۷ علامت اختلال شخصیت اجتنابی+علل و روش های درمان

افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی معمولاً از موقعیت های اجتماعی اجتناب می کنند، زیرا می ترسند دیگران آنها را طرد کنند یا مورد قضاوت قرار بگیرند. با این وجود، اکثر افراد مبتلا به این اختلال می خواهند با دیگران ارتباط برقرار کنند و این ارتباط نداشتن و تنهایی برایشان دردناک است؛ بنابراین روان درمانی برای این دسته از افراد گزینه مناسبی است. در این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان شما را با این اختلال بیشتر آشنا خواهیم کرد.

اختلال شخصیت اجتنابی چیست؟

یکی از انواع اختلالات شخصیتی است که به طور کلی، افراد مبتلا به آن دارای رفتارهای پایدار و خارج از هنجارهای فرهنگی هستند که معمولاً به دردهای عاطفی برای فرد یا اطرافیانش منجر می شود. این اختلال در بین سایر اختلالات شخصیتی با احساس عصبی بودن و ترس قابل تمایز است. افراد مبتلا به آن همواره احساس بی کفایتی دارند و از قضاوت منفی دیگران نسبت به خود احساس ترس و اضطراب شدیدی دارند. اگرچه آنها دوست دارند با دیگران تعامل داشته باشند، اما از تعامل اجتماعی با دیگران خودداری می کنند، چون از طرد شدن ازسوی دیگران بسیار می ترسند.

این اختلال چقدر شایع است؟

طبق آمار حدود ۲.۴٪ از جمعیت ایالات متحده دارای این اختلال هستند. ظاهراً این اختلال مردان و افرادی را که در بدو تولد مرد هستند، اما هویت جنسی آنها زن است (AMAB) و زنان و افرادی را که در بدو تولد زن هستند، اما هویت جنسی آنها مرد است (AFAB) به طور مساوی تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ مانند سایر اختلالات شخصیتی، علایم اختلال شخصیت اجتنابی نیز می تواند در دوران کودکی مشاهده شود و بیشتر اوقات در دوران نوجوانی یا اوایل بزرگسالی به ناراحتی افراد منجر می شود.

این اختلال اغلب در افراد کمتر از ۱۸ سال قابل تشخیص نیست، همانطور که سایر اختلالات شخصیتی نیز در این دوره قابل تشخیص نیستند، زیرا این نوع اختلالات دارای الگوهای رفتاری پایدار و انعطاف پذیری هستند و به آسانی با گذر زمان از بین نمی روند.

چه چیزی باعث این اختلال می شود؟

علت دقیق اختلال شخصیت اجتنابی هنوز مشخص نیست؛ بنابراین محققان معتقدند که هم عوامل ژنتیکی و محیطی در این اختلال نقش دارند. همچنین، اعتقاد بر این است که اختلال شخصیت اجتنابی می تواند از طریق وراثت بین اعضای خانواده منتقل شود که البته این فرضیه هنوز ثابت شده نیست.

عوامل محیطی، بخصوص در دوران کودکی، نقش بسیار مهمی دارند؛ کمرویی که اغلب در کودکان خردسال رایج و بسیار طبیعی است، در نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به این اختلال همچنان تداوم دارد. افراد مبتلا به این اختلال اغلب تجربیاتی از طردشدن ازسوی والدین یا دوستان و همسن و سالانشان دارند؛ این مسئله به میزان زیادی می تواند بر عزت نفس و احساس ارزشمندی این افراد تأثیر بگذارد.

علایم این اختلال شخصیت چیست؟

برای مبتلایان این اختلال، فوبیا و ترس از طرد شدن به قدری شدید است که آنها ترجیح می دهند کلاً تنها بمانند و با کسی وارد رابطه نشوند. الگوی رفتاری در مبتلایان به این اختلال می تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد؛ به جز ترس از تحقیر و طرد شدن، از ویژگی های دیگر این اختلال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• این افراد خیلی حساس هستند و انتقاد یا تأییدنشدن به راحتی به آنها آسیب می رساند.
• دوستان نزدیک و صمیمی کمی دارند. دوست ندارند با دیگران مراوده کنند، مگر اینکه مطمئن شوند آنها را دوست دارند.
• در محیط ها و روابط اجتماعی اضطراب شدید (عصبی بودن) و ترس را تجربه می کنند که باعث می شود از فعالیت ها یا مشاغل گروهی یا مشاغلی که با دیگران سروکار دارد، دوری کنند.
• به دلیل ترس از کاری اشتباه انجام دادن یا شرمنده شدن، در موقعیت های اجتماعی اغلب خجالتی، بی دست و پا و ناآگاه هستند.
• تمایل دارند در مشکلات احتمالی و رخ نداده اغراق کنند.
• به ندرت چیزهای جدید را امتحان می کنند.
• آنها تصویر ذهنی ضعیفی از خود دارند و خود را بی کفایت و حقیر می بینند.

