قرص نورتریپتیلین چیست و چه کاربردها و عوارضی دارد؟

قرص نورتریپتیلین دارویی است که برای درمان دردهای عصبی استفاده می شود. گاهی اوقات، برای درمان افسردگی و شب ادراری در کودکان (شب ادراری شبانه) نیز استفاده می شود. در ادامه این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان با این دارو بیشتر اشنا خواهید شد.

نورتریپتیلین با نسخه در دسترس است و به صورت قرص عرضه می شود.

نام تجاری و دوزهای موجود

دوزهای نورتریپتیلین : در دوزهای ۱۰ و ۲۵ و ۵۰ میلی گرم عرضه می شوند.

نام های تجاری موجود در ایران: قرص نورتریپتیلین و نورتریلن

نکات کلیدی قرص نورتریپتیلین

• اگر نورتریپتیلین را برای تسکین درد عصبی مصرف می کنید، معمولاً یک هفته یا بیشتر طول می کشد تا دارو تاثیر خود را بگذارد.
• اگر آن را برای درمان افسردگی مصرف می کنید، ممکن است ۴ تا ۶ هفته طول بکشد تا نتیجه بخش باشد.
• عوارض جانبی رایج دارو شامل خشکی دهان و یبوست است. این عوارض معمولاً خفیف هستند و پس از گذشت چند هفته از بین می روند.
• نورتریپتیلین می تواند باعث خواب آلودگی شود، بنابراین بهتر است آن را در شب یا قبل از رفتن به رختخواب مصرف کنید.
• اگر روانپزشک تان تصمیم به قطع دارو بگیرد، برای کمک به جلوگیری از عوارض جانبی ترک دارو مانند درد عضلانی، احساس بیماری یا خستگی، میزان دوز مصرفی دارو را به تدریج کاهش می دهد.

کاربردهای قرص نورتریپتیلین

قرص نورتریپتیلین و اضطراب

قرص نورتریپتیلین

قرص نورتریپتیلین برای استرس

قرص نورتریپتیلین و چاقی

قرص نورتریپتیلین و لاغری

قرص نورتریپتیلین برای دیسک کمر

چه کسانی می توانند و چه کسانی نمی توانند قرص نورتریپتیلین مصرف کنند

اکثر بزرگسالان می توانند نورتریپتیلین را مصرف کنند. نوجوانان ۱۲ تا ۱۷ ساله نیز می توانند از آن برای درمان افسردگی استفاده کنند.

کودکان ۶ تا ۱۷ ساله نیز می توانند از آن برای درمان شب ادراری استفاده کنند اما در ابتدا از داروهای دیگری که عوارض جانبی کمتری دارند استفاده می شود.

نورتریپتیلین برای برخی افراد مناسب نیست. درصورت وجود موارد زیر پیش از شروع مصرف نورتریپتیلین حتما با روانپزشک خود مشورت کنید

• سابقه واکنش آلرژیک به نورتریپتیلین یا هر داروی دیگری دارید
• مشکل قلبی دارید – نورتریپتیلین باعث تشدید برخی از مشکلات قلبی می شود
• مشکلات کبدی یا کلیوی دارید
• سابقه ابتلا به صرع یا الکترو شوک درمانی (ECT) دارید – نورتریپتیلین می تواند ریسک تشنج یا حملات را افزایش دهد.
• سابقه مصرف داروهای ضدافسردگی دارید – برخی از داروهای ضد افسردگی می توانند بر نحوه عملکرد نورتریپتیلین، حتی پس از قطع مصرف نیز تاثیر بگذارند.
• باردار هستید، در حال تلاش برای بارداری یا در دوران شیردهی هستید
• سابقه ابتلا به گلوکوم دارید – نورتریپتیلین موجب افزایش فشار در چشم می شود
• افکاری در مورد آسیب رساندن به خود یا خودکشی دارید
• دیابت نوع ۱ یا ۲ دارید – اگر دیابت دارید، نورتریپتیلین ممکن است بر سطح قند خون تان تأثیر بگذارد. اگر معمولاً سطح قند خون خود را اندازه گیری می کنید، ممکن است مجبور شوید این کار را در چند هفته اول درمان بیشتر انجام دهید. در صورت بالا یا پایین بودن میزان قند خون، با پزشک دیابت خود صحبت کنید.

