۹ نشانه اختلال شخصیت اسکیزوتایپال+علل و روش های درمان

یکی از انواع اختلالات شخصیتی، اختلال اسکیزوتایپال (STPD) است که فرد مبتلا به آن در روابط و تعاملات اجتماعی خود همواره دچار غم و اندوه فراوان است. افراد مبتلا به این اختلال افکار، گفتار و رفتار های غیرعادی دارند و معمولا همین مانع از آن می شود که بتوانند با دیگران روابط اجتماعی برقرار کنند یا روابط شان را حفظ کنند. در این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان شما را با این اختلال آشنا خواهیم کرد.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال چیست؟

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال یکی از انواع اختلالات شخصیتی است که فرد مبتلا به آن همواره در روابط و تعاملات اجتماعی اش دچار غم و اندوه است. تحریف واقعیت، تن دادن به خرافات و رفتار های غیر عادی از جمله ویژگی های افراد مبتلا به این اختلال است. روابط این دسته از افراد معمولا به خاطر علائم بیماری مختل می شود.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال یکی از انواع اختلالات شخصیتی است که در دستۀ اختلالات «خوشه A» قرار می گیرد. ویژگی های این خوشه درگیر افکار غیرعادی شدن و رفتار های نامتعارف است. اما اختلالات شخصیتی دقیقا کدامند؟ اختلالات شخصیتی در واقع مشکلاتی هستند که فرد را در دام الگو های رفتاری مزمن، ناکارآمد، انعطاف ناپذیر می اندازند و منجر به مشکلات اجتماعی و پریشانی می شوند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال معمولا رفتار های غیرعادی از خود نشان می دهند، گفتارشان عجیب و غریب است و باور های جادویی درباره خود دارند. آن ها اغلب متوجه رفتار غیرعادی یا مشکل ساز شان نمی شوند.

بعضی از افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال بعدا به اسکیزوفرنی نیز مبتلا می شوند.

تفاوت اختلالات شخصیت اسکیزوئید و اسکیزوتایپال و اسکیزوفرنی در چیست؟

اختلال شخصیت اسکیزوئید (ScPD) نوعی اختلال شخصیتی است که در آن بیماران از نظر اجتماعی بسیار منزوی هستند و علاقه ای به روابط اجتماعی ندارند. این اختلال با اختلال شخصیت اسکیزوتایپال تفاوت دارد زیرا افرادی که به این  اختلال مبتلا هستند در روابط اجتماعی خود دچار غم و اندوه می شوند اما این به معنای بی علاقگی به روابط اجتماعی نیست. در اختلال شخصیت اسکیزوئید افراد خود علاقه ای به برقراری رابطه ندارند.

افراد مبتلا به اختلال اسکیزوتایپال دارای افکار عجیب و غریب مانند تفکر جادویی هستند و رفتار های عجیبی دارند، در حالی که در اختلال اسکیزوئید افراد معمولا اینگونه نیستند.

بسیاری از محققان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال را  نوعی اسکیزوفرنی می دانند. اسکیزوفرنی اختلال روان پریشی ، اختلال اسکیزوفرنی فرم، اختلال اسکیزوافکتیو و اختلال هذیانی را شامل می شود.

با این حال، اختلال شخصیت اسکیزوتایپال با اسکیزوفرنی فرق دارد، زیرا افراد مبتلا اسکیزوتایپال علائم روان پریشی، از جمله توهم و هذیان را ندارند. در حالی که این از علائم بیماران اسکیزوفرنی است.

اسکیزوفرنی نسبت به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال تأثیر منفی بیشتری روی عملکرد روزانه فرد دارد.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال چه کسانی را تحت تأثیر قرار می دهد؟

بیشتر اختلالات شخصیت، از جمله اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، در سال‌ های نوجوانی، که شخصیت افراد شکل می گیرد و به بلوغ می رسند، بروز پیدا می کند.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال بر افرادی که در بدو تولد مرد هستند اما هویت جنسی آن ها زن است (AMAB) نسبت به افرادی که در بدو تولد زن هستند اما هویت جنسی مرد دارند (AFAB) بیشتر تأثیر می گذارد.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال چقدر شایع است؟

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال تقریبا نادر است. حدود ۳ تا ۵ درصد از مردم دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپال هستند.