اختلال شخصیت اجتنابی چگونه تشخیص داده می شود؟

در صورت وجود هر یک از این علایم، متخصص مراقبت های روانی معاینه را با تهیه شرح حال کامل پزشکی و معاینه فیزیکی شروع می کند. اگرچه هیچ آزمایشی برای تشخیص دقیق اختلالات شخصیتی وجود ندارد، متخصص می تواند از تست های تشخیصی مختلف استفاده کند که به واسطه آنها بیماری جسمی که احتمالاً علت این بیماری بودند رد می شوند.

اگر متخصص هیچ علت جسمی برای این علایم پیدا نکند، فرد را به روانپزشک یا روانشناس، متخصصان مراقبت های روانی که برای تشخیص و درمان بیماری های روانی آموزش دیده اند، ارجاع می دهد. روانپزشکان و روانشناسان از ابزارهای مصاحبه و ارزشیابی خاصّ افراد در برابر این نوع اختلالات شخصیتی استفاده می کنند.

اختلال شخصیت اجتنابی چگونه درمان می شود؟

درمان اختلالات شخصیتی دشوار است، زیرا افراد مبتلا به این اختلالات دارای الگوهای تفکر و رفتاری هستند که در وجودشان ریشه دوانده و سال هاست که با آن زندگی می کنند. با این حال، افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی گزینه های خوبی برای درمان هستند، چون اختلالشان باعث رنجش زیاد می شود و علی رغم علاقه به برقراری ارتباط، نمی توانند رابطه برقرار کنند. این تمایل به برقراری ارتباط می تواند انگیزه ای برای افراد مبتلا به این اختلال باشد تا برنامه های درمانی خود را دنبال کنند.

همانند سایر اختلالات شخصیت، روان درمانی راه اصلی درمان در بیماران با اختلال شخصیت اجتنابی است. روان درمانی نوعی مشاوره فردی است که بر تغییر تفکر (شناخت درمانی) و رفتار (رفتاردرمانی) فرد تمرکز می کند. روش درمان احتمالاً براساس غلبه بر ترس ها، تغییر فرایندهای فکری و رفتارها و کمک به فرد برای مقابله بهتر با موقعیت های اجتماعی است.

در این روش ممکن است از داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی یا ضداضطراب برای کمک به کنترل اضطراب افراد مبتلا به این اختلال استفاده شود. با این حال، برای گرفتن بهترین نتیجه درمانی، درمان دارویی باید همراه با روان درمانی صورت گیرد؛ درمان برای افراد مبتلا به این اختلال زمانی مؤثرتر است که اعضای خانواده نیز همکاری و در رویه درمان از فرد پشتیبانی کنند.

عوارض این اختلال چیست؟

اگر فرد مبتلا به اختلال اجتنابی درمان نشود، در آینده به فردی کاملاً منزوی تبدیل می شود و مشکلات طولانی مدتی در محیط کار و روابط اجتماعی او به وجود خواهد آمد. همچنین، احتمال ابتلا به افسردگی و مصرف سوء مواد در این افراد بسیار است.

آیا می توان از اختلال شخصیت اجتنابی پیشگیری کرد؟

اگرچه پیشگیری از این اختلال مانند سایر اختلالات شخصیتی ممکن نیست، با این حال، شروع درمان در افراد به محض شروع علایم می تواند خیلی مفید باشد.

دورنمای (آینده) افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی چیست؟

مانند سایر اختلالات شخصیتی، درمان اختلال شخصیت اجتنابی فرایندی طولانی و زمانبر است. تمایل فرد به ادامه درمان می تواند تأثیر قابل توجهی بر موفقیت درمان و در نتیجه تغییر آینده او داشته باشد. با درمان، برخی از افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی می توانند یاد بگیرند که به طور مناسب با دیگران ارتباط برقرار کنند.

سوالات متداول