قرص الانزاپین چیست و چه کاربردها و عوارضی دارد؟

قرص الانزاپین به کنترل علایم اختلالات زیر  کمک می کند:

• اسکیزوفرنی
• علایم شیدایی اختلال دوقطبی

همچنین در بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی این دارو مانع بازگشت علایم شیدایی در فرد می شود.

الانزاپین بیماری را درمان نمی کند، اما می تواند به بهبود علایم بیماری کمک کند.

الانزاپین فقط با نسخه در دسترس است و به صورت قرص از جمله قرص های حل شدنی در دهان (آهسته رهش) و به شکل تزریقی عرضه می شود.

نکات کلیدی

• الانزاپین فوراً اثر نمی کند. ممکن است چند روز یا حتی هفته ها طول بکشد تا موجب بهبود برخی از علایم بیماری شود.
• بلافاصله پس از شروع مصرف الانزاپین، قبل از بهبود سایر علایم، ممکن است موجب احساس آرامش و خونسردی در بیمار شود.
• عوارض جانبی رایج این دارو عبارتند از: احساس خواب آلودگی، احساس سرگیجه و یبوست.
• الانزاپین به گروهی از داروها تحت عنوان داروهای ضدروان پریشی تعلق دارد. این دارو با تأثیر بر پیام رسان های شیمیایی طبیعی در مغز (انتقال دهنده های عصبی) مانند دوپامین و سروتونین ایفای نقش می کند.
• توجه داشته باشید که مصرف دارو را حتی زمانی که احساس بهتری داشتید ادامه دهید و بدون مشورت با روانپزشک آن را قطع نکنید.

موارد مصرف و منع داروی الانزاپین

بزرگسالان بالای ۱۸ سال می توانند الانزاپین را مصرف کنند. الانزاپین برای برخی افراد مناسب نیست. در صورت داشتن علایم مذکور، برای اطمینان از بی خطربودن آن، قبل از شروع مصرف دارو با روانپزشک خود مشورت کنید:

• سابقه واکنش آلرژیک به الانزاپین یا هر داروی دیگری
• مشکل قلبی از جمله ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
• فشار خون پایین
• سکته کردن یا در معرض خطر سکته بودن
• سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به ترومبوس (لخته خون)
• سابقه اختلال در کنترل حرکات زبان، دهان و صورت
• سابقه ابتلا به سندرم بدخیم نورولپتیک
• مبتلا به بیماری پارکینسون یا زوال عقل
• سابقه کمبود گلبول های سفید خون
• دیابت
• صرع
• مشکلات کبدی یا کلیوی
• دارای سطح غیرطبیعی هورمون پرولاکتین در خون یا تومور وابسته به پرولاکتین
• مبتلا به گلوکوم (افزایش فشار در چشم)
• یبوست یا انسداد روده

 روش و زمان مصرف الانزاپین

الانزاپین دارویی نسخه ای است. دارو را حتماً طبق دستور روانپزشک مصرف کنید.

میزان دوز و تأثیر دارو

قرص الانزاپین در مقادیر مختلف ۲.۵ میلی گرم، ۵ میلی گرم، ۷.۵ میلی گرم، ۱۰ میلی گرم، ۱۵ میلی گرم و ۲۰ میلی گرم موجود است. میزان دوز مصرفی دارو به علت مصرف دارو بستگی دارد. ممکن است روانپزشک از بیمار بخواهد که میزان دوز مصرفی خود را با توجه به میزان تأثیر الانزاپین تنظیم کنید. اگر مشکل کلیه یا کبد دارید، ممکن است روانپزشک دوز کمتری را برایتان تجویز کند و میزان دوز دارو را به آرامی افزایش دهد.

روش تزریق دارو 

نوع تزریقی دارو هر ۲ تا ۴ هفته یکبار توسط پزشک یا پرستار به عضله باسن تزریق می شود. این کار معمولاً در کلینیکی تخصصی انجام می شود.

میزان دوز داروی تجویزشده افزایش می یابد یا کاهش؟

ممکن است روانپزشک از بیمار بخواهد که دوز مصرفی خود را افزایش یا کاهش دهید، اما این به روش عملکرد الانزاپین برای کمک به کنترل علایم بیماری در فرد بستگی دارد. اکثر افراد با مصرف دوزهای روزانه ۵ تا ۲۰ میلی گرم احساس بهتری دارند. ممکن است چند هفته طول بکشد تا به میزان دوز مناسب برای خود برسید.

