درد سینه من به خاطر پانیک است یا مشکل قلبی؟

تقریباً 40 درصد از افراد مبتلا به اختلال پانیک، درد سینه را تجربه می‌کنند. علایم درد سینه در دستورالعمل آماری و تشخیصی اختلالات روانی یا DSM-5 در زیر مجموعه علائم مرتبط با حمله پانیک قرار گرفته است. فرقی ندارد که به اختلال پانیک مبتلا هستید یا نه به هر حال درد سینه را باید جدی بگیرید. در وهله اول ذهنمان به سمت حمله قلبی یا سایر اختلالات عروقی می‌رود. این احتمالات بسیاری از افراد را به نزدیک‌ترین مرکز اورژانس می‌کشاند. ولی اغلب علایم درد سینه‌ای که با اختلال پانیک در ارتباط هستند با مشکلات قلبی ارتباطی ندارند و به طور کلی جدی گرفته نمی‌شوند.

درد سینه عادی در برابر غیرعادی

متخصصان درد سینه را به صورت عادی و غیرعادی طبقه بندی می‌کنند. درد سینه عادی بیشتر با مشکلات عروقی در ارتباط است. از طرف دیگر، درد سینه غیر عادی احتمال مشکلات عروقی را کاهش می‌دهد.

ولی دو مفهوم عادی و غیرعادی به طور دقیق از هم تفکیک نشده‌اند. اگرچه درد سینه غیرعادی احتمال مشکلات قلبی را کاهش می‌دهد ولی باز هم برخی از افراد دارای درد سینه غیرعادی به حمله قلبی و سایر مشکلات عروقی مبتلا می‌شوند. این شرایط در زنان متداول‌تر است چون بیماری‌های قلبی در زنان علایم بسیار متفاوتی نسبت به مردان دارد.

در ادامه ویژگیهای درد سینه عادی نشان دهنده مشکل قلبی و درد سینه غیرعادی و مرتبط با اختلال پانیک، به طور کلی مرور خواهد شد. البته این اطلاعات نباید به عنوان ابزاری برای تشخیص گذاشتن روی خودتان مورد استفاده قرار گیرد.

تمامی دردها در قفسه سینه باید از جانب پزشک مورد ارزیابی قرار گیرند تا تشخیص مناسب اتخاذ شود. این هشدار در مورد درد سینه را در صورتیکه از قبل مبتلا به اختلال پانیک بوده‌اید؛ جدی بگیرید. افراد مبتلا به اختلال پانیک هم می‌توانند مثل سایر افراد غیر مبتلا، به بیماری قلبی دچار شوند و همانگونه که مطرح شد، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی در آنها بیشتر است.

درد سینه عادی و مرتبط با مشکلات قلبی

علایم عادی مرتبط با مشکل قلبی شامل موارد زیر هستند:

• بعد از چند دقیقه شدت درد قفسه سینه به اوج خودش می‌رسد.
• درد ممتد، همراه با حس سنگینی یا تیر کشیدن است.
• درد در ناحیه زیرجلدی (زیر سینه) یا منطقه چپ سینه است.
• درد از سینه به سایر نواحی مثل یک یا دو بازو، شانه یا فک منتقل می‌شود و می‌چرخد.
• دردی که با تقلا کردن همراه است (اگرچه آنژین ناپایدار هم بدون تقلا کردن و با درد همر اه است).

درد سینه غیرعادی و مرتبط با اختلال پانیک

درد سینه غیرعادی شامل موارد زیر است:

• درد شدید یا تیر کشنده قفسه سینه (توجه کنید که درد شدید یا تیرکشنده قفسه سینه می‌تواند علامت مشکلی جدی مثل آمبولی ریه هم باشد).
• درد سینه زودگذر است.
• دردی که محدود به ناحیه خاصی از قفسه سینه می‌شود.
• دردی که بدون تقلا کردن است.
• درد قفسه سینه که با اضطراب یا حمله پانیک همراه است.
• دردی که در صورت تغییر موقعیت خودتان دچار تشدید شده یا تسکین پیدا می‌کند.
• دردی که با فشار وارد کردن به ناحیه دردناک، تشدید یا احیا می‌شود.

افتادگی دریچه میترال و اختلال پانیک

افتادگی دریچه میترال (MVP) اختلالی رایج است و تقریباً 4 تا 5 درصد از جمعیت بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در اصل MVP نوعی دریچه قلبی ناهنجار به صورت «افتادگی» یا به پشت افتادگی است که باعث می‌شود خون با باز شدن دریچه به عقب نشت پیدا کند. بسیاری از افراد مبتلا به MVP هیچگونه علایمی ندارند. برخی از افراد از علایمی مثل خستگی، تپش قلب، درد سینه، اضطراب  و سردردهای میگرنی شکایت دارند. اختلال MVP در اکثر افراد هیچگونه اثر منفی ندارد و در عملکرد عادی زندگی آنها تداخلی ایجاد نمی‌کند.

