علائم پانیک: ۱۳ نشانه اصلی + تفاوت با ۵ بیماری دیگر
حمله پانیک یک تجربه ناگهانی از ترس شدید است که اغلب با علائم جسمی و روانی همراه است. معمولا حمله بدون هشدار قبلی و در شرایطی فرد که کارهای روزمره خود را می کند رخ می هد (مثلا در زمانی که در حال خوردن شام است یا تلویزیون نگاه می کند). بسیاری از افراد هنگام تجربه حمله پانیک احساس میکنند که در حال مرگ هستند یا کنترل خود را از دست دادهاند. در این مقاله سعی می کنم با جزئیات بیشتر علائم پانیک را توضیح دهم.
بسیاری از اوقات علائم حمله پانیک شبیه بیماری یا اختلالات دیگر است که در انتهای مقاله تفاوت های علایم پانیک اتک را با بیماری های مشابه توضیح خواهم داد.
علائم پانیک را به دو دسته علائم جسمی و روانی تقسیم کرده ام و به صورت جداگانه توضیح خواهم داد.
علائم حمله پانیک :علایم جسمی
معمولام علائم و نشانه های جسمی پانیک طی چند دقیقه به اوج می رسد و بعد از ۱۰ تا ۲۰ دقیقه فروکش می کند. بسیاری از افراد علائم جسمی حمله پانیک را حمله قلبی اشتباه می گیرند که در ادامه درباره آن توضیح خواهم داد.
- تپش قلب شدید: احساس تپش قلب تند و شدید (کوبش قلب) یکی از شایع ترین نشانه های پانیک اتک است.
- تنگی نفس: سنگینی قفسه سینه و احساس نفس تنگی یکی دیگر از علایم شایع پانیک است.
- تعریق شدید: عرق کردن ناگهانی، حتی در هوای خنک، یکی دیگر از علایم جسمی رایج حمله پانیک است. معمولا این نوع عرق کردن در اصطلاح طب سنتی عرق سرد است.
- لرزش بدن: لرزش درونی و بیرونی یکی دیگر از نشانه های حلمه پانیک است.
- احساس گرما یا سرمای ناگهانی:
- سرگیجه یا احساس ضعف: در طول حمله پانیک، فرد ممکن است احساس کند که در حال غش کردن است یا تعادل خود را از دست میدهد.
- حالت تهوع یا دل پیچه یا اسهال: مشکلات گوارشی مانند احساس تهوع یا دلپیچه نیز ممکن است در حمله پانیک رخ دهد.
مطلب پیشنهادی: چطور به کسی که دچار حمله پانیک شده، کمک کنیم؟
علایم حمله پانیک : علایم روانی
علایم روانی پانیک معمولا ناشی از ترس شدیدی است که فرد در حین حمله تجربه می کند و این علایم باعث می شود ترس و نشانه های جسمی بیشتر شود. برخی از علایم روانی عبارتند از:
- احساس ترس از مرگ یا دیوانگی: یکی از شدیدترین علایم روانی حمله پانیک، احساس ناگهانی ترس از مرگ یا این باور است که فرد در حال از دست دادن کنترل یا عقل خود است. بسیاری از مراجعان در اولین حمله پانیک خود می گویند حتی به اطرافیان وصیت خود را هم کرده بودند چون مطمئن بوده اند که قرار است بمیرند.
- احساس غیرواقعی بودن: در این حالت، فرد ممکن است احساس کند که محیط اطراف غیرواقعی یا عجیب شده است. به این حالت مسخ واقعیت می گویند که در مقاله دیگری به طور مفصل درباره آن صحبت کرده ام.
- احساس جدایی از خود: این علامت با احساس جدا شدن از بدن یا ذهن همراه است، به طوری که فرد ممکن است فکر کند که از بیرون به خود نگاه میکند. به این حالت مسخ شخصیت می گوییم که در مقاله دیگری به طور مفصل درباره آن صحبت کرده ام.
- اضطراب شدید: در طول حمله پانیک، فرد ممکن است دچار اضطرابی شدید و بیدلیل شود که به سرعت افزایش مییابد.
- ترس از تکرار حمله: مهمترین نشانه روانی حمله پانیک ترس از تکرار حمله است و این مساله باعث ترس مداوم فرد می شود چون همیشه نگران است که مجددا دچار حمله شود.
