نارکولپسی (حمله خواب) چیست و چطور درمان می شود؟

حمله خواب یا نارکولپسی، وضعیتی است که در آن مغز قادر به کنترل خواب یا بیداری بدن نمی باشد. افراد مبتلا به این عارضه با بروز علایم دیگری در طول روز ناگهان به خواب می روند. گرچه این اختلال، یک مسئله جدی به شمار می رود ولی معمولا قابل درمان است. این وضعیت را می توان با مراقبت و تمهیدات لازم، مدیریت کرده و با تاثیرات آن سازگار شد.

حمله خواب چیست؟

نارکولپسی، یک اختلال مربوط به خواب است که باعث می شود در طول روز به طور ناگهانی به خوابی بروید که مقاومت در برابر آن تقریبا غیرممکن است. اگرچه این بیماری، شایع نیست اما به دلیل علایم آن و نحوه بروز آنها به شکل وسیعی شناخته شده است. حمله خواب معمولا قابل درمان است اما در عین حال می تواند باعث اختلالات شدیدی در زندگی، توانایی در کار و روابط اجتماعی فرد شود.

حمله خواب چه علایمی دارد؟

نارکولپسی چهار علامت اصلی دارد اما در اکثر افراد مبتلا، هر چهار علامت با هم بروز نمی کنند. این علایم عبارت اند از:

• خواب آلودگی مفرط در طول روز: این علامت در تمام مبتلایان به حمله خواب اتفاق می افتد. این افراد و همچنین متخصصان در این زمینه، معمولا این حالت را “حملات خواب” توصیف می کنند.
• ضعف عضلانی ناگهانی (کاتاپلکسی): این وضعیت می تواند تنها بخشی از بدن را درگیر کند یا با ضعف عضلانی خفیفی همراه باشد.
• توهم در خواب: این حالت دقیقا پس از فرورفتن به خواب یا قبل از بیدار شدن رخ می دهد.
• فلج خواب: در صورت بروز چنین علامتی فرد بعد از بیدار شدن متوجه می شود که قادر به حرکت نیست (گاهی به طور کامل اما نه همیشه).

کاتاپلکسی یا ضعف عضلانی ناگهانی چیست؟

نارکولپسی به دو نوع اصلی تقسیم می شود که وجه تمایز آنها بروز علامت کاتاپلکسی یا ضعف عضلانی ناگهانی است. این دو نوع عبارت اند از:

• نارکولپسی نوع ۱: این نوع نارکولپسی، شامل ضعف عضلانی ناگهانی می باشد و حدود ۲۰% از افراد مبتلا در این گروه قرار می گیرند.
• نارکولپسی نوع ۲: این نوع نارکولپسی شامل ضعف عضلانی ناگهانی نمی شود و حدود ۸۰% از افراد مبتلا در این گروه قرار می گیرند.

در شرایط عادی، مغز ماهیچه های بدن را کنترل می کند تا آن را از برون ریزی احساسات و هیجانات درونی حفظ کند. افرادی که دچار ضعف عضلانی ناگهانی می شوند وضعیتی را مشابه با خواب آر ای ام (خواب حرکت سریع چشم) تجربه می کنند یعنی به رغم اینکه بدن در حالت خواب عمیق به سر می برد ولی واکنش مغز در حالت بیداری است.

ضعف عضلانی خفیف ممکن است فقط صورت و گردن شما را تحت تاثیر قرار دهد – مثلا افتادن فک – یا فقط یک طرف بدن را درگیر کند. ممکن است در اثر ضعف عضلانی شدید، ناگهان زمین بخورید که می تواند صدماتی را به دنبال داشته باشد. این وضعیت معمولا کمتر از چند دقیقه طول می کشد اما احتمال دارد در این مدت به هیچ وجه قادر به صحبت یا حرکت نباشید.

ضعف عضلانی ناگهانی از علایم نادر به شمار می رود چراکه به واسطه برخی احساسات خاص بروز می کند. احتمال اینکه احساسات مثبتی از جمله خندیدن، شوخی کردن یا سایر رفتارهای مرتبط با فضای کمدی و طنز منجر به ضعف عضلانی ناگهانی شوند بیشتر است. غافلگیری، ترس و خشم هم مستعد به وجود آوردن چنین شرایطی هستند ولی احتمال آن بسیار کم است.

