هفته هشتم بارداری: علائم و مراقبت های لازم

• ببینم، واقعاً شکمتان جلو آمده یا فقط توهم زده اید؟ خب، شاید! ممکن است برآمدگی شکم به خاطر نفخ در چند هفته اول حاملگی باشد اما به هر حال در هفته هشتم بارداری دیگر وقتش رسیده برای شلوار دنبال سایز بزرگ تر بگردید!
• برای اولین ویزیت خود آماده اید؟ خیلی مهم است که با متخصص زنان و زایمان یا ماما احساس راحتی کنید چون قرار است تا چند ماه آینده این مسیر را با هم طی کنید!
• معمولاً اولین سونوگرافی در دوران حاملگی طی هفته هشتم انجام می شود (مگر این که پزشک زودتر برای شما سونوگرافی بنویسد). مطمئنم که با شنیدن ضربان قلب نوزاد، قلبتان از جا کنده می شود.

احتمالاً بالاخره در این زمان واقعاً حس می کنید و باورتان می شود که حامله هستید. اکثر خانم ها، اولین معاینۀ قبل از زایمان را در هفته هشتم تجربه می کنند. طبیعی است که همزمان هیجان زده و دلواپس باشید.

در این مقاله از دپارتمان زنان و مادران مجله سلامت دکتر بهشتیان به نکات و علايم مربوط به هفته هشتم بارداری پرداخته می شود.

جنین در هفته هشتم بارداری

در هفته هشتم، آثار پره ها روی انگشتان دست و پا کمتر می شود و چیزی از دم باقی نمی ماند (بله، تا قبل از این، جنین دم داشت). نکتۀ جالب اینکه: جوانه های چشایی در هفته هشتم شکل می گیرد و برای اولین غذا آماده می شود. هنوز راه زیادی مانده اما جنین به سرعت رشد می کند.

اندازۀ جنین در هفته هشتم بارداری

جنین در هفته هشتم حاملگی هم اندازۀ تمشک است، حدود ۲ گرم وزن دارد و تقریباً به اندازۀ ۱ تا ۱.۲۷ سانتی متر است. در این هفته جنین روزی یک میلی متر رشد می کند.

جنین در هفته هشتم بارداری چه شکلی است؟

شبیه یک لوبیا کوچولوی بامزه! می دانم بی صبرانه منتظرید که در هفته هشتم اولین تصویر جنین را ببینید. خب، دیگر چیزی نمانده. احتمالاً طی همین هفته یا هفته بعد، برای اولین بار در سونوگرافی تصویر جنین را می بینید.

خب، جنین در هفته هشتم چه شکلی است؟ دست، پا و انگشتان دست و پا شکل می گیرد و جنین کمتر در خود جمع می شود، پس می توانید تکان خوردنش را ببینید. در این زمان، بینی، لب بالا و پلک ها و گوش های کوچولوی جنین قابل تشخیص است و به سرعت رشد و تغییر می کند!

هفته هشتم یعنی چند ماه؟

معمولاً پزشکان برای اشاره به زمان حاملگی به هفته توجه دارند، نه ماه. ولی در هفته هشتم، دو ماه از حاملگی گذشته است.

سونوگرافی در هفته هشتم بارداری

معمولاً اولین معاینۀ قبل از زایمان، در این زمان (یعنی در هفته هشتم حاملگی) انجام می شود و شما می توانید در سونوگرافی تصویر جنین را ببینید. شاید از دیدن دست و پای جنین که با سرعت داخل شکم تکان می خورد تعجب کنید. هنوز تکان خوردن جنین را حس نمی کنید اما واقعاً تکان می خورد! در معاینۀ اول، تصاویر سونوگرافی را هم به شما می دهند، پس خودتان را برای غش و ضعف کردن بابت این عکس ها آماده کنید!

