قرص بوپروپیون چیست و چه کاربردها و عوارضی دارد؟

بوپروپیون برای درمان افسردگی و همچنین درمان اختلال افسردگی فصلی SAD و کمک به ترک سیگار استفاده می شود. در این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان با کاربردها و عوارض جانبی بورپروپیون آشنا خواهید شد.

این دارو به دسته ای از داروها تحت عنوان داروهای ضد افسردگی تعلق دارد که با افزایش انواع خاصی از فعالیت ها در مغز ایفای نقش می کند.

بوپروپیون همچنین گاهی اوقات برای درمان دوره‌های افسردگی در بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی و برای درمان اختلال نقص توجه و بیش‌ فعالی ADHD)؛ استفاده می شود. با روانپزشک تان درباره استفاده از این دارو برای درمان بیماری خود صحبت کنید.

روش مصرف دارو

بوپروپیون به صورت قرص معمولی و قرص پیوسته رهش یا گسترده رهش برای مصرف خوراکی عرضه می شود. قرص معمولی (ولبوترین) معمولاً سه بار در روز، قرص پیوسته رهش معمولاً دو بار در روز و قرص گسترده رهش نیز معمولاً یک بار در روز مصرف می شود. دوزهای قرص گسترده رهش باید حداقل با فاصله زمانی ۲۴ ساعت مصرف شوند. روش مصرف این دارو برای درمان اختلال عاطفی ـ فصلی به این صورت است: شروع آن از اوایل پاییز  معمولاً یک بار در روز است، در زمستان ادامه می یابد و در اوایل بهار نیز متوقف می شود.

اگر دارو معده تان را ناراحت می کند، آن را با غذا مصرف کنید. اگر دچار اختلال خواب شده اید، سعی کنید قبل از رفتن به رختخواب، دارو را مصرف کنید. برای کارایی بهتر دارو آن را در ساعت مشخصی از روز مصرف کنید. به برچسب های دستور مصرف روی دارو به دقت توجه کنید و هر قسمتی را که متوجه نمی شوید از روانپزشکتان بخواهید تا برایتان توضیح دهد. بوپروپیون را دقیقاً طبق دستور تجویزشده مصرف کنید، از مصرف بیشتر یا کمتر از آنچه روانپزشک برایتان توصیه کرده است، پرهیز کنید.

قرص های آهسته رهش و پیوسته رهش را به طور کامل ببلعید، از خردکردن، جویدن یا پودرکردن آنها پرهیز کنید.

احتمالاً روانپزشکتان درمان را با دوز کم بوپروپیون شروع می کند و بعد از یک هفته میزان دوز دارو را افزایش می دهد.

ممکن است چند هفته یا بیشتر طول بکشد تا فواید کامل دارو متوجه شوید. حتی اگر احساس خوبی دارید، مصرف بوپروپیون را ادامه دهید و بدون مشورت با روانپزشک، دارو را قطع نکنید. روانپزشک احتمالاً میزان دوز دارو را به تدریج کاهش خواهد داد.

این دارو ممکن است برای مصارف دیگر نیز تجویز شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد با روانپزشک خود صحبت کنید.

قبل از مصرف بوپروپیون چه مواردی را باید رعایت کنم؟

• اگر به بوپروپیون یا سایر ترکیبات موجود در این قرص حساسیت دارید، به روانپزشک خود اطلاع دهید و از او درباره ترکیبات تشکیل دهنده دارو سؤال کنید.
• اگر از مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAO) مانند ایزوکاربوکسازید (مارپلان)، لینزولید (زیووکس)، متیلن بلو، فنلزین (ناردیل)، سلژیلین (الدپریل، امسام، زلاپار) و ترانیل سیپرومین (پارنات) استفاده می کنید، یا اگر مصرف یکی از این داروها را در ۱۴ روز گذشته متوقف کرده اید حتماً به روانپزشک اطلاع دهید. احتمالاً روانپزشکتان مصرف بوپروپیون را تجویز نخواهد کرد. اگر مصرف بوپروپیون را متوقف کنید، روانپزشک توصیه می کند که قبل از شروع مصرف مهارکننده (MAO) تا ۷ روز صبر کنید.
• بیش از یک محصول حاوی بوپروپیون را همزمان با هم مصرف نکنید. با انجام این کار ممکن است داروی زیادی دریافت کنید که در نتیجه، موجب بروز عوارض جانبی شدید می شود.