ممکن است ضعف عضلانی ناگهانی در کودکان و سایر افرادی که علایم شان از شش ماه قبل شروع شده است کمی متفاوت باشد. در مورد آنها ضعف عضلانی ناگهانی می تواند به شکل در هم کشیدن غیر ارادی چهره، جمع کردن بدن، در آوردن زبان یا از دست دادن انقباض ماهیچه ای (شل شدن ماهیچه های اعضای بدن) بدون هیچ زمینه عاطفی باشد.

فلج خواب چیست؟

مغز برای کنترل برون ریزی احساسات و هیجانات درونی، فعالیت ماهیچه ها را متوقف می کند ولی این وضعیت باید پس از اینکه از خواب بیدار می شوید به پایان برسد. بدن فردی که به فلج خواب دچار است آن طور که باید، کنترل ماهیچه ها را در اختیار ندارد. در این وضعیت هنوز هم قادر به نفس کشیدن و حرکت دادن چشمانتان هستید ولی نمی توانید صحبت کنید یا سایر اندام بدنتان را حرکت دهید.

توهمات در فلج خواب، بسیار رایج بوده و اغلب واضح و بسیار ترسناک است. خوشبختانه معمولا مدت زمان فلج خواب، بسیار کوتاه بوده و حداکثر چند دقیقه طول می کشد (گرچه اکثر افرادی که این حالت را تجربه کرده اند احساس می کنند زمان طولانی تری را در این وضعیت بوده اند).

سایر علائم نارکولپسی

علاوه بر چهار علامت اصلی، علایم یا رفتارهای دیگری هم در افراد مبتلا به نارکولپسی بروز می کند. برخی از رفتارهای رایج یا مشهودتر عبارت اند از:

• حرکات غیرارادی: ممکن است افراد مبتلا به این عارضه در خواب برخی از قسمت های بدن مانند دستان خود را حرکت دهند.
• فراموشی یا از دست دادن حافظه: معمولا این افراد به خاطر نمی آورند که پیش از خواب چه کاری انجام می دادند.
• برون ریزی هیجانی حین حملات خواب: احتمال دارد فرد مبتلا به حمله خواب ناگهان صدایش را بالا ببرد و چیزی بگوید (معمولا کلمات یا عباراتی که بی معنی بوده یا با آنچه در پیرامونش رخ می دهد بی ارتباط می باشد). فرد مبتلا بعد از انجام این کار از خواب می پرد ولی معمولا به خاطر نمی آورد که چنین کاری را انجام داده است.

چه کسانی به نارکولپسی مبتلا می شوند؟

کارشناسان حوزه سلامت معتقدند عارضه حمله خواب معمولا بین افراد ۵ تا ۵۰ سال رخ می دهد و احتمال بروز آن در اواخر دوره نوجوانی تا اوایل دهه بیست سالگی بیشتر بوده و مردان بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند.

نارکولپسی تا چه حد شایع است؟

نارکولپسی، عارضه شایعی نیست. تحقیقات نشان می دهد از هر ۱۰۰ هزار نفر، ۲۵ تا ۵۰ نفر به این عارضه مبتلا می شوند. با این حال، تشخیص این بیماری اغلب سال ها طول می کشد بنابراین تخمین تعداد واقعی افراد مبتلا به حمله خواب دشوار است.

نارکولپسی چه تاثیری بر بدن می گذارد؟

برای درک هرچه بهتر مفهوم نارکولپسی، لازم است بیشتر درباره نحوه عملکرد چرخه خواب انسان بدانیم. این چرخه شامل مراحل زیر می شود:

• مرحله ۱: خواب سبک. این مرحله کوتاه، بلافاصله پس از خوابیدن شروع می شود و حدود ۱۰% از کل زمان خواب را شامل می شود.
• مرحله ۲: خواب عمیق تر. عمق این خواب از مرحله اول بیشتر است و حدود ۴۵ تا ۵۰ درصد کل زمان خواب را شامل می شود ( این میزان با افزایش سن، بیشتر خواهد شد).
• مرحله ۳: خواب عمیق یا خواب موج آهسته. این مرحله از خواب ۲۵% از کل زمان خواب را شامل می شود (این میزان با افزایش سن، کاهش می یابد). بیدار کردن کسی که در این مرحله از خواب است دشوار بوده و بیدار شدن مستقیم از این مرحله معمولا باعث احساس خواب آلودگی و گیجی می شود که اصطلاحا به آن “مه ذهنی” گفته می شود. فرد در این حالت به طور کامل از زمان یا محیط اطراف خود آگاه نیست. این همان مرحله ای است که راه رفتن یا حرف زدن در خواب در آن اتفاق می افتد.
• خواب آر ای ام (خواب حرکت سریع چشم): حرکت سریع چشم یا آر ای ام، مرحله ای است که در آن خواب می بینید. وقتی فردی در خواب آر ای ام است می توانید چشمان در حال حرکت او را زیر پلک هایش ببینید.