نحوه و زمان مصرف قرص نورتریپتیلین

نورتریپتیلین معمولا یکبار در روز مصرف می شود. اگر روزی یک بار مصرف می‌کنید، بهتر است پیش از رفتن به رختخواب آن را مصرف کنید زیرا باعث خواب آلودگی شما می شود. اگر متوجه شدید که خواب شما را تحت تأثیر قرار می دهد، می توانید آن را در اوایل عصر مصرف کنید.

این دارو معمولا معده شما را ناراحت نمی کند. می توانید آن را همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کنید.

قرص ها را به طور کامل و همراه با یک لیوان آب ببلعید. اگر آنها را بجوید طعم تلخی دارند.

میزان دوز و تاثیر

نورتریپتیلین در ۳ دوز مختلف، ۱۰ میلی گرم، ۲۵ میلی گرم یا ۵۰ میلی گرم موجود است.

دوز معمول برای تسکین درد عصبی در بزرگسالان ۱۰ میلی گرم در روز است. در صورت لزوم می توان این مقدار را افزایش داد. حداکثر دوز نورتریپتیلین برای تسکین درد ۷۵ میلی گرم در روز است، اما این مقدار فقط با نظارت روانپزشک قابل تجویز است.

برای درمان افسردگی در بزرگسالان، میزان دوز دارو به تدریج به ۷۵ تا ۱۰۰ میلی گرم در روز افزایش می یابد. در صورت تجویز روانپزشک می توان آن را به حداکثر دوز ۱۵۰ میلی گرم در روز افزایش داد.

برای درمان افسردگی در نوجوانان (۱۲ تا ۱۷ سال)، میزان دوز دارو معمولاً به تدریج به ۳۰ تا ۵۰ میلی گرم در روز افزایش می یابد، اما ممکن است به دوزهای بالاتر نیز نیاز باشد.

اگر مصرف دارو را فراموش کردم چکار کنم؟

اگر مصرف یک نوبت از دارو را فراموش کردید، دوز فراموش شده را به محض یادآوری مصرف کنید مگر اینکه فقط چند ساعت تا زمان مصرف نوبت بعدی مانده باشد. در این صورت، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و نوبت بعدی را در زمان معمول خود مصرف کنید. برای جبران دوز فراموش شده، هرگز ۲ دوز دارو را باهم مصرف نکنید.

درصورت مصرف بیش از حد دارو چه اتفاقی می افتد؟

مصرف بیش از حد نورتریپتیلین می تواند عوارض جانبی جدی مانند تغییر در ضربان قلب، تشنج  یا رعشه بدنبال داشته باشد.

عوارض جانبی

مانند سایر داروها نورتریپتیلین نیز می تواند موجب بروز عوارض جانبی در برخی افراد شود، اما بسیاری از افراد عوارض جانبی ندارند یا فقط عوارض جزئی را تجربه می کنند.

برخی از عوارض جانبی رایج نورتریپتیلین به تدریج با عادت کردن بدن به دارو بهبود می یابند.

عوارض جانبی رایج

میزان دوز تجویزی نورتریپتیلین برای تسکین درد کمتر از میزان دوز تجویزی برای درمان افسردگی است. این بدان معناست که عوارض جانبی معمول خفیف ‌تر بوده و در عرض چند روز از بین می‌روند.

به مصرف دارو ادامه دهید، اما درصورت مشاهده این عوارض به روانپزشک خود اطلاع دهید:

• یبوست
• احساس سرگیجه داشتن
• خشکی دهان
• احساس خواب آلودگی
• مشکل در ادرار کردن
• سردرد

عوارض جانبی جدی

در موارد نادر، برخی افراد پس از مصرف نورتریپتیلین ممکن است دچار عارضه جانبی جدی شوند.

