آگورافوبیا چیست و چگونه درمان می شود؟
آگورافوبیا نوعی اختلال اضطرابی است که باعث میشود افراد از مکانها و موقعیتهایی که احساس به دام افتادن، درماندگی، وحشت، خجالت و ترس را در آنها ایجاد میکند، اجتناب نمایند. در ادامه این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان با اختلال آگورفوبیا ، علائم و نحوه درمان آن آشنا می شوید.
افراد مبتلا به آگورافوبیا هنگامی که در یک موقعیت استرسزا قرار میگیرند، اغلب علائمی از حملات پانیکی مانند تند شدن ضربان قلب و حالت تهوع را از خود نشان میدهند. آنها همچنین ممکن است این علائم را قبل از آنکه وارد موقعیت شوند، تجربه نمایند. در برخی موارد، امکان دارد این وضعیت به قدری شدید باشد که فرد از انجام کارهای روزمرهای مانند رفتن به بانک یا فروشگاه اجتناب کرده و ترجیح دهد تا اغلب روز را در خانه بماند.
طبق برآورد مؤسسهی ملی سلامت روان (NIMH)، ۰.۸ درصد از بزرگسالان آمریکایی به آگورافوبیا مبتلا هستند و ۴۰ درصد موارد ثبت شده، شدید میباشند. آگورافوبیای پیشرفته میتواند بسیار ناتوانکننده باشد. افراد مبتلا به آگورافوبیا اغلب متوجه میشوند که ترسشان غیرمنطقی است، اما نمیتوانند کاری در این مورد انجام دهند. این امر میتواند در روابط شخصی و عملکرد آنها را در محیط کار یا مدرسه اخلال ایجاد کند.
اگر مشکوک به داشتن آگورافوبیا هستید، مهم است که در اسرع وقت تحت درمان قرار بگیرید. درمان میتواند در مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگیتان به شما کمک کند. بسته به شدت بیماریتان، درمانِ شما ممکن است شامل مشاوره، دارو یا راهکارهایی مرتبط با سبک زندگیتان باشد.
علائم آگورافوبیا چیست؟
افراد مبتلا به آگورافوبیا معمولاً:
- از ترک خانه برای مدتی طولانی میترسند.
- از تنها بودن در یک موقعیت اجتماعی واهمه دارند.
- از اینکه کنترلِ خود را در یک موقعیت اجتماعی از دست بدهند هراس دارند.
- از قرار گرفتن در موقعیتهایی که بیرون آمدن از آنها دشوار به نظر میرسد -مانند اتومبیل یا آسانسور- هراس دارند.
- از دیگران فاصله میگیرند.
- مضطرب و آشفته هستند.
آگورافوبیا اغلب با حملات پانیکی همراه است. حملات پانیکی، مجموعهای از علائم است که گاهی اوقات در افراد مبتلا به اضطراب یا سایر اختلالات سلامتِ روان دیده میشود. حملات پانیکی میتوانند شامل طیف گستردهای از علائم فیزیکیِ شدید باشند، مانند:
- درد قفسه سینه
- تپش قلب
- تنگی نفس
- سرگیجه
- رعشه
- احساس خفگی
- تعریق
- گُر گرفتگی
- لرز
- حالت تهوع
- اسهال
- بیحسی
- احساس سوزنسوزن شدن
افراد مبتلا به آگورافوبیا ممکن است حملات پانیکی را هر زمان که وارد یک موقعیت استرسزا یا ناراحتکننده میشوند، تجربه کنند، که این امر به نوبهی خود باعث میشود که ترس آنها از قرار گرفتن در یک موقعیت ناراحتکننده بیشتر شود.
چه عواملی باعث بروز آگورافوبیا میشوند؟
علت دقیق آگورافوبیا هنوز مشخص نیست. با این حال، عوامل متعددی شناخته شدهاند که احتمال بروز آگورافوبیا را افزایش میدهند، مانند:
- افسردگی
- سایر فوبیاها، از جمله کلاستروفوبیا (ترس از گیرافتادن در یک مکان تنگ) و فوبیای اجتماعی
- نوع دیگری از اختلال اضطراب، مانند اختلال اضطرابِ فراگیر یا اختلال وسواس فکری-عملی
- داشتن سابقهی آزار و اذیت فیزیکی یا جنسی
- مشکل سوء مصرف مواد
- سابقهی خانوادگی آگورافوبیا
آگورافوبیا همچنین در بین زنان نسبت به مردان شایعتر است و معمولاً در سنین جوانی شروع میشود، و بیست سالگی سن میانگینِ شروع آن است. با این حال، علائم بیماری ممکن است در هر سنی ظاهر شوند.
آگورافوبیا چگونه تشخیص داده میشود؟
آگورافوبیا معمولاً از روی علائم و نشانههای آن تشخیص داده میشود. پزشکتان دربارهی علائمی که دارید سؤالاتی میپرسد، مانند اینکه چه زمانی شروع شدهاند و چند وقت یکبار این علائم را تجربه میکنید. او سؤالاتی در رابطه با سابقهی پزشکی و سابقهی خانوادگی شما نیز میپرسد. همچنین ممکن است برای رد علل فیزیکیِ علائمتان، برای شما آزمایش خون نیز بنویسد.
برای تشخیص علائم آگورافوبیا، علائم شما باید معیارهای خاصی داشته باشند. این معیارها در راهنمای تشخیصی و آماریِ اختلالات روانی انجمن روانپزشکیِ آمریکا (DSM) ذکر شدهاند. DSM یک کتابچهی راهنما است که اغلب توسط ارائهدهندگانِ مراقبتهای بهداشتی در تشخیص بیماریهای روانی استفاده میشود.
