بیش فعالی (ADHD) در کودکان : نشانه ها ، علل ابتلا و روش های درمان

بیش فعالی چیست؟

کودکان مبتلا به بیش فعالی  (ADHD) بی قرار هستند و حواسشان به راحتی پرت می شود. به همین دلیل به سختی می توانند کاری را ادامه دهند، کارهایی مثل گوش دادن به معلم و یا انجام دادن فعالیت های روزمره

کودک بیش فعال نمی تواند توجه کند

این مورد یکی از نشانه های اصلی بیش فعالی است. برای کودک بیش فعال گوش دادن به حرف دیگران، پیروی از دستورالعمل ها، تمام کردن تکالیف و یا به خاطر سپردن مکان وسایل سخت است. ممکن است زیاد خیال پردازی کند، سر به هوا باشد و اشتباه کند. یا ممکن است از انجام دادن فعالیت هایی که به تمرکز نیاز دارند و یا حوصله اش را سر می برند خودداری کند.

کودک بیش فعال پرتحرک است.

یک نشانه ی دیگر بیش فعالی پرتحرکی است. کودک بیش فعال نمی تواند یک جا بنشیند و دائما، حتی در خانه، در حال دویدن و بالا رفتن از چیزها است. وقتی که نشسته است، بی قرار است، به خود می پیچد و تکان می خورد. حتی ممکن است زیاد حرف بزند و نمی تواند ساکت بماند.

کودک بیش فعال تکانشی است.

وسط حرف دیگران می پرد، انتظار کشیدن برایش سخت است. نمی تواند در صف بماند و قبل از تمام شدن سوال معلم، جواب می دهد.

علت بیش فعالی چیست؟

برخی از تحقیقات نشان داده اند احتمالا فعالیت نواحی مربوط به کنترل توجه مغز در کودکان مبتلا به بیش فعالی کمتر از کودکان عادی است. همچنین ممکن است در میزان انتقال دهنده های عصبی مغز این کودکان نیز عدم تعادل وجود دارد.

دلیل این مساله مشخص نیست اما بیش فعالی در برخی از خانواده ها بیشتر است. به همین دلیل بسیاری از متخصصان معتقدند که ژنتیک در بروز این اختلال نقش دارد.

روش تشخیص بیش فعالی

هیچ آزمایشی برای تشخیص ADHD وجود ندارد. به جای آزمایش، پزشک سوالاتی را از فرزند شما می پرسد، به توضیحات او گوش می دهد و نظرات و گفته های معلمش را بررسی می کند.

برای تشخیص بیش فعالی، فرزند شما باید تعدادی از نشانه های اختلال، مانند بی توجهی، بیش فعالی و رفتار تکانشی را حداقل به مدت 6 ماه داشته باشد.

انواع بیش فعالی

سه نوع بیش فعالی داریم

• نوع ترکیبی: رایج ترین نوع بیش فعالی است. اگر فرزند شما به این نوع مبتلا باشد نمی تواند توجه کند، پرتحرک است و تکانشی رفتار می کند.
• نوع عمدتا تکانشی: کودک بیشتر بی قرار است و نمی تواند رفتار های ناگهانی خود را کنترل کند.
• نوع عمدتا بی توجه: کودک قادر به توجه و تمرکز نیست اما پرتحرک و پرجنب و جوش نیست و کلاس را به هم نمی ریزد.

درمان های دارویی ADHD

داروهای محرک تا حد زیادی به افزایش توجه و کنترل بیش فعالی و تکانشگری کودکان بیش فعال کمک می کند. مطالعات نشان می دهد که این داروها روی 65 تا 80 درصد کودکان مبتلا ADHD تاثیر گذار هستند.

این داروها هم مثل هر داروی دیگری ممکن است با عوارض جانبی همراه باشند.

مشاوره برای کودکان مبتلا به َADHD

روانشناس می تواند به بهبود عزت نفس کودک بیش فعال کمک کند. همچنین برخی از روش های مدیریت رفتار را به کودک آموزش دهد.

همچنین در روشی به نام آموزش مهارت های اجتماعی، به کودک می آموزد که چطور نوبت را رعایت کند و با دیگران همراه باشد. تحقیقات نشان داده ترکیب دارو درمانی و رفتار درمانی، از درمان دارویی به تنهایی، موثرتر است.

نقش نظم

داشتن نظم و برنامه روزانه می تواند به ساختارمند شدن فرزند شما کمک کند. برای فرزند خود برنامه روزانه داشته باشید و به او یادآوری کنید در طول روز چه کارهایی باید انجام دهد.

برنامه شما باید شامل زمان مشخص برای بیدار شدن، غذا خوردن، بازی کردن، انجام تکالیف، کار های خانه و خوابیدن باشد.

پیشنهاد می کنم این مطلب را هم مطالعه کنید: باید و نبایدهای تربیت کودکان بیش فعال

رژیم غذایی فرزند شما

مطالعات انجام شده روی رژیم غذایی نتایج مختلفی را نشان داده اند اما متخصصان معتقدند غذایی که برای مغز مفید باشد می تواند به کودک بیش فعال کمک کند. غذاهایی با پروتئین زیاد، مثل تخم مرغ، گوشت، مغز ها و لوبیا می توانند به بهبود تمرکز کودک کمک کند. همچنین بهتر است به جای مصرف قند های ساده مثل نان سفید و شکلات قند های پیچیده، مثل میوه ها و یا نان سبوس دار، مصرف کنید. قبل از ایجاد تغییر در رژیم غذایی فرزندتان با پزشک کودک خود مشورت کنید.

بیش فعالی و هله هوله

شواهد محکمی برای اثبات نقش قند و افزودنی های مجاز در بیش فعالی وجود ندارد. برخی از والدین معتقدند رنگ های خوراکی نشانه های فرزندشان را افزایش می دهد و انجمن روانشناسی کودک آمریکا هم پیشنهاد می کند از مصرف آن ها خودداری کنیم.

ADHD و تلویزیون

ارتباط میان تماشای تلوزیون و بیش فعالی مشخص نیست اما انجمن روانشناسی آمریکا توصیه می کند زمان تلویزیون دیدن کودک خود را محدود کنید. آن ها معتقدند کودکان زیر دو سال نباید تلوزیون ببینند و کودکان بزرگ تر، باید حداکثر دو ساعت تلویزیون تماشا کنند.

برای تقویت مهارت توجه کودک خود، او را به انجام فعالیت هایی مثل لگو بازی، حل کردن پازل و کتاب خواندن تشویق کنید.

آیا می توان از ابتلا به بیش فعالی پیشگیری کرد؟

هیچ راهکار مطمئنی برای پیشگیری از بیش فعالی وجود ندارد اما اقداماتی هست که می توانید با انجام آن ها ریسک ابتلا به آن را به حداقل برسانید. در دوران  بارداری، از مصرف الکل، مواد مخدر و تنباکو خودداری کنید. کودکانی که مادرانشان در دورانی بارداری سیگار می کشند تا دو برابر بیشتر در خطر ابتلا به بیش فعالی هستند.