هفته پانزدهم بارداری: علائم و مراقبت های لازم

در این مطلب از دپارتمان زنان و مادران مجله سلامت دکتر بهشتیان به نکات و علايم مربوط به هفته پانزدهم بارداری می پردازیم.

• خوشبختانه از هفته پانزدهم بارداری وارد فاز «ماه عسل» می شوید. یعنی اکثر علائم ناخوشایند از بین می روند، کمتر احساس خستگی می کنید و حال و روزتان درست و حسابی می شود!
• در این زمان، باید ۳۰۰ کالری به مقدار کالری مصرفی در روز اضافه کنید (البته این مقدار به وزن مادر قبل از بارداری بستگی دارد). بله، از حالا به بعد، جای دو نفر غذا می خورید (البته با رعایت یک سری محدودیت ها).
• از هفتۀ پانزدهم، شکم مادرانی که برای اولین بار بارداری را تجربه می کنند، جلو می آید و خودش را نشان می دهد. ولی اگر شکم دومتان باشد، زودتر متوجه برآمدگی شکم خواهید شد.
• غربالگری یا آزمایش سه یا چهارگانه بین هفتۀ پانزدهم تا بیستم انجام می شود. در این آزمایش ها، مشکلات مختلف نظیر نقص لولۀ عصبی و ناهنجاری های کروموزومی بررسی می شود.

در هفتۀ پانزدهم، سطح انرژی و میل جنسی بالا می رود. نگران نباشید. اگر متخصص زنان و زایمان یک سری فعالیت ها را ممنوع نکرده، با خیالت راحت رابطۀ جنسی برقرار کنید چون بچه روحش هم خبردار نمی شود و سکس به بچه آسیب نمی زند یا بارداری را به خطر نمی اندازد.

جنین در هفته پانزدهم بارداری

به احتمال زیاد، هنوز تکان خوردن و لگد زدن جنین را حس نمی کنید اما در سونوگرافی می بینید که جنین مدام در حال تکان خوردن است چون حالا می تواند تمام اعضا و مفاصل را تکان دهد! حتی ممکن است داخل شکم سکسکه کند (ولی احتمالاً شما متوجه نمی شوید).

اندازۀ جنین در هفته پانزدهم بارداری

در هفتۀ پانزدهم بارداری، جنین هم اندازۀ پرتقال است. حدود ۱۱.۵ سانتی متر قد و ۱۱۴ گرم وزن دارد. حالا اندام های جنین بیشتر متناسب می شوند و حالت نرمال پیدا می کنند چون طول پا از دست بیشتر می شود.

پانزده هفته یعنی چند ماه؟

در هفتۀ پانزدهم، سه ماه از بارداری گذشته است. اما یادتان باشد مدت زمان بارداری چهل هفته است، یعنی کمی بیشتر از ۹ ماه طول می کشد. به همین دلیل، پزشک برای محاسبۀ زمان بارداری به هفته توجه دارد، نه ماه.

سونوگرافی در هفته پانزدهم بارداری

آزمایش چندگانه (MMS یا همان آزمایش سه یا چهارگانه) بین هفتۀ پانزدهم تا بیستم انجام می شود. در این آزمایش از مادر نمونه خون می گیرند تا سطح پروتئین ها و هورمون ها مشخص شود. با توجه به این اطلاعات، می توان خطر ابتلا به نقص لولۀ عصبی و ناهنجاری های کروموزومی را تشخیص داد.

آمنیوسنتز یک روش دیگر است که معمولاً بین هفتۀ ۱۵ تا ۲۰ انجام می شود. نقص لولۀ عصبی، ناهنجاری های کروموزومی و سایر اختلالات ژنتیکی به کمک این روش تهاجمی قابل تشخیصند. در مجموع، این آزمایش جان مادر یا جنین را به خطر نمی اندازد اما قبل از انجام آزمایش، درمورد ریسک های مورد انتظار با پزشک مشورت کنید. اگر در آزمون های سه یا چهارگانه ناهنجاری دیده شود یا خطر ناهنجاری های ژنتیکی بالا باشد، آمنیوسنتز پیشنهاد می شود.

