قرص آریپیپرازول چیست و چه کاربردها و عوارضی دارد؟

قرص آریپیپرازول به کنترل علائم اختلالاتی مانند اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی کمک می کند. در این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان شما را با قرص آریپیپرازول، کاربردها و عوارض جانبی آن آشنا خواهیم کرد.

آریپیپرازول نوعی داروی ضد روان پریشی است که با تأثیر بر مواد شیمیایی موجود در مغز مانند دوپامین و سروتونین ایفای نقش می کند. این دارو اگرچه بیماری را درمان نمی کند، اما می تواند در بهبود علائم بیماری تاثیر گذار باشد. آریپیپرازول فقط با نسخه در دسترس است و به صورت قرص و شربت عرضه می شود.

نکات کلیدی

• آریپیپرازول فوراً اثر نمی کند، ممکن است چند روز یا حتی هفته ها طول بکشد تا برخی از علائم بیماری بهبود یابند.
• قرص آریپیپرازول را می توانید همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کنید. سعی کنید دارو را هر روز در زمان مشخصی مصرف کنید.
• عوارض جانبی شایع دارو شامل اختلال خواب، احساس اضطراب و بی قراری، سردرد و یبوست است.
• آریپیپرازول ممکن است موجب کاهش وزن یا افزایش وزن در فرد شود. درصورت احساس گرسنگی بیش از حد معمول، داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل برای جلوگیری از مشکلات تغییر وزن موثر خواهد بود.
• حین مصرف آریپیپرازول از استعمال فرآورده های الکلی خودداری کنید. مصرف همزمان این دو باهم موجب بروز خواب آلودگی یا بی ثباتی و تشدید علائم بیمار می شود.

چه کسانی می توانند آریپیپرازول مصرف کنند

اکثر بزرگسالان و نوجوانان ۱۵ ساله و بیشتر می توانند از آریپیپرازول برای درمان اسکیزوفرنی استفاده کنند. افراد بالای ۱۳ سال نیز می توانند از آن برای درمان شیدایی در اختلال دوقطبی استفاده کنند.

چه کسانی نمی توانند آریپیپرازول مصرف کنند

مصرف آریپیپرازول برای برخی افراد مناسب نیست. برای اطمینان از بی خطر بودن آن، قبل از شروع مصرف دارو با روانپزشک خود مشورت کنید اگر:

• سابقه واکنش آلرژیک به آریپیپرازول یا هر داروی دیگری دارید.
• مشکل قلبی مانند ضربان قلب نامنظم (آریتمی) دارید.
• سابقه ابتلا به فشار خون پایین یا فشار خون بالا دارید.
• سابقه اختلال در کنترل حرکات زبان، دهان و صورت دارید.
• سابقه ابتلا به یک بیماری نادر به نام سندرم بدخیم نورولپتیک (علائم این عارضه عبارتند از تب بالا، سفتی عضلانی، تعریق، اضطراب و بزاق بیش از حد) دارید.
• بیماری صرع دارید.
• خودتان یا یکی از اعضای خانواده تان سابقه ابتلا به دیابت، لخته خون، سکته، آلزایمر یا مشکلات کبدی داشته اید.

مدت زمان مصرف دارو

در برخی موارد ممکن است نیاز به مصرف طولانی مدت آریپیپرازول داشته باشید. حین مصرف دارو حتی اگر احساس بهتری دارید مصرف آریپیپرازول را ادامه دهید و بدون مشورت با روانپزشک مصرف دارو را قطع نکنید.

فراموشی مصرف دوز دارو

اگر مصرف یک نوبت از دارو را فراموش کردید، دوز فراموش شده را به محض یادآوری مصرف کنید مگر اینکه فقط چند ساعت تا زمان مصرف نوبت بعدی مانده باشد. در این صورت، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و نوبت بعدی را در زمان معمول خود مصرف کنید. برای جبران دوز فراموش شده، هرگز ۲ دوز دارو را باهم مصرف نکنید.

مصرف بیش از حد دارو

مصرف بیش از حد آریپیپرازول ممکن است موجب بروز عوارض جانبی جدی در فرد شود. این علائم عبارتند از:

• احساس خواب آلودگی
• ضربان قلب تند
• حالت تهوع
• اسپاسم عضلانی
• حرکات غیر عادی بدن

درصورت مصرف بیش از حد دارو فورا به اورژانس مراجعه کنید و باقیمانده دارو همراه با بروشور داخل جعبه دارو را با خود داشته باشید.

قطع مصرف آریپیپرازول

مصرف آریپیپرازول را بدون دستور روانپزشک قطع نکنید. در صورت قطع مصرف دارو ممکن است علائم بیماری تان عود کند.

