افسردگی فصلی (SAD) : نشانه ها، علل و روش درمان

افسردگی فصلی، نوعی افسردگی است که در زمان های مشخصی از سال تکرار می شود.  این زمان ها معمولا اواخر پاییز و اوایل زمستان هستند که نور خوشید کمتر و روزها کوتاه تر می شود. البته درصد کمی از مردم در بهار یا اوایل تابستان به این اختلال دچار می شونددر ادامه این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان با افسردگی فصلی و علائم آن بیشتر آشنا خواهیم شد.

افسردگی فصلی چه نشانه هایی دارد؟

ممکن است بیشتر روز احساس خستگی، تنبلی، و ناراحتی داشته باشید. این حالت گاهی می تواند در هر بار به مدت چند هفته طول بکشد. ممکن است تمرکز کردن، خوابیدن و یا لذت بردن از کارهایی که دوست دارید برای شما سخت باشد. همچنین ممکن است پر خوری کنید و اضافه وزن پیدا کنید.

علت افسردگی فصلی چیست؟

پزشکان معتقدند که کمتر شدن نور خورشید، می تواند روی نحوه ی تولید و استفاده ی مغز از مواد شیمیایی خاصی اثر بگذارد و آن را تغییر دهد. ممکن است کمتر شدن ساعات روشنایی منجر به بالا رفتن سطح ملاتونین و کمتر شدن سطح سرتونین مغز شود. این دو ماده به حفظ نظم خواب و تعادل خلق کمک می کنند.

چه افرادی به افسردگی فصلی مبتلا می شوند؟

هر چه از خط استوا دور تر باشید احتمال اینکه به این اختلال مبتلا شوید بیشتر می شود. میزان شیوع آن در اکثر شهرهای ایران تفاوت زیادی ندارد. هر کسی ممکن است به این اختلال دچار شود اما افرادی که سابقه ی افسردگی در خانواده و یا گذشته خود داشته باشند بیشتر است. زنان ۴ برابر مردان به این اختلال مبتلا می شوند.

از کجا بفهمید که به افسردگی فصلی مبتلا هستید؟

درمورد نشانه های خود با پزشکتان صحبت کنید. برخی از مشکلات دیگر علایم شبیه این اختلال را ایجاد می کند. مثلا برخی از ویروس ها، مشکل تیروئید یا قند خون پایین شما را بی حال و ضعیف می کند. کم خوابی، افزایش وزن و بدخلقی هم که از دیگر نشانه های این اختلال هستند ممکن است به خاطر مشکلات هورمونی باشد و به تغییرات فصلی ربطی نداشته باشد.

درمان افسردگی فصلی

دارو درمانی

برخی از داروهای به افزایش تولید سروتونین در مغز کمک می کند و موجب بهبود خلق و خواب شما کمک می شود. این داروهای برخی عوارض جانبی از جمله خشکی دهان، تهوع، مشکلات خواب، سرگیجه، سردرد و مشکلات جنسی را ممکن است برای شما ایجاد کنند. میزان دارو در افراد مختلف متفاوت است و ممکن است نیاز باشد داروهای مختلفی را امتحان کنید تا به نتیجه لازم برسید.

 نور درمانی

در نور درمانی استفاده از برخی از لامپ ها می تواند جایگزینی برای نور خورشید که در طول ماه های زمستان کمتر می شود، باشد. این لامپ ها نوری ۲۰ برابر بیشتر از لامپ های معمولی تولید می کنند. استفاده روزانه به مدت ۲۰ الی ۶۰ دقیقه در روز، می تواند علائم شما را بهبود بخشد.

روان درمانی  

روان درمانگر می تواند به شما در شناخت الگوهای منفی تفکری که خلق شما را پایین می آورند، کمک کند. روانشناس به شما روش هایی برای فعالیت بیشتر و داشتن احساس بهتر آموزش می دهد و افکاری که موجب ایجاد احساس بد در شما می شود را اصلاح می کند.

ویتامین D

یکی از دلایلی که می تواند منجر به افسردگی فصلی شود کمبود ویتامین D  است. به دلیل کاهش نور خورشید در زمستان میزان ویتامین  D  دریافتی کاهش پیدا می کند. البته هنوز اثربخشی این روش درمانی کاملا تایید نشده هر چند برخی از تحقیقات درباره اثرات مثبت مصرف این ویتامین در بهبود افسردگی فصلی به نتایج مثبتی رسیده اند.

خود درمانی افسردگی فصلی

کارهایی هست که خودتان می توانید برای مدیریت افسردگی فصلی انجام دهید. سعی کنید با عزیزانتان و افرادی که شرایط شما را درک می کنند بیشتر وقت بگذرانید. ورزش کنید! ورزش واقعا می تواند حال شما را بهتر کند به خصوص اگر در محیط باز انجام دهید. رژیم غذایی متعادلی از سبزیجات، سبوس و میوه داشته باشید. از خوردن کربوهیدرات های ساده و قند، مثل نان سفید، خودداری کنید. خوابتان را منظم کنید.

کِی به روانشناس مراجعه کنید؟

بیشتر مردم گاهی احساس ناراحتی می کنند. اما اگر این ناراحتی، بدون هیچ دلیل مشخصی، روزها و هفته ها ادامه پیدا کند، شاید بهتر است به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. به خصوص اگر افسردگی شما باعث می شود فکر آسیب زدن به خودتان را داشته باشید، حتما با درمانگرتان درباره ی آن صحبت کنید.

سوالات متداول