در آمنیوسنتز، پزشک حین انجام سونوگرافی، با یک سوزن نازک مقدار کمی از مایع آمنیوتیک را برای آزمایش جمع آوری می کند. قابل درک است که مادر برای انجام تمام این آزمایشات دچار استرس شود. لا به لای آزمایشات، یک حالی به خودتان بدهید چون واقعاً لیاقتش را دارید!

آیا از هفته پانزدهم بارداری جنسیت جنین مشخص می شود؟

در هفتۀ پانزدهم، هنوز برای تشخیص جنسیت جنین از طریق سونوگرافی زود است و بین هفتۀ ۱۸ تا ۲۲ نتیجۀ قطعی معلوم می شود. اما اگر آمنیوسنتز انجام دهید، جنسیت بچه همراه با نتیجه مشخص می شود.

علائم بارداری در هفته پانزدهم

خب، بذار ببینیم علائم بارداری در هفتۀ پانزدهم جالبه یا نه؟ در ادامه به تمام علائم هفتۀ پانزدهم، از علائم جذاب (مثل افزایش میل جنسی) گرفته تا علائم نه چندان جذاب (مثل خون دماغ و مشکلات گوارشی)، اشاره می کنیم.

افزایش میل جنسی

در سه ماه دوم، سطح انرژی بالا می رود و به دنبال آن، در اتاق خواب هم فعال می شوید. البته هفتۀ پانزدهم شامل کلی علامت دیگر هم هست. پس اگر حال و حوصلۀ سکس ندارید، هیچ ایرادی ندارد و کاملاً طبیعی است.

خون دماغ

این علامتِ نه چندان خوشایند به لطف افزایش گردش خون و حساس شدن سوراخ های بینی رخ می دهد. معمولاً خون دماغ خطرناک نیست و فقط آزاردهنده است اما اگر خونریزی شدید است، با پزشک تماس بگیرید.

سوزش معده، باد معده/ دل درد

مشکل گوارشی زیر سرِ هورمون هاست. حواستان باشد چه غذاهایی علائم را بدتر می کند و از این غذاها دوری کنید. از پزشک بپرسید کدام از یک روش ها و دمنوش های گیاهی حالتان را بهتر می کند و مصرفشان در این دوران بی خطر است. بهتر است کلی داروی ضد اسیدِ مخصوص بارداری دم دست نگه دارید چون علاوه بر تسکین دل درد، حاوی کلسیم است.

ورم لثه

در دوران بارداری، لثه ها حساس می شوند. پس مرتب مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. مراجعه به دندان پزشک را هم فراموش نکنید.

تنگی نفس

حس می کنید زود خسته می شوید و از نفس می افتید؟ خب، باید واقع بین باشید چون اون پایین مایین ها یک خبرایی است و حسابی شلوغ پلوغ شده. یعنی پدر شش ها در می آید تا به اندازۀ کافی اکسیژن دریافت کنند.

اگر دوقلو باردار هستید، به احتمال زیاد همین علائم درمورد شما نیز صادق است اما سطح بالای هورمون ها و حالت تهوع شدید در سه ماه اول باعث می شود در سه ماه دوم هنوز کمی حالت تهوع داشته باشید ولی به زودی برطرف می شود. اگر علائمتان شدید یا نگران کننده است، با متخصص زنان و زایمان صحبت کنید.

در هفته پانزدهم بارداری، چه حس و حالی به سراغ مادر می آید؟

حال مادر بهتر از این نمی شود! فعالیت بدنی و تغذیۀ سالم، روحیه و سطح انرژی را بالا می برد و به شما کمک می کند تا وزنتان را متعادل نگه دارید. هرچند هفتۀ پانزدهم عاری از علامت نیست و بعضی مشکلات خاص خودش را دارد، اما مادر در وضعیتی است که می تواند برای انجام وظایف لازم آماده شود. لباس بارداری بخرید، برای بچه سیسمونی درست کنید، برای زایمان برنامه ریزی کنید و خلاصه حسابی از این دوران شیرین چشم انتظاری لذت ببرید!

