قرص اس سیتالوپرام (سیپرالکس) چیست و چه کاربردها و عوارضی دارد؟

قرص اس سیتالوپرام (با نام تجاری سیپرالکس) نوعی داروی ضد افسردگی است که به عنوان یکی از مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) شناخته می شود. در ادامه این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان با این دارو بیشتر آشنا خواهید شد.

این دارو اغلب برای درمان افسردگی، اضطراب، اختلال وسواس فکری عملی (OCD) یا حملات پانیک استفاده می شود.

اس سیتالوپرام به بسیاری از افراد برای درمان افسردگی شان کمک می کند و عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای ضد افسردگی قدیمی دارد.

این دارو با نسخه در دسترس بیماران قرار می گیرد و به صورت قرص و قطره خوراکی عرضه می شود.

نکات کلیدی

• اس سیتالوپرام با افزایش سطح یک ماده شیمیایی تقویت کننده خلق و خو به نام سروتونین در مغز ایفای نقش می کند.
• معمولاً ۴ تا ۶ هفته طول می کشد تا اس سیتالوپرام به طور کامل تاثیر خود را بر روی بدن بیمار بگذارد.
• عوارض جانبی شایع این دارو عبارتند از احساس بیماری و سردرد. این علائم معمولاً خفیف هستند و پس از گذشت چند هفته از بین می روند.
• اگر شما و روانپزشک تان تصمیم به قطع مصرف اس سیتالوپرام دارید، روانپزشک معمولاً کاهش تدریجی دوز را برای کمک به جلوگیری از عوارض جانبی ترک دارو توصیه می‌کند.
• برخی افراد در حین مصرف اس سیتالوپرام نمی توانند به درستی تمرکز کنند. شاید بهتر باشد در چند روز اول شروع درمان تا زمان بهبودی نسبی از رانندگی کردن و دوچرخه سواری اجتناب کنید.

چه کسانی می توانند اس سیتالوپرام مصرف کنند

اکثر بزرگسالان بالای ۱۸ سال می توانند از اس سیتالوپرام استفاده کنند.

اگر دیابت دارید، اس سیتالوپرام می تواند تثبیت قند خون را دشوارتر کند. شما باید قند خون خود را در چند هفته اول مصرف بیشتر کنترل کنید و در صورت لزوم درمان دیابت خود را کنترل کنید.

چه کسانی نمی توانند اس سیتالوپرام مصرف کنند

اس سیتالوپرام برای برخی افراد مناسب نیست. برای اطمینان از بی خطر بودن آن درصورت وجود هریک از موارد زیر از مصرف این نوع دارو پرهیز کنید.

• سابقه واکنش آلرژیک به اس سیتالوپرام یا سایر داروها
• اگر بیماری قلبی دارید – اس سیتالوپرام می تواند موجب افزایش ضربان قلب یا آریتمی قلبی شود
• اگر در تلاش برای باردار شدن هستید، باردار هستید یا در حال شیردهی هستید
• اگر مبتلا به بیماری چشمی به نام گلوکوم هستید –اس سیتالوپرام می تواند موجب افزایش فشار در چشم تان شود
• گر مبتلا به صرع هستید یا تحت درمان شوک درمانی هستید -اس سیتالوپرام ممکن است تشنج شما را افزایش دهد

میزان دوز و تاثیر دارو

قرص های اس سیتالوپرام دارای مقادیر متفاوتی از ۵ تا ۲۰ میلی گرم هستند.

دوز معمول اس سیتالوپرام ۱۰ میلی گرم در روز است. اما ممکن است روانپزشک تان درمان را با دوز کمتر شروع کند و آن را به حداکثر دوز ۲۰ میلی گرم در روز افزایش دهد.

اگر مشکلات کبدی دارید، حداکثر دوز توصیه شده ۱۰ میلی گرم در روز است.

در محلول خوراکی این دارو، ۱ قطره معادل ۱ میلی گرم، ۱۰ قطره معادل ۱۰ میلی گرم و ۲۰ قطره معادل ۲۰ میلی گرم اس سیتالوپرام است.

