۵ گام برای غلبه بر کمال گرایی افراطی
کمال گرایی از جمله اصطلاحاتی است که ممکن است آن را برای موفقیت لازم بدانید. بسیاری از افراد چنین فکر می کنند که برای موفق شدن نیاز به کمال گرایی دارند و حرکت در جاده ی موفقیت را بدون ابزار کمال گرایی ناممکن می دانند.
در ادامه این مطلب از دپارتمان توسعه فردی و کوچینگ مجله دکتر بهشتیان متوجه میشویم، واقعیت آن است که جاده ی کمال گرایی مسیری کاملا مستقل از جاده ی موفقیت است.
افراد کمال گرا چگونه فکر می کنند؟
ورود به دنیای ذهنی یک فرد کمال گرا می تواند ورود به دنیای سرشار از باید و نباید، اصول خشک و ایده آل گرایی باشد.
باید این کار را انجام دهم، باید موفق شوم، باید نفر اول شوم، باید بهترین کار را پیدا کنم جملاتی هستند که معمولا از زبان افراد کمال گرا می شنوید.
می توان گفت دنیای این افراد، دنیای سیاه و سفید است و در آن خبری از رنگ های متنوع نیست. از نظر کمال گراها، اوضاع می تواند کاملا خوب و یا کاملا بد باشد. هیچ نقطه ی وسطی وجود ندارد و موفقیت مساوی با بهترین بودن است.
بر اساس این سبک تفکر، اگر کاری شروع نشود، بهتر از آن است که بهترین نباشد و تنها کسانی مستحق احترام، تقدیر و تحسین اند که در کارشان بهترین باشند.
کمال گراها، برای خودشان ارزشی قایل نیستند مگر آنکه بتوانند بیشترین حد بازدهی و عملکرد را داشته باشند.
به عبارت دیگر احساس ارزشمندی آن ها مشروط به کسب موفقیت است و تجربه ی شکست و ناکامی می تواند ان ها را تبدیل به بی ارزش ترین و بی فایده ترین موجودات کره ی زمین کند.
معمولا افراد کمال گرا فکر می کنند وقتی دوست داشتی و مورد پذیرش دیگران هستند که بهترین باشند و همین باعث می شود که هیچوقت احساس رضایت نکنند.
عوارض کمال گرایی
تجربه ی زندگی در دنیایی که به آن اشاره شد می تواند فرد را مستعد بیماری ها و مشکلات روانی زیادی کند.
حساسیت بیش از حد در خصوص اشتباه و یا ناکامی خطر ابتلا به افسردگی را به گونه ی قابل توجهی افزایش می دهد.
همچنین به تعویق انداختن کارها به دلیل ترس از ناکامل بودن می تواند فرد را بیش از حد مضطرب کند و در معرض انواع مختلفی از اختلالات اضطرابی قرار دهد.
افراد کمال گرا در روابط بین فردی، شروع دوستی ها، اقدام برای ازدواج، انتخاب شغل و شروع کسب و کار نیز تعارضات و تردیدهای بی شماری را تجربه می کنند که می تواند منجر به فرصت سوزی شود.
با این اوصاف به خوبی درک خواهید کرد که چرا جاده ی موفقیت و جاده ی کمال گرایی دو مسیر کاملا جدا هستند و قرار گرفتن در مسیر کمال گرایی چگونه می تواند شما را از دستیابی به موفقیت دور کند.
چگونه بر کمال گرایی غلبه کنیم؟
ممکن است احساس کنید ویژگی های ذکر شده تا حد زیادی درباره ی شما صدق می کند ولی علی رغم آگاهی از آن ها، در غلبه بر کمال گرایی دچار مشکل هستید. در ادامه درباره روش هایی که می تواند در کاهش کمال گرایی به شما کمک کند صحبت خواهم کرد.
۱. اولین و مهم ترین اقدام آن است که افکار اصلی تقویت کننده ی کمال گرایی را شناسایی و اصلاح کنید.
این افکار می توانند سوخت لازم برای عمل کردن بر مبنای کمال طلبی را فراهم کنند و شما را در این جاده ی پر پیچ و خم و بی سر و ته پیش ببرند.
از طریق بررسی لیست زیر، مهم ترین افکار خود را شناسایی کنید.
- همه چیز همواره باید کامل باشد.
- بدون کامل بودن، محال است موفق شوم.
- تنها در صورتی ارزشمند هستم که به موفقیت برسم.
- لیست طولانی از باید ها و اجبارها
- کوچک ترین اشتباه مساوی با شکست است.
- ناکامی و شکست فاجعه آمیز و غیر قابل تحمل است.
- برای اجتناب از ناکامی راهی جز کامل بودن وجود ندارد.
به عنوان یک فرد کمال گرا ممکن است با یک یا چند مورد از باورهای ذکر شده درگیر باشید.
۲. با افکار کمال گرایانه خود، چالش کنید.
بهتر است افکارتان را یادداشت کنید و در مورد آن ها فکر کنید. به عنوان مثال می توانید با فکر “همه چیز باید همیشه کامل باشد” اینطور چالش کنید که ” این فکر از کجا آمده؟ چه کسی گفته اگر کامل نباشم موفق نمی شوم؟ از دوستانم چه کسانی را می شناسم که کامل نیستند اما کارهایشان در حال بهبود و رشد است؟”
چالش پیوسته با افکار می تواند منجر به ایجاد تغییرات شناختی قابل توجهی شود.
