قرص لاموتریژین چیست و چه کاربردها و عوارضی دارد؟

لاموتریژین با نام تجاری لمیکتال دارویی است که برای درمان صرع استفاده می شود. این دارو همچنین می تواند برای پیشگیری از افسردگی در بزرگسالان مبتلا به اختلال دوقطبی نیز موثر واقع شود. در ادامه این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان با این دارو بیشتر آشنا می شویم.

تشنج نوعی فعالیت های الکتریکی بیش از اندازه در مغز است که به طور موقت بر نحوه عملکرد مغز تأثیر می گذارد. لاموتریژین با کاهش این سیگنال ها و فعالیت های الکتریکی باعث توقف تشنج می شود.

لاموتریژین با نسخه در دسترس است و به صورت قرص های بلعیدنی، جویدنی و حل کردنی عرضه می شود.

نام های تجاری:  لاموژین، لاموبیوژین، لاموتریژین، لامیکتال، لامیکسون و لاموتریژین

دوزه های موجود: ۲۵ ، ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم

نکات کلیدی

• لاموتریژین معمولاً یک یا دو بار در روز مصرف می شود و می توانید آن را همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کنید.
• ممکن است ۶ هفته طول بکشد تا لاموتریژین تاثیر دارویی خود را بر فرد بگذارد. ممکن است در طول این مدت همچنان تشنج یا احساس ضعف داشته باشید.
• شایع ترین عوارض جانبی لاموتریژین بثورات پوستی و سردرد است.
• نوشیدن الکل حین مصرف لاموتریژین مانعی ندارد اما ممکن است باعث خواب آلودگی یا خستگی شود، علاوه براین تاثیر الکل و خماری در برخی از افراد مبتلا به صرع باعث بروز تشنج می شود.
• بدون مشورت با روانپزشک، مصرف لاموتریژین را قطع نکنید.

چه کسانی می توانند لاموتریژین مصرف کنند

مصرف لاموتریژین برای بیشتر بزرگسالان و کودکان بالای ۲ سال مانعی ندارد.

 چه کسانی نمی توانند لاموتریژین مصرف کنند

لاموتریژین برای این افراد مناسب نیست:

• سابقه واکنش آلرژیک به لاموتریژین یا هر داروی دیگری دارید
• مشکلات کبدی یا کلیوی دارید
• سابقه ابتلا به اختلال دوقطبی و افکار آسیب رساندن به خود یا خودکشی دارید
• سابقه ابتلا به مننژیت یا بثورات ناشی از لاموتریژین دارید
• باردار هستید، درحال تلاش برای بارداری هستید یا در دوره شیردهی هستید

نحوه و زمان مصرف لاموتریژین

میزان دوز

میزان دوز معمول لاموتریژین برای درمان صرع عبارتست از:

• بزرگسالان و کودکان بزرگتر (۱۲ سال و بالاتر) – ۱۰۰ تا ۷۰۰ میلی گرم در روز، به صورت ۱ یا ۲ بار در روز مصرف می شود.
• کودکان کوچکتر (۲ تا ۱۱ سال) – میزان دوز با توجه به وزن آنها متفاوت است.

میزان دوز معمول لاموتریژین برای بزرگسالان عبارت است از:

• بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی گرم در روز، به صورت ۱ یا ۲ دوز مصرف شود.

 تغییرات در میزان دوز

هنگامی که مصرف لاموتریژین را شروع می کنید، مهم است که میزان دوز را به آرامی افزایش دهید زیرا این کار به کاهش یا توقف عوارض جانبی کمک می کند.

نحوه مصرف دارو

مصرف لاموتریژین معمولاً برای یک یا دو بار در روز تجویز می شود و می توانید آن را همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کنید.

اگر آن را دو بار در روز مصرف می کنید، سعی کنید دوزهای خود را به طور مساوی تقسیم کنید. به عنوان مثال می توانید آن را  اول صبح و عصر مصرف کنید.

اگر از قرص های استاندارد استفاده می کنید، آنها را به طور کامل با یک لیوان آب ببلعید،از جویدن قرص ها خودداری کنید.

اگر از قرص های جویدنی یا آهسته رهش استفاده می کنید، می توانید آنها را به طور کامل با یک لیوان آب ببلعید، یا بجوید یا با یک لیوان آب یا آبمیوه ترکیب کنید و بصورت نوشیدنی میل کنید.

مدت زمان مصرف دارو

اگر مبتلا به صرع هستید، در شرایط تحت کنترل، همچنان نیاز به مصرف لاموتریژین برای چندین سال متمادی دارید.

اگر اختلال دوقطبی دارید، احتمالا لاموتریژین را حداقل به مدت ۶ ماه، شاید هم بیشتر، باید مصرف کنید.

نکته مهم: بدون مشورت با روانپزشک، مصرف لاموتریژین را قطع نکنید.

