قرص آمی تریپتیلین چیست و چه کاربردها و عوارضی دارد؟

آمی تریپتیلین دارویی است که جزو داروهای ضد افسردگی های سه حلقه ای می باشد. کاربرد اصلی این از گذشته برای درمان افسردگی بوده است اما امروزه برای تسکین دردهای عصبی و میگرن هم تجویز می شود. در این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان با این دارو بیشتر آشنا خواهید شد.

به طورخلاصه این دارو برای موارد زیر مصرف می شود:

• درمان افسردگی
• برای درمان درد های عصبی (نورالژی) و کمردرد
• برای کمک به جلوگیری از حملات میگرن

آمی تریپتیلین به صورت قرص و محلول خوراکی عرضه می شود و با نسخه می توانید آن را تهیه کنید.

نام های تجاری آمی تریپتیلین: آمی تریپتیلین، تریپلین، ساروتن

دوز های آمی تریپتیلین : آمی تریپتیلین در دوزهای ۱۰، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ عرضه میگردند

نکات کلیدی

• برای کاهش عارضه خواب آلودگی بهتر است آمی تریپتیلین را عصر یا قبل از رفتن به رختخواب مصرف کنید.
• ممکن است پس از گذشت ۱ یا ۲ هفته احساس بهتری داشته باشید، اما ۶ هفته طول می کشد تا آمی تریپتیلین اثر بگذارد.
• در صورت قطع ناگهانی دارو عوارض جانبی زیادی برای بیمار ایجاد می شود. اگر می خواهید مصرف آن را قطع کنید حتما با روانپزشک خود صحبت کنید.
• آمی تریپتیلین همچنین برای درمان افسردگی نیز استفاده می شود، اما در دوز های پایین تر برای درمان درد بسیار مؤثر خواهد بود.

چه کسانی می توانند آمی تریپتیلین مصرف کنند و چه کسانی نمی توانند؟

اکثر بزرگسالان (۱۸ سال و بالاتر) می توانند آمی تریپتیلین مصرف کنند. در کودکان ۲ سال و بالاتر، برای برخی از درد های عصبی استفاده می شود.

آمی تریپتیلین برای برخی افراد مناسب نیست. در موارد زیر قبل از شروع مصرف این دارو حتما با روانپزشک خود مشورت کنید اگر:

• سابقه واکنش آلرژیک به آمی تریپتیلین یا هر داروی دیگری دارید.
• مشکل قلبی دارید. این دارو برخی از مشکلات قلبی را حادتر می کند.
• سابقه اختلال خونی نادر به نام پورفیری دارید.
• مشکلات کبدی یا کلیوی دارید.
• صرع دارید. آمی تریپتیلین ممکن است موجب افزایش تشنج یا بیهوشی شود.
• سابقه مصرف داروی ضدافسردگی دارید. برخی از دارو هایی ضد افسردگی ممکن است بر نحوه عملکرد آمی تریپتیلین تأثیر بگذارند.
• باردارهستید، می خواهید باردار شوید یا در دوره شیردهی هستید.
•  مشکل چشمی گلوکوم دارید. آمی تریپتیلین ممکن است به چشم شما فشار بیاورد.
• به خودکشی فکر می کنید.
• دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ دارید.

اگر دیابت دارید، آمی تریپتیلین ممکن است سطح قند خون شما را تغییر دهد. اگر معمولاً سطح قند خون خود را ارزیابی می کنید، ممکن است مجبور شوید در چند هفته اول درمان بیشتر مراقب باشید. اگر میزان قند خون بیش از حد بالا یا پایین است، حتما با پزشک خود مشورت کنید. 

نحوه مصرف آمی تریپتیلین

توصیه می شود این دارو یک بار در روز مصرف شود. بهتر است آن را قبل از خواب مصرف کنید زیرا ممکن است باعث خواب آلودگی شود. اگر متوجه شدید صبح ها خواب آلود هستید، آن را  عصر ها مصرف کنید.

معمولا این دارو معده افراد را ناراحت نمی کند و می توانید آن را همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کنید.

قرص را همراه با یک لیوان آب ببلعید. اگر آن را بجوید متوجه طعم تلخ آن خواهید شد.

اگر می خواهید محلول خوراکی این دارو را مصرف کنید از سرنگ یا قاشق پلاستیکی مندرج استفاده کنید تا دوز مناسب دارو را درست اندازه گیری کنید. هرگز از قاشق چایخوری آشپزخانه استفاده نکنید زیرا مشخص نمی شود دقیقا مقدار مناسب دارو را مصرف کرده اید یا نه. 