معمولاً پزشک در معاینۀ اول از شما نمونه خون می گیرد و درمورد گروه خونی و مثبت یا منفی بودن Rh سوال می پرسد (چون اگر Rh شما منفی و Rh جنین مثبت باشد، لازم است برای جلوگیری از بروز مشکل دارو مصرف کنید). پزشک نرمال بودن سطح هورمون ها و گلبول های سفید و قرمز را هم بررسی می کند. نمونه خون از نظر بیماری های مختلف مثل هپاتیت ب، بیماری های مقاربتی، HIV و بیماری های خودایمنی هم چک می شود.

برای معاینۀ عفونت و هر گونه ناهنجاری، تست پاپ اسمیر انجام می شود. در این معاینه (و احتمالاً در معاینات بعدی) از شما نمونه ادرار هم گرفته می شود تا نشانه های عفونت مجاری ادرار و میزان پروتئین در ادرار مشخص شود (پروتئین در ادرار خطر پره اکلامپسی را بالا می برد). بله، به روتین جدید زندگی خوش آمدید!

علائم حاملگی در هفته هشتم بارداری

اگر از خودتان می پرسید این بوی بد از کجاست؟ باید گفت: احتمالاً از همه چیز و همه جا. به هم خوردن تعادل هورمون ها در هفته هشتم حاملگی باعث می شود قدرت بویایی ابرانسانی پیدا کنید و با کوچک ترین چیز، دل و روده تان به هم بریزد. در این زمان، کلی علامت مختلف به سراغتان می آید (بماند که در دوران حاملگی قرار است چه خواب های عجیب و غریب و احمقانه ای ببینید!) این علامت ها عبارتند از:

پستان درد

پستان ها بزرگ تر، سنگین تر و راستش را بخواهید، دردناک می شوند که به خاطر بزرگ شدن لوبول های شیرساز در پستان هاست. اما نگران نباشید چون در واقع پستان ها در حال آماده شدن برای شیردهی هستند.

خستگی مفرط

خوابیدن در هفته هشتم حاملگی کار سختی است. چرا؟ چون با نوسانات هورمونی، بدن مجبور است برای خون رسانی به جنین، خون بیشتری تولید کند. پس فشار خون و قند خون نسبت به دوران قبل از حاملگی پایین می آید. بدن برای این که بتواند جنین را در خود رشد دهد، انرژی بیشتری مصرف می کند. حالا، بهترین راه حل چیست؟ بیشتر بخوابید. در عمل کار سختی است ولی خواب به موقع یا چرت زدن های آخر هفته را در اولویت قرار دهید.

حالت تهوع صبحگاهی

برای بعضی از مادرها، حالت تهوع در هفته هشتم بسیار شدید است که باز هم به خاطر تغییرات هورمونی است. زیاد آب بنوشید و در طول روز میان وعده های سالم بخورید. در شرایطی که مادر حالت تهوع شدید دارد، به زور می تواند یک لقمه غذا را بدون استفراغ پایین دهد، چه برسد به این که بخواهد درست غذا بخورد و رژیم غذایی سالم را دنبال کند. کلید این معما به دست پیدا کردن غذاهایی باز می شود که معدۀ شما قابلیت هضمشان را دارد. بعضی از مادرها سر معجزۀ زنجبیل، ویتامین ب۶ و مچ بندهای طب فشاری قسم می خورند. پس ارزش امتحان کردن را دارد.

تقویت حس بویایی

در کنار حالت تهوع صبحگاهی، یک علامت بامزۀ دیگر هم به سراغتان می آید: حس بویایی غیر عادی. همین که یک بوی بد به مشامتان برسد، سروکلۀ حالت تهوع پیدا می شود. پس بهتر است از بوهایی که به آن ها حساسیت پیدا کرده اید، دوری کنید (حتی ممکن است به چیزهای بی بو و بی خطر یا چیزهایی که قبلا بویشان اذیتتان نمی کرد، حساس شوید).

انقباض و گرفتگی های دوران حاملگی

گرفتگی عضلات در هفته هشتم کاملاً طبیعی است چون همزمان با بزرگ شدن رحم، رباط های شکم کش می آیند. اگر گرفتگی ها شدید است یا شما را نگران کرده، با پزشک مشورت کنید.

