قرص مدافنیل چیست و چه کاربردها و عوارضی دارد؟

مدافنیل باعث کاهش خواب آلودگی شدید ناشی از نارکولپسی و سایر اختلالات خواب، مانند آپنه خواب می شود. مدافنیل همچنین به شما کمک می کند تا در روزهای پر مشغله کاری کمتر از حالت عادی بخوابید.

در این مقاله از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان به مصرف داروی مدافنیل – موارد مصرف، عوارض جانبی و سایر نکات مهم آن پرداخته می شود.

نام عمومی: مدافنیل (MODAFINIL)

دوزهای موجود: ۱۰۰، ۲۰۰ میلی گرم

نحوه مصرف مدافنیل

برای نارکولپسی، مدافنیل را یک بار در روز هنگام صبح، به صورت خوراکی همراه با غذا یا بدون غذا، طبق دستور پزشک باید مصرف کنید. این احتمال وجود دارد که پزشک دوز مصرف دارو را به دو نوبت صبح و ظهر تقسیم کند.

برای آپنه خواب، مدافنیل را یک بار در روز، هنگام صبح به صورت خوراکی همراه با غذا یا بدون غذا، طبق دستور پزشک مصرف کنید. سایر درمان ها (مانند دستگاه سی پپ، ابزارهای دهانی) را تا زمانی که پزشکتان اجازه نداده متوقف نکنید.

برای اختلال خواب مربوط به شیفت کاری، مدافنیل را روزانه یک ساعت قبل از شروع شیفت کاری خود به صورت خوراکی همراه با غذا یا بدون غذا، طبق دستور پزشک مصرف کنید.

دوز دارو طبق وضعیت شما و واکنش بدنتان نسبت به درمان مشخص می شود. برای رسیدن به بهترین نتیجه باید مدافنیل را به صورت منظم مصرف کنید.

اگر مصرف این دارو را به طور ناگهانی قطع کنید ممکن است علائم ترک دارو (مانند لرزش، تعریق، لرز، تهوع، استفراغ، گیجی) را تجربه کنید. پزشک شما ممکن است برای پیشگیری از علائم ترک دارو، دوز آن را به مرور زمان کاهش دهد. اگر مدافنیل را برای مدتی طولانی یا در دوزهای بالا مصرف کرده اید، احتمال اینکه علائم ترک دارو را تجربه کنید بیشتر است. در صورت تجربه علائم ترک دارو، بلافاصله با پزشک خود صحبت کنید.

اگر مدافنیل را برای مدت طولانی مصرف کنید ممکن است اثر بخشی خود را از دست بدهد. چناچه مصرف دارو دیگر اثر بخش نبود با پزشکتان صحبت کنید.

با وجود اینکه مدافنیل می تواند به افراد زیادی کمک کند، اما در برخی موارد ممکن است اعتیاد آور باشد. این احتمال ممکن است برای کسانی که اعتیاد به مواد ( مانند مصرف بیش از حد الکل یا مواد مخدر) دارند، بیشتر باشد. برای کاهش خطر اعتیاد باید دارو را دقیقا طبق تجویز پزشک مصرف کنید. برای اطلاع از جزئیات دقیق تر با پزشک خود صحبت کنید.

اگر وضعیت شما بهتر نشد و یا بدتر شد با پزشکتان صحبت کنید.

عوارض جانبی مدافنیل

مصرف مدافنیل ممکن است با برخی عوارض جانبی، مانند سردرد، تهوع، اضطراب، فشار عصبی، سرگیجه یا مشکل خواب همراه باشد. اگر هر یک از این علائم ادامه پیدا کرد یا بدتر شد بلافاصله با پزشک خود صحبت کنید.

به خاطر داشته باشید که پزشک با توجه به بیشتر بودن مزایای مدافنیل نسبت به خطر عوارض جانبی، آن را برای شما تجویز می کند. مصرف این دارو در بسیاری از موارد عوارض جانبی خطرناکی ندارد.

در صورت بروز هر گونه عارضه جانبی خطرناک، مانند ضربان سریع یا تپش قلب نامنظم، تغییرات روحی (مانند آشفتگی، گیجی، افسردگی، توهم، افکار خودکشی) بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.

در صورت بروز عوارض جانبی بسیار خطرناک، از جمله: درد قفسه سینه باید بلافاصله برای درمان به پزشک مراجعه کنید.

حساسیت خطرناک به مدافنیل یک عارضه نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم حساسیت خطرناک، از جمله: تب، تورم غدد لنفاوی، مشکلات پوستی، خارش یا تورم ( مخصوصا در نواحی صورت، زبان یا گلو)، سرگیجه شدید و مشکل تنفسی، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

مصرف مدافنیل ممکن است عوارض جانبی دیگری هم داشته باشد. بنابراین، در صورت مشاهده هر گونه عارضه که در لیست بالا ذکر نشده است با پزشک خود صحبت کنید.

اقدامات احتیاطی

اگر به مدافنیل یا آمودافنیل حساسیت دارید یا در صورت داشتن هر گونه حساسیت دیگر قبل از مصرف دارو به پزشک خود اطلاع دهید. این دارو ممکن است حاوی ترکیبات غیر فعالی باشد که می تواند باعث حساسیت یا مشکلات دیگر شود.