علائم و نشانه ها

افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال در موقعیت های اجتماعی بسیار ناراحت و پریشان هستند. آن ها در ایجاد روابط نزدیک و حفظ آن مشکلات زیادی دارند که بیشتر به خاطر این است که تفسیر غلطی از تعاملات اجتماعی دارند و رفتار اجتماعی شان عجیب و غریب است.

فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال ویژگی های زیر را دارد:

• اضطراب اجتماعی شدید و روابط اجتماعی ضعیف دارد.
• به جز اقوام درجه یک، دوستان نزدیک یا افراد مورد اعتماد ندارد.
• رفتار ها و ویژگی های اخلاقی خاصی دارد.
• افکار و گفتار عجیب و غریب دارد، برای مثال از عبارات بیش از حد انتزاعی یا عینی استفاده می کند یا عبارات و کلمات را به روش های غیر معمولی به کار می برد.
• تجربیات ادراکی غیرعادی و باور های جادویی دارد، برای نمونه معتقد است از قدرت های خارق العاده ای برخوردار است.
• موقعیت ها یا رویداد های معمولی را اشتباه تفسیر می کنند و معنای خاصی برای آن ها در نظر می گیرد.
• پارانوئید است و به فصد و غرض دیگران از کار های شان مشکوک است.
• در پاسخ مناسب به نشانه های اجتماعی، مانند حفظ تماس چشمی، مشکل دارد.
• در محیط های آموزشی و کاری بی انگیزه و کم کار است.

فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال عموما به اینکه افکار و رفتار هایش چه تأثیری بر دیگران می گذارد، آگاهی ندارد.

چه چیزی باعث اختلال شخصیت اسکیزوتایپال می شود؟

اختلالات شخصیت، از جمله اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، یکی از ناشناخته ترین انواع اختلالات است. محققان هنوز در تلاش اند تا علت دقیق آن را کشف کنند. اما به طور کلی محققان معتقدند که این اختلال به دلیل وجود چند عامل ایجاد می شود.

محققان فکر می کنند علت اختلال شخصیت اسکیزوتایپال عمدتا بیولوژیکی و ژنتیکی است، زیرا در این اختلال تغییراتی که در مغز اتفاق می افتد همان تغییرات مغزی مشخصه اسکیزوفرنی است. اختلال شخصیت اسکیزوتایپال همچنین در میان خویشاوندان زیستی و بیولوژیکی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یا افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی خوشه A شایع تر است، که نشان دهنده پیوند ژنتیکی در میان آن ها است.

چگونه تشخیص داده می شود؟

شخصیت هر فردی در دوران کودکی، نوجوانی و اوایل بزرگسالی رشد می کند. به همین دلیل، کارشناسان مراقبت روان معمولا نمی توانند فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال را تا ۱۸ سالگی تشخیص دهند.

تشخیص اختلالات شخصیت، از جمله اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، دشوار است، زیرا اکثر افراد مبتلا به اختلال شخصیت فکر نمی‌کنند مشکلی در رفتار یا طرز فکر شان وجود دارد و به نظر شان نیازی نیست رفتار شان را تغییر دهند.

زمانی که این افراد از متخصصان جویای کمک می شوند اغلب به دلیل خود بیماری نیست بلکه به دلیل شرایطی است که همزمان با آن بیماری وجود دارد، مانند اضطراب یا افسردگی. احتمال بروز افسردگی و اضطراب به ویژه در میان افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال بسیار بالا است.

هنگامی که متخصص سلامت روان، مثلا روانشناس یا روانپزشک، با بیماری مواجه می شود که علائمی مشابه اختلال شخصیت اسکیزوتایپال دارد، اغلب از او سؤالاتی می کند که روشنگر موارد زیر است:

• پیشینه کودکی
• روابط
• سوابق کاری
• زندگی در واقعیت

از آن جایی که فرد مشکوک به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال معمولا نسبت به رفتار های خود آگاهی ندارد، متخصصان سلامت روان اغلب با خانواده و دوستان فرد صحبت می کنند تا جزئیات بیشتری در مورد رفتار ها و پیشینه او به دست آورند.

متخصصان سلامت روان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال را بر اساس معیار های این بیماری در دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا تشخیص می دهند.