چنانچه به حمله خواب مبتلا نباشید معمولا وقتی به خواب می روید ابتدا وارد مرحله ۱ شده و سپس وارد مراحل ۲ و ۳ می شوید. شما چرخه ای را بین این مراحل طی می کنید و نهایتا به مرحله خواب آر ای ام وارد می شوید و شروع به خواب دیدن می کنید. پس از اولین چرخه آر ای ام، چرخه جدیدی را شروع می کنید و به مرحله ۱ یا ۲ باز می گردید. یک چرخه به طور معمول حدود نود دقیقه طول می کشد تا چرخه بعدی آغاز شود. اکثر افراد هر شب (با فرض اینکه ۸ ساعت خواب کامل داشته باشند) چهار یا پنج چرخه را پشت سر می گذارند.

در صورتی که به نارکولپسی مبتلا باشید چرخه خواب تان به این شکل نخواهد بود. خیلی زود پس از خوابیدن، وارد مرحله آر ای ام می شوید و مابقی شب را بدون گذراندن چرخه طبیعی در بازه های کوتاهی به خواب می روید.

در صورت ابتلا به این عارضه حتی اگر شب هم خوب بخوابید در طول روز احساس خواب آلودگی شدیدی خواهید داشت. مقاومت در برابر این میل به خوابیدن تقریبا غیر ممکن است اما بازه زمانی آنها کوتاه بوده و حدودا ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می کشد. هنگامی که از خواب بیدار می شوید احساس آرامش می کنید و آمادگی این را دارید تا کاری را که انجام می دادید از سر بگیرید ولی چون این اتفاق چند بار در روز تکرار می شود می تواند بسیار مخرب باشد.

علت بروز نارکولپسی چیست؟

علل حمله خواب به نوع آن بستگی دارد. تمام انواع حمله خواب به هیپوتالاموس شما مربوط می شوند. ناحیه خاصی در مغز انسان وجود دارد که به تنظیم زمان خواب و بیداری کمک می کند.

نارکولپسی نوع ۱

در سال ۱۹۹۸ محققان، اورکسین ها که نوعی مولکول شیمیایی هستند و توسط نورون های خاص (سلول های مغزی) برای برقراری ارتباط تولید شده و مورد استفاده قرار می گیرند را کشف کردند. نورون هایی که از اورکسین ها استفاده می کنند در بخشی از مغز به نام هیپوتالاموس جای دارند که همین نورون ها باعث می شوند بیدار بمانید.

اورکسین که گاهی به آن هیپوکرتین هم گفته می شود نوعی مولکول است که توسط نورون ها تولید می شود و معمولا در مایع مغزی نخاعی (لایه نازکی از مایع که مغز و نخاع را احاطه کرده و از آن محافظت می کند) قابل تشخیص است. سطح مایع مغزی نخاعی اورکسین در افراد مبتلا به نارکولپسی بسیار پایین بوده یا غیر قابل تشخیص است. این بدین معناست که سلول هایی که اورکسین تولید می کنند یا از کار افتاده اند یا چیزی آنها را از بین برده است.

تحقیقات بیشتری که در این زمینه انجام شده است نشان می دهد احتمال اینکه نورون ها به دلیل یک مشکل خود ایمنی از کار می افتند زیاد است یا به عبارت دیگر، سیستم ایمنی شما نورون هایی که اورکسین تولید کرده و استفاده می کنند، خود اورکسین ها یا هر دوی آنها را مورد حمله قرار می دهد.

حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد افراد مبتلا به حمله خواب نوع ۱ جهش ژنتیکی خاصی دارند که بر سیستم ایمنی آن ها تاثیر می گذارد. با این حال حدود ۲۵% از افراد دارای این جهش ژنتیکی به عارضه نارکولپسی مبتلا نیستند. در نتیجه، کارشناسان به ندرت این جهش ژنتیکی را مورد آزمایش قرار می دهند چرا که مطمئن نیستند از علل ابتلا به نارکولپسی باشد. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد این عارضه می تواند ارثی باشد و در صورتی که یکی از بستگان درجه یک (والدین، خواهر، برادر یا فرزند) مبتلا به حمله خواب باشند احتمال ابتلای فرد به این بیماری بیشتر است.

