخی از نشانه های این اختلال را دارید ابتدا به پزشک مراجعه کنید تا از سلامت جسمی خود مطمئن شوید.
ملاک تشخیص اختلال اضطراب فراگیر وجود علایم اضطرابی به مدت بیش از ۶ ماه به حدی است، که زندگی عادی شما را دچار مشکل کرده باشد.
به عبارت دیگر باید شدت علایم شما به حدی باشد که روند عادی زندگی شما را دچار مشکل کرده باشد،(مثل غیبت های مکرر در کار، افت عملکرد تحصیلی و ..)
روش های درمان اختلال اضطراب فراگیر
اگر علت این اختلال یک مشکل پزشکی دیگر نباشد، روانشناس و روانپزشک می توانند در درمان این مشکل به بیمار کمک کنند.
درمان اختلال اضطراب فراگیر اغلب شامل ترکیبی از درمانهایی دارویی و درمان های روانشناختی (از جمله درمان روانپویشی و درمان شناختی رفتاری) است.
-
درمان دارویی
داروهایی زیادی برای کاهش و کنترل اضطراب وجود دارند.
اما معمولا به دلیل اعتیاد آور بودن و امکان ایجاد اختلال در عملکرد حافظه و تمرکز باید از این داروها به صورت کوتاه مدت استفاده شود.
یکی از معروف ترین این داروها خانواده بنزودیازپین ها هستند.
که گاهی به عنوان داروهای آرام بخش و خواب آور شناخته می شوند.
معروف ترین بنزودیازپین ها زاناکس، والیوم و آتیوان هستند که احتمالا شما هم اسم برخی از آنها را شنیده اید.
برخی از داروهای ضد افسردگی مثل زولوفت، پروزاک و پاکسیل هم ممکن است در درمان مشکلات اضطرابی موثر باشند.
این داروها معمولا بعد از چند هفته اثربخشی خود را آغاز می کنند اما در مدت طولانی تری می توان از آنها استفاده کرد.
-
درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری به فرد کمک می کند افکار اضطراب زا و علایم جسمانی اضطراب خود را کنترل کند.
این درمان با نگاه واقع بینانه تر به نگرانیها، به محدود کردن افکار نادرست کمک میکند.
علاوه بر این، تکنیک های آرامش بخشی، تنفس عمیق و هیپنوتیزم، هم می تواند در درمان اختلال اضطراب فراگیر موثر باشد.
عوارض جانبی داروهای ضد اضطراب
در صورت استفاده مداوم از بنزودیازپین ها، امکان وابستگی به آنها وجود دارد.
عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی که برای درمان اختلال اضطراب فراگیر استفاده می شوند، بسته به نوع دارو و شخصی که آنها را مصرف می کند متفاوت است.
عوارض جانبی رایج آنها می تواند شامل خواب آلودگی، افزایش وزن، حالت تهوع و مشکلات جنسی باشد.
میزان موفقیت در درمان چقدر است؟
معمولا اکثر افرادی که به درستی تحت درمان قرار گیرند تسکین قابل توجهی پیدا می کنند.
اما در برخی از افراد دوره های عود هم دیده می شود.
چند توصیه برای پیشگیری یا کنترل اختلال اضطراب فراگیر
در ادامه برخی از توصیه هایی که می تواند تا حدی به کنترل اضطراب شما کمک کند اشاره خواهیم کرد:
- مصرف محصولاتی که حاوی کافئین هستند مانند قهوه، چای، نوشابه های گازدار و شکلات را متوقف کرده یا کاهش دهید.
- قبل از مصرف داروهای بدون نسخه یا داروهای گیاهی از پزشک یا داروساز خود درباره عوارض جانبی آن سوال کنید. بسیاری از این داروها حاوی مواد شیمیایی هستند که می توانند علائم اضطراب را افزایش دهند.
- روزانه ورزش کنید و رژیم غذایی سالم و متعادلی داشته باشید.
- پس از یک ضربه روحی یا تجربه آزاردهنده، قبل از مزمن شدن این مشکل از روانشناس یا مشاور کمک بگیرید.
- روشهای مدیریت استرس مانند یوگا یا مدیتیشن را تمرین کنید.
