7 ویژگی افرادی که در برابر مشکلات تاب آوری بیشتری دارند

خیلی از ما کسانی دور و برمان داریم که با وجود سختی های زیادی در زندگی کشیده اند ولی همچنان امید به زندگی در آن ها موج می زند. حتی گاهی ممکن است با دیدن روحیه قوی یک نفر اصلا به ذهنمان هم نرسد که ممکن است وسط چه مشکلات و فشارهایی گرفتار هستند. اما این آدم ها چه چیزی دارند که بهشان کمک می کند از پس شرایط سخت بربیایند؟ در این مقاله می خواهیم 7 ویژگی مهم افرادی را که مهارت تاب آوری احساسی دارند، با هم مرور کنیم.

تاب آوری احساسی یا عاطفی چیست؟

تاب آوری احساسی یکی از آن اصطلاحات روانشناسی است که تعریفش سخت است. بعضی ها آن را تحمل یا مقاومت در برابر سختی ها تعریف می کنند و بعضی هم بلند شدن بعد از شکست. یکی از تعاریف ساده تاب آوری احساسی خوب عمل کردن در برابر مشکلات است. به عبارت دیگر، تاب آوری احساسی یعنی توانایی مقابله با سختی ها در حالی که همزمان بتوانید سلامت و انسجام ذهن و روان خودتان را حفظ کنید. اما آیا تاب آوری احساسی ژنتیکی است؟ یعنی بعضی از ما با آن به دنیا می آییم و بعضی هایمان تا آخر عمرمان در برابر مشکلات کم می آوریم؟ خبر خوب این که این خصیصه یک مهارت است که همه ما داریم و فقط نیاز است که آن را تقویت کنیم و مانند عضله که با تمرین کردن و تلاش آن را قوی تر کنیم.

با بررسی کسانی که تاب آوری احساسی بالایی داشتند، مشخص شده که هم این افراد ویژگی های مشترکی دارند که باعث می شود در شرایط سخت بهتر از بقیه عمل کنند و راحت تر از پس موقعیت های سخت زندگی بربیایند. حالا این ویژگی ها کدام ها هستند؟

1. هدفگذاری هوشمند انجام می دهند.

یکی از راه های داشتن روحیه مقاوم این است که فرد بتواند امید خودش را حفظ کند. یکی از نشانه های امید هم داشتن هدف در زندگی و هدفگذاری است. از طرف دیگر، داشتن هدف و تلاش برای رسیدن به آن نیازمند مقاومت و تاب آوری است. یکی از روش های هدفگذاری، هدفگذاری اسمارت (S.M.A.R.T) یا هوشمند است. روش هدفگذاری هوشمند یکی از روش های تایید شده و کارآمد است که بر مشخص بودن (Specific)، قابل اندازه گیری بