تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس چیست؟

خیلی وقت ها پیش می آید که مردم اعتماد به نفس و عزت نفس را به جای هم به کار می برند. اما این دو کاملا با هم فرق دارند. اعتماد به نفس باور ما به توانایی هایمان است در حالی که عزت نفس به احساس ما درباره خودمان ربط دارد و اینکه چطور با دنیا رابطه برقرار می کنیم و تعامل داریم. وقتی تفاوت اعتماد به نفس و عزت نفس را ندانیم، ممکن است در توانایی ها و موفقیت هایمان دنبال عزت نفس باشیم.

اعتماد به نفس چیست؟

اعتماد به نفس یعنی فرد به خودش در زمینه های خاصی از زندگی اعتماد دارد. به عبارت دیگر اعتماد کردن به خودتان و توانایی هایتان برای رسیدن به اهدافی که دارید و غلبه بر چالش ها، همان اعتماد به نفس است.

اعتماد به نفس در بیرون از شما ساخته می شود و به همین دلیل تقویت اعتماد به نفس راحت تر از عزت نفس است. اعتماد به نفس از دانش ما در حوزه های مختلف و با تمرین به دست می آید. بنابراین  هر چقدر در کاری تجربه بیشتری داشته باشید اعتماد به نفس بیشتری در آن حوزه خواهید داشت. ریشه کلمه اعتماد به نفس در انگیسی (self-confidence) از کلمه لاتین  fidrere است که به معنی اعتماد کردن است. بنابراین برای اینکه یک فرد با اعتماد به نفس باشید باید به خودتان و توانایی هایتان برای زندگی در دنیا اعتماد داشته باشید. وقتی اعتماد به نفس داشته باشید باعث می شود که موفقیت های بیشتری داشته باشید که این موفقیت ها هم به نوبه خود باعث ایجاد اعتماد به نفس بیشتری در شما می شود. ولی مشکل اینجاست که خیلی ها برای شادتر بودن و خوشحالی به جای عزت نفس می خواهند اعتماد به نفسشان را تقویت کنند. مشکل این کار این است که عمر موفقیت کم است و موفقیت فقط وقتی به دست می آید که فرد تجربه و مهارت کافی در یک کار را کسب کرده باشد.

عزت نفس چیست؟

عزت نفس یعنی اینکه شما چطور درباره خودتان فکر می کنید و به شما کمک می کند افکار، احساسات و رفتارهایتان را هدایت کنید. عزت نفس یک احساس درونی است و نحوه تعامل شما با دنیای اطراف و دیگران را تعیین می کند. کلمه عزت (esteem) در انگلیسی از ریشه لاتین aestimare به معنای ارزیابی، ارزش، اندازه یا برآورد می آید و بنابراین عزت نفس (self-esteem) ارزیابی خودِ ما از ارزش خودمان است. عزت نفس براساس تجربیات زندگی و رابطه فرد با دیگران شکل می گیرد. افرادی که عزت نفس بالایی دارند نیازی ندارند شأن و احترام شان را با میزان درآمد یا موقعیت شغلی و اجتماعی شان بسنجد. این افراد برای تجربه های جدید آماده اند و ریسک پذیری بالایی دارند و از شکست یا طرد شدن نمی ترسند و خودشان و دیگران را به همان شکلی که هستند می پذیرند.

آیا ممکن است اعتماد به نفس داشته باشم ولی عزت نفس نداشته باشم و یا بالعکس؟

عزت نفس و اعتماد به نفس الزاماً همیشه با همدیگر به وجود نمی آیند. کاملا ممکن است که یک نفر اعتماد به نفس داشته باشد و به توانایی هایش ایمان داشته باشد ولی عزت نفس پایینی داشته باشد. برای مثال، یک ورزشکار حرفه ای یا یک سلبریتی مشهور را در نظر بگیرید که اعتماد له نفس بالایی دارند و می دانند که در کارشان بسیار ماهر و توانا هستند ولی ممکن است همین فرد عزت نفس گایینی داشته باشد و به ارزشمندی خودش شک داشته باشد. البته این را هم باید بگوییم که وقتی در حوزه های مختلفی از زندگی مان اعتماد به نفس داریم، احساس کلی عزت نفس بالاتر می رود و به ما کمک می کند تا بتوانیم هر دو را با هم افزایش دهیم.

چرا مردم این دو مفهوم متفاوت را با هم اشتباه می گیرند؟

بسیاری از مردم فرق این عزت نفس و اعتماد به نفس را نمی دانند. مثلا یک نفر سعی می کنید بهترین ورزشکار در رشته ورزشی خودش باشد و آنقدر به توانایی هایش ایمان دارد که در رقابت های المپیک هم شرکت می کند. اما اگر این فرد عزت نفس پایینی داشته باشد، حتی گرفتن مدال طلای المپیک هم نمی تواند به او احساس ارزشمندی بدهد و او را خوشحال کند. به همین دلیل است که آدم های زیادی در اطرافمان می بینیم که با اینکه بسیار موفق و حتی مشهور هستند، ولی از زندگی شان راضی نیستند و موفقیت های پی در پی که ممکن است برای ما آرزویی دست نیافتنی باشد، برای آنها هیچ ارزشی ندارد و خوشحالشان نمی کند.

یکی از دلایل عمده ای که مردم به جای افزایش عزت نفس و احساس ارزشمندی خود، به افزایش اعتماد به نفس روی می آورند این است که تقویت اعتماد به نفس راحت تر از افزایش عزت نفس است. اعتماد به نفس را می توان با تمرین و ممارست و کسب تجربه در حوزه های مختلف و موفقیت در رسیدن به اهداف افزایش داد. ولی برای افزایش عزت نفس و باور به ارزشمندی خود باید پایه ای تر کار کرد. زیرا معمولا میزان عزت نفس شما و احساسی که نسبت به ارزشمند بودن خودتان دارید در کودکی تان و بر اساس تجربیات شما در آن دوران شکل گرفته است و تغییر باورهایی که در شما ریشه دوانده است کمی سخت تر است.

خلاصه و جمع بندی

اعتماد به نفس و عزت نفس دو مفهوم متفاوت هستند و معمولا افراد این دو را با هم اشتباه می گیرند یا به جای هم استفاده می کنند. عزت نفس میزان ارزش و احترامی است که فارغ از موفقیت ها و شکست هایتان و داشته ها و نداشته هایتان در زندگی،  خودتان برای خودتان قائل هستید. معمولا این احساس براساس تجربیات کودکی شما، در همان دوران کودکی در شما شکل می گیرد. در سوی دیگر، اعتماد به نفس باور شما به توانایی هایتان است که معمولا بر اثر تمرین و تجربه ای که در حوزه های مختلف زندگی دارید به دست می اید. هر چقدر تجربه شما مثلا در یک رشته ورزشی بیشتر باشد و مهارت بیشتری داشته باشید، اعتماد به نفس شما در آن رشته ورزشی هم بیشتر است. اعتماد به نفس و عزت نفس الزاما همیشه با هم به وجود نمی آیند. یعنی اینکه ممکن است شما اعتماد به نفس داشته باشید و از دید دیگران آدم موفقی به نظر برسید اما احساس ارزشمندی و عزت نفس نداشته باشید و در نتیجه شاد نباشید و با وجود موفقیت های زیاد از زندگیتان راضی نباشید.

در کلینیک اعتماد به نفس می توانید به سایر مطالب و مقالات مربوط به اعتماد به نفس دسترسی داشته باشید.