نحوه مصرف اس سیتالوپرام

نحوه مصرف اس سیتالوپرام یکبار در روز است. می توانید آن را در هر زمانی از روز مصرف کنید، اما برای اثربخشی بهتر دارو توصیه می شود در زمان مشخصی از روز آنرا مصرف کنید.

می توانید آن را همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کنید.

اگر مشکل خواب دارید، بهتر است آن را صبح مصرف کنید.

مدت زمان مصرف اس سیتالوپرام

هنگامی که احساس بهتری داشتید، این احتمال وجود دارد که برای جلوگیری از بازگشت علائم بیماری روانپزشک تان برای چند ماه دیگر نیز مصرف اس سیتالوپرام را برایتان تجویز کند.

تصمیم گیری درمورد ادامه مصرف دارو بستگی به علائم و حال بیمار، بروز عوارض جانبی و میزان تاثیر دارو برای رفع مشکل فعلی تان دارد.

اگر مصرف دارو را فراموش کردید

اگر مصرف یک نوبت را فراموش کردید، از مصرف نوبت فراموش شده صرفنظر کنید و نوبت بعدی را روز بعد در ساعت معمول مصرف کنید. برای جبران نوبت فراموش شده هرگز ۲ دوز را به طور همزمان مصرف نکنید

اگر اکثر اوقات مصرف دوزها را فراموش می کنید، می توانید از زنگ هشدار برای یادآوری زمان مصرف استفاده کنید. همچنین می‌توانید از روانپزشک خود در مورد روش ‌های دیگری که به شما کمک می کنند تا مصرف داروی خود را به خاطر بسپارید،کمک بگیرید.

قطع مصرف اس سیتالوپرام

اگر به مدت ۶ ماه یا بیشتر پس از مصرف دارو احساس بهتری داشتید، ممکن است روانپزشک قطع مصرف اس سیتالوپرام را برایتان تجویز کند. قبل از اینکه مصرف اس سیتالوپرام را قطع کنید، روانپزشک توصیه می کند که میزان دوز مصرفی دارو را به تدریج طی چند هفته کاهش دهید، یا اگر برای مدت طولانی آن را مصرف کرده اید، مدت زمان کاهش دوز تجویزی را بیشتر کنید.

انجام این کار برای جلوگیری از بروز هرگونه عوارض جانبی ناشی از قطع مصرف دارو موثر خواهد بود.

عوارض جانبی ناشی از قطع مصرف دارو عبارتند از:

• احساس سرگیجه
• احساس بیماری
• بی حسی یا گزگز در دست ها یا پاها
• مشکلات خواب (بی خوابی)
• احساس پریشانی یا اضطراب
• سردرد
• رعشه

مصرف اس سیتالوپرام را به طور ناگهانی یا بدون مشورت با روانپزشک قطع نکنید.

 عوارض جانبی اس سیتالوپرام

مانند سایر داروها، اس سیتالوپرام نیز می تواند موجب بروز عوارض جانبی در برخی افراد شود، اما بسیاری از افراد این عوارض جانبی را تجربه نمی کنند.

برخی از عوارض جانبی رایج اس سیتالوپرام به تدریج با عادت کردن بدن به آن بهبود می یابند.

عوارض جانبی رایج

عوارض جانبی رایج اس سیتالوپرام در هر ۱ نفر از ۱۰۰ نفر رخ می دهد. عوارض جانبی رایج عبارتند از:

• خشکی دهان
• تعریق زیاد
• اختلال خواب
• احساس خواب آلودگی خستگی یا ضعف
• احساس خستگی یا ضعف
• سردرد
• احساس بیماری

درصورت تداوم این عوارض حتما با روانپزشک خود صحبت کنید

عوارض جانبی جدی

بروز عوارض جانبی این دارو بسیار نادر است و حدود ۱ در ۱۰۰۰ نفر عوارض جانبی جدی را تجربه می کنند. در صورت بروز علائم زیر حتما با روانپزشک خود مشورت کنید:

• بروز تغییرات در دوره های قاعدگی خود مانند خونریزی شدید، لکه بینی یا خونریزی بین دوره ها
• اضافه وزن یا کاهش وزن بی دلیل