اگر مصرف دارو را فراموش کردید

اگر روزی یک بار لاموتریژین مصرف می‌کنید و دوز مصرفی خود را فراموش می‌کنید، به محض یادآوری، نوبت فراموش شده را مصرف کنید، مگر اینکه کمتر از ۱۲ ساعت تا زمان مصرف نوبت بعدی دارویتان باقی مانده باشد. در این صورت، مصرف دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و نوبت بعدی را در زمان معمول خود مصرف کنید.

اگر آن را دو بار در روز مصرف می کنید، به محض یادآوری، نوبت فراموش شده را مصرف کنید، مگر اینکه کمتر از ۸ ساعت تا مصرف نوبت بعدی مانده باشد. در این صورت، مصرف دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و نوبت بعدی را در زمان معمول خود مصرف کنید.

۲ دوز دارو را بطور همزمان مصرف نکنید. برای جبران دوز فراموش شده دارو هرگز دو دوز را با هم مصرف نکنید.

اگر مبتلا به صرع هستید، مصرف منظم این دارو بسیار مهم است. از دست دادن دوز ممکن است موجب بروز تشنج در فرد شود.

اگر بیش از ۵ روز متوالی مصرف قرص خود را فراموش کردید، با روانپزشک خود صحبت کنید، زیرا باید دوباره مصرف دارو را با دوز کم شروع کنید و به تدریج دوز معمول خود را افزایش دهید.

اگر اکثر اوقات مصرف دوزها را فراموش می کنید، می توانید از زنگ هشدار برای یادآوری استفاده کنید. همچنین می‌توانید از روانپزشک خود در مورد روش ‌های دیگری که به شما کمک می کنند تا مصرف داروی خود را به خاطر بسپارید،کمک بگیرید.

مصرف بیش از حد دارو

مصرف بیش از حد لاموتریژین می تواند منجر به بروز علائمی مانند:

• حرکات سریع و غیر قابل کنترل چشم
• از دست دادن تعادل
• تغییر در ریتم ضربان قلب
• احساس تشنج (رعشه)
• غش کردن

درصورت مصرف بیش از حد لاموتریژین حتما به اورژانس مراجعه کنید. جعبه لاموتریژین یا بروشور داخل آن را همراه با داروی باقیمانده با خود ببرید.

قطع مصرف لاموتریژین

بدون مشورت با روانپزشک مصرف لاموتریژین را قطع نکنید.

اگر برای درمان صرع از لاموتریژین استفاده می کنید، قطع ناگهانی دارو می تواند موجب بروز تشنج شود. توقف مصرف لاموتریژین باید بسیار آهسته انجام شود، اینکار ممکن است چند ماه طول بکشد.

اگر از لاموتریژین برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می‌کنید، بدون نیاز به کاهش دوز، مصرف آن را قطع کنید.

اگر دچار عارضه جانبی جدی مانند بثورات پوستی شدید، روانپزشک ممکن است دستور قطع مصرف لاموتریژین را بدهد، حتی اگر صرع داشته باشید.

عوارض جانبی لاموتریژین

مانند سایر داروها، لاموتریژین می تواند در برخی افراد باعث بروز عوارض جانبی شود، اما بسیاری از افراد عوارض جانبی را تجربه نمی کنند.

اکثر عوارض جانبی لاموتریژین از بین می روند، اما ممکن است چندین هفته یا چند ماه طول بکشد.

هنگامی که مصرف لاموتریژین را شروع می کنید، توجه به این نکته مهم است که میزان دوز را به آرامی افزایش دهید زیرا این امر به کاهش یا توقف برخی از عوارض جانبی دارو کمک می کند.

لاموتریژین همچنین می تواند عوارض جانبی غیرقابل پیش بینی را بدون توجه به میزان دوزی که مصرف می کنید ایجاد کند و این عوارض  هر زمان ممکن است رخ دهد.

اگر در مورد عوارض جانبی دارو نگران هستید با روانپزشک خود صحبت کنید.

عوارض جانبی رایج

این عوارض جانبی شایع ممکن است در هر ۱ نفر از ۱۰ نفر رخ دهد. عوارض دارو عبارتند از:

• سردرد
• احساس گیجی، خواب آلودگی یا سرگیجه
• پرخاشگری، احساس تحریک پذیری یا بی قراری
• لرزش یا رعشه
• اختلال خواب
• اسهال
• احساس تهوع یا استفراغ
• بثورات پوستی خفیف

عوارض جانبی جدی

بثورات پوستی

بروز بثورات پوستی پس از مصرف لاموتریژین عادی است. بیشتر بثورات پوستی جدی نیستند.

سندرم استیونز جانسون یکی از عوارض جانبی نادر لاموتریژین است.