یبوست

اگر از نظر دفع مدفوع مشکل دارید، بدانید که تنها نیستید. حدود ۵۰ درصد از زنان باردار دچار یبوست می شوند. برای مقابله با این وضعیت، زیاد آب بنوشید، میوه و سبزیجات سرشار از فیبر بخورید، از مصرف غذاهای یبوست زا مثل غلات و برنج سفید بپرهیزید و پیاده روی کنید. اگر باز هم مشکل برطرف نشد، با پزشک درمورد سایر روش های درمان مشورت کنید.

خواب های عجیب و غریب

حدس بزنید چی شده؟ دیدن رویاهای شفاف و عجیب و غریب در دوران حاملگی کاملاً طبیعی است. هنوز علت دقیق این رویاها مشخص نشده. شاید تا حدودی به خاطر افکار و اضطراب های جدید مادرانه باشد چون بالاخره این روزها ذهنتان خیلی مشغول است!

لکه بینی

لکه بینی در هفته هشتم حاملگی نگران کننده است چون می تواند نشانۀ سقط جنین باشد اما لکه بینی در سه ماه اول دلایل دیگر هم دارد (مثل رابطۀ جنسی چون گردنۀ رحم حساس تر می شود). این مسئله را با پزشک در میان بگذارید تا احتمال هر گونه مشکل رد شود.

از علائم بارداری چقدر مانده؟

راستش را بخواهید، واقعیت این است که علائم حاملگی تا پایان مسیر با شما هستند. (معمولاً) خبر خوب این است که هر چه جلوتر می روید و شکم و جنین بزرگ تر می شود، علامت ها تغییر می کنند. اکثر افراد، در سه ماه دوم از شر بدترین حالت های تهوع و استفراغ خلاص می شوند و تا قبل از نزدیک شدن به اواخر دوران حاملگی، کم کم انرژی خود را به دست می آورید. اگر هم تا هفته هشتم علامت نداشته باشید، خیلی زود کلی علامت به سراغتان می آید. پس خوش بین و امیدوار باشید چون به زودی علامت های خسته کننده تغییر می کند.

در هفته هشتم بارداری چه احساساتی به سراغ مادر می آید؟

قابل درک است که در هفته هشتم به خاطر احساس خستگی، حالت تهوع مداوم، دل درد و نوسانات خلقی که دست از سرتان برنمی دارد، به همین زودی از حامله بودن خسته شوید و طبیعی است که از خودتان بپرسید چطور قرار است ۸ ماه دیگر را پشت سر بگذارید. اگر حستان این است، نگران نباشید. تقریباً یک ماه دیگر، یعنی با شروع سه ماه فوق العادۀ دوم، شرایط بهتر می شود. تا قبل از آن، صبور باشید و به خودتان سخت نگیرید. بزرگ کردن یک آدم در دلتان کار سختی است!

مادرانی که دوقلو باردار هستند، بیشتر احساس خستگی و حالت تهوع دارند چون سطح هورمون های حاملگی در بدن آن ها بیشتر است.

یادتان باشد: حالت تهوع، گرسنگی یا خستگی شدید به خاطر رشد سریع جنین و تلاش بدن برای عادت کردن به تغییرات هورمونی است. به خودتان یادآوری کنید که همۀ این سختی کشیدن ها ارزشش را دارد (مخصوصاً اینکه اکثر مادرها در سه ماه دوم احساس سبکی می کنند و پرانرژی تر هستند.)

علامت نداشتن در هفته هشتم حاملگی هم کاملاً طبیعی است. پس اگر هنوز حس خاص و متفاوتی به سراغتان نیامده، نگران نباشید. قول می دهیم که به زودی قرار است علامت های مختلف را تجربه کنید!