درصورت بروز علائم زیر حتما با اورژانس تماس بگیرید:

• سردردهای مداوم، سرگیجه یا ضعف طولانی مدت، یا گرفتگی مکرر عضلانی – همه اینها می تواند از علائم سطح پایین سدیم در خون شما باشد.
• اگر تب بدن تان بالا باشد، احساس پریشانی یا سرگیجه،احساس لرزش یا انقباض ناگهانی داشته باشید-اینها می توانند از علائم سندروم سروتونین باشند.
• سرفه خونی یا خون در ادرار
• دیدن مدفوع سیاه یا قرمز یا خونی در اسهال – اینها می توانند از علائم خونریزی روده باشند
• خونریزی یا کبودی لثه ها که بدون دلیل ظاهر می شوند یا بیشتر می شوند

درصورت مشاهده هریک از علائم زیر حتما به مراکز درمانی مراجعه کنید:

• نعوظ دردناکی دارید که بیش از ۲ ساعت طول می کشد – که ممکن است حتی زمانی که رابطه جنسی ندارید نیز اتفاق بیفتد.
• احساس سرگیجه شدید یا غش کردن
• افکار خودکشی دارید
• خونریزی شدید یا خونریزی بدون وقفه، مانند بریدگی یا خونریزی بینی که در عرض ۱۰ دقیقه متوقف نمی شود.

واکنش آلرژیک جدی

در موارد نادر، اس سیتالوپرام ممکن است موجب بروز واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) در بیمار شود.

درصورت بروز علائم زیر فورا به اورژانس مراجعه کنید:

• بثورات پوستی که ممکن است شامل خارش، قرمزی، متورم، تاول یا پوسته پوسته شدن پوست باشد.
• خس خس سینه
• گرفتگی در قفسه سینه یا گلو
• مشکل در تنفس یا صحبت کردن
• متورم شدن دهان، صورت، لب ها، زبان یا گلو

ممکن است یک واکنش آلرژیک جدی داشته باشید که نیاز به درمان فوری در بیمارستان داشته باشد.

 عوارض  جانبی جنسی

تاثیرات مثبت استفاده از اس سیتالوپرام ممکن است پس از مدتی کیفیت زندگی جنسی شما را نیز بهبود بخشد، زیرا خلق و خوی شما بهتر می شود و دوباره احساس می کنید که خودتان هستید.

اما ممکن است مصرف این دارو عوارض جانبی جنسی داشته باشند که بسیار نادر هستند. برخی از عوارض جانبی جنسی احتمالی عبارتند از:

• نعوظ دردناک و مشکلات نعوظ و انزال
• خونریزی واژینال
• نرسیدن به ارگاسم مانند قبل از دوره مصرف دارو
• کاهش میل جنسی

عوارض جانبی جنسی معمولاً پس از گذشت چند هفته اول متوقف می شود. با این حال، گاهی اوقات ممکن است طولانی مدت باشند و حتی پس از قطع مصرف دارو نیز بهتر نشوند. اگر این اتفاق افتاد و برای شما مشکل ایجاد کرد، از روانپزشک تان برای معرفی شیوه درمانی دیگری کمک بخواهید.

سایر عوارض جانبی

موارد ذکر شده تمام عوارض جانبی اس سیتالوپرام نیستند. برای اطلاع کامل از این عوارض می توانید بروشور داخل جعبه داروی خود را ببینید.

بارداری، شیردهی و باروری در حین مصرف سیتالوپرام

مصرف دارو  و بارداری

این دارو را می توان در دوران بارداری نیز مصرف کرد. برخی از مطالعات نشان داده اند که اس سیتالوپرام ممکن است گاهی اوقات بر رشد قلب کودک نیز تأثیر بگذارد. با این حال، اگر خطری وجود داشته باشد، بسیار اندک است و اکثر نوزادان متولد شده از زنانی که اس سیتالوپرام مصرف می کنند، قلب طبیعی دارند.

مصرف اس سیتالوپرام طی چند هفته باقیمانده تا زایمان می‌تواند باعث بروز علائم کوتاه مدت و به ندرت مشکلات تنفسی در نوزاد شود. نوزاد شما پس از تولد معاینه می شود و در صورت نیاز تحت مراقبت های ویژه قرار می گیرد.