اگر مصرف دارو را فراموش کردم چه کار کنم؟

اگر مصرف یک نوبت الانزاپین را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه روز بعد متوجه شده باشید. در این صورت، مصرف دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و نوبت بعدی خود را در زمان معمول مصرف کنید. اگر مصرف ۲ نوبت یا بیشتر را فراموش کردید، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید. برای جبران میزان دوز فراموش شده، ۲ دوز را به صورت همزمان مصرف نکنید. اگر اغلب اوقات نوبت مصرف دارو را فراموش می کنید، از زنگ هشدار تلفن همراه برای یادآوری دوز مصرفی کمک بگیرید. همچنین می‌توانید از روانپزشکتان برای معرفی روش های دیگر برای کمک به مصرف داروی خود راهنمایی بخواهید.

در صورت مصرف بیش از حد دارو چه اتفاقی می افتد؟

مصرف بیش از حد الانزاپین می تواند به بروز عوارض جانبی جدی در بیمار منجر شود. در صورت بروز علایم زیر با اورژانس تماس بگیرید:

• احساس خواب آلودگی یا خستگی
• حرکات غیرعادی بدن، به خصوص حرکات صورت یا زبان
• اختلال در ایستادن و راه رفتن
• احساس سرگیجه

اگر به اورژانس رفتن نیاز دارید، خودتان رانندگی نکنید. از شخص دیگری بخواهید تا به جایتان رانندگی کند یا با اورژانس تماس بگیرید. جعبه یا بروشور دارو را همراه با داروی باقیمانده با خود داشته باشید. در صورت مصرف بیش از حد دارو و بروز علایم زیر فوراً با اورژانس تماس بگیرید:

• ضربان قلب سریع یا نامنظم
• تشنج یا بیهوشی
• اختلال در تکلم
• تنفس تند یا آهسته

عوارض جانبی الانزاپین

مانند سایر داروها، الانزاپین نیز می تواند موجب بروز عوارض جانبی در فرد شود، اگرچه همه افراد این عوارض را تجربه نمی کنند.

عوارض جانبی رایج

عوارض جانبی رایج دارو ممکن است از هر ۱۰ نفر ۱ نفر را تحت تأثیر قرار دهد. اگر این عوارض شما را آزار می دهد یا از بین نمی روند، به روانپزشک خود اطلاع دهید:

• احساس خواب آلودگی در روز
• افزایش وزن یا افزایش اشتها
• احساس سرگیجه (به ویژه هنگام بلند شدن از حالت نشسته یا درازکشیدن)
• کهیرزدن
• یبوست
• مشکلات جنسی مانند کاهش میل جنسی در مردان و زنان، یا مشکلات نعوظ و این موارد می توانند علایم تغییرات هورمونی در بیمار باشند.
• مشکلات حرکتی
•  عفونت‌هایی از جمله سرفه، سرماخوردگی و عفونت‌ قفسه سینه، عفونت‌ گوش و چشم، یا عفونت‌ مجاری ادراری (UTIs) این موارد می‌توانند از علایم کاهش تعداد گلبول‌های سفید باشند.

عوارض جانبی جدی الانزاپین

عوارض جانبی جدی نادر است و در هر ۱ نفر از ۱۰۰۰ نفر رخ می دهد.درصورت مشاهده علایم زیر حتماً به اورژانس مراجعه کنید:

• انقباض یا پرش در عضلات صورت، زبان یا سایر قسمت‌های بدن
• لرزش هنگام راه رفتن
• ورم، درد و قرمزی در پا، یا درد قفسه سینه همراه با مشکل در تنفس ممکن است از علایم لخته شدن خون در بیمار باشد.
• ضعف در یک طرف صورت یا بدن، مشکل در صحبت کردن یا فکرکردن، یا تاری دید و این موارد می تواند از نشانه های سکته باشد.
• تب بالا، سفتی عضلات، تعریق، اضطراب یا داشتن بزاق بیش از حد و … می توانند از نشانه های سندرم بدخیم نورولپتیک باشند.
•  نعوظ دردناکی (پریاپیسم) که بیش از ۲ ساعت طول می کشد.

واکنش آلرژیک جدی الانزاپین

در موارد نادر، ممکن است واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) نسبت به الانزاپین رخ دهد. در صورت بروز علایم زیر حتماً به اورژانس مراجعه کنید:

• بروز بثورات پوستی که ممکن است شامل خارش، قرمزی، تورم، پوسته پوسته شدن یا تاول در پوست باشد.
• خس خس سینه
• گرفتگی در قفسه سینه یا گلو
• مشکل در تنفس یا صحبت کردن
• تورم در دهان، صورت، لب ها، زبان یا گلو
• ممکن است واکنش آلرژیک جدی داشته باشید که به درمان فوری در بیمارستان نیاز داشته باشد.

موارد ذکرشده تمام عوارض الانزاپین نیستند. برای اطلاع از فهرست کامل عوارض این دارو به بروشور داخل جعبه رجوع کنید.