در صورت توصیه روانپزشک برای قطع مصرف آریپیپرازول، میزان دوز مصرفی دارو به آرامی طی چند روز کاهش می یابد. اگر حین کاهش دوز یا قطع مصرف دارو مشکلی داشتید حتما با روانپزشک خود صحبت کنید.

عوارض جانبی آریپیپرازول

مانند سایر داروها، آریپیپرازول نیز ممکن است موجب بروز عوارض جانبی در فرد شود، اگرچه همه افراد دچار این عوارض نمی شوند:

عوارض جانبی شایع

عوارض جانبی شایع آریپیپرازول ممکن است در هر ۱ نفر از ۱۰۰ نفر رخ دهد. این عوارض عبارتند از:

• اختلال خواب یا بی خوابی
• احساس اضطراب و بی قراری
• سردرد
• حالت تهوع یا استفراغ
• سوء هاضمه
• یبوست
• احساس خواب آلودگی
• تاری دید

درصورت بروز یک عارضه جانبی و تداوم آن حتما با روانپزشک خود صحبت کنید.

عوارض جانبی جدی

این عوارض در درصد بسیار کمی از افراد رخ می دهد اما درصورت مشاهده هریک از علائم زیر با اورژانس تماس بگیرید:

• احساس تشنگی، تکرر ادرار، احساس خستگی و کاهش وزن (علائم احتمالی قند خون بالا یا دیابت)
• عدم توانایی در کنترل انگیزه یا وسوسه خود برای انجام کارهای مخاطره آمیز (مانند قمار بیش از حد، افزایش میل جنسی، خرید غیر قابل کنترل، پرخوری)
• بروز ورم، درد و قرمزی در پاها (علائم احتمالی لخته شدن خون)
• اختلال در حرکت یا سفت شدن عضلات
• حرکات غیر قابل کنترل دهان، زبان و اندام ها
• بروز حرکات پیچشی در بدن یا اندام ها، مانند چرخش گردن به طرفین یا چرخش پاها به داخل (علائم احتمالی بیماری دیستونی)
• ضربان قلب تند

درصوت مشاهده هر یک از علائم زیر فورا به اورژانس مراجعه کنید:

• درد قفسه سینه
• مشکل تنفسی
• تشنج
• نعوظ دردناکی که بیش از ۲ ساعت طول می کشد (این عارضه ممکن است حتی زمانی که رابطه جنسی ندارید نیز اتفاق بیفتد)
• تب بالا، سفتی عضلات، تعریق، اضطراب یا بزاق بیش از حد (علائم احتمالی سندرم بدخیم نورولپتیک)
• داشتن افکاری درمورد آسیب رساندن به خود یا دیگران

واکنش آلرژیک جدی

در موارد نادر، آریپیپرازول ممکن است موجب بروز واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) در فرد شود.

درصورت مشاهده هریک از موارد زیر فورا به اورژانس مراجعه کنید:

• تورم ناگهانی لب ها، دهان، گلو یا زبان
• تنفس تند یا مشکل در تنفس (خس خس سینه، احساس خفگی یا نفس نفس زدن)
• احساس سفتی در گلو
• کبودی یا رنگ پریدگی پوست، زبان یا لب‌ها (این تغییر رنگ در پوست سبزه یا تیره راحت‌ تر دیده می شود)
• گیجی، خواب آلودگی یا سرگیجه ناگهانی
• غش کردن
• بثورات پوستی اعم از خارش، قرمزی، تورم، تاول یا پوسته پوسته شدن پوست.

ممکن است یک واکنش آلرژیک جدی داشته باشید که نیاز به درمان فوری در بیمارستان داشته باشد.

آریپیپرازول و بارداری

مصرف آریپیپرازول معمولاً در بارداری توصیه نمی شود زیرا اطلاعات کمی در مورد تأثیرات سوء آن بر جنین وجود دارد.

اگر حین مصرف آریپیپرازول باردار شدید، با روانپزشک خود صحبت کنید. او به شما کمک می کنند تا خطرات و فواید آن را ارزیابی کنید تا بتوانید بهترین روش درمان را برای خود و کودک تان انتخاب کنید.

آریپیپرازول ممکن است باعث خواب آلودگی یا بروز علائم ترک دارو مانند بی قراری در نوزادان تازه متولد شده شود. مصرف آریپیپرازول در پایان دوره بارداری احتمال ابتلای کودک تان به این مشکلات را افزایش می دهد. ممکن است کودک تان چند روز پس از تولد نیز در بیمارستان تحت نظر بماند.