سلام اقای دکتر من ۱۰ مورد از علائمو دارم و بیشتر اوقات دچار تپش قلب و اضطراب و لرزش میشم ۱۶ سالمه راهنمایی میکنید لطفا …ممنون
سلام آقای دکتر من دچار اختلال اضطرابی فراگیر هستم به نظر شما چکارکنم تا خوب شوم ممنون میشوم که راهنمایی کنید
بمیرم برات که۱۶سالته فقط و علائم داری
سلام آقای دکتر من از زمانی که فهمیدم دخترو پسرم که دوقلوهستند مادرزادی یک کلیه دارند دچار فشار عصبی شدم تقریبا از سال ۹۶ خیلی دکتر رفتم حتی ۱۵ روز به من مرخصی دادند دارو می خورم بدتر می شوم همیشه اضطراب دارم دلهره و نگرانی و ترس از آینده هر کارم را دقیق انجام می دم ولی بعدا شک می کنم شاید درست انجام ندادم به استرس می افتم الان هم دکتر می رم ولی داروهاش حالم را بهتر نمی کند تو را خد ا کمکم کنید من چه کار کنم
سلام من دوماهی میشد ک سر یک مسئله وحشدناک ب شدت ترسیدم و حدودای چند هفته افسردگی شدید داشتمو رفته اما هنوز اضطراب و عدم تمرکز و حس پوچی رو دارم اینجوریه ک همیشه یک دلیلی وجود داره ک مضطرب باشم همینطور ک الان ترس از اینو دارم اختلال اضطراب فراگیر رو‌داشته باشم باید بگم ک‌تو این مدت من اینجوری بودم ک از هر چیز مثبت ی چیز منفی در میووردم ۱۴ سال دارم ینی اینجوریع ک من ب ی چیز ک دارم افتخار میکنم و بعد ترس از دادنش میاد سراغم الان ی مدته ک سعی میکنم برای فکرای منفی غیر منطقیم هیچ دلیلی توضیح ندم و اونا خودشون بعد از مدتی از بین میرن و حس میکنم دارم بهتر میشم
از نظرتون امکان اختلال فراگیر تو من چقدرع؟
سلام آقای دکتر…خسته نباشید..من به خاطر فشارهای کاری و محیطی دچار اضطراب فراگیر شدم…امتحان مهمی دارم که ۲ بار سر امتحان دچار حمله پانیک شدم…الان ۶ ماهه آسنترا ۱۰۰ مصرف میکنم….وای احساس میکنم خیلی بهبودی نداشتم…ممنون میشم راهنمایی کنید؟؟؟
سلام اقای دکتر وقتتون بخیر
من مدت ۶ ماهه که دچار درد قلب شدم. به متخصص قلب مراجعه کردم گفتن بخاطر استرسه. برام بوسپیرون ۵ روزی دوتا و نولپازا۴۰ روزی یدونه تجویز کردن.
بعد از خوردن دومین قرص بوسپیرون حالت تهوع، گیجی و خواب آلودگی، سردرد، سبکی سر و تپش قلب داشتم که تقریبا بعد دو ساعت رفع شدند. الان نمیدونم که این علائم خطرناک هستن یا نه؟ مصرف رو ادامه بدم؟
سلام آقای دکتر
من اخیرا اعتماد بنفس و قدرت تصمیم گیریم خیلی اومده پایین خیییلی تو دوراهی میمونم حتی برای خرید یه چیز کوچیک از بازار کلللی وقت میذارم بعدشم با نظر دادن دیگران زود از چشمم میوفته و پشیمون میشم
یا اینکه هر اتفاقی میوفته احساس گناه و عذاب وجدان میکنم. به حدی مضطرب میشم که میخوام گریه کنم تا آروم بشم.
البته قبلا هم این خصوصیت ها رو داشتم ولی دو سه سالی هست که بد تر شده
مخخخصوصا درسای دبیرستان و کنکور و ازدواجم هم خییییلی تاثیر داشتن
میدونم اضطراب اینجور موقع ها طبیعیه ولی اضطراب من خیلی بیش از حده
به حدی زیاده که تا چند هفته بعد از گذشت عامل استرس زا قدرت رسیدگی به فعالیت های روزمره م رو هم ازم گرفته
دائم آه میکشم احساس بی قدرتی و عذاب وجدان میکنم.
هرچی سعی میکنم جملات مثبت رو با خودم تکرار کنم که من مقصر نیستم..
من کار درست رو انجام دادم..
و..
تا این عذاب وجدانه رو از بین ببرم نمیشه
لطفا بگید چیکار کنم؟
کمکم کنید.