با این حال ممکن است فردی پس از عفونت های ویروسی و باکتریایی خاص به ویژه سویه های آنفولانزای H1N1 و باکتری هایی که در اثر گلو درد میکروبی (استرپتوکوکی) ایجاد می شوند به حمله خواب نوع ۱ مبتلا شود که بنا به نظر کارشناسان ممکن است بدین علت باشد که گاهی عفونت ها می توانند باعث تغییرات و عملکرد نادرست سیستم ایمنی شوند.

نارکولپسی نوع ۲

متخصصان دلایل زیادی از علت بروز نارکولپسی نوع ۲ نمی دانند ولی حدس می زنند می تواند دلایل مشابهی با حمله خواب نوع ۱ داشته باشد. این موارد شامل از دست دادن نورون هایی که از اورکسین استفاده می کنند – البته با شدت کمتر – یا مشکل در نحوه حرکت اورکسین در مغز می شود.

حمله خواب ثانویه

در موارد خاص، حمله خواب می تواند به دلیل آسیب رساندن به هیپوتالاموس رخ دهد که ممکن است ناشی از آسیب به سر مانند ضربه مغزی، آسیب های مغزی تروماتیک، سکته مغزی و تومورهای مغزی باشد.

همچنین حمله خواب می تواند به واسطه بیماری های ارثی از جمله موارد زیر رخ دهد:

• آتاکسی مغزی، ناشنوایی و حمله خواب اتوزومی غالب
• چاقی، دیابت نوع ۲ و حمله خواب اتوزومی غالب

آیا حمله خواب مسری است؟

حمله خواب مسری نیست؛ نه آن را به دیگران سرایت می دهید و نه از کسی مبتلا می شوید.

چگونه می توان حمله خواب را تشخیص داد؟

پزشک شما می تواند بر اساس علایمی که دارید به این بیماری مشکوک شود. البته حمله خواب با چندین بیماری مرتبط با مغز و خواب علایم مشترکی دارد به همین دلیل تنها راه تشخیص قطعی آن آزمایش های تشخیصی تخصصی است.

پزشک قبل از انجام آزمایش های اصلی برای تشخیص نارکولپسی باید مطمئن شود که خواب کافی دارید یا خیر و برای این کار از روش های ساده ای مانند اکتیوگرافی استفاده می کند تا نسبت به الگوهای خواب و بیداری تان آگاه شود. در این روش معمولا از دستگاه هایی شبیه به ساعت استفاده می کند که روی مچ دست خود می بندید تا الگوهای حرکتی مانند زمانی که خواب هستید یا بیدار بوده و حرکت می کنید را ردیابی کند.

چه آزمایشاتی برای تشخیص نارکولپسی انجام می شود؟

برخی آزمایشات مربوط به نارکولپسی عبارت اند از:

• پلی سومنوگرافی یا آزمایش چندگانه خواب
• تست سنجش خواب آلودگی طی روز
• تست تشخیص میزان توانایی بیدار ماندن
• نمونه برداری از مایع مغزی نخاعی از ستون فقرات کمری

پلی سومنوگرافی یا آزمایش چندگانه خواب

آزمایش چندگانه خواب شامل چند نوع حس گر می شود که نحوه خواب تان را ردیابی می کند. بخش کلیدی این آزمایش، استفاده از حس گرهای الکتروانسفالوگرام (EEG) می باشد. این حس گرها امواج مغزی تان را ردیابی می کنند و این امکان را به پزشک می دهند تا ببیند هر لحظه در چه مرحله ای از خواب هستید.

این روش می تواند به تشخیص حمله خواب کمک کند زیرا افرادی که به این عارضه مبتلا هستند در مقایسه با افراد عادی به سرعت وارد مرحله آر ای ام می شوند. همچنین در طول روز چندین بار به خواب می روند که آزمایش چندگانه خواب این مسئله را نیز شناسایی و ثبت می کند.

یکی دیگر از دلایل اصلی ضرورت آزمایش چندگانه خواب این است که خواب بیش از اندازه در طول روز می تواند از علایم آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب) هم باشد که به دنبال انجام این آزمایش، پزشک می تواند آپنه خواب را رد یا تایید کند.