درصورت مشاهده موارد زیر حتما با روانپزشک خود مشورت کنید:

• ضربان قلب سریع و نامنظم
• سفیدی چشم‌ها یا پوست تان زرد می‌شود، اگرچه این تغییر رنگ ممکن است در پوست های سبزه یا تیره کمتر آشکار باشد – اینها می‌توانند از نشانه های مشکل کبدی باشند.
• سردرد بدون وقفه
• احساس گیجی یا ضعف و گرفتگی عضلانی – اینها با هم می توانند از علائم سطح پایین سدیم در خون شما باشند.
• داشتن افکاری در مورد آسیب رساندن به خود یا خودکشی
• درد چشم، تغییر در بینایی، یا تورم یا قرمزی در داخل یا اطراف چشم
• یبوست طولانی مدت یا سایر مشکلات در ادرار کردن که باعث درد معده می شود

درصورت بروز هر یک از موارد زیر حتما به اورژانس مراجعه کنید:

• احساس ضعف در یک طرف صورت یا بدن، مشکل در صحبت کردن یا فکر کردن، از دست دادن تعادل یا تاری دید – اینها علائم اولیه سکته هستند.
• تشنج یا رعشه دارید
• درد شدید در قفسه سینه دارید – این می تواند از علائم حمله قلبی باشد
• واکنش آلرژیک جدی
• در موارد نادر، نورتریپتیلین ممکن است موجب بروز واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) در بیمار شود.

درصورت بروز علائم زیر حتما به اورژانس مراجعه کنید:

• بثورات پوستی که ممکن است شامل خارش، قرمزی، متورم، تاول یا پوسته پوسته شدن پوست باشد.
• خس خس سینه
• گرفتگی در قفسه سینه یا گلو
• مشکل در تنفس یا صحبت کردن
• متورم شدن دهان، صورت، لب ها، زبان یا گلو

ممکن است یک واکنش آلرژیک جدی داشته باشید که نیاز به درمان فوری در بیمارستان داشته باشد.

موارد فوق تمام عوارض جانبی نورتریپتیلین نیستند. برای آگاهی از فهرست کامل عوارض دارو، حتما بروشور داخل جعبه دارو را بخوانید.

نحوه کنترل عوارض جانبی قرص نورتریپتیلین

درصورت بروز موارد زیر چه کاری باید انجام داد:

• یبوست – غذاهای پر فیبر مانند میوه های تازه، سبزیجات و غلات بیشتر بخورید. سعی کنید در طول روز چند لیوان آب یا سایر مایعات غیر الکلی بنوشید.
• احساس سرگیجه – بروز این عارضه احتمالاً به دلیل فشار خون پایین می باشد. مقدار زیادی آب یا سایر نوشیدنی های غیر الکلی بنوشید. پس از نشستن یا دراز کشیدن سریع از جا بلند نشوید.تازمانیکه این عارضه ازبین نرفته باشد از رانندگی یا دوچرخه سواری و استفاده از ابزار یا ماشین آلات خودداری کنید. بهتر است تا زمانیکه دارو تاثیر خود را نگذاشته است از مصرف الکل پرهیز کنید.
• خشکی دهان – آدامس ها یا شیرینی های بدون قند را امتحان کنید.
• احساس خواب آلودگی یا خستگی – نورتریپتیلین را در شب مصرف کنید و مقدار الکلی که می نوشید را کاهش دهید. سعی کنید پس از مصرف دارو، رانندگی نکنید، دوچرخه سواری نکنید یا از ابزار یا ماشین آلات استفاده نکنید.
• مشکل در ادرار کردن – هنگام ادرار کردن آرام  باشید. سعی نکنید به زور ادرار کنید. اگر این اتفاق نیفتاد، بعداً دوباره امتحان کنید. اگر اصلاً نمی توانید ادرار کنید، با پزشک خود صحبت کنید.
• سردرد – حتما استراحت کنید و مایعات زیادی بنوشید. بیش از حد الکل مصرف نکنید. در صورت نیاز به تسکین درد  از پاراستامول یا ایبوپروفن استفاده کنید. اگر سردردتان بیش از یک هفته طول کشید یا شدید بود، حتما با روانپزشک خود صحبت کنید.

قرص نورتریپتیلین و بارداری

ممکن است به شما توصیه شود که مصرف نورتریپتیلین را در دوران بارداری ادامه دهید، به خصوص اگر آن را برای درمان افسردگی مصرف می کنید.