مصرف اس سیتالوپرام در ماه آخر بارداری ممکن است تا حدودی خطر خونریزی بعد از زایمان را نیز افزایش دهد. با این حال، از آنجایی که این عارضه جانبی نادر و قابل درمان است، دلیلی برای قطع مصرف اس سیتالوپرام برای اکثر زنان باردار وجود ندارد.

توجه به این نکته که سلامت روان شما به خوبی تامین شود حائزاهمیت است، زیرا این امر می تواند بر سلامتی شما و کودک تان نیز تأثیر بگذارد. گاهی اوقات افسردگی و اضطراب در طول دوران بارداری و پس از تولد نوزاد بدتر می شود.

اگر باردار شدید با روانپزشک خود صحبت کنید. روانپزشک به شما کمک می کند تا خطرات و فواید بارداری حین مصرف دارو را مورد ارزیابی قرار داده و در تصمیم گیری برای انتخاب بهترین شیوه درمان برای شما و کودک تان موثر واقع شود.

مصرف دارو و شیردهی

اگر پزشک متخصص یا ماما سلامت کودک تان را تایید کند، مصرف اس سیتالوپرام در دوران شیردهی مانعی ندارد.

اس سیتالوپرام در مقادیر بسیار کم وارد شیر مادر می شود و در تعداد بسیار کمی از نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند با عوارض جانبی ازجمله تغذیه نامناسب، کولیک، خواب‌آلودگی، تحریک ‌پذیری یا بی‌قراری غیرعادی همراه بوده است.

اگر متوجه شدید که کودک شما هر یک از این عوارض جانبی را دارد یا نگرانی دیگری در مورد این عوارض دارید، در اسرع وقت با روانپزشک یا ماما صحبت کنید.

اگرچه ممکن است در دوران شیردهی سایر داروهایی که در مقادیر کمتر وارد شیر مادر می شوند ترجیح داده شوند، انتخاب بهترین دارو با توجه به وضعیت فعلی تان بسیار مهم است. اگر در حال شیردهی هستید یا قصد شیردهی دارید، با روانپزشک خود صحبت کنید تا به شما برای تصمیم گیری بهترکمک کند.

تداوم مصرف اس سیتالوپرام برای حفظ سلامتی تان بسیار مهم است. شیردهی هم برای شما و هم برای کودک تان مفید خواهد بود.

مصرف دارو و باروری

اس سیتالوپرام ممکن است بر کیفیت اسپرم نیز تاثیر بگذارد، اما مشخص نیست که آیا این امر موجب کاهش باروری مردان می شود یا خیر. اگر برای بچه دار شدن مشکل دارید با روانپزشک خود صحبت کنید.

هیچ شواهدی دال بر کاهش سطح باروری زنان حین مصرف اس سیتالوپرام وجود ندارد. اگر قصد بارداری دارید حتما با روانپزشک خود صحبت کنید.

در صورت وجود موارد زیر حتما به روانپزشک خود اطلاع دهید:

• تلاش برای باردار شدن
• اگر باردار هستید
• اگر درحال شیردهی هستید

مصرف دارو با سایر داروها و مکمل های گیاهی

احتیاط حین مصرف سایر داروها

بسیاری از داروهایی که با اس سیتالوپرام مصرف می شوند می توانند بر یکدیگر تأثیر بگذارند و احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش دهند.

قبل از شروع درمان با اس سیتالوپرام در صورت مصرف هر یک از داروهای زیر به روانپزشک خود اطلاع دهید:

• مصرف سایر داروهایی که بر ضربان قلب تأثیر می گذارند – اس سیتالوپرام می تواند موجب افزایش ضربان قلب یا آریتمی شود.
• مصرف سایر داروهای افسردگی – برخی از داروهای ضد افسردگی که به ندرت استفاده می شوند می توانند با اس سیتالوپرام تداخل داشته باشند و حتی چند هفته پس از قطع مصرف نیز باعث افزایش فشار خون در فرد شوند.