تست تشخیص خواب آلودگی طی روز

این آزمایش بررسی می کند که آیا در طول روز مستعد خوابیدن هستید یا خیر و شامل چرت های زمان بندی شده ای است که در یک بازه زمانی خاص اتفاق می افتند. این آزمایش می تواند به تشخیص اینکه آیا فرد دچار خواب آلودگی بیش از حد در طول روز است که از علایم اصلی حمله خواب به شمار می رود کمک کند و اغلب روز بعد، پس از بررسی خواب شبانه فرد انجام می شود.

تست تشخیصی میزان توانایی بیدار ماندن

این آزمایش تعیین می کند که آیا می توانید در طول روز حتی در شرایطی که این امکان وجود دارد به راحتی بخوابید خودتان را بیدار نگه دارید. این روش برای تشخیص نارکولپسی مرسوم نیست ولی می تواند برخی از بیماری ها را رد کند و نشان دهد که آیا محرک درمانی می تواند مفید واقع شود یا خیر.

نمونه برداری از مایع مغزی نخاعی از ستون فقرات کمری

این آزمایش می تواند در تعیین اینکه آیا سطح اورکسین در مایع مغزی نخاعی شما پایین است یا خیر کمک کند. این روش در تشخیص نارکولپسی نوع ۱ بسیار کاربردی است. همچنین سطح پایین اورکسین می تواند نشان دهنده این باشد که فرد مبتلا به نارکولپسی حتی در صورت عدم بروز علایم، دچار ضعف عضلانی ناگهانی است. متاسفانه سطح اورکسین در افراد مبتلا به حمله خواب نوع ۲ تغییری نمی کند و این آزمایش نمی تواند همیشه به تشخیص عارضه خواب کمک کند.

سایر آزمایشات

آزمایشات دیگری هم برای افرادی که به حمله خواب مبتلا هستند انجام می شود که علت اصلی انجام آنها ضعف عضلانی ناگهانی به عنوان یکی از علایم حمله خواب می باشد. ضعف عضلانی ناگهانی از علایم چندین عارضه حرکتی (یا مرتبط با حرکت) مربوط به مغز مانند تشنج آتونیک (تشنج قطره ای) می باشد.

به همین دلیل ممکن است پزشک ابتدا موارد شدیدتری مانند صرع و تشنج را مورد آزمایش قرار دهد و این بدین معناست که تشخیص بیماری حمله خواب زمان بر است. آزمایشات دیگری هم وجود دارد و پزشک بهترین فردی است که می تواند توضیح دهد چه آزمایشی را و به چه علت انجام دهید.

نارکولپسی چگونه درمان می شود و آیا کاملا از بین می رود؟

نارکولپسی، قابل درمان است ولی به طور کامل از بین نمی رود. فرآیند درمان معمولا با دارو شروع می شود اما ایجاد تغییر در فعالیت های روزانه و سبک زندگی هم می تواند کمک کننده باشد. به طور کلی حمله خواب به خوبی به درمان پاسخ می دهد و این امر به محدود کردن اختلالات ناشی از علایم آن کمک می کند.

چه دارو یا درمانی برای بهبود نارکولپسی تجویز می شود؟

دارودرمانی، روش اصلی درمان این عارضه می باشد. اکثر داروها مربوط به خواب آلودگی بیش از حد در طول روز هستند اما برخی از آنها برای سایر علایم نارکولپسی تجویز می شوند. داروهای احتمالی این بیماری عبارت اند از:

• داروهای بیداری. تجویز این داروها معمولا اولین گام درمان به شمار می رود. مودا فینیل و آرمودافینیل نمونه هایی از این داروها هستند که سیستم عصبی را تحریک کرده و به کاهش شدت یا دفعات خواب در طول روز کمک می کنند.
• آمفتامین ها و محرک های شبیه به آمفتامین. داروهایی مثل متیل فنیدیت یا ترکیبات آمفتامین/دکستروآمفتامین
• داروهای ضد افسردگی. داروهای حاوی مهارکننده های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین مانند ونلافاکسین. مهارکننده های بازجذب سروتونین مانند فلوکستین یا داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مانند پروتریپتیلین.
• سدیم اکسیبات. این دارو می تواند کمک کند تا بهتر بخوابید و تعداد دفعات ضعف عضلانی ناگهانی را کاهش می دهد. اکثر کشورها به دلیل تاثیرات این دارو به شدت آن را کنترل می کنند اما به طور معمول در درمان نارکولپسی نوع ۱ مورد استفاده قرار می گیرد.
• داروهای موثر بر هیستامین. نمونه ای از این داروها پیتولیزانت است که یک آنتاگونیست گیرنده هیستامین به شمار می رود. آنتاگونیست های گیرنده، داروهایی هستند که مانع از اتصال مواد شیمیایی خاص بدن به سلول ها می شوند. این کار، سلول ها را از انجام برخی فعالیت ها منع کرده یا روند آن را کند می کند.