اگر در حین مصرف نورتریپتیلین باردار شدید، حتما به روانپزشک خود اطلاع دهید. مصرف دارو را قطع نکنید مگر اینکه طبق دستور روانپزشک تان باشد.

روانپزشک می تواند خطرات و مزایای مصرف نورتریپتیلین را توضیح دهد و به شما در تصمیم گیری برای انتخاب بهترین شیوه درمان برای خود و کودک تان کمک کند.

قرص نورتریپتیلین و شیردهی

اگر پزشک یا ماما سلامت کودک تان را تایید کرد، می‌توانید در دوران شیردهی از نورتریپتیلین استفاده کنید.

نورتریپتیلین به مقدار کم وارد شیر مادر می شود، اما بعید است که به کودک شما آسیب برساند.

اگر برای افسردگی تحت درمان هستید، مصرف نورتریپتیلین برای حقظ سلامت بدن ضروری است. شیردهی هم برای شما و هم برای کودک تان مفید خواهد بود.

اگر متوجه شدید که کودک تان مثل همیشه خوب غذا نمی‌خورد، یا به‌طور غیرمعمول خواب‌آلود به نظر می‌رسد، یا نگرانی دیگری در مورد کودک تان دارید، در اسرع وقت با روانپزشک خود صحبت کنید.

در صورت وجود موارد زیر حتما به روانپزشک خود اطلاع دهید:

• تلاش برای باردار شدن
•  بارداری
• شیردهی

بسیاری از داروهایی که با نورتریپتیلین مصرف می شوند می توانند بر یکدیگر تأثیر بگذارند و احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش دهند.

در حین مصرف نورتریپتیلین، پیش از شروع هر داروی جدیدی حتما با روانپزشک خود مشورت کنید.

مصرف داروهای مبتنی بر مواد افیونی، مانند کدئین، مورفین یا اکسی کدون، همراه با نورتریپتیلین می تواند موجب افزایش ریسک خواب آلودگی و مشکلات تنفسی در بیمار شود.

اگر سابقه مصرف داروهای ضد افسردگی دارید حتما به روانپزشک خود اطلاع دهید. برخی از داروهای ضدافسردگی می توانند بر نحوه عملکرد نورتریپتیلین تأثیر بگذارند و باعث افزایش فشار خون در بیمار شوند. این عارضه ممکن است حتی پس از قطع مصرف دارو نیز رخ دهد.

ترکیب نورتریپتیلین با داروهای گیاهی و مکمل ها

تا زمانی که تحت درمان با نورتریپتیلین هستید، از مصرف مخمر سنت جان (نوعی داروی گیاهی که اغلب برای درمان افسردگی استفاده می شود) پرهیز کنید. این کار ریسک ابتلا به عوارض جانبی را افزایش می دهد.

اطلاعات بسیار کمی در مورد مصرف همزمان نورتریپتیلین با سایر داروهای گیاهی و مکمل ها وجود دارد. داروهای گیاهی مانند داروهای داروخانه ای مورد ارزیابی قرار نمی گیرند.

سوالات متداول

1. نورتریپتیلین چیست؟
   داروی ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای برای درمان افسردگی و دردهای عصبی.
2. چگونه عمل می‌کند؟
   با افزایش سطح سروتونین و نوراپی‌نفرین در مغز.
3. آیا نورتریپتیلین برای بی‌خوابی مفید است؟
   بله، گاهی به‌عنوان داروی کمکی برای درمان بی‌خوابی استفاده می‌شود.
4. عوارض رایج چیست؟
   خشکی دهان، یبوست و سرگیجه.
5. آیا باعث خواب‌آلودگی می‌شود؟
   بله، خواب‌آلودگی یکی از عوارض شایع آن است.
6. آیا نیاز به مصرف طولانی‌مدت دارد؟
   بسته به شرایط بیمار، ممکن است درمان چند ماه یا بیشتر طول بکشد.
7. آیا نورتریپتیلین اعتیادآور است؟
   خیر، اما مصرف ناگهانی آن نباید قطع شود