این سندرم با علائم شبه آنفولانزا شروع می شود و به دنبال آن راش قرمز یا بنفش که روی پوست گسترش می یابد و تاول می زند. پوست آسیب دیده در نهایت ازبین می رود و  بهبود می یابد.

احتمال بروز این عارضه در ۸ هفته اول شروع مصرف لاموتریژین یا زمانی که دوز مصرفی دارو خیلی سریع افزایش می یابد، بیشتر است.

همچنین اگر لاموتریژین به طور ناگهانی برای چند روز قطع شود و سپس با همان دوز قبلی مجدداً شروع شود-بدون کاهش دوز و سپس افزایش آهسته آن- این عارضه ممکن است اتفاق بیفتد.

سندرم استیونز جانسون در موارد زیر شایع تر است:

• کودکان
• افراد مبتلا به صرع که سابقه تجربه بثورات پوستی داشته اند
• افرادی که به آنتی بیوتیکی به نام تری متوپریم حساسیت دارند
• افرادی که دارویی به نام والپروات سدیم را نیز مصرف می کنند

برای کمک به کاهش احتمال ایجاد بثورات پوستی که ممکن است با سندرم استیونز-جانسون اشتباه گرفته شود، بهتر است در ۳ ماه اول درمان با لاموتریژین از هیچ دارو یا غذای جدیدی استفاده نکنید.

درصورت مشاهده علائم زیر حتما به اورژانس مراجعه کنید:

• بثورات شدید پوستی همراه با گرگرفتگی، تاول یا زخم – اینها می‌توانند نشانه‌های سندرم استیونز-جانسون باشند.

سایر عوارض جانبی جدی

تعداد بسیار کمی از افرادی که لاموتریژین مصرف می کنند دچار عوارض جدی می شوند زیرا این عوارض بسیار نادر هستند.

در صورت مشاهده عارضه جانبی جدی، از جمله:

• تشدید حملات یا تشنج (در صورت مصرف لاموتریژین برای درمان صرع)
• کبودی یا خونریزی غیرمنتظره، تب بالا یا گلودرد – اینها می توانند علائم اختلال خونی باشند.

به اورژانس مراجعه کنید.

درصورت بروز موارد زیر فورا با اورژانس تماس بگیرید:

• فکر آسیب رساندن به خود یا خودکشی – تعداد کمی از افرادی که برای درمان اختلال دوقطبی لاموتریژین مصرف می کنند افکار خودکشی داشته اند و این ممکن است تنها پس از چند هفته از شروع درمان اتفاق بیفتد.
• سفتی گردن، سردرد، احساس بیماری یا بیماری، تب بالا و حساسیت به نور شدید دارید – اینها می تواند نشانه های مننژیت باشد.

واکنش آلرژیک جدی

در موارد نادر، مصرف لاموتریژین ممکن است موجب بروز واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) در بیمار شود.

درصورت بروز علائم زیر حتما به اورژانس مراجعه کنید:

• بثورات پوستی که ممکن است شامل خارش، قرمزی، متورم، تاول یا پوسته پوسته شدن پوست باشد.
• خس خس سینه
• گرفتگی در قفسه سینه یا گلو
• مشکل در تنفس یا صحبت کردن
• متورم شدن دهان، صورت، لب ها، زبان یا گلو

ممکن است یک واکنش آلرژیک جدی داشته باشید که نیاز به درمان فوری در بیمارستان داشته باشد.

موارد فوق تمام عوارض جانبی لاموتریژین نیستند. برای آگاهی از فهرست کامل عوارض دارو، حتما بروشور داخل جعبه دارو را بخوانید.

عوارض جانبی طولانی مدت

درمان طولانی مدت با لاموتریژین می تواند باعث پوکی استخوان و استئوپنی شود و موجب افزایش ریسک شکستگی استخوان شود.

پزشک می تواند آزمایشاتی را برای بررسی استحکام استخوان شما ترتیب دهد.

ورزش منظم و یک رژیم غذایی خوب نیز می تواند به قوی نگه داشتن استخوان های شما کمک کند.

لاموتریژین و بارداری

لاموتریژین برای حفظ سلامتی در دوران بارداری می تواند مصرف شود.

در صورت بارداری مصرف لاموتریژین را قطع نکنید. درصورت نیاز به تغییر دوز دارو حتما با روانپزشک خود صحبت کنید.

اگر در حال تلاش برای باردار شدن هستید یا در حین مصرف لاموتریژین باردار شده اید، پزشک متخصص باید مصرف دوز بالای اسید فولیک (۵ میلی گرم در روز) را برای شما تجویز کند.

در حالت ایده آل، بهتر است ۳ ماه پیش از شروع تلاش برای باردار شدن و در ۱۲ هفته اول بارداری، اسید فولیک با دوز بالا مصرف کنید. اگر قبل از باردار شدن آن را مصرف نکرده اید نگران نباشید، اما زمانی که متوجه شدید باردار هستید، مصرف آن را در اسرع وقت شروع کنید. مصرف فولیک اسید به رشد طبیعی کودک تان کمک می کند.