احساس ترس یا اضطراب شدید در دو مورد از موقعیتهای زیر، میتواند نشانهی آگورافوبیا باشد:
- وسایل نقلیهی عمومی مانند قطار یا اتوبوس
- فضاهای باز مانند فروشگاه یا پارکینگ
- فضاهای بستهای مانند آسانسور یا اتومبیل
- بودن در یک جمع
- دور بودن از خانه به تنهایی
برای تشخیص آگورافوبیایی که با اختلالات پانیکی همراه است، معیارهای دیگری وجود دارند. شما باید حملات پانیکیِ مکرر داشته باشید، و حداقل یک حملهی پانیک باید با موارد زیر همراه باشد:
- ترس از رخ دادن حملات پانیکیِ بیشتر
- ترس از عواقب حملات پانیکی، مانند حملهی قلبی یا از دست دادن کنترل
- تغییر کردن رفتارهایتان به خاطر حملات پانیکی
اگر علائمی که دارید ناشی از بیماریِ دیگری باشند، به عنوان نشانهی ابتلای شما به آگورافوبیا تشخیص داده نخواهند شد. همچنین علائم ناشی از مصرف مواد یا یک اختلال دیگر نیز نمیتواند نشانهی آگورافوبیا باشد.
آگورافوبیا چگونه درمان میشود؟
درمانهای مختلفی برای آگورافوبیا وجود دارند و احتمالاً شما به ترکیبی از این روشهای درمانی نیاز خواهید داشت.
مشاوره و رواندرمانی
رواندرمانی که به گفتاردرمانی نیز معروف است، شامل ملاقات منظم با یک درمانگر یا سایر متخصصین سلامتِ روان میشود. این کار به شما اجازه میدهد تا بتوانید در مورد ترسهای خود و هر چیزی که ممکن است به ترسهایتان مرتبط باشد، صحبت کنید. برای حصول ایدهآلترین نتیجه، رواندرمانی اغلب با درمان دارویی ترکیب میشود. این پروسه، یک درمان کوتاهمدت است و هر زمان که توانستید با ترسها و اضطرابهایتان مقابله کنید میتوانید آن را متوقف نمایید.
درمان شناختیرفتاری (CBT)
درمان شناختیرفتاری، رایجترین شکل رواندرمانی است که در درمان مبتلایان به آگورافوبیا استفاده میشود. CBT میتواند در درک احساسات و دیدگاههای تحریفشدهی مرتبط با آگورافوبیا به شما کمک کند. این درمان همچنین به شما یاد میدهد که چگونه در موقعیتهای استرسزا، افکار سالم را با افکار تحریفشده جایگزین کنید، و به شما اجازه میدهد که احساس داشتن کنترل را مجدداً در زندگیتان احساس نمایید.
مواجهه درمانی
مواجهه درمانی نیز میتواند در غلبه بر ترسهایتان به شما کمک کند. در این نوع شیوهی درمان، شما تدریجاً و به آرامی در موقعیتها و مکانهایی که از آنها میترسید قرار میگیرید. این امر باعث میشود ترسهایتان به مرور زمان کاهش پیدا کنند.
داروها
برخی داروها میتوانند به تسکین علائم آگورافوبیا یا حملات پانیکی کمک کنند، از جمله:
- مهارکنندههای انتخابیِ بازجذب سروتونین، مانند پاروکستین (پاکسیل) یا فلوکستین (پروزاک)
- مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین، مانند ونلافاکسین (افکسور) یا دولوکستین (سیمبالتا)
- داروهای ضدافسردگی سهحلقهای مانند آمیتریپتیلین (الاویل) یا نورتریپتیلین (پاملور)
- داروهای ضد اضطراب، مانند آلپرازولام (زاناکس) یا کلونازپام (کلونوپین)
تغییر سبک زندگی
تغییر سبک زندگی، لزوماً آگورافوبیا را درمان نمیکند، اما میتواند به کاهش اضطراب روزانه کمک کند. شما میتوانید توصیههای زیر را امتحان کنید:
- ورزش منظم برای افزایش تولید آن دسته از مواد شیمیاییِ مغز که باعث میشوند احساس شادی و آرامش بیشتری داشته باشید.
- رعایت رژیم غذایی سالم، شامل غلات کامل، سبزیجات و پروتئینهای بدون چربی.
- انجام روزانهی مدیتیشن یا تمرینات تنفس عمیق برای کاهش اضطراب و مبارزه با شروع حملات پانیکی.
در طول پروسهی درمان، بهتر است از مصرف مکملهای غذایی و گیاهان دارویی خودداری کنید. تأثیر این داروهای طبیعی در درمان اضطراب ثابت نشده است و ممکن است با داروهای تجویز شده تداخل داشته باشند.
چشمانداز کلی آگورافوبیا
پیشگیری از آگورافوبیا همیشه امکانپذیر نیست. با این وجود، درمان زودهنگام اضطراب یا اختلالات پانیکی میتواند مفید باشد. طی کردن پروسههای درمانی، شانس بهبودیِ شما را بالا میبرد. پروسههای درمانی هرچه زودتر شروع شوند، سریعتر و راحتتر به نتیجه میرسند. بنابراین اگر احتمال میدهید که به آگورافوبیا مبتلا هستید، در انجام اقدامات درمانی تعلل نکنید. این اختلال میتواند به شدت ناتوانکننده باشد، زیرا شما را از فعالیتهای روزانه باز میدارد. هیچ علاجی برای این اختلال وجود ندارد، اما راهکارهای درمانی میتوانند علائم شما را تا حد زیادی تسکین داده و کیفیت زندگیتان را بهبود ببخشند.
سوالات متداول