دوز دارو

قرص های آمی تریپتیلین و محلول خوراکی این دارو در ۳ دوز مختلف در دسترس هستند: ۱۰ میلی گرم، ۲۵ میلی گرم یا ۵۰ میلی گرم.

دوز شروع برای بزرگسالان و کودکان بزرگتر (۱۲ تا ۱۷ سال) ۱۰ میلی گرم در روز است. برای تسکین درد، مقدار این دوز با تجویز روانپزشک می تواند افزایش یابد.

دوز شروع برای کودکان کوچکتر به وزن و علائم آن ها بستگی دارد. مقدار دوز مصرفی را پزشک برای شما تجویز خواهد کرد.

حداکثر دوز مصرفی آمی تریپتیلین برای درمان درد ۷۵ میلی گرم در روز است. ممکن است برای پیشگیری از میگرن، پزشک شما دوز بالاتری برای شما تجویز کند.

اگر مصرف دارو را فراموش کردم چکار کنم؟

اگر مصرف داروی خود را فراموش کردید، هر وقت یاد تان آمد آن را مصرف کنید، مگر اینکه زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده باشد. در این صورت، مصرف دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی خود را مصرف کنید.

اگر این دارو موجب خواب آلودگی شما می شود و باید رانندگی یا دوچرخه سواری کنید یا از ابزار یا ماشین آلات استفاده کنید، مصرف دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و سپس دوز بعدی را مصرف کنید.

هرگز ۲ دوز را همزمان مصرف نکنید. برای جبران میزان دوز فراموش شده، ۲ دوز را همزمان مصرف نکنید.

اگر اغلب اوقات نوبت دارو را فراموش می کنید، از زنگ هشدار تلفن همراه برای یادآوری دوز مصرفی کمک بگیرید. همچنین می‌توانید از روانپزشک خود برای معرفی روش های دیگر مصرف دارو راهنمایی بخواهید.

درصورت مصرف بیش از حد دارو چه اتفاقی می افتد؟

مصرف بیش از حد آمی تریپتیلین می تواند باعث بروز عوارض جانبی جدی مانند تغییر در ضربان قلب، تشنج یا حملات شدید شود.

عوارض جانبی آمی تریپتیلین

مانند سایر دارور ها، آمی تریپتیلین نیز می تواند در برخی افراد موجب بروز عوارض جانبی شود، اما بسیاری از افرادی که این دارو را مصرف می کنند، عوارض جانبی ندارند یا فقط عوارض جزئی دارند.

برخی از عوارض جانبی رایج آمی تریپتیلین به تدریج با عادت کردن بدن به دارو بهبود می یابند.

عوارض جانبی رایج

میزان دوز تجویزی آمی تریپتیلین برای درمان درد کمتر از دوز های تجویزی برای درمان افسردگی است. این بدان معناست که عوارض جانبی آن خفیف است و ظرف مدت چند روز از بین می‌روند.

دارو را مصرف کنید، اما اگر عوارض جانبی آن شما را آزار می دهند یا از بین نمی روند، حتما به روانپزشک خود اطلاع دهید، عوارضی مثل:

• یبوست
• سرگیجه
• خشکی دهان
• خواب آلودگی
• مشکل در ادرار کردن
• سردرد

عوارض جانبی جدی

این دارو به ندرت عوارض جانبی جدی دارد، اما برخی از افراد پس از مصرف آمی این دارو دچار عارضه جانبی جدی می شوند.

درصورت مشاهده علائم زیر فوراً با روانپزشک خود تماس بگیرید:

• ضربان قلب سریع یا نامنظم
• زرد شدن پوست یا زرد شدن سفیدی چشم ها. این ها می‌توانند نشانه‌ ای از مشکلات کبدی باشند.
• سردرد، احساس گیجی یا ضعف، گرفتگی عضلانی. این ها می توانند نشانه ای از سطح سدیم پایین در خون شما باشند.
• افکاری در مورد آسیب رساندن به خود یا خودکشی به سراغ تان آمد.
• درد چشم، تغییر در بینایی، تورم یا قرمزی داخل یا اطراف چشم

درصورت مشاهده علائم زیر حتما با اورژانس تماس بگیرید:

• ضعف در یک طرف بدن، مشکل در صحبت کردن یا فکر کردن، تاری دید و از دست دادن تعادل. این ها می توانند از علائم سکته باشند.
• تشنج یا بیهوشی
• درد شدید قفسه سینه. این ممکن است نشانه حمله قلبی باشد.