خیلی تو شرایط سختیم
سلام من اختلال اضطراب فراگیر دارم و روانپزشک بهم اسنترا،کلومپرامین و پرفنازین تجویز کردند هنوز نگرفتمشون خواستم بپرسم موثر هستند برای این نوع از اختلال؟
سلام آقای دکتر بنده اضطراب فراگیر دارم ب طوری که وقتی از چیزی ناراحت میشم تمام جسم و روحم درد میگیره دست و پاهام سرد میشه و میلرزم این ناراحتی ها اصلا برزگ نیستند و چیزهای جزئی در روزمره هستند مثلا اگه کسی بهم اخم کنه به شددددت ناراحت میشم و عصبی
سلام آقای دکتر من مدتیه تمرکزم رو از دست دادم مثلاً بیشتر از ۳دقیقه نمیتونم به چیزی توجه کنم نمیتونم کتاب یا مطالب آموزشی رو دنبال کنم و ب خاطر این موضوع دچار اظطراب شدم .میشه منو راهنمایی کنید واقعا حال بدی رو دارم تجربه میکنم
سلام اقای دکتر من دچار حمله های پانیک میشم و از اون سه تا روش های درمان پانیکی و که خودتون توضیح دادین یعنی روش اول دارودرمانی و روش دوم هم یعنی تکنیک های مقابله با اون و انجام دادم ونتیجه نگرفتم.ومیدونم که ریشه در گذشته من داره.میشه با جلسات حضوری پیشتون ی اتفاقی برام بیفته که گذشتم پاک بشه از زندگیم.چون میدونم تنها راه درمانم.و اگه میشه چه مدت زمان میبره؟؟؟؟
درود بر شما دوست عزیز
بله امکان اینکه مشکل تون به صورت کامل درمان بشه هست اما اینکه فرایند درمان چند جلسه طول میشکه باید یک سری بررسی هایی در جلسه درمان انجام بشه تا بتونم طول دوره درمان را خدمت شما بگم
با سلام درود خسته نباشید آقا دکتر من ۲۹ سالمه حدود ۱۲ ساله ک دچار استرس اضطراب شدید و ترس همراه با افسردگی هستم….. حدود ۷ ساله ک تحت درمان دکتر رضایی هستم و قرص آمی تریپتیلین ۲۵ ۲ عدد و کلونازپام ۱ نصف شب ها تو اوایل خوب بودم الان حدود ۴ ماهه ب دلیل مشکلات معیشتی و مسکن و کاری دچارگرفتگی صدا بی خوابی حالم کم کم بدتر میشه ی روز خوب ی. روز بد… دائما افکار منفی دارم مشاوره هم رفتم خوب نمیشم… خیلی سختی میکشم.. با تشکر سید علی اکبر
خسته نباشید دکتر من اختلال اظطراب دارم دارو هم گرفتم اما هنوز حالم خوب نشده وپاهام مدام درحال عداب کشیدن هستن بنطر شما چکار کنم که پاهام خوب بشن
درود بر شما دوست عزیز
در کنار دارو درمانی نیاز هست به روانشناس هم مراجعه کنید تا مشکل تون درمان بشه
سلام جناب دکتر بهشتیان عزیز
من ۳۸ سالمه و ۴سال پیش به علت ورشکستگی دچار حمله پانیک شدم حدودا ۳ ماه روان درمانی کردم که جواب نگرفتم بعد از سه ماه به روان پزشک رفتم و با داروهای آسنترا و لاموتریژن حدود ۹۰ درصد درمان شدم به طوری که ضربات ورشکستگی در زندگیم رو جبران کردم بعد از دو سال خوردن دارو خوب شدم و دکتر داروهامو قطع کرد ولی بعد از شش ماه دوباره پانیک شدم و در حال حاضر هم آسنترا و لاموتریژن میخورم که دکترم به صورت پلکانی شروع به کم کردن دارو کرده سوالی که من از شما دارم اینه که آیا من به طور کامل سلامتیمو به دست میارم بطوری که دارو نخوردم و مثل دوران قبل از پانیک‌زندگی‌کنم و اینکه آیا این داروهایی که من مصرف میکنم در دراز مدت روی من تاثیر منفی زیادی داره واقعیت اینه که من نگرانم که داروها در آینده من رو دچار مشکلات جدی تری بکنه ممنون میشن اگه جواب بدین.
درود بر شما دوست عزیز
برای اینکه بتونم خدمت شما بگم آیا پانیک شما به طور کامل درمان میشه یا نه باید دلیل ، زمان شروع و شدت مشکل تون را بدونم چیه؟
اما معمولا اگر ریشه و علل پانیک درمان بشه دیگه بر نمی گرده
درباره داروها هم اثر دراز مدت روی شما نخواهند داشت اما نمی تونم بگم باعث درمان مشکل شما میشه
سلام خدمت آقای دکتر محترم
من بعد از قرنطینه کرونا دچار استرس و اضطراب و دلشوره شدید شدم بطوری که روزهای اول فقط ساعاتی از روز بود بعد تمام روز و الان تقریبا یک روز در میان حالم خوب و بد میشه ب روانپزشک مراجعه کردم و تشخیص اضطراب فراگیر و دادن و داروی فلوکستین و پروپرانولول و بوسپیرون دادن
و گفتن طول درمان بین ۶ ماه تا یکسال
آقای دکتر آیا قابل درمان هستم؟من خیلی استرسی هستم
درود بر شما دوست عزیز
بله مشکل شما قابل حل هست اما نمی تونم بگم فقط با تکمیل دوره درمانی مشکل تون حل میشه یا نه؟
سلام آقای دکتر …خدا قوت…من فوبیای از دست دادن عزیزانم مخصوصا پدر و مادرم رو دارم….البته هر دو بیمار هستند….اما قبل از این بیماری ها هم همیشه مثل یه مادر که نگران بچه هاش هست نگرانشون بودم….خواهش میکنم بفرمایید چیکار کنم چون به شدت رو جسم و روح خودم این استرس اثر گذاشته…ممنونم
درود بر شما، برای تشخیص دقیق تر نیاز به برررسی بیشتر علایم شما هست اما به نظر می رسه شما درگیر طرحواره رها شدگی یا دلبستگی بیش از اندازه باشید.
برای درمان این مساله باید روی الگوی روابط شما با والدین تون و سبک دلبستگی شما در کودکی تون کار بشه.
معمولا این مسایل جزو مسایل ریشه ای تر هست و به کمک روان درمانی قابل حل هستند.