قبل از شروع مصرف مدافنیل درباره سابقه بیماری های خود با پزشکتان صحبت کنید، مخصوصا مواردی مانند: مشکلات قلبی (از جمله بزرگ شدن قلب، مشکل دریچه میترال، درد قفسه سینه، حمله قلبی، ضربان قلب نامنظم)، مشکلات قلبی پس از مصرف داروهای محرک، مانند آمفتامین ها ( از جمله درد قفسه سینه، ضربان قلب نامنظم)، فشار خون بالا، مشکلات کبدی، اختلالات روحی ( از جمله افسردگی، شیدایی، روان پریشی)، سابقه شخصی یا خانوادگی مصرف مواد (از جمله مصرف بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر یا الکل).

اختلالات خواب ممکن است توانایی بدن برای نشان دادن واکنش سریع را کاهش دهند. اگرچه مدافنیل به شما کمک می کند بیدار بمانید اما در حین حال ممکن است قادر به انجام کارهایی مانند رانندگی نباشید چون به هوشیاری بالا نیاز دارند. این دارو همچنین ممکن است باعث سرگیجه شود. مصرف الکل و ماری جوانا (حشیش) می تواند سرگیجه شما را افزایش دهد. تا زمانی که حالت طبیعی ندارید از انجام فعالیت هایی مانند رانندگی، کار با ابزار حساس یا هر کاری که نیاز به هوشیاری دارد، پرهیز کنید. از نوشیدن الکل پرهیز کنید. اگر ماری جوانا مصرف می کنید به پزشکتان اطلاع دهید.

در صورت مصرف هر گونه دارو (از جمله داروهای پزشکی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی)، قبل از عمل جراحی به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.

اگر باردار هستید یا قصد دارید باردار شوید به پزشک اطلاع دهید. حین مصرف مدافنیل نباید باردار شوید چون ممکن است برای جنین آسیب زا باشد. حین مصرف مدافنیل و تا ۲ ماه پس از مصرف آخرین دوز آن از روش های غیر هورمونی پیشگیری از بارداری استفاده کنید. اگر باردار شدید، بلافاصله درباره خطرات و فواید مصرف دارو با پزشکتان صحبت کنید.

مشخص نیست که آیا این دارو به شیر مادر منتقل می شود یا خیر. قبل از شیردهی با پزشکتان صحبت کنید.

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر داده یا احتمال عوارض جانبی خطرناک را افزایش دهند. در این مطلب به همه تداخلات دارویی اشاره نمی شود. بنابراین، درباره همه داروهایی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و داروهای گیاهی) با پزشکتان صحبت کنید. مصرف هیچ دارویی را بدون تایید پزشک شروع نکنید، متوقف نکنید یا دوز آن را تغییر ندهید.

برخی داروها ممکن است با مدافنیل تداخل داشته باشند، از جمله: داروهای خیابانی (مانند مت آمفتامین، اکستازی).

مصرف مدافنیل ممکن است اثربخشی روش های هومورنی پیشگیری از بارداری مانند قرص، چسب یا حلقه را کاهش دهد و باعث بارداری شود. برای استفاده از روش های مطمن تر پیشگیری از بارداری حین مصرف دارو و تا یک ماه پس از قطع آن با پزشک خود صحبحت کنید. همچنین اگر لکه بینی جدید یا خونریزی ناگهانی دارید با پزشک صحبت کنید چون این علائم ممکن است نشان دهند که روش های پیشگیری از باردری شما درست کار نمی کنند.

مدافنیل می تواند سرعت خارج شدن سایر داروها از بدن را افزایش دهد و در نتیجه اثر گذاری آن ها را تحت تاثیر قرار دهد. داروهایی که تحت تاثیر مدافنیل قرار می گیرند عبارتند از: آکسیتینیب  ،  بوسوتینیب،  برخی داروهای خاص برای درمان هپاتیت C مزمن ( آسوناپرویر ، امبی تاسویر / پاریتاپرویر / ریتوناویر ، کیزارتینیب  و غیره.

برخی داروهای ترکیباتی دارند که می توانند ضربان قلب یا فشار خون شما را افزایش دهند. در صورت بروز این علائم درباره داروهایی که مصرف می کنید با داروساز صحبت کنید و نحوه استفاده ایمن از دارو را بپرسید ( مخصوصا داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی یا مکمل های غذایی).

کافئین می تواند عوارض جانبی مدافنیل را افزایش دهد. از مصرف زیاد نوشیدنی های حاوی کافئین (قهوه، چای، نوشابه)، شکلات یا داروهای بدون نسخه که حاوی کافئین هستند پرهیز کنید.

مدافنیل بسیار شبیه به آرمودافنیل است. حین مصرف مدافنیل از داروهای حاوی آموردافنیل استفاده نکنید.

مصرف بیش از حد

در صورت مصرف بیش از حد مدافنیل و بروز علائم خطرناکی مانند غش یا مشکلات تنفسی با ۱۱۵ تماس بگیرید. در غیر این صورت فورا از طریق شماره ۱۴۹۰ با مرکز کنترل مسمویت تماس بگیرید. علائم مصرف بیش از حد عبارتند از: ضربان تند و نامنظم، بی قراری شدید، توهم.

فراموش کردن مصرف دارو

اگر یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردید به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نزدیک به زمان مصرف دوز بعدی دارو هستید، دیگر نباید دوز فراموش شده را مصرف کنید. دوز بعدی را در زمان معین مصرف کنید. برای جبران دوز فراموش شده، دارو را دو برابر مصرف نکنید. دوز فراموش شده را نزدیک به زمان خواب مصرف نکنید چون خوابیدن را برای شما سخت تر می کند.