آیا مصرف طولانی مدت ملاتونین بی خطر است؟

حدود ۵۰ درصد از بزرگسالان هر از چند گاهی با مشکل خواب مواجه می‌شوند. در ادامه این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان با ملاتونین آشنا خواهید شد.

و حدودا برای ۳۰ درصد این افراد بی خوابی به یک مشکل مزمن تبدیل شده است. براساس مطالعات انجام شده، نوجوانان بیشتر دچار بی خوابی هستند. نتایج یک پژوهش ۲۰۱۵ نشان می دهد  از هر ۱۰ دانش آموز راهنمایی، ۶ نفر و از هر ۱۰ دانش آموز دبیرستانی، ۷ نفر کمتر از میزان توصیه شده می‌خوابند.

بنابراین جای تعجب نیست که بسیاری از افراد برای حل مشکل خواب خود سراغ قرص خواب می روند. یکی از داروهای خواب آور محبوب ملاتونین است. به دلیل اینکه ملاتونین مکمل است و دارو محسوب نیم شود و بدون نسخه می توان آن را از داروخانه ها تهیه کرد. اما مصرف ملاتونین به صورت روزانه چقدر ایمن است؟

در ادامه، در مورد اثرات کوتاه مدت و بلند مدت مصرف مکمل‌های ملاتونین صحبت خواهیم کرد.

ملاتونین چیست؟

ملاتونین یک نوروترانسمیتر یا پیام رسان شیمیایی است که مغز به طور طبیعی هنگام تاریک شدن هوا در شب آن را می‌سازد. این هورمون، پیام زمان خوابیدن را به بقیه بدن شما ارسال می‌کند و به تنظیم چرخه خواب شما کمک می‌کند. همچنین ملاتونین به صورت مصنوعی در آزمایشگاه ساخته می‌شود و می‌توان آن را به عنوان مکمل غذایی بدون نسخه به صورت قرص بلعیدنی مصرف کرد.

افراد معمولاً مکمل ملاتونین را برای جت لگ، اختلالات خواب و اضطراب قبل یا بعد از عمل جراحی مصرف می‌کنند. اما بسیاری از کارشناسان سلامت، استفاده از آن را برای بی خوابی به دلیل عدم وجود شواهد حمایتی برای استفاده از آن، توصیه نمی‌کنند.

نکاتی که باید قبل از مصرف در نظر بگیرید

قبل از مصرف هر گونه مکمل غذایی، از جمله ملاتونین، حتما با پزشک یا داروساز خودتان مشورت کنید. حتی اگر ملاتونین یک محصول طبیعی است، این بدان معنا نیست که نسبت به سایر داروهای خواب برای شما ایمن‌تر است. هنوز ممکن است تداخلاتی با داروها، شرایط سلامتی یا مواد غذایی مانند الکل پیدا کند.

مشکل مکمل‌های غذایی

 سازمان غذا و دارو (FDA) مصرف ملاتونین را در صورت ابتلا به هر گونه بیماری، تایید نکرده است. از آنجایی که ملاتونین یک مکمل غذایی است، به اندازه داروهای تجویزی توسط FDA قانونگذاری نمی‌شود. این بدان معناست که شرکت‌های فروشنده این مکمل، ملزم به انجام تحقیقات مشابه برای نشان دادن میزان ایمنی و اثربخشی محصولشان قبل از فروش آن در بازار نیستند.

متأسفانه، وجود مقررات کمتر به این معنی است که  شاید این محصول شما به اندازه ادعاهای سازنده، قوی نباشد یا اصلاً قوی‌تر باشد. طبق نتایج یک مطالعه، بیش از ۷۰ درصد از مکمل‌های ملاتونین حاوی مقدار قابل توجه و متفاوتی از ملاتونین نسبت به آنچه روی بطری مکمل ذکر شده، هستند. به عنوان مثال، یک محصول در هر دوزش تقریباً پنج برابر بیشتر از آنچه روی بطری قید شده بود، ملاتونین داشت.

اگر به مصرف این مکمل علاقه دارید، با پزشک خودتان در مورد نحوه انتخاب قرص مناسب صحبت کنید.

مصرف چقدر بی خطر است؟

مکمل‌های ملاتونینی دارای دوزهای متفاوتی هستند که معمولاً از ۱ میلی گرم تا ۱۲ میلی گرم متفاوت است. دوز معمول برای بزرگسالانی که برای اولین بار ملاتونین را امتحان می‌کنند، ۳ میلی گرم است. مروری بر مطالعات متعدد هیچ عارضه جانبی را در این دوز گزارش نکرده است. اما عوارض جانبی کوتاه مدت با مصرف ملاتونین امکان پذیر است.

عوارض جانبی این مکمل معمولاً خفیف است و شاید موارد زیر را بروز دهد:

• خواب آلودگی
• سردرد
• حالت تهوع
• سرگیجه

آیا استفاده کوتاه مدت این دارو بی خطر است؟

تحقیقات فعلی نشان می‌دهد که استفاده کوتاه مدت  برای اکثر افراد بی خطر است. متأسفانه، تحقیقات کافی برای تعریف اینکه چه مدت زمانی، کوتاه مدت و بلند مدت در نظر گرفته می‌شود، وجود ندارد. اگر مشکلات خواب شما بیش از چند هفته طول بکشد، وقت آن است که با پزشک خودتان مشورت کنید. این برای آن است که مطمئن شوید بیماری دیگری باعث بی خوابی شما نمی‌شود و بهترین درمان برای شما انجام شود.