تفاوت علائم پانیک با سایر بیماریها و اختلالات پزشکی
بسیاری از علائم حمله پانیک شباهت زیادی به نشانههای بیماریهایی همچون حمله قلبی، مشکلات ریوی، یا حتی اختلالات تیروئید دارند. با این حال، تفاوتهایی بین این اختلالات و حمله پانیک وجود دارد که در ادامه توضیح داده ام(منبع).
۱. تفاوت حمله پانیک با حمله قلبی
اولین اقدامی که اکثر افرادی که برای اولین بار دچار حمله پانیک می شوند انجام می دهند مراجعه به پزشک قلب است. حتی مراجعی داشته ام که به بیش از ۲۰ دکتر قلب مراجعه کرده بود چون فکر می کرد که قطعا دچار بیماری قلبی است که چنین نشانه هایی پیدا می کند. شباهت ها و تفاوت های حمله پانیک عبارتند از:
شباهتهای علایم پانیک اتک با حمله قلبی
- درد یا فشار در قفسه سینه
- تپش قلب شدید
- تعریق و تنگی نفس
تفاوتهای علایم پانیک اتک با حمله قلبی
- نوع درد قفسه سینه: در حمله قلبی، درد معمولاً به صورت مداوم، شدید و همراه با احساس فشار در قفسه سینه است و ممکن است به بازوها، شانهها، گردن یا فک گسترش یابد. اما در حمله پانیک، درد قفسه سینه معمولاً بهصورت تیز، گذرا و متمرکز است.
- مدت زمان علائم: علائم حمله قلبی معمولاً به تدریج ایجاد شده و طولانی هستند (افرادی که مشکلات قلبی مثل آریتمی یا سایر مشکلات را دارند ممکن است ساعت ها احساس درد در قفسه سینه خود داشته باشند) ، در حالی که حمله پانیک به طور ناگهانی شروع میشود و در عرض ۱۰ تا ۲۰ دقیقه به اوج میرسد و سپس فروکش میکند.
- همراهی با علائم روانی: حمله پانیک معمولاً با علائم روانی مانند ترس از مرگ، احساس غیرواقعی بودن محیط یا احساس جدایی از بدن همراه است، اما این علائم در حمله قلبی دیده نمیشود.
نکته مهم: اگر درد قفسه سینه شما شدید و مداوم است و با علائمی مثل حالت تهوع، استفراغ، یا سردرد همراه است، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید تا اطمینان پیدا کنید که مشکل قلبی ندارید.
۲. تفاوت علائم حملات پانیک با مشکلات ریوی
مشکلات ریوی مانند آسم یا آمبولی ریه نیز میتوانند باعث تنگی نفس و احساس فشار شوند، که ممکن است با علائم حمله پانیک اشتباه گرفته شوند.
شباهت های علایم پانیک اتک با مشکلات ریوی
- تنگی نفس
- احساس سنگینی در قفسه سینه و سختی در نفس کشیدن
- تعریق زیاد
تفاوتها علایم پانیک اتک با مشکلات ریوی
- الگوی تنگی نفس: حمله تنگی نفس در حمله پانیک به خاطر اضطراب است و با تمرینات آرامش بخشی مثل ریلکسیشن کاهش پیدا می کند اما تنگی نفس ناشی از مشکلات ریوی با استراحت یا تمرینات آرامش بخشی کم نمی شود.
- علائم همراه: فردی که مشکلات ریوی دارد علاوه بر تنگی نفس علایم دیگر مثل خس خس سینه، سرفه و حتی خونریزی دهانی دارد که این علایم در حمله پانیک دیده نمی شود
- تداوم علایم: تنگی نفس در مشکلات ریوی معمولا طولانی تر هستند.
مطلب پیشنهادی: تفاوت حمله پانیک و حمله آسم چیست؟
نکته مهم: اگر تنگی نفس شما شدید و همراه با کبودی لبها یا انگشتان است، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
۳. تفاوت علائم پانیک اتک با اختلالات تیروئید
پرکاری تیروئید یکی دیگر از شرایطی است که میتواند علائمی شبیه به حمله پانیک ایجاد کند. این علائم شامل تپش قلب، تعریق و اضطراب است.