 روش کنترل عوارض الانزاپین

در صورت بروز موارد زیر چه کاری باید انجام داد:

• احساس خواب آلودگی در روز: اگر چنین احساسی دارید رانندگی یا دوچرخه سواری نکنید و از ابزار یا ماشین آلات نیز استفاده نکنید. الکل ننوشید، زیرا این کار باعث می شود احساس خستگی بیشتری داشته باشید. همانطور که بدنتان به الانزاپین عادت می کند، این عوارض جانبی نیز باید از بین بروند. اگر این علایم پس از گذشت چند هفته بهبود نیافتند، حتماً با روانپزشکتان صحبت کنید.
• افزایش وزن یا افزایش اشتها: سعی کنید رژیم غذایی سالم و متعادل بدون افزایش اندازه وعده های غذایی خود داشته باشید. از خوردن غذاهای حاوی کالری زیاد مانند چیپس، کیک، بیسکویت و شیرینی پرهیز کنید. اگر بین وعده های غذایی احساس گرسنگی می کنید، از میوه، سبزیجات و غذاهای کم کالری استفاده کنید. همچنین ورزش منظم به ثابت نگه داشتن وزن کمک می کند.
• احساس سرگیجه هنگام ایستادن: به آرامی بایستید و چیزی را نگه دارید تا تعادل خود را حفظ کنید تا زمانی که سرگیجه برطرف شود. فقط باید چند لحظه طول بکشد. همانطور که به مصرف دارو عادت می کنید، این مشکل نیز باید از بین برود.
• بثورات پوستی: مصرف آنتی هیستامین می تواند به رفع این مشکل کمک کند. از روانپزشک خود درباره نوع آنتی هیستامین مؤثر برای رفع این مشکل کمک بگیرید.
• یبوست: غذاهای پرفیبر مانند میوه های تازه، سبزیجات و غلات بیشتر بخورید. سعی کنید در طول روز چند لیوان آب یا سایر مایعات غیرالکلی بنوشید.
• مشکلات جنسی: به روانپزشک خود مراجعه کنید.
• مشکلات حرکتی: به روانپزشک خود مراجعه کنید.
• عفونت ها: به روانپزشک خود مراجعه کنید.

بارداری و شیردهی

الانزاپین را می توان در دوران بارداری نیز مصرف کرد و به نظر نمی رسد آسیبی برای جنین به دنبال داشته باشد. سلامت روان و تندرستی بسیار مهم است. اگر در حین مصرف الانزاپین باردار شدید، با روانپزشک خود صحبت کنید. در معاینه قبل از زایمان، پزشکان بیمارستان را در جریان مصرف داروی خود قرار دهید. مصرف دارو را جز با صلاحدید روانپزشک متوقف نکنید.

الانزاپین و شیردهی

اگر طبق تشخیص پزشک یا ماما کودک سالم باشد، می توانید در دوران شیردهی نیز از الانزاپین استفاده کنید. الانزاپین در مقادیر بسیار کم وارد شیر مادر می شود و در تعداد بسیار کمی از نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند با عوارض جانبی همراه بوده است. بسیاری از افراد در دوران شیردهی بدون هیچ مشکلی از آن استفاده کرده اند. برای حفظ سلامتی تان به مصرف الانزاپین ادامه دهید. شیردهی هم برای شما و هم برای کودکتان مفید خواهد بود. اگر متوجه شدید که کودکتان مثل همیشه خوب غذا نمی‌خورد و به‌ طور غیرعادی خواب‌آلود یا بیقرار به نظر می‌رسد، یا اگر نگرانی دیگری در مورد کودکتان دارید، در اسرع وقت با پزشک، ماما یا روانپزشک خود صحبت کنید.  در صورت وجود موارد زیر به روانپزشک خود اطلاع دهید:

• تلاش برای باردار شدن
• حاملگی
• شیردادن
• تداخل دارویی

مصرف برخی از داروها ممکن است بر روش عملکرد الانزاپین تأثیر بگذارند. در صورت مصرف داروهای زیر به روانپزشک خود اطلاع دهید:

• کاربامازپین (داروی صرع)
• فلووکسامین (نوعی داروی ضدافسردگی)
• سیپروفلوکساسین (نوعی آنتی بیوتیک)
• داروهایی که موجب آرامش یا خواب آلودگی می شوند، از جمله: بنزودیازپین ها، مسکن هایی مانند مورفین یا ترامادول، یا آنتی هیستامین هایی مانند کلرفنامین ـ الانزاپین می تواند موجب افزایش تأثیر این داروها و خواب آلودگی شود.

سوالات متداول