 واکنش آلرژیک جدی آمی تریپتیلین

در موارد نادر، ممکن است بعضی از افراد یک واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) به آمی تریپتیلین نشان دهند.

درصورت بروز علائم زیر حتما به اورژانس مراجعه کنید:

• بروز بثورات پوستی شامل خارش، قرمزی، تورم، پوسته پوسته شدن یا تاول در پوست
• خس خس سینه
• احساس گرفتگی در قفسه سینه یا گلو
• مشکل  در تنفس یا صحبت کردن
• تورم در دهان، صورت، لب ها، زبان یا گلو

ممکن است واکنش آلرژیک جدی داشته باشید که نیاز به درمان فوری در بیمارستان داشته باشد.

کنترل عوارض جانبی آمی تریپتیلین

درصورت بروز موارد زیر چه کاری باید انجام داد:

• یبوست: غذا های پر فیبر مانند میوه های تازه، سبزیجات و غلات بیشتر بخورید. سعی کنید در طول روز چند لیوان آب یا مایعات غیر الکلی بنوشید.
• سرگیجه: بروز این عارضه احتمالا به دلیل فشار خون پایین است. مقدار زیادی آب یا نوشیدنی های غیر الکلی بنوشید. هنگامی که نشسته اید  یا دراز کشیده اید  خیلی سریع از جای تان بلند نشوید.
• خشکی دهان: آدامس ها یا شیرینی های بدون قند را امتحان کنید.
• احساس خواب آلودگی یا خستگی: آمی تریپتیلین را شب مصرف کنید. اگر خواب آلود هستید، رانندگی نکنید، دوچرخه سواری نکنید یا از ابزار یا ماشین آلات استفاده نکنید.
• مشکل در ادرار کردن: زمانی که می خواهید ادرار کنید سعی نکنید به زور ادرار کنید. اگر باز نتوانستید، بعدا دوباره امتحان کنید. اگر نمی توانید ادرار کنید، فوراً با پزشک خود صحبت کنید.
• سردرد: حتما استراحت کنید و مایعات زیاد بنوشید. برای تسکین درد سعی کنید از پاراستامول یا ایبوپروفن استفاده کنید. اگر سردرد تان بیش از یک هفته طول کشید یا شدید بود، حتما با روانپزشک خود صحبت کنید.

بارداری و شیردهی

آمی تریپتیلین و بارداری

مصرف این دارو به طور کلی در بارداری توصیه نمی شود. مصرف آن در اوایل یا اواخر بارداری با ریسک بروز عوارض برای کودک همراه است.

برای جایگزین کردن مسکن های دیگر به جای آمی تریپتیلین با روانپزشک خود صحبت کنید. اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی هستید، معمولاً پاراستامول اولین انتخاب روانپزشک برای داروی مسکن است.

روانپزشک تنها در صورتی این دارو را برای تسکین درد بیمار در دوران بارداری تجویز می کند که مزایای مصرف دارو بیشتر از خطرات آن باشد.

آمی تریپتیلین و شیردهی

در دوران شیردهی معمولا این دارو توصیه نمی شود.

زیرا آمی تریپتیلین وارد شیر مادر می شود و این می تواند موجب خواب آلودگی کودکانی شود که با شیر مادر تغذیه می کنند.

اگر در دوره شیردهی هستید حتما با روانپزشک خود صحبت کنید. ممکن است دارو های دیگری به جای این دارو به شما بدهد.

موارد زیر را حتما به روان پزشک خود اطلاع دهید.

• می خواهید باردار شوید
• باردار هستید.
• شیر می دهید.

تداخل دارویی

بسیاری از دارو ها و آمی تریپتیلین ممکن است بر یکدیگر تأثیر بگذارند و احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش دهند.

درحین مصرف این دارو، برای شروع مصرف هر داروی جدیدی با روانپزشک خود مشورت کنید.

مصرف دارو های مبتنی بر مواد افیونی، مانند کدئین، مورفین یا اکسی کدون همراه با آمی تریپتیلین می تواند ریسک ابتلا به خواب آلودگی و مشکلات تنفسی را افزایش دهد.

اگر دارو های ضد افسردگی مصرف می کنید حتما به روانپزشک خود اطلاع دهید. برخی از دارو های ضد افسردگی می توانند بر نحوه عملکرد این دارو تأثیر بگذارند و باعث بالا رفتن فشار خون در بیمار شوند. این عارضه  ممکن است حتی پس از توقف مصرف دارو رخ دهد.