در صورت مصرف سایر داروهای با نسخه و بدون نسخه، ویتامین ها، مکمل های غذایی، داروهای گیاهی و هر کدام از موارد زیر به روانپزشک خود اطلاع دهید:

• آمانتادین
•  مسدودکننده های بتا مانند آتنولول، لابتالول، متوپرولول، نادولول و پروپرانولول
• سایمتیدین
• کلوپیدوگرل
• سیکلوفسفامید
• افاویرنر
• انسولین یا داروهای خوراکی برای درمان دیابت
• داروهایی برای ضربان قلب نامنظم مانند فلکاینید و پروپافنون
• داروهایی برای درمان بیماری های روانی مانند هالوپریدول، ریسپریدون و تیوریدازین
• داروهای تشنج مانند کاربامازپین، فنوباربیتال و فنی توئین
• لوودوپا
• لوپیناویر و ریتوناویر
• نلفیناویر
• چسب ترک سیگار
• استروئیدهای خوراکی مانند دگزامتازون، متیل پردنیزولون و پردنیزون
• اورفنادرین
• سایر داروهای ضدافسردگی مانند سیتالوپرام، دزیپرامین، فلوکستین، فلووکسامین، ایمی پرامین، نورتریپتیلین، پاروکستین و سرترالین
• ریتونویر
• آرام بخش ها
• قرص های خواب آور
• تاموکسیفن
• تئوفیلین
• تیکلوپیدین

اگر سابقه تشنج، بی اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی (اختلال خوردن) دارید، به روانپزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر در مصرف الکل زیاده روی می کنید، اما قصد دارید که به طور ناگهانی مصرف الکل را قطع کنید یا از داروهای آرام بخش استفاده می کنید، اما قصد دارید که به طور ناگهانی مصرفشان را قطع کنید به روانپزشک خود اطلاع دهید. احتمالاً روانپزشکتان مصرف بوپروپیون را تجویز نخواهد کرد.

در صورت مصرف بیش از حد الکل، استفاده از داروهای غیرمجاز و تجویزی و سابقه ابتلا به حمله قلبی، جراحت سر، تومور مغزی یا وجود ضایعه در ستون فقرات، فشار خون بالا، دیابت، یا بیماری های کبدی، کلیوی یا قلبی حتماً به روانپزشکتان اطلاع دهید.

اگر باردار هستید، قصد بارداری دارید یا در دوران شیردهی هستید یا حین مصرف بوپروپیون باردار شده اید، با روانپزشکتان تماس بگیرید.

توجه داشته باشید که بوپروپیون ممکن است باعث خواب آلودگی شود تا زمانی که متوجه تأثیر دارو نشده اید از رانندگی یا کار با ماشین آلات خودداری کنید.

با روانپزشک خود در مورد استفاده کافی از نوشیدنی های الکلی در هنگام مصرف بوپروپیون صحبت کنید، چراکه الکل موجب تشدید عوارض جانبی بوپروپیون می شود.

توجه داشته باشید که بوپروپیون موجب افزایش فشار خونتان می شود. روانپزشک ممکن است فشار خونتان را قبل از شروع درمان و حین مصرف دارو به طور منظم بررسی کند، به خصوص اگر از درمان جایگزین نیکوتین نیز استفاده می کنید.

توجه داشته باشید که بوپروپیون ممکن است موجب بروز گلوکوم زاویه بسته یا آب سیاه (در گلوکوم زاویه بسته، مایع موجود در قسمت جلوی چشم که به دلیل انسداد زاویه به زاویه راهی نداشته و نمی تواند از چشم خارج شود) شود. قبل از شروع مصرف این دارو برای معاینه چشم هایتان به چشم پزشک مراجعه کنید. اگر حالت تهوع، چشم درد، تغییرات در بینایی مانند دیدن حلقه های رنگی در اطراف چراغ ها و تورم یا قرمزی در داخل یا اطراف چشم دارید، فوراً با روانپزشک خود تماس بگیرید یا تحت درمان اورژانسی قرار بگیرید.

توجه داشته باشید که برخی افراد حین مصرف بوپروپیون برای ترک سیگار متوجه علایمی مانند تغییر در رفتار، خشم، بیقراری، خلق افسرده و افکار خودکشی شده اند. نقش بوپروپیون در ایجاد این تغییرات خلقی نامشخص است؛ زیرا افرادی که سیگار را با دارو یا بدون دارو ترک می کنند، ممکن است متوجه تغییراتی در سلامت روان خود به دلیل ترک نیکوتین شوند. با این حال، برخی از این علایم در افرادی که همزمان با استعمال سیگار، بوپروپیون نیز مصرف می کردند، مشاهده شده است. در برخی افراد حین شروع درمان با بوپروپیون و در برخی دیگر پس از گذشت چند هفته از شروع درمان یا پس از قطع بوپروپیون این علایم مشاهده شد. این علایم در افراد بدون سابقه بیماری روانی و دارای سابقه بیماری روانی نیز با علایم شدیدتر مشاهده شده است. اگر سابقه ابتلا به افسردگی، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی یا سایر بیماری های روانی را دارید، با روانپزشک خود تماس بگیرید.