ظاهر و اندازۀ شکم در هفته هشتم بارداری

برای شما هم سوال شده که آیا اندازۀ شکمتان در این مرحله درست و طبیعی است؟ خب، در هفته هشتم شکم بعضی از مادرها کمی جلو می آید و بعضی ها نه. که هر دو مورد طبیعی است. چون بدن هر مادر با دیگری فرق دارد. بدانید که رحم داخل شکم درحال رشد است اما تغییر بیرونی و جلو آمدن شکم در بعضی ها دیرتر اتفاق می افتد. شکم مادرانی که دوقلو باردار هستند در هفته هشتم زودتر از مادرانی که تک قلو باردارند، جلو می آید.

متخصص زنان از سه ماه دوم دور شکم را اندازه می گیرد اما فعلاً اندازۀ شکم مهم نیست. افزایش نیم الی دو کیلوگرم وزن در سه ماه اول طبیعی است، پس ممکن است در هفته هشتم چند گرم به وزنتان اضافه شده باشد. اما اگر حالت تهوع دارید، تقریباً چیزی به وزنتان اضافه نشده که باز هم جای نگرانی نیست. در سه ماه اول، برای مقابله با حالت تهوع، رژیم غذایی و عادت های غذایی تغییر می کند که باعث افزایش یا حتی کاهش وزن می شود. نگران نباشید. پزشک وزنتان را کنترل می کند و در بلندمدت به دنبال روش های افزایش وزن می گردد. اگر بابت اضافه وزن یا اندازۀ شکم نگران هستید، با پزشک مشورت کنید.

«حالت تهوع صبحگاهی فقط اسمش صبحگاهی است چون هر زمان از شبانه روز به سراغتان می آید. همیشه با خودتان بیسکوییت نمکی، لیمو یا نعناع داشته باشید. این روزها، خوردن کربوهیدرات فراوری شده از مد افتاده ولی دقیقاً باید سعی کنید کربوهیدرات بخورید. از نوشیدنی ها، بستنی یخی، نوشابۀ بدون گاز و هر چیزی که کالری دارد، غافل نشوید.»

چند نکته برای هفته هشتم بارداری

احتمالاً دلتان می خواهد کل روز را بخوابید (مخصوصاً اگر حالت تهوع داشته باشید، بیشتر میل به خوابیدن دارید). اما به کمک چند روش می توانید بهتر از خودتان و جنین مراقبت کنید. در ادامه به چند نمونه اشاره می کنیم:

از وقت هایی که احساس گرسنگی می کنید، نهایت استفاده را ببرید

تا چند هفته آینده، دو حالت بیشتر ندارید: یا مدام حالت تهوع دارید یا دلتان می خواهد همۀ محتویات یخچال را بخورید. زمانی که احساس گرسنگی به سراغتان می آید، از این فرصت برای خوردن غذاهای مقوی و سالم استفاده کنید که در غیر این صورت، به معنی واقعی کلمه، به زور از گلویتان پایین می رود!

مقابله با سردرد

افزایش حجم خون باعث می شود سردرد بگیرید (ای داد بیداد). سعی کنید استراحت کنید و بیشتر آب بنوشید. اگر سردرد بدون مصرف دارو برطرف نشد، با پزشک درمورد خوردن استامینوفن مشورت کنید (چون خوردن استامینوفن در دوران حاملگی نسبت به آسپرین یا ایبوپروفن ریسک کمتری دارد).

ضد آفتاب بزنید

بیرون رفتن و نیم ساعت پیاده روی در روز جزو ورزش های عالی است و به کنترل سایر علائم حاملگی کمک می کند. متأسفانه، نور خورشید باعث بدتر شدن تغییرات پوستی مثل chloasma یا melasma (لکه های تیره و سیاه روی پوست) می شود. برای محافظت از پوست و جلوگیری از بدتر شدن لکه ها، ضد آفتاب (با SPF +30) بزنید و کلاه بپوشید.

ادرار را نگه ندارید!

احتمالاً هنوز تکرر ادرار دارید و این مسئله کاملاً طبیعی است. دستشویی رفتن را به تأخیر نیندازید! خطر ابتلا به عفونت مجرای ادرار در دوران حاملگی بیشتر است. پس هر وقت لازم بود به دستشویی بروید، مثانه را کامل تخلیه کنید و به دقت خودتان را خشک کنید تا عفونت نگیرید.