گرچه روش های درمانی متعددی برای نارکولپسی در بزرگسالان وجود دارد ولی در مورد کودکان این روش ها بسیار محدود است. یک متخصص اطفال بهترین فردی است که می تواند درباره روش های درمانی کودک تان به شما مشورت دهد.

عوارض/عوارض جانبی درمان نارکولپسی

بسیاری از داروهایی که حمله خواب یا علایم آن را درمان می کنند با سایر داروها تداخل دارند. فشار خون بالا و ضربان نامنظم قلب دو عارضه احتمالی مصرف هر گونه داروی محرک هستند. سدیم اکسیبات به ویژه اگر با داروهای دیگری که عملکرد سیستم عصبی مرکزی شما را تضعیف می کنند مصرف شود بسیار خطرناک است. سدیم اکسیبات هرگز نباید به همراه الکل مصرف  شود.

به طور کلی پزشک بهترین فردی است که می تواند در مورد عوارض ناخواسته داروها، عوارض جانبی یا تداخلات دراویی به شما مشورت دهد. آنها می توانند با توجه به سابقه سلامت و شرایط جسمی و متناسب با نوع بیماری و موقعیت تان در مورد درمان مناسب به شما کمک کند.

چگونه مراقب باشم و علایمم را مدیریت کنم؟

شما نباید سعی کنید خودتان بیماری حمله خواب را تشخیص داده و به خود درمانی روی آورید زیرا علایم حمله خواب با علایم بیماری های دیگری مانند آپنه خواب یا صرع که بسیار هم خطرناک هستند مشابه است. این وضعیت می تواند برای فعالیت هایی مانند رانندگی یا شنا خطرناک باشد بنابراین همیشه باید برای تشخیص و درمان این بیماری به پزشک مراجعه کنید.

چه مدت بعد از آغاز درمان حس بهتری خواهم داشت و چه مدت طول می کشد تا بهبود بیابم؟

درمان یا احساس بهبودی بیماری حمله خواب به عوامل زیادی بستگی دارد. پزشک شما بهتر می تواند در مورد اینکه چه زمانی باید منتظر اثرات داروها یا تغییر علایم تان باشید صحبت کند.

چگونه می توانم خطر ابتلا به حمله خواب را کاهش  دهم یا از آن پیشگیری کنم؟

حمله خواب تقریبا در تمام موارد به طور غیرقابل پیش بینی اتفاق می افتد. به همین دلیل کاهش ابتلا یا پیشگیری از وقوع آن غیر ممکن است.

اگر به نارکولپسی مبتلا بودم باید منتظر چه علایمی باشم؟

حمله خواب معمولا به خودی خود بیماری خطرناکی نیست اما نیاز ناگهانی و غیرقابل مقاومت به خواب بسیار مخرب است. افراد مبتلا به این بیماری ممکن است با توجه به علایم و شرایط خاص خود نتوانند به طور موقت یا دائم رانندگی کنند.

گرچه حمله خواب معمولا خطرناک نیست ولی حمله خواب نوع ۱ در صورت بروز ضعف عضلانی ناگهانی خطر سقوط را به دنبال دارد. حمله خواب می تواند هنگام رانندگی، استفاده از ابزار برقی یا تجهیزات سنگین، شنا و غیره خطرناک باشد.

حمله خواب در کودکان

کودکان مبتلا به عارضه حمله خواب اغلب به دلیل اثرات این بیماری با مشکل مواجه می شوند. خواب آلودگی در طول روز می تواند تمرکز در کلاس درس، حفظ روابط اجتماعی و مشارکت در فعالیت های مدرسه و غیرمدرسه را برای آنها دشوار کند.