آریپیپرازول و شیردهی

اگر پزشک متخصص یا ماما سلامت کودک تان را تایید کرد، مصرف آریپیپرازول در دوران شیردهی مانعی ندارد و برای بهبود سلامت تان ضروری است. شیردهی هم برای شما و هم برای کودک تان مفید خواهد بود.

اطلاعات زیادی در مورد مصرف آریپیپرازول در دوران شیردهی وجود ندارد، اما یافته ها حاکی از این است که آریپیپرازول به مقدار بسیار کمی وارد شیر مادر می شود. هیچ عارضه جانبی در رابطه با مصرف آریپیپرازول توسط مادران نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند مشاهده نشده است. با این حال، مصرف این دارو ممکن است میزان تولید شیر مادر را کاهش دهد.

اگر متوجه شدید که کودک تان مثل همیشه خوب غذا نمی‌خورد، یا به‌طور غیرعادی خواب‌آلود به نظر می‌رسد، یا اگر نگرانی دیگری در مورد کودک تان دارید، در اسرع وقت با یک روانپزشک یا متخصص زنان صحبت کنید.

آریپیپرازول و باروری

شواهدی دال بر کاهش باروری در مردان یا زنان حین مصرف آریپیپرازول وجود ندارد.

در صورت وجود موارد زیر به روانپزشک خود اطلاع دهید:

• تلاش برای باردار شدن
• بارداری
• شیردهی

تداخل مصرف آریپیپرازول با سایر داروها

برخی از داروها می توانند بر نحوه عملکرد آریپیپرازول تأثیر بگذارند و احتمال بروز عوارض جانبی را نیز افزایش دهند. پیش از شروع مصرف هر داروی جدید از عدم تداخل مصرف همزمان داروها اطمینان حاصل کنید.

در صورت مصرف هر یک از این داروها پیش از شروع مصرف آریپیپرازول به روانپزشک خود اطلاع دهید:

• داروهایی برای درمان مشکلات آریتمی قلب، مانند کینیدین، آمیودارون یا فلکائینید
• داروهایی برای کاهش فشار خون
• داروهایی که باعث خواب آلودگی می شوند، از جمله بنزودیازپین ها مانند دیازپام، مسکن های مخدر مانند مورفین، پتدین، ترامادول، یا آنتی هیستامین های خواب آور مانند کلرفنامین – آریپیپرازول می تواند موجب افزایش اثرات خواب آور این داروها در فرد شود.
• کتوکنازول یا ایتراکونازول برای درمان عفونت های قارچی
• داروهای افسردگی مانند فلوکستین، پاروکستین یا ونلافاکسین
• برخی از داروهای درمان عفونت HIV مانند افاویرنز، نویراپین، ایندیناویر یا ریتوناویر
• ریفابوتین یا ریفامپیسین، داروهای درمان سل (TB)
• کاربامازپین، فنی توئین یا فنوباربیتال، داروهای صرع
• تریپتان ها مانند سوماتریپتان یا زولمیتریپتان برای تسکین میگرن

سوالات متداول

۱. آریپیپرازول چیست؟
آریپیپرازول یک داروی ضد روان‌پریشی است که برای درمان اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی و افسردگی مقاوم استفاده می‌شود.

۲. آریپیپرازول چگونه عمل می‌کند؟
این دارو با تنظیم سطح دوپامین و سروتونین در مغز، به بهبود علائم روان‌پریشی و تثبیت خلق و خو کمک می‌کند.

۳. عوارض جانبی آریپیپرازول چیست؟
شایع‌ترین عوارض شامل بی‌قراری، افزایش وزن، سردرد و خواب‌آلودگی است. در موارد نادر ممکن است باعث حرکات غیرارادی شود.

۴. آریپیپرازول چه مدت طول می‌کشد تا اثر کند؟
اثرات اولیه ممکن است در عرض ۱ تا ۲ هفته ظاهر شود، اما بهبود کامل ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد.

۵. آیا آریپیپرازول اعتیادآور است؟
خیر، آریپیپرازول اعتیادآور نیست، اما قطع ناگهانی آن ممکن است باعث علائم ترک یا بازگشت علائم شود.

۶. چه کسانی نباید آریپیپرازول مصرف کنند؟
افراد با سابقه حساسیت به آریپیپرازول یا مشکلات قلبی جدی باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کنند.

۷. آیا آریپیپرازول برای کودکان تجویز می‌شود؟
بله، در برخی موارد برای درمان اختلالات رفتاری و روان‌پریشی در کودکان و نوجوانان تحت نظارت پزشک تجویز می‌شود