در صورتی که بتوانید باورها و افکارتان را تغییر دهید، در حقیقت منبع تغذیه ی رفتارهای کمال طلبانه را خاموش کرده اید و خواهید توانست از یک زندگی طبیعی لذت ببرید.
۳. برای رهایی از کمال گرایی باید ها را کنار بگذارید.
در نظر گرفتن حجم زیادی از باید ها می تواند به شدت مانع حرکت و رشدتان شود. پیشنهاد می کنیم در طی روز به بررسی جملات و افکارتان بپردازید و به این توجه کنید که در طی یک روز، چه تعداد از باید برای رفتارها و تصمیم های تان در نظر می گیرید؟
باید درس بخوانم، باید اول شوم، باید کار بهتری دست و پا کنم و..
مواجه شدن با باید ها می تواند باعث ایجاد ترس، مقاومت و سکون و بی حرکتی شود. بجای استفاده از باید، از خودتان بپرسید ” من چه نیازها، خواسته ها و آرزو هایی دارم؟” بر خواسته ها و آرزو های تان تمرکز کنید و روش هایی برای محقق کردن آن ها انتخاب کنید.
جمله ی ” خواسته و آرزوی من این است که کار مناسبی پیدا کنم” باعث می شود تا بتوانید راحت تر به دنبال شغل مناسب تان بگردید و آن را پیدا کنید.
این جمله بیش از آنکه به ترس ها و نگرانی ها اشاره کند، به آرزو ها و نیازهای تان تمرکز دارد و شما را برای حرکت، با انگیزه می کند.
۴. اولویت های تان را مشخص کنید.
حالا که تصمیم دارید به جای باید ها، بر خواسته ها تان از زندگی تمرکز کنید، لازم است بتوانید آن ها را اولویت بندی کنید.
ممکن است خواسته های زیادی داشته باشد. پس لازم است آن ها را به ترتیب اولویت قرار دهید و برای محقق کردن آن ها دست به کار شوید.
این اولویت بندی می تواند شما را از سردرگمی نجات دهد و در مسیر اقدام و عمل موثر قرار دهد.
پس از دست یافتن به هر اولویت می توانید گزینه ی بعد را آغاز کنید.
۵. از زیبایی های مسیر لذت ببرید.
در طول دوره ی تلاش برای محقق کردن خواسته های تان تلاش کنید تا از فرایند تلاش های تان لذت ببرید. فکر کردن به هدف و عجله برای محقق کردن آن می تواند شما را زودتر از موعد خسته و بی انرژی کند.
بهتر است از زیبایی های مسیر موفقیت نیز لذت ببرید و با رسیدن به اولویت بعدی، خودتان را برای مواجه شدن با چالش های یک جاده ی جدید و منحصر به فرد و لذت بردن از آن آماده کنید.
امیدوارم این مطلب در شناسایی و اصلاح کمال گرایی کمک کرده باشد. همانطور که گفتم کمال گرایی شدید ریشه در دوران کودکی و گیر کردن در تله کمال گرایی دارد. در این شرایط دکتر روانشناس می تواند با انجام اقدامات تخصصی تر به شما کمک کند.
سوالات متداول
خیلی عالی بود ممنون
تمام این خصوصیات کمال گرایانه رو من دارم همه شونو ای کاش راهکار های واضع تری مشخص میکردین تا میتونستیم رو خودمون کار کنیم و خیلی از توهم های ذهنی رو که زندگی مونو مختل کرده و باعث درجا زدن مون شده رو برطرف میکردیم
سلام دوست عزیز. منم کمال‌گرام. یه راهکارم اینه ک هدفم رو به چند زیرهدف کوچکتر میشکنم تا سریعتر و آسونتر بشه بهش رسید و حس موفقیت رو تجربه کرد. چشیدن طعم موفقیت، خودش میشه انگیزه و انرژی برا ادامه و رسیدن به زیرهدفِ بعدی
سلام دکتر.
مطلبتون بسیار خلاصه ،ساده ومفید بود.من نکته های صحبت های شما رو یادداشت کردم تا انشاءالله تو زندگی ام عملی کنم.باورتون نمیشه حتی با خواندن این مطلب تغییر رو احساس میکنم.بسیار ممنونم از مطلب خوبتون.امیدوارم همیشه موفق و سربلند باشید.🌹🙏
بنام خدا
سلام
عالی بود و فوق العاده
ممنون از شما دکتر 🌹🌹
منم فکر کنم که دچار کمتل گرایی هستم چون تو درسام مثلا اگه ۹ساعت تایم مطالعه دارم و نه سلعتو بخونم بازم فکر میکنم کامل نخوندم احساس میکنم این خوندن من بی فایده بود……. .
کمال گرایی واقعا گنده😕😐😐😐😑😑😑
عالی بود ،درود برشما
با تشکر… منم به شدت دچار مشکل کمال گرایی هستم. عذاب میکشم
سلام دکتر بهشتیان دوره درمانی ندارد ؟
آقاي دكتر. بسيار عالي بود.
واقعا استفاده كردم.
اگه بازهم درباره ي مقابله با كمال گرايي افراطي نكاتي هست، بفرماييد تا استفاده كنيم.
من واقعا دچار این مورد هستم. نکات خیلی ارزشمند بود
خیلی عالی بود… خیلی مختصر و مفید به همه نکات اشاره کردید…
مطلبتون حرف نداشت…
سلام و درود خیلی مطالب مفید و کاربردی بود👌👌
درود برشما دوست عزیز
خوشحالم که مورد توجه تون قرار گرفته
سپاس از مطالب كاربردي شما 👌👌
سپاسگزارم، خوشحالم که مورد توجه شما قرار گرفته