حملات پانیک (وحشت زدگی) غالبا با احساس اضطراب و ترس از مرگ آغاز میشود. شخصی که دچار چنین حملهای میشود حداقل ۴ مورد از علائم زیر را تجربه می‌کند:
- افزایش ضربان قلب
- بسته شدن راه تنفس و احساس خفگی کردن
- احساس درد در قفسه سینه
- لرزش
- نفس های کوتاه
- مسخ شخصیت و مسخ واقعیت
- حالت تهوع یا درد شکمی
- ترس از دست دادن کنترل
- تعرق بیش از حد
- عصبی شدن
- ترس از مرگ
متاسفانه باورهای نادرست زیادی در مورد حملات پانیک ( البته تلفظ درست آن پَنیک panic است) وجود دارد. کسانی که از حملات پانیک رنج می‌برند به سختی می‌توانند شرایط خود را برای دیگران توضیح دهند، به خصوص وقتی فرضیات نادرست زیادی در مورد این بیماری رواج داشته باشد. در این مقاله هفت باور غلط رایج، و واقعیت های مربوط به این بیماری را ذکر می‌کنیم.
باور غلط ۱: حملات پانیک نشانه واکنش افراطی فرد به استرس و اصظراب است
شاید شنیده باشید که کسی بگوید، «خدای من، خیلی نگران بودم، می‌ترسیدم دوباره دچاره حمله پانیک شوم»، «خیلی مرا ترساندی، نزدیک بود دچار حمله پانیک شوم»، یا «من دچار حمله پانیک شدم چون خیلی عصبی بودم». این عبارات چهره واقعی حملات پانیک را می‌پوشانند. همیشه اضطراب و عصبی بودن در شرایط خاص سبب بروز این حمله نمی‌شود.
علاوه بر این، افرادی که حملات وحشت زدگی دارند نسبت به هر چیزی در محیط بیش از حد واکنش نشان نمی‌دهند. به عبارت دیگر، فرد تا حدی می‌تواند علائمش را کنترل کند. افراد مبتلا به اختلال پانیک به طور ناگهانی، و بدون دیدن هیچ نشانهای در محیط دچار حمله پانیک میشوند. افراد مبتلا به این اختلال می‌توانند مدیریت حملات را بیاموزند اما بر تجربه کردن آن کنترلی ندارند.
باور غلط ۲ : حملات پانیک فقط نشانه اختلال پانیک هستند
اگرچه نشانه اصلی اختلال پنیک بروز حملات پانیک است اما ممکن است در سایر اختلالات روانشناختی نیز شاهد چنین حملاتی باشیم. این حملات در سایر اختلالات روانشناختی مثل اختلال اضطراب تعمیمیافته (GAD)، فوبی های خاص، اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)، گذر هراسی (ترس از مکان های شلوغ)، اختلالات خوردن، اختلال اضطراب اجتماعی (SAD)، افسردگی و اختلال دوقطبی نیز ممکن است رخ دهد. همچنین، این حملات در برخی شرایط پزشکی خاص مثل سندرم روده تحریکپذیر (IBS)، سایر اختلالات گوارشی و اختلالات خواب نیز رابطه دارد.
باور غلط ۳: حملات پانیک تنها زمانی که فرد بیدار است رخ می‌دهند
اگرچه حملات پنیک معمولا در بیداری رخ می‌دهند، اما وقوعشان در زمان خواب عمیق نیز غیرمعمول نیست. این حملات، که حملات پانیک شبانه نامیده میشوند، فرد را از خواب بیدار می‌کنند و معمولا او را میترسانند. حملات وحشت زدگی شبانه غالبا با احساس ترس، و جدا شدن از خود و محیط همراه است. فرد احتمالا تصور می‌کند کابوس دیده است، و دوباره خوابیدن برایش بسیار دشوار میشود.
باور غلط ۴ : حملات پانیک فرد را دیوانه می‌کنند
فردی که دچار حمله پانیک میشود می‌ترسد که مبادا کنترلش را به طور کامل از دست بدهد، و به همین دلیل دچار احساس شرمساری و خجالت میشود. از این گذشته، مبتلایان غالبا تصور می‌کنند این حملات منجر به نابودی کامل عقل و دیوانه شدن آن‌ها میشوند. اما واقعیت این است که اگرچه حملات وحشت زدگی یک مشکل روانشناختی محسوب می شود ولی نشانه این نیستند که شخص «الان دیوانه خواهد شد». حملات پانیک در طی ۱۰ دقیقه اوج می‌گیرند و سپس به تدریج فرکش می کند. بعد از کاهش نشانه های حمله کاملا طبیعی است که فرد تا چند دقیقه احساس ترس کند اما نیازی نیست که نگران دیوانه شدنش باشد.
باور غلط ۵ : ممکن است حملات پنیک منجر به مرگ شوند
بسیاری از کسانی که اولین بار به حمله پانیک دچار میشوند سر از اورژانس در می‌آورند زیرا تصور می‌کنند به یک مشکل جدی پزشکی (مثلا مشکل قلبی) مبتلا شده اند. علائمی مثل افزایش ضربان قلب، درد در قفسه سینه، تعرق بیش از حد، و تنگی نفس همه را می‌ترساند و سبب میشوند فرد تصور کند نیازمند کمک فوری است. گاهی نشانه های حملات وحشت زدگی شبیه نشانه های سایر مشکلات پزشکی است، اما زندگی فرد را تهدید نمی‌کنند. اگر نمی‌دانید علائم شما مربوط به حمله وحشتزدگی است یا سایر مشکلات پزشکی، باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
باور غلط ۶ : برای جلوگری از حلمه پانیک بهتر است در موقعیت های ایجاد کننده آن اجتناب کنیم.
بسیاری از مردم عقیده دارند که با اجتناب کردن از محرک های ایجاد کننده، می‌توان از بروز حملات وحشت زدگی پیشگیری کرد. مثلا ممکن است فردی به این نتیجه برسد که اگر ترس از پرواز منجر به حمله پانیک میشود، پس بهتر است با هواپیما سفر نکند. اما این باور به چند دلیل نادرست است.
اول اینکه حملات وحشت زدگی غیرمنتظره و بدون دلیل محیطی روی می‌دهند. چون این حملات در هر شرایطی ممکن است روی دهند، چیزی برای اجتناب از آن‌ها وجود ندارد. دوم اینکه، ممکن است این شخص وقتی با ترس خاص، مثلا سفر با هواپیما، مواجه میشود دچار حمله پانیک شود. اما اجتناب از اشیا یا موقعیت ها فقط سبب افزایش ترس و اضطراب او میشوند. یکی از بهترین راه های رها شدن از محرکهای قبلی اضطراب این است که فرد با آن‌ها روبرو شود و در عین حال سعی کند خونسردیش را حفظ کند.
در صورتی می توان از بروز حملات وحشت زدگی جلوگیری کرد که علل ایجاد این حملات که معمولا ناخودآگاه هستند را شناسایی و درمان کرد.
باور غلط ۷ : برای کاهش حملات وحشت زدگی کار چندانی نمی‌توان کرد
یک دکتر روانشناس خوب و متبحر می‌تواند به شما کمک کند حملات وحشت زدگی خود را کنترل و درمان کنید. درمانگر ابتدا سلامت روان یا شرایط پزشکی که منجر به حمله پانیک میشوند را شناسایی و ارزیابی می‌کند. بعد از تشخیص اختلال وحشتزدگی، فرایند درمان را برای شما تعیین می کند. دارودرمانی و درمان شناختی رفتاری در کنترل نشانه ها کمک شایانی می کند و روان درمانی تحلیلی می تواند به ریشه کن کردن این اختلال و درمان آن کمک کند.
