قرص دیازپام چیست و چه کاربردها و عوارضی دارد؟

دیازپام برای درمان اضطراب، ترک الکل و تشنج استفاده می شود. این دارو همچنین برای تسکین اسپاسم های عضلانی و مسکن قبل از عمل های پزشکی استفاده می شود. دیازپام در دسته داروهای بنزودیازپین قرار دارد. در ادامه این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان با این دارو بیشتر آشنا خواهید شد.

دوزهای دارو: ۲ و ۵ و ۱۰ میلی گرم به صورت قرص، آمپول و شیاف

نحوه مصرف دیازپام

اگرچه این دارو به بسیاری از افراد کمک می کند، اما گاهی اوقات نیز ممکن است اعتیادآور باشد. در صورت اختلال مصرف مواد (مانند مصرف بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر/الکل)، ریسک اعتیاد به دارو نیز افزایش می یابد. دارو را دقیقاً همانطور که برای کاهش ریسک اعتیاد تجویز شده است مصرف کنید.

در حین استفاده از این دارو از خوردن گریپ فروت یا نوشیدن آب گریپ فروت اجتناب کنید، مگر اینکه با تایید روانپزشک باشد. گریپ فروت می تواند احتمال عوارض جانبی این دارو را افزایش دهد.

عوارض جانبی دیازپام

از عوارض مصرف دارو می توان به خواب آلودگی، سرگیجه، خستگی، تاری دید یا رعشه اشاره کرد. اگر هر یک از این عوارض پایدار ماند یا بدتر شد،  به روانپزشک خود اطلاع دهید.

به خاطر داشته باشید که این دارو به این دلیل برایتان تجویز شده است که روانپزشک تشخیص داده است که مزایای آن برای شما بیشتر از عوارض جانبی اش است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می کنند عوارض جانبی جدی را تجربه نمی کنند.

در صورت داشتن هر گونه عوارض جانبی جدی از جمله: تغییرات روانی/خلقی (مانند مشکلات حافظه، بی قراری، توهم، سرگیجه، بی قراری، افسردگی)، مشکل در تکلم، مشکل در راه رفتن، ضعف عضلانی، لرزش (رعشه)، اختلال ادراری، زرد شدن چشم/پوست، علائم عفونت (مانند گلودرد دایم، تب، لرز) حتما روانپزشک خود را در جریان بگذارید.

در صورت داشتن عوارض جانبی بسیار جدی، از جمله: تنفس کُند یا ضعیف، فوراً به روانپزشک مراجعه کنید.

واکنش آلرژیک بسیار جدی نسبت به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله: بثورات پوستی، خارش/تورم (مخصوصاً در صورت/زبان/گلو)، سرگیجه شدید، مشکلات تنفسی، فوراً به روانپزشک مراجعه کنید.

موارد احتیاط

قبل از مصرف دیازپام، اگر به این دارو یا سایر بنزودیازپین ها (مانند اگزازپام، تمازپام) حساسیت دارید؛ یا حتی اگر آلرژی دیگری دارید حتما به روانپزشک خود اطلاع دهید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیر فعالی باشد که می تواند باعث واکنش های آلرژیک یا سایر مشکلات شود.

قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی تان به ویژه در مورد: بیماری های عضلانی خاص (میاستنی گراویس)، مشکلات ریوی/تنفسی (مانند COPD، وقفه تنفسی در خواب)، اختلالات روانی/خلقی (مانند افسردگی، افکار خودکشی، روان پریشی)، سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال مصرف مواد (مانند مصرف بیش از حد یا اعتیاد به مواد مخدر/الکل)، آب سیاه، بیماری کبد، بیماری کلیوی را حتما با پزشک خود درمیان بگذارید.

این دارو ممکن است باعث سرگیجه یا خواب آلودگی تان شود. الکل یا ماری جوانا(حشیش) می تواند باعث سرگیجه یا خواب آلودگی شود. در صورت مصرف دارو رانندگی نکنید، از ماشین آلات استفاده نکنید یا هر کاری که نیاز به هوشیاری دارد را انجام ندهید تا زمانی که بتوانید آن را با خیال راحت انجام دهید. از مصرف نوشیدنی های الکلی پرهیز کنید. اگر از ماری جوانا (حشیش) استفاده می کنید، حتما با روانپزشک خود درمیان بگذارید.

برای برخی کودکان، دیازپام به جای اینکه اثر آرام بخش داشته باشد، ممکن است اثر معکوس داشته باشد و باعث تغییرات ذهنی/خلقی (مانند پریشانی، توهم، بی قراری) در آنان شود.

افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه از دست دادن تعادل و خواب آلودگی، حساسیت بیشتری داشته باشند. این عوارض جانبی می تواند ریسک افتادن فرد را نیز افزایش دهد. در بعضی افراد مسن، این دارو به جای اثربخشی آرام بخش، ممکن است تاثیر معکوس داشته باشد و باعث تغییرات روانی/خلقی (مانند پریشانی، توهم، بی قراری) در آنان شود.

اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید به پزشک خود اطلاع دهید. هنگام استفاده از دیازپام نباید باردار شوید. دیازپام ممکن است به نوزاد متولد نشده نیز آسیب برساند. نوزادان مادرانی که در اواخر بارداری از این دارو استفاده می کنند ممکن است علائمی مانند تنفس کُند یا ضعیف، گریه بی وقفه، لرزش یا مشکل تغذیه داشته باشند. اگر حین مصرف دارو باردار شدید، فوراً در مورد خطرات و مزایای این دارو با پزشک خود صحبت کنید.

این دارو وارد شیر مادر می شود و ممکن است اثرات نامطلوبی بر روی نوزاد شیرخوار داشته باشد. شیردهی در حین استفاده از این دارو توصیه نمی شود. قبل از شیردهی حتما با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی دیازپام

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا ریسک عوارض جانبی جدی را نیز افزایش دهد.

برخی از موادی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از: کلوزاپین، فلووکسامین، اورلیستات، سدیم اکسی ‌بات. ریسک عوارض جانبی جدی (مانند تنفس کُند/ضعیف، خواب‌آلودگی/سرگیجه شدید) ممکن است در صورت مصرف این دارو با سایر موادی که ممکن است باعث خواب‌آلودگی یا مشکلات تنفسی شوند، افزایش یابد.

اگر داروهای دیگری مانند داروهای افیونی یا مسکن های سرفه (مانند کدئین، هیدروکدون)، الکل، ماری جوانا (حشیش)، سایر داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم)، شل کننده های عضلانی (مانند کاریزوپرودول، سیکلوبنزاپرین)، یا آنتی هیستامین ها (مانند سیتریزین، دیفن هیدرامین) را مصرف می کنید حتما با پزشک خود درمیان بگذارید.

این دارو ممکن است با برخی آزمایشات (از جمله اسکن مغز برای بیماری مبتلا به پارکینسون) تداخل داشته باشد و احتمالاً باعث اشتباه در نتایج آزمایش شود. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و پزشک تان از مصرف این دارو مطلع هستند.

مصرف بیش از حد دیازپام

اگر فردی بیش از حد از این دارو مصرف کرده است و علائم جدی مانند غش کردن یا مشکل تنفسی دارد، با اورژانس تماس بگیرید. علائم مصرف بیش از حد ممکن است شامل: خواب آلودگی شدید، تنفس کُند/ضعیف،غش کردن، از دست دادن هوشیاری،کُندی رفلکس ها باشد.

دوز فراموش شده

اگر یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نزدیک به زمان مصرف نوبت بعدی است، نوبت فراموش شده را نادیده بگیرید. دوز بعدی خود را در زمان منظم مصرف کنید. برای جبران دوز فراموش شده، مقدار دوز مصرفی را دوبرابر نکنید.

سوالات متداول

۱. قرص دیازپام برای چه استفاده می‌شود؟
برای درمان اضطراب، بی‌خوابی، تشنج و اسپاسم عضلانی.

۲. دیازپام چگونه عمل می‌کند؟
با آرام کردن فعالیت مغز و سیستم عصبی.

۳. عوارض جانبی رایج دیازپام چیست؟
خواب‌آلودگی، خستگی، سرگیجه و کاهش تمرکز.

۴. آیا دیازپام اعتیادآور است؟
بله، مصرف طولانی‌مدت می‌تواند وابستگی ایجاد کند.

۵. دیازپام چه مدت اثر دارد؟
اثر آن بین ۴ تا ۶ ساعت باقی می‌ماند، اما نیمه‌عمر طولانی‌تری دارد.

۶. آیا مصرف دیازپام نیاز به نسخه پزشک دارد؟
بله، باید تحت نظر پزشک مصرف شود.

۷. چه کسانی نباید دیازپام مصرف کنند؟
افراد با مشکلات شدید تنفسی، کبدی یا سابقه اعتیاد.