در صورت بروز هر یک از علایم زیر مصرف بوپروپیون را متوقف کنید و فوراً با روانپزشک خود تماس بگیرید:

• افکار خودکشی
• افسردگی
• اضطراب یا حملات پانیک جدید یا حادتر
• پریشانی
• بیقراری
• رفتار خشمگین یا خشونت آمیز
• انجام کارهای خطرناک
• شیدایی (خلق دیوانه، هیجان زده یا تحریک شده غیرعادی)
• افکار یا احساسات غیرطبیعی
• توهم (دیدن چیزها یا شنیدن صداهایی که وجود خارجی ندارند.)
• احساس بدبینی نسبت به اطرافیان
• احساس گیجی یا هر تغییر ناگهانی یا غیرعادی در رفتار
• اطمینان حاصل کنید که خانواده یا مراقبتان می‌دانند که کدام علایم ممکن است جدی باشند تا اگر روزی با چنین موقعیت هایی مواجه شدید و خودتان قادر به کنترل اوضاع نبودید، آنها بتوانند با روانپزشکتان تماس بگیرند

اگر یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردم چه کار کنم؟

اگر مصرف یک نوبت دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه تقریباً زمان مصرف نوبت بعدی فرارسیده باشد. در این صورت، مصرف دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و نوبت بعدی را در زمان معمول خود مصرف کنید. برای جبران نوبت فراموش شده هرگز ۲ دوز را باهم مصرف نکنید. اگر از کپسول های آهسته رهش استفاده می کنید، بیش از یک دوز در روز مصرف نکنید. 

عوارض جانبی بوپروپیون

بوپروپیون ممکن است موجب بروز عوارض جانبی در بیمار شود. در صورت مشاهده هریک از علایم زیر با روانپزشک خود تماس بگیرید:

• خواب آلودگی
• اضطراب
• هیجان
• اختلال در خواب شبانه یا خواب زیاد
• خشکی دهان
• سرگیجه
• سردرد
• حالت تهوع
• استفراغ
• دل درد
• لرزش غیرقابل کنترل بخشی از بدن
• کاهش اشتها
• کاهش وزن
• یبوست
• تعریق بیش از حد
• شنیدن صدای زنگ در گوش
• تغییر در حس چشایی
• تکرر ادرار
• گلودرد

برخی عوارض جانبی می تواند جدی باشد. در صورت مشاهده هر یک از علایم زیر در بخش هشدارهای مهم یا اقدامات خاص، فوراً با روانپزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید:

• تشنج
• گیجی
• توهم (دیدن چیزها یا شنیدن صداهایی که وجود خارجی ندارند.)
• ترس های غیرمنطقی
• درد عضلانی یا مفصلی
• ضربان قلب تند، کوبنده یا نامنظم

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، مصرف بوپروپیون را قطع کنید و فوراً با روانپزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید:

• تب
• راش یا تاول
• خارش
• بثورات پوستی
• تورم صورت، گلو، زبان، لب‌ها، چشم‌ها، دست‌ها، پاها، مچ پا، یا ساق پا
• گرفتگی صدا
• اختلال در تنفس یا بلع
• درد قفسه سینه

بوپروپیون ممکن است موجب بروز عوارض جانبی دیگری نیز شود. در صورت بروز هرگونه مشکل غیرعادی حین مصرف این دارو با روانپزشک خود تماس بگیرید.

مصرف بیش از حد دارو

در صورت مصرف بیش از حد دارو با اورژانس تماس بگیرید. این علائم عبارتند از:

• تشنج
• توهم (دیدن چیزها یا شنیدن صداهایی که وجود خارجی ندارند)
• از دست دادن هوشیاری
• ضربان قلب تند یا کوبنده

سوالات متداول

۱. قرص بوپروپیون چیست؟
بوپروپیون یک داروی ضد افسردگی است که برای درمان افسردگی، ترک سیگار و اختلالات خلقی استفاده میشود.

۲. بوپروپیون چگونه عمل میکند؟
این دارو با افزایش سطح دوپامین و نوراپینفرین در مغز، به بهبود خلق و خو و کاهش علائم افسردگی کمک میکند.

۳. عوارض جانبی بوپروپیون چیست؟
شایعترین عوارض شامل بیخوابی، خشکی دهان، سردرد و کاهش اشتها است. در موارد نادر ممکن است باعث تشنج شود.

۴. بوپروپیون چه مدت طول میکشد تا اثر کند؟
معمولاً ۲ تا ۴ هفته زمان نیاز است تا اثرات درمانی بوپروپیون ظاهر شود، اما بهبود کامل ممکن است چند ماه طول بکشد.

۵. آیا بوپروپیون اعتیادآور است؟
خیر، بوپروپیون اعتیادآور نیست، اما قطع ناگهانی آن ممکن است باعث علائم ترک مانند تحریکپذیری یا تغییرات خلقی شود.

۶. چه کسانی نباید بوپروپیون مصرف کنند؟
افراد مبتلا به اختلالات تشنجی، اختلالات خوردن یا آلرژی به بوپروپیون باید از مصرف این دارو خودداری کنند.

۷. آیا بوپروپیون برای ترک سیگار مؤثر است؟
بله، بوپروپیون با کاهش میل به نیکوتین به عنوان داروی کمکی در ترک سیگار استفاده میشود