شکل و اندازۀ شکم در هفته پانزدهم بارداری

در هفتۀ پانزدهم، شکم مادر دستخوش تغییرات زیادی می شود. در سه ماه اول، رحم هنوز داخل لگن قرار دارد اما در سه ماه دوم، متناسب با رشد جنین، رحم بزرگ می شود و از لگن خارج می شود. بدن هر کس با دیگری فرق دارد و سرعت رشد متغیر است. به همین دلیل، در هفتۀ پانزدهم شکم بعضی مادرها کاملاً مشخص است، در حالیکه شکم برخی هنوز جلو نیامده. برای مثال، شکم کسی که برای اولین بار بارداری را تجربه می کند، دیرتر جلو می آید. از حاملگی دوم به بعد، رحم یک بار بزرگ شده و تغییرات شکم زودتر قابل مشاهده است.

البته شکم مادرانی که دوقلو باردار هستند هم زودتر بزرگ می شود و جلو می آید.

از هفتۀ پانزدهم، در صورتی که مادر قبل از بارداری اضافه وزن نداشته باشد، به توصیۀ پزشک باید هر هفته نیم کیلو به وزن خود اضافه کند. پس سعی کنید مقدار کالری مصرفی در روز را ۳۰۰ تا بالا ببرید و تا جای ممکن، غذاهای سالم بخورید. افزایش وزن شدید یا ناگهانی را به پزشک اطلاع دهید چون می تواند نشانۀ پره اکلامپسی باشد که خطرناک است.

آیا از هفته پانزدهم بارداری، جنین داخل شکم حس می شود؟

وای، نکنه بچه لگد زده؟ سلام، کوچولو! مادرانی که شکم اولشان است، کمی دیرتر و از هفتۀ ۱۶ تا ۲۲ متوجه تکان خوردن جنین می شوند ولی بقیه (که قبلاً بارداری را تجربه کرده اند) از هفتۀ سیزدهم می توانند حرکت جنین را حس کنند. اگر از هفتۀ پانزدهم هنوز تکان خوردن جنین را حس نکرده اید، نگران نشوید چون در سونوگرافی بعدی قابل مشاهده است!

«بدن مادر سخت مشغول است تا به جنین جان بدهد. پس در این زمان، حسابی به خودتان برسید و از تغذیۀ سالم غافل نشوید. یکی از بهترین روش ها این است که چند دقیقه در روز یوگا انجام دهید تا جسم و ذهنتان آرام شود. حرکت بچه و پروانه برای تسکین درد لگن مناسب است.»

کلی اسمیت، بنیان گذار یوگا برای همه

چند نکته برای هفته پانزدهم بارداری

اولویت ها را از یاد نبرید. سلامت مادر از همه چیز مهم تر است. روش های زیر حالتان را بهتر می کند.

معاینۀ دندان ها

اگر خونریزی لثه دارید یا دندان ها به خاطر نوسانات هورمونی لق شده، به دندان پزشک مراجعه کنید. اگر چیزی ذهنتان را درگیر کرده، سه ماه دوم فرصت خوبی برای مراجعه به دندان پزشک است.

استراحت

در سه ماه دوم، سطح انرژی بالا می رود ولی شورش را در نیاورید. هر وقت فرصت پیدا کردید، دراز بکشید و چرت بزنید چون به علامت های هفتۀ پانزدهم مثل سردرد، کمردرد و درد مفاصل و عضلات کمک می کند.

به پهلو بخوابید

حرف از استراحت شد… در هفتۀ پانزدهم، جنین آنقدر بزرگ شده که به سیاهرگ کمر فشار وارد می کند. بهتر است برای جلوگیری از مشکل گردش خون، به پهلو دراز بکشید (ترجیحاً سمت چپ چون برای گردش خون بهتر است). بالشت بارداری به شما کمک می کند تا در راحت ترین پوزیشن ممکن دراز بکشید و خواب کافی داشته باشید.

شرکت در کلاس های زایمان

آماده شدن برای زایمان کار یک روز و دو روز نیست. چشم به هم بزنید، سه ماه دوم تمام می شود. از فرصت استفاده کنید و دنبال کلاس های زایمان بگردید.