به دلیل علائم ترک لاموتریژین، ممکن است کودک تان تا چند روز پس از تولد نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشد.

لاموتریژین و شیردهی

اگر پزشک یا ماما سلامت کودک تان را تایید کرد، می‌توانید در دوران شیردهی از لاموتریژین استفاده کنید.

اگر در دوران بارداری لاموتریژین مصرف می‌کردید، ممکن است پس از زایمان لازم باشد دوز مصرفی دارویتان کاهش یابد.

ادامه مصرف لاموتریژین برای حفظ سلامتی تان ضروری است. بدون مشورت با روانپزشک مصرف دارو را قطع نکنید. شیردهی هم برای شما و هم برای کودک تان مفید خواهد بود.

لاموتریژین می تواند در مقادیر مختلف وارد شیر مادر شود. این مقادیر معمولاً کم هستند، اما گاهی اوقات ممکن است در مقادیر بیشتر نیز به شیر مادر منتقل شوند.

برخی گزارش‌ها حاکی از بروز عوارض جانبی در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند هستند، از جمله خواب‌آلودگی، تغذیه نامناسب، بثورات پوستی، شل شدن بیش از حد ماهیچه‌ها و به ندرت مشکلات تنفسی یا تأثیر بر خون. با این حال، بسیاری از نوزادان هیچ عارضه جانبی ندارند.

اگر متوجه بروز این عوارض در کودک تان شدید یا اینکه مثل همیشه خوب غذا نمی‌خورد، یا نگرانی دیگری دارید، در اسرع وقت با پزشک، ماما یا روانپزشک خود صحبت کنید.

لاموتریژین و باروری

هیچ مدرکی دال بر بروز مشکلات ناباروری در اثر مصرف لاموتریژین برای زنان و مردان وجود ندارد.

اگر قصد بارداری دارید برای بررسی شیوه درمان با روانپزشک خود مشورت کنید.

در صورت وجود موارد زیر به روانپزشک خود اطلاع دهید:

• تلاش برای باردار شدن
• حاملگی
• شیر دادن

درصورت مصرف داروهای زیر با روانپزشک خود مشورت کنید:

• سایر داروهای مورد استفاده برای درمان صرع مانند کاربامازپین، فلبامات، گاباپنتین، لوتیراستام، اکس کاربازپین، فنوباربیتال، فنی توئین، پرِگابالین، پریمیدون، توپیرامات، والپروات سدیم، والپروئیک اسید یا زونیساماید
• آریپیپرازول، لیتیوم، الانزاپین یا ریسپریدون
• بوپروپیون، داروی ترک سیگار
• ریفامپیسین، آنتی بیوتیکی که معمولاً برای درمان سل تجویز می شود.
• داروهای مورد استفاده برای درمان  HIV
• داروهای ضد بارداری هورمونی یا هورمون درمانی جایگزین (HRT)

لاموتریژین و پیشگیری از بارداری

لاموتریژین ممکن است اثر قرص ضدبارداری را متوقف کند. مراقب خونریزی یا لکه بینی بین دوره های قاعدگی خود باشید (خونریزی ناگهانی)، اینها احتمالا نشانه عدم کارایی قرص ها هستند.

اگر این اتفاق برایتان افتاد با روانپزشک خود صحبت کنید. آنها می توانند نوع خاصی از قرص های ضد بارداری هورمونی یا استفاده از کاندوم را برایتان تجویز کنند.

می توانید از قرص های ضد بارداری حاوی پروژسترون استفاده کنید، اما لاموتریژین ممکن است موجب افزایش میزان پروژسترون در خون شما شود و موجب بروز عوارض جانبی بیشتری شود.

سوالات متداول

1. لاموتریژین چیست؟
   داروی ضدتشنج برای درمان صرع و اختلال دوقطبی.
2. چگونه عمل می‌کند؟
   با تنظیم فعالیت الکتریکی مغز و کاهش تحریک‌پذیری عصبی.
3. آیا برای اختلالات خلقی استفاده می‌شود؟
   بله، به‌ویژه در پیشگیری از فاز افسردگی در اختلال دوقطبی.
4. عوارض شایع چیست؟
   سردرد، سرگیجه و حالت تهوع.
5. آیا مصرف آن خطرناک است؟
   در موارد نادر ممکن است باعث حساسیت‌های پوستی شدید شود.
6. آیا نیاز به تنظیم دوز دارد؟
   بله، دوز مصرفی باید به‌تدریج افزایش یابد.
7. آیا لاموتریژین با سایر داروها تداخل دارد؟
   بله، با برخی داروهای ضدتشنج و ضدبارداری تداخل دارد