آیا استفاده طولانی مدت ملاتونین بی خطر است؟

مطالعات کافی برای بیان اینکه آیا استفاده طولانی مدت در بزرگسالان یا کودکان بی خطر است یا خیر وجود ندارد. چند کارآزمایی بالینی نشان می‌دهد که شاید مصرف طولانی‌مدت ملاتونین در مقایسه با دارونما(قرصی بدون دارو) عوارض جانبی خفیفی ایجاد کند. اما تحقیقات بیشتری برای تایید ایمنی طولانی مدت مکمل‌های ملاتونین مورد نیاز است.

آیا می‌توانید هر شب ملاتونین مصرف کنید؟

برخی افراد این کار را می‌کنند، اما بهتر است از پزشک خودتان بپرسید که آیا این برای شما خوب است یا خیر. همچنین ملاتونین را می‌توان درست در صورت نیاز مصرف کرد. برای کمک به خوابتان بهتر است از کمترین دوزی که برایتان اثربخش است، استفاده کنید. در صورتی که مشکلات خواب شما برطرف شود، باید مصرف داروهای خواب را متوقف کنید، مگر اینکه توسط پزشک تجویز شود.

خبر خوب این است که طبق نتایج مطالعاتی، افراد حتی با مصرف مداوم هم بهاین دارو  معتاد نمی‌شوند. بنابراین اگر نگران ماهیت اعتیاد آور برخی از داروهای خواب با نسخه هستید، ملاتونین گزینه احتمالی مناسبی است. با این حال، برخی از افراد متوجه شده‌اند که ملاتونین پس از مدتی که آن را مصرف می‌کنند، برایشان کارآیی ندارد.

آیا مصرف طولانی مدت ملاتونین خطری برای سلامتی دارد؟

خطرات سلامتی ناشی از مصرف طولانی مدت این دارو به دلیل عدم اجرای مطالعات با کیفیت، هنوز ناشناخته است. اما با توجه به آنچه تاکنون مطالعه شده است، به نظر نمی‌رسداین محصول مشکل جدی ایجاد کند.

برخی از کارشناسان نگرانی‌هایی را در مورد تأثیر منفی مکمل‌های ملاتونین بر بلوغ و سلامت باروری مردان، ابراز کرده‌اند. تحقیقات بیشتری برای تأیید هر یک از این نگرانی‌ها مورد نیاز است.

همچنین تحقیقات کافی در مورد ایمن بودن مصرف ملاتونین در دوران بارداری یا شیردهی وجود ندارد. زنان باردار یا شیرده باید قبل از مصرف ملاتونین با پزشک خودشان مشورت کنند.

آیا ملاتونین برای کودکان بی خطر است؟

احتمالاً بی خطر است ولی کارشناسان هنوز مطمئن نیستند. بر اساس تحقیقاتی که در حال حاضر موجود است، استفاده کوتاه مدت این دارو برای اکثر کودکان بی خطر به نظر می‌رسد. اما مطالعات بالینی در مورد ملاتونین در کودکان محدود است. به همین دلیل، هیچ توصیه روشنی در مورد میزان مناسب استفاده این دارو برای کودکان، یا بی خطر بودن مصرف طولانی مدت آن وجود ندارد.

برخی از مطالعات نشان می‌دهد که شاید دوزهای کم به خواب کودکان کمک کند. اما دوز مناسب باید برای کودک شما توسط پزشک تعیین شود. قبل از دادن مکمل به کودکان یا نوجوانان با پزشک خودتان صحبت کنید.

خلاصه و جمع بندی

ملاتونین یک داروی کمک کننده  به خواب و از جمله مکمل‌های محبوب بدون نسخه است. با این حال، اطلاعات محدودی در مورد ایمنی مصرف طولانی مدت آن وجود دارد. حتی مطالعات کمتری در مورد اثربخشی یا بی خطر بودن این دارو برای کودکان وجود دارد. به همین دلیل بهتر است قبل از مصرف  با پزشک مشورت کنید. اگر در حال حاضر از این دارو مصرف می‌کنید و هنوز خواب با کیفیتی ندارید، با پزشک صحبت کنید تا در مورد گزینه‌های درمانی دیگر مشورت کنید.

سوالات متداول

1. آیا مصرف طولانی مدت ملاتونین می‌تواند به تولید طبیعی ملاتونین در بدن آسیب برساند؟
   برخی مطالعات نشان می‌دهند که مصرف طولانی مدت ممکن است تولید طبیعی ملاتونین را کاهش دهد، اما نتایج قطعی نیست.
2.  آیا مصرف مداوم ملاتونین می‌تواند باعث وابستگی شود؟
   ملاتونین اعتیادآور نیست، اما ممکن است برخی افراد به آن وابستگی روانی پیدا کنند.
3.  چه عوارض جانبی ممکن است با مصرف طولانی مدت ملاتونین مرتبط باشد؟
   عوارض احتمالی شامل سردرد، سرگیجه، تهوع و اختلال در ریتم خواب طبیعی است.
4.  آیا مصرف طولانی مدت ملاتونین می‌تواند بر هورمون‌های دیگر تأثیر بگذارد؟
   بله، ممکن است بر سطح هورمون‌های دیگر مانند استروژن و تستوسترون تأثیر بگذارد.
5. آیا مصرف طولانی مدت ملاتونین برای همه گروه‌های سنی بی‌خطر است؟
   خیر، مصرف طولانی مدت در کودکان و نوجوانان توصیه نمی‌شود و برای سالمندان نیاز به نظارت پزشکی دارد.