درمان

روان درمانی (گفتگودرمانی) و دارو های ضد روان پریشی با دوز پایین گزینه های اصلی درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال هستند.

دارو های ضد روان پریشی برای این اختلال

گاهی اوقات کارشناسان مراقبت روانی برای درمان علائم زیر در افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، دارو های آنتی سایکوتیک (نورولپتیک) با دوز پایین تجویز می کنند:

• مشکلات شناختی
• کلام عجیب و غریب
• افسردگی
• اضطراب
• تکانشگری

دارو های ضد روان پریشی مناسب افرادی هستند که درگیر علائم شدید اسکیزوتایپال اند، اما برای افرادی با علائم خفیف و گذرای روان پریشی نیز خوب است.

روان درمانی برای اختلال شخصیت اسکیزوتایپال

روان درمانی (گفتار درمانی) اصطلاحی است برای انواع تکنیک های درمانی که هدف آن کمک به افراد در تشخیص و تغییر احساسات، افکار و رفتار های نگران کننده شان است. وجود متخصص سلامت روان، مانند روانشناس یا روانپزشک، می تواند حمایت، آموزش و راهنمایی را برای فرد و عزیزانش فراهم کند.

دو نوع از روش های روان درمانی که می توانند برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال مفید باشند عبارتند از:

• گروه درمانی: نوعی از روان درمانی است که در آن گروهی از افراد برای بیان مشکلات خود زیر نظر درمانگر یا روانشناس گرد هم می آیند. این روش می تواند به فرد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال کمک کند تا مهارت های اجتماعی خود را توسعه دهد، زیرا در این گروه ها به اضطراب اجتماعی و عجیب و غریب بودن رفتار ها پرداخته می شود. با این حال، افراد با علائم شدیدتر ممکن است در گروه درمانی اختلال ایجاد کنند، به خصوص اگر تفکر و رفتار پارانوئید داشته باشند.
• رفتار درمانی شناختی (CBT): نوعی درمان نظام مند و هدفمند است که در آن درمانگر یا روانشناس به شخص کمک می کند تا نگاه دقیق تری به افکار و احساسات خود بیندازد و بفهمد افکارش چگونه بر اعمالش تأثیر می گذارد. در افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، درمانگر می تواند روی آزمایش واقعیت و توجه به مرز های بین فردی تمرکز کند. آن ها همچنین می توانند به فرد کمک کنند تا الگو های تفکرات خود را تشخیص دهند. این تفکر های شامل تفکر ارجاعی، پارانوئید یا تفکرات جادویی می شود.

آیا می توان از اختلال شخصیت اسکیزوتایپال پیشگیری کرد؟

اگرچه به طور کلی برای اختلال شخصیت اسکیزوتایپال امکان پیشگیری وجود ندارد، افرادی که مستعد ابتلا به این بیماری هستند می توانند با درمان راه های مؤثرتری برای تغییر رفتار ها و افکار مخرب شان پیدا کنند.

درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال چگونه است؟

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال نوعی بیماری مزمن است که نیاز به درمان مادام العمر دارد.

اگر این اختلال درمان نشود، افراد آینده خوبی نخواهند داشت. این افراد ممکن است با این مشکلات دست و پنجه نرم کنند:

• اختلال اضطراب اجتماعی
• افسردگی
• اختلال وسواس فکری عملی
• اختلال مصرف مواد

حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد از افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال دچار افسردگی های می شوند.

لازم است مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال برای این مشکل حتما تحت درمان قرار گیرند.

خلاصه و جمع بندی

به خاطر داشته باشید اختلال شخصیت اسکیزوتایپال نوعی اختلال شخصیتی است. اگر افراد به محض ظاهر شدن علائم این اختلال به درمانگر مراجعه کنند و از او کمک بخواهند، احتمالا مشکلات مربوط به این اختلالات در زندگی شان کاهش می یابد. متخصصان سلامت روان می توانند طرح های درمانی ارائه دهند که به شما در مدیریت افکار و رفتار های تان کمک می کند.

اعضای خانواده افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال اغلب دچار استرس، افسردگی، اندوه و انزوا هستند. مهم است که این افراد مراقب سلامت روان خود باشند و در صورت مشاهده این علائم از متخصصان کمک بگیرند.

سوالات متداول