با این حال حمله خواب، یک وضعیت پزشکی به شمار می رود و به همین دلیل کودکان از حمایت های قانونی برخوردار هستند و قانون، مدارس را ملزم می کند تا شرایط مناسبی را برای آنها فراهم کند. برخی از این شرایط، تنظیم برنامه های کلاسی، تخصیص زمان مناسب برای چرت زدن یا استراحت و مصرف دارو در مدرسه می باشند. متخصص اطفال یا متخصصان در این زمینه می توانند به شما کمک کنند تا به راه حل هایی برسید که هرچه بهتر و بیشتر به فرزندتان کمک کند.

حمله خواب در بزرگسالان شاغل

بزرگسالان هم مانند کودکانی که به حمله خواب مبتلا هستند از حمایت های قانونی برخوردارند. قانون مصوب مربوط به افراد ناتوان، عدم توجه به افرادی که دارای وضعیت پزشکی هستند را منع می کند.

حمایت قانونی افراد شاغل مبتلا به عارضه حمله خواب بدین معناست که می توانند با کارفرمایان خود توافق کنند تا در عین حال که شرایط شان را مدیریت می کنند به کارشان مشغول باشند.

حمله خواب چه مدت طول می کشد؟

حمله خواب، یک بیماری مادام العمر است ولی با گذشت زمان وخیم تر نمی شود.

حمله خواب چه پیامدهایی دارد؟

حمله خواب به خودی خود، بیماری خطرناکی نیست ولی می تواند رفتن به مکان های خاص یا انجام فعالیت های خاصی را دشوار کند. همچنین می تواند رفتن به مدرسه، داشتن شغل و سایر فعالیت های روزمره را مختل کند. گرچه درمان دارویی در همه موارد موثر واقع نمی شود ولی در مورد اکثر افراد مبتلا به حمله خواب، پاسخ می دهد. این بدین معناست که معمولا می توانید این وضعیت را مدیریت کنید و تاثیر آن را بر زندگی تان محدود کنید.

چگونه از خودم مراقبت کنم؟

چنانچه به حمله خواب مبتلا هستید می توانید از چندین روش برای مدیریت وضعیت خود و موثرتر کردن درمان ها استفاده کنید. بسیاری از این موارد مربوط به رعایت بهداشت خواب یا تنظیم برنامه های روزانه می شود که برخی از آن ها عبارت اند از :

• با برنامه خواب خود هماهنگ باشید. پایبندی به یک برنامه خواب منظم می تواند کیفیت خواب تان را بهبود بخشد.
• برای خواب تان زمان تعیین کنید. زمانی را برای رفتن به رختخواب مشخص کنید تا این امکان را به شما بدهد که میزان خواب توصیه شده با توجه به سن تان را داشته باشید. همچنین قبل از خواب زمانی را به استراحت و رسیدن به آرامش تخصیص دهید.
• زمانی را که در معرض نور یا استفاده از وسایل الکترونیکی هستید را محدود کنید. این مسئله عملکردهای طبیعی خواب و بیداری بدن را مختل می کند.
• از نوشیدن الکل یا کافئین، استفاده از تنباکو یا خوردن غذا قبل از خواب بپرهیزید. اگر قبل از خواب احساس گرسنگی کردید می توانید یک غذای سبک میل کنید. اگر داروهای خاصی مصرف می کنید از نوشیدن الکل بپرهیزید (پزشک در صورت تجویز چنین داروهایی به شما اطلاع خواهد داد). همچنین کارشناسان اکیدا توصیه می کنند که از محصولات حاوی تنباکو (حتی تنباکوی بدون دود یا سیگارهای الکترونیکی) استفاده نکنید.
• فعالیت بدنی داشته باشید. فعال بودن حتی اگر فقط پیاده روی باشد می تواند به کیفیت خواب تان کمک کند.
• چرت بزنید. افراد مبتلا به حمله خواب معمولا بعد از اینکه چرت می زنند احساس بهتری دارند. اگر متوجه شدید که چه ساعاتی از روز احساس خواب آلودگی می کنید می توانید برنامه چرت روزانه تان را در آن ساعات بگنجانید.

از انجام فعالیت های خطرناک بپرهیزید یا اقدامات لازم را برای انجام آنها در نظر بگیرید

حمله خواب می تواند به تصادفات جدی حتی مرگبار منجر شود بنابراین برای امنیت خود و اطرافیان تان هرگز رانندگی نکنید مگر اینکه پزشک تان به طور خاص این اجازه را به شما داده باشد.