پژوهش‌ها شواهدی از رابطه میان MVP و اختلال پانیک را نشان داده‌اند. غالب این پژوهش‌ها، احتمال MVP در افراد مبتلا به اختلال پانیک را بیشتر از مبتلایان به سایر اختلال‌های اضطرابی نشان داده‌اند. البته نتایج متفاوت یا عدم وجود ارتباط هم وجود دارد. مطالعات آتی، به این ابهام پاسخ دقیق‌تری خواهند داد.

بیماری قلبی و اختلال پانیک

مطالعاتی وجود دارند که ارتباط میان اختلالات اضطرابی و بیماری قلبی را بررسی کرده‌اند. مطالعه اخیر از جانب مرکز سلامت زنان روی زنان یائسه انجام شد. طبق نتایج این مطالعه، افرادیکه در طول 6 ماه، حمله پانیک کامل را گزارش کرده‌اند؛ خطر حمله قلبی، مرگ به خاطر مشکلات قلبی یا سکته در 5 سال پیش رو در آنها سه برابر بیشتر است. همچنین طبق این مطالعه، افرادیکه حملات پانیک را گزارش کرده بودند؛ احتمال مرگشان به هر دلیلی در پنج سال بعد از مطالعه، تقریباً دو برابر خواهد بود.

این مطالعه هم مثل سایر مطالعاتی که به دنبال رابطه میان اختلال پانیک و بیماری‌های قلبی بودند به پاسخ نهایی نرسید. شرکت کنندگان در این مطالعه به دو پرسش غربالگری در مورد تجربه «حمله ناگهانی احساس وحشت زدگی، اضطراب یا ناراحتی شدید» و «اپیزود ناگهانی تپش‌های قلب سریع یا نامنظم» پاسخ دادند. این پاسخ‌ها، مصاحبه کنندگان را هدایت کرد تا از این شرکت کنندگان در مورد 12 علامت حمله پانیک در 6 ماه گذشته سوال کنند.

برخی از علایم مرتبط با حملات پانیک بسیار مشابه مشکلات قلبی عروقی بود ولی ارتباطی با عملکرد قلب نداشتند. شرکت کنندگانی که علایم حمله پانیک را در 6 ماه اخیر گزارش کردند به صورت یک حمله پانیک، چند حمله پانیک یا حملات پانیک مکرر طبقه بندی شدند که نشان دهنده ابتلا به اختلال پانیک بود. شاید افرادیکه پاسخ مثبت به سوالات غربالگری حملات پانیک داده بودند در واقع مشکل قلبی تشخیص داده نشده‌ای را تجربه کرده بودند.

حتی در بهترین شرایط هم تأیید ارتباط میان حمله قلبی و حملات پانیک دشوار است. به لحاظ آماری، افراد مبتلا به اختلال پانیک، شیوع بالاتر مصرف سیگار، الکل، فقدان ورزش، چاقی، فشار خون بالا و افزایش کلسترول را نشان می‌دهند. این موارد به عنوان عوامل خطر ابتلا به حمله قلبی محسوب می‌شوند. فرقی ندارد که به حمله پانیک مبتلا هستید یا نه به هر حال بسیاری از متخصصان روی این قضیه توافق دارند که با کاهش عوامل خطر می‌توانید خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهید.

کلام آخر

پر واضح است که اختلال پانیک با درد قفسه سینه در ارتباط است ولی شواهدی از احتمال بالاتر بیماری قلبی در افراد مبتلا به اختلال پانیک وجود ندارد. به طور کلی درد سینه مرتبط با حملات پانیک در مقابل درد سینه مرتبط با حملات قلبی با هم فرق دارند ولی افرادی هم با همپوشی میان علایم این دو اختلال وجود دارند. می‌دانیم که مراقبت پزشکی برای افراد مبتلا به درد قفسه سینه مرتبط با مشکلات عروقی اهمیت زیادی دارد.

تا زمانیکه اطلاعات بیشتری کسب کنیم، افراد مبتلا به اختلال پانیک هم باید درد سینه را جدی گرفته و به پزشک مراجعه کنند. شاید این شرایط باعث مراجعه غیرضروری به اورژانس شود ولی خطر نادیده گرفتن حمله قلبی به خاطر نسبت دادن درد قفسه سینه به اختلال پانیک را کاهش می‌دهد. در سالهای اخیر مراقبت پزشکی از افراد مبتلا به حمله قلبی بسیار پیشرفت کرده است ولی این پیشرفت وابسته به مراجعه به موقع بیمار است. فرقی ندارد که به اختلال پانیک مبتلا هستید یا نه، به هر حال برای نجات از حمله قلبی در ساعات اولیه درد به پزشک مراجعه کنید.