شباهتهای علایم پانیک اتک با مشکلات تیروئید
- تپش قلب
- اضطراب
- تعریق بیش از حد
تفاوتهای علایم پانیک اتک با مشکلات تیروئید
- مدتزمان علائم: کسی که پرکاری تیروئید دارد معمولا علایمش پایدار هستند ولی در حمله پانیک این نشانه ها گذرا هستند
- علائم جسمی دیگر: پرکاری تیروئید معمولاً با علائمی مانند کاهش وزن غیرطبیعی، لرزش دستها، افزایش اشتها و تورم در ناحیه گردن (به دلیل بزرگ شدن غده تیروئید) همراه است که در حمله پانیک دیده نمیشود.
نکته مهم: اگر علائم شما مداوم و همراه با کاهش وزن غیرعادی است، بهتر است عملکرد تیروئید خود را بررسی کنید.
۴. تفاوت حمله پانیک با کاهش قند خون (هیپوگلیسمی)
کاهش قند خون میتواند علائمی مانند اضطراب، تعریق، و ضعف ایجاد کند که ممکن است با حمله پانیک اشتباه گرفته شود.
شباهتها
- تعریق
- لرزش
- سرگیجه
تفاوتها
- علت علائم: در هیپوگلیسمی، علائم معمولاً ناشی از نخوردن غذا یا کاهش قند خون هستند و با خوردن غذا (بهویژه مواد قندی) به سرعت بهبود مییابند، اما حمله پانیک به این شکل برطرف نمیشود.
- احساس گرسنگی شدید: در کاهش قند خون، فرد اغلب حس گرسنگی شدید دارد در صورتی که در حمله پانیک معمولا چنین نشانه های وجود ندارد.
نکته مهم: اگر علائم شما با خوردن غذا یا نوشیدنی قندی بهبود یافت، احتمالاً مربوط به کاهش قند خون است.
۵. تفاوت علائم پانیک با میگرن یا سردردهای عصبی
حملههای میگرنی یا سردردهای شدید ممکن است با علائمی مانند سرگیجه، دید تار و حالت تهوع همراه باشند که میتواند شباهتهایی با حمله پانیک ایجاد کند.
شباهتها
- سرگیجه
- حالت تهوع
- احساس ضعف
تفاوتها
- وجود سردرد شدید: در میگرن، علائم معمولاً با یک سردرد شدید و متمرکز همراه هستند، اما در حمله پانیک معمولاً سردرد وجود ندارد.
- حساسیت به نور و صدا: در میگرن، افراد معمولاً به نور و صدا حساسیت دارند و در محیط تاریک آرامش پیدا می کند، در حالی که این علائم در حمله پانیک رایج نیست.
مطلب پیشنهادی: غذاهای مضر برای حمله پانیک
جمعبندی
در این مقاله درباره علایم جسمی و روانی حمله پانیک توضیح دادم و به تفاوت های آن را با ۵ بیماری پزشکی رایج اشاره کردم. خوشبختانه روش های درمان مطمئنی برای پانیک اتک وجود دارد که با کمک دکتر روانشناس و در شرایطی روانپزشک می توانید مشکل خود را درمان کنید.
پاسخ به پرسش های رایج
چه عواملی میتوانند باعث حمله پانیک شوند؟
عوامل مختلفی مانند استرس شدید، تروما، سابقه خانوادگی اضطراب، مصرف مواد محرک یا شرایط پزشکی خاص میتوانند در بروز حمله پانیک نقش داشته باشند.
حمله پانیک چقدر طول میکشد؟
حمله پانیک معمولاً به طور ناگهانی شروع میشود، طی ۱۰ تا ۲۰ دقیقه به اوج میرسد و سپس به تدریج فروکش میکند. برخی از علائم مثل مسخ واقعیت و شخصیت ممکن است تا چند ساعت باقی بمانند.
آیا حملات پانیک قابل درمان قطعی است؟
بله درصورتی که فرایند درمان خود را کامل کنید پانیک به طور کامل درمان می شود.
آیا حمله پانیک خطرناک است؟
خیر، حمله پانیک بهخودیخود خطرناک نیست و آسیبی جسمی به فرد نمیزند، اما میتواند بسیار ترسناک باشد و کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد.