چنانچه حین رانندگی متوجه علایم حمله خواب شدید باید رانندگی را کاملا متوقف کرده و با پزشک تان تماس بگیرید. حتی در بهترین حالت هم چنین شرایطی مطلوب به نظر نمی رسد و بسیار اهمیت دارد که برای جلوگیری از عواقب مرگبار یا مشکلاتی که ممکن است به خاطر خوابیدن پشت فرمان گریبان گیر شما شود رانندگی نکنید.

یکی دیگر از مکان هایی که ممکن است حمله خواب در آنجا باعث حادثه شود داخل آب است. اگر به حمله خواب مبتلا هستید همیشه هنگام شنا یا استفاده از قایق یا هر نوع وسیله جابجایی در آب، وسایل غریق نجات به همراه داشته باشید. بدون وسایل غریق نجات یا جلیقه نجات (که باید از همان ابتدا به تن کنید) در صورت بروز حمله خواب ممکن است با عواقب مرگباری مواجه شوید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر بدون دلیل، ناگهان به خواب می روید لازم است به پزشک مراجعه کنید. این نشانه تنها مربوط به حمله خواب نمی شود بلکه از علایم بسیاری از بیماری هایی است که برخی از آنها بسیار وخیم هستند. هرچه دیرتر برای تشخیص و درمان اقدام کنید احتمال مواجهه با عوارض یا تاثیر کمتر داروها افزایش می یابد.

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنم؟

اگر ناگهان به زمین خوردید یا از هوش رفتید باید به اورژانس مراجعه کنید. این وضعیت از علایم اصلی بسیاری از بیماری ها از جمله حمله قلبی، سکته مغزی، ضربان نامنظم قلب و غیره است که همگی مستلزم مراقبت های ویژه و فوری می باشند.

افتادن یا از هوش رفتن ناگهانی می تواند منجر به آسیب های جسمی شود. چنانچه به سر، گردن یا هر بخشی از کمر و ستون فقرات آسیبی وارد شد باید به پزشک مراجعه کنید. شکستگی ها و آسیب های نخاعی به هر میزانی که باشد می تواند باعث مشکلات دائمی، فلج یا حتی مرگ شود.

چنانچه زمین خوردید و از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنید به خصوص اگر به سرتان ضربه وارد شد حتما به اورژانس مراجعه کنید. سقوط و جراحات ناشی از آن، خطر خونریزی های داخلی را به همراه دارد و برای اطمینان از اینکه صدمات جدی به شما وارد نشده حتما به اورژانس مراجعه کنید.

خلاصه و جمع بندی حمله خواب

حمله خواب، یک بیماری مرتبط با مغز است که باعث اختلال در فرآیندهای طبیعی خواب و بیداری می شود. این وضعیت معمولا به خودی خود خطرناک نیست اما در شرایط خاص ممکن است مخرب باشد. حمله خواب می تواند زندگی، برنامه روزانه و فعالیت های شما را به طور جدی مختل کند. بسیاری از افراد مبتلا به این عارضه ممکن است با فعالیت های روزمره مثل کار و رانندگی مشکل داشته باشند.

خوشبختانه این وضعیت قابل کنترل و درمان است و اکثر افراد مبتلا به حمله خواب در طول دوره درمان شاهد بهبودی هستند. تنظیم برنامه خواب می تواند بسیار کمک کننده باشد . گرچه همیشه نمی توان از علایم حمله خواب پیشگیری کرد ولی بسیاری از افراد مبتلا می توانند این وضعیت را مدیریت کرده و خود را با بیشتر اثرات آن سازگار کنند.

سوالات متداول

1. نارکولپسی چیست؟
   اختلالی که باعث خواب‌آلودگی شدید و حملات ناگهانی خواب می‌شود.
2. علائم نارکولپسی چیست؟
   حملات خواب، توهم خواب و فلج خواب.
3. چه چیزی باعث نارکولپسی می‌شود؟
   کمبود هیپوکرتین در مغز یا عوامل ژنتیکی.
4. آیا نارکولپسی درمان دارد؟
   درمان قطعی ندارد، اما داروهایی مانند مدافنیل کمک می‌کنند.
5. چگونه مدیریت می‌شود؟
   با دارو، تنظیم زمان خواب و اجتناب از کافئین.
6. آیا نارکولپسی خطرناک است؟
   در صورت وقوع در حین رانندگی یا کار با ماشین‌آلات خطرناک است.
7. آیا نارکولپسی ارثی است؟
   در برخی موارد، احتمال ارثی بودن وجود دارد