اضطراب و افسردگی: دو روی یک سکه

گاهی وقتی در جلسه درمان به مراجع اعلام می کنم که ممکن است دلیل افسردگی اش اضطراب پنهانی باشد که تجربه می کند یا اضطرابی که پیش تر در یک مقطع زمانی تحمل کرده است، با تعجب می پرسد چگونه چنین چیزی ممکن است؟ در ادامه این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان به بررسی تفاوت های هر کدام از این دواختلال می پردازیم.

پژوهش ها نشان داده اند که بسیاری از افرادی که از افسردگی اساسی یا ماژور رنج می برند، اختلال اضطراب نیز دارند. در حالی که نیمی از افرادی که اختلالات اضطرابی دارند، نشانه های افسردگی بالینی را نیز بروز می دهند.

به طور دقیق تر، براساس مطالعات بسیاری که در طول چندین سال انجام شده اند، ۶۰ تا ۷۰ درصد کسانی که مبتلا به افسردگی اساسی هستند، اختلال اضطراب نیز دارند. از سوی دیگر ۵۰ درصد افرادی که اختلاات اضطرابی دارند، علائم افسردگی بالینی را نیز دارند.

ژنتیک و تأثیر آن بر بروز همزمان این دو اختلال

امروزه شواهد زیادی از مشابهت های ژنتیکی بین اضطراب و افسردگی وجود دارد. براساس نتایج مطالعات پژوهشگران، در افرادی که از هر دو اختلال حملات پانیک و افسردگی رنج می برند، کاهش معناداری در میزان نوعی از گیرنده که برای انتقال سروتونین نیاز هست دیده می شود. مطالعات دیگری نیز نشان داده اند که سیستم پاسخ به استرس در بیماران مضطرب و افسرده بیش از حد فعال است. ترشح هورمون استرس یعنی کورتیزول، که بر اثر تروماهای محیطی ترشح می شود، باعث کاهش فعالیت ژنی می شود که گیرنده سروتونین را تولید می کند.

به نظر می رسد اضطراب و افسردگی دو روی یک سکه باشند چرا که مشابهت های ژنتیکی بسیاری بین این دو اختلال وجود دارد و نوروساینس یا علم اعصاب نیز بر مشابهت این دو مهر تأیید می زند. افرادی که آسیب پذیر هستند به محرک های استرس با اضطراب پاسخ می دهند و برخی نیز در مرحله بعدی دچار افسردگی می شوند.

اول اضطراب بروز می کند یا افسردگی؟

از نظر مراحل بروز اختلالات، معمولاً اضطراب بر افسردگی مقدم تر است. بدین معنی که برای مثال فردی که در سنین کودکی و نوجوانی خود اضطراب فراوانی را متحمل می شود بعدها در اواسط دهه ۲۰ زندگی خود افسردگی خواهد شد. دلیل اصلی و سنگ بنای مشترک اضطراب و افسردگی یک خطای ادراکی است: فرد میزان خطر و ریسک یک موقعیت را بیش از حد ارزیابی می کند و از سوی دیگر توانایی و ظرفیت خود برای مقابله با خطرهای پیش رو و مدیریت موقعیت پیش آمده را دست کم می گیرد.

در واقع در مرحله تشخیص، اضطراب به عنوان نشانه ای از افسردگی بالینی در نظر گرفته می شود. همچنین اختلالاتی مانند اختلال اضطراب فراگیر، پانیک و اضطراب جدایی باعث ایجاد افسردگی می شوند.

بنابراین همزمانی این دو اختلال نه تنها عجیب نیست، بلکه یک متخصص آگاه نشانه های هر دو را در مراجع بررسی می کند. نشانه های هر دو اختلال با روان درمانی و در برخی موارد داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب کاهش پیدا می کند. گاهی نیز هر دو مورد باید به صورت همزمان استفاده شوند تا نشانه های بهبود در بیمار مشاهده شود. همچنین تغییر سبک زندگی مانند بهبود چرخه خواب، کمک گرفتن از دیگران و حلقه حمایت اجتماعی از طرف دوستان و خانواده می تواند تاثیرات مثبتی داشته باشد.

توصیه می شود به منظور بهبودی سریع تر و عدم تشدید نشانه ها از الکل، دخانیات و مواد مخدر دوری کنید. به یاد داشته باشید که استفاده از الکل و مواد مخدر به همراه داروهای ضدافسرگی و ضداضطراب، تداخل دارد و نیز از پیشرفت موثر جلسه های روان درمانی جلوگیری می کند.