درمان بیش فعالی (ADHD) با گوش دادن به موسیقی

موسیقی تأثیرات زیادی روی سلامتی دارد. وقتی ناراحت و غمگین هستید، با گوش دادن به موسیقی حالتان بهتر می شود یا با شنیدن موسیقی حین ورزش، انرژی می گیرید. بعضی از افراد با گوش دادن به موسیقی حین انجام کار، بهتر تمرکز می کنند. همین مسئله باعث شد از خود بپرسیم آیا موسیقی به افراد بیش فعال کمک می کند؟ چون در این اختلال، فرد برای تمرکز با مشکل رو به رو می شود.

شواهد نشان می دهد این پرسش چندان بیراه نیست.

در سال ۲۰۱۱، روی ۴۱ پسر بیش فعال تحقیق انجام شد. نتیجه نشان داد هنگامی که در کلاس درس موسیقی پخش می شد، عملکرد بعضی از این پسرها بهتر بود و برخی با شنیدن موسیقی حواسشان پرت می شد.

متخصصان هنوز به افراد بیش فعال توصیه می کنند که تا جای ممکن، از هر عاملی که ممکن است حواسشان را پرت کند، دوری کنند ولی به نظر می رسد گوش دادن به برخی از موسیقی ها یا صداهای خاص به تعدادی از افراد بیش فعال کمک می کند تا بهتر تمرکز کنند.

در این مقاله از دپارتمان کودک و نوجوان مجله سلامت دکتر بهشتیان بیشتر درمورد تأثیر موسیقی روی اختلال بیش فعالی تقویت تمرکز توضیح می دهیم.

فقط یادتان باشد، مگر به توصیۀ پزشک، مصرف دارو را کنار نگذارید.

موسیقی چی گوش بدیم؟

موسیقی به ساختار، ریتم و زمان بندی وابسته است. فرد بیش فعال در زمینۀ ردیابی زمان مشکل دارد پس گوش دادن به موسیقی می تواند عملکرد فرد در این زمینه را ارتقا دهد.

گوش دادن به موسیقیِ مورد علاقه باعث افزایش دوپامین در بدن می شود که یک انتقال دهندۀ عصبی است. بعضی از علائم بیش فعالی ناشی از کاهش سطح دوپامین در بدن است.

برخی موزیک های خاص بیشتر روی علائم بیش فعالی اثر می گذارند و به تمرکز بهتر کمک می کنند. بهتر است سراغ موسیقی آرام، با ضرباهنگ متوسط و ریتم ملایم (به زبان ساده تر موسیقی های آرامش بخش و ملایم) بروید.

قطعات کلاسیک زیر را امتحان کنید:

• ویوالدی
• باخ
• هندل
• موتزارت

اینترنت پر از میکس آهنگ های کلاسیک است که با خیال راحت می توانید بیشتر از یک ساعت از آن لذت ببرید.

البته بعضی از افراد بیش فعال از آهنگ های تند الکترونیک بهتر از قطعات کلاسیک نتیجه می گیرند.

تأثیر موسیقی نویز یا صدای سفید

به صدای ثابت در پس زمینه، صدای سفید می گویند. برای مثال، صدای بلند پنکه یا صدای کولر.

صدای بلند و ناگهانی تمرکز را به هم می ریزد اما صدای آرام و مداوم در پس زمینه (صدای سفید) می تواند برای افراد بیش فعال تأثیر عکس داشته باشد.

در تحقیق سال ۲۰۰۷، عملکرد شناختی در کودکانِ بیش فعال و غیر بیش فعال مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه نشان داد کودکان بیش فعال حین گوش دادن به صدای سفید، از نظر حافظه و عملکرد شفاهی بهتر بودند. عملکرد کودکان غیر بیش فعال حین گوش دادن به صدای سفید ضعیف تر بود.

در تحقیق سال ۲۰۱۶، فواید صدای سفید با داروی محرک برای بیش فعالی مقایسه شد. شرکت کنندگان شامل ۴۰ کودک بیش فعال بودند که به صدای سفید با شدت ۸۰ دسی بل گوش دادند. این میزان تقریباً معادل صدای ترافیک شهری است.

نتیجه نشان داد گوش دادن به صدای سفید هم در کودکان بیش فعال که داروی محرک می خوردند و هم در کودکانی که دارو نمی خوردند، با عملکرد بهتر حافظه همراه بود.

این تحقیق یک مطالعۀ اولیه و آزمایشی بود، نه یک آزمایش تصادفی کنترل شده (چون مورد دوم بیشتر قابل اعتماد است) اما نتایج نشان می دهد که استفاده از صدای سفید به عنوان یک روش درمان کمکی برای برخی از علائم بیش فعالی (چه به تنهایی، چه در کنار مصرف دارو) نویدبخش به نظر می رسد و جا برای تحقیق بیشتر دارد.

اگر نمی توانید در سکوت کامل تمرکز کنید، پنکه را روشن کنید یا از دستگاه صدای سفید استفاده کنید. همچنین می توانید از برنامه های رایگان، مثل A Soft Murmur، کمک بگیرید.

تأثیر موسقی باینورال بیت

باینورال بیت یا بیت‌های دوتایی، ضربان‌هایی هستند که به صورت دو ضربه با فرکانس‌های متفاوت شنیده می‌شوند و مغز آنها را در یک لحظه دریافت می‌کند. باینورال بیت‌ها فرکانس‌های متفاوتی در طرف راست و چپ هدفون دارند و یکی پس از دیگری به گوش می‌رسد. یعنی اگر سمت راست ۲۰۰ هرتز باشد طرف چپ ۲۱۰ هرتز است است. برخی از افراد معتقدند که یکی از فواید باینورال بیت، کمک به تمرکز بهتر و افزایش آرامش است.

باینورال بیت زمانی اتفاق می افتد که با یک گوش به یک صدا با فرکانس خاص گوش می دهید و با گوش دیگر به یک صدای متفاوت اما با فرکانس مشابه. در نتیجه، مغز صدایی تولید می کند که بسامد آن ما به التفاوت بسامد بین این دو صداست.

در سال ۲۰۱۰، یک مطالعۀ آزمایشی کوچک روی ۲۰ کودک بیش فعال انجام شد و نتایج امیدوارکننده بود. پرسش پژوهش این

بود که آیا چند بار گوش دادن به باینورال بیت در هفته به کاهش بی توجهی کمک می کند؟

نتایج نشان می دهد که تأثیر باینورال بیت روی عدم توجه بارز و چشمگیر نیست اما شرکت کنندگان بعد از گذشت سه هفته گزارش دادند که تأثیر بی توجهی روی مشکل انجام تکالیف کاهش یافت.

تا به امروز، تحقیقات زیادی در زمینۀ باینورال بیت، مخصوصاً تأثیر آن روی بهبود علائم بیش فعالی، صورت نگرفته است اما بسیاری از افراد بیش فعال گزارش می دهند که حین گوش دادن به باینورال بیت بهتر تمرکز می کنند. پس اگر مایل باشید، به یک بار امتحان کردن می ارزد.

می توانید نمونه های رایگان باینورال بیت را در اینترنت پیدا کنید.

هشدار

بهتر است افراد مبتلا به صرع یا کسانی که از پیس میکر استفاده می کنند، قبل از گوش دادن به باینورال بیت با پزشک مشورت کنند.

موسیقی چی گوش ندیم؟

گوش دادن به بعضی موسیقی ها یا صداهای خاص به تمرکز بهتر کمک می کند اما برعکسش هم صادق است.

اگر می خواهید حین مطالعه یا کار بهتر تمرکز کنید، از موارد زیر بپرهیزید:

• موسیقی بدون ریتم مشخص
• موسیقی خشن، بلند یا هوی متال
• موزیک رقص یا کلاب که ریتم تند دارد
• مورد علاقه ترین یا مورد انزجارترین آهنگ ها (چون تمام مدت به این فکر می کنید که چقدر از این آهنگ خوشتان می آید یا چقدر از این آهنگ بدتان می آید و به کل حواستان پرت می شود)
• موسیقی باکلام چون حواستان را پرت می کند (اگر طرفدار موسیقی باکلام هستید، سرغ آهنگ های خارجی زبان بروید)

در صورت امکان، رادیو را روشن نکنید چون وسط آهنگ تبلیغات پخش می کند.

واقع بین باشید

در مجموع، هر چقدر تعداد محرک های محیطی (مثل موزیک) کمتر باشد، افراد بیش فعال بهتر تمرکز می کنند.

به علاوه، در سال ۲۰۱۴، تحقیقات موجود در زمینۀ تأثیر موسیقی روی علائم بیش فعالی مورد مطالعه قرار گرفت و نتیجه نشان داد که به نظر می رسد تأثیر موسیقی بسیار ناچیز است.

اگر احساس می کنید شنیدن موسیقی یا هر صدای دیگر حواستان را بیشتر پرت می کند، از صدا گیر استفاده کنید.

خلاصه و جمع بندی

موسیقی، جدا از لذت بخش بودن، به افراد بیش فعال کمک می کند تا بهتر تمرکز کنند.

هنوز تحقیقات زیادی در این زمینه انجام نشده اما دفعۀ دیگر که می خواهید به کارها سروسامان دهید، از این روش ساده غافل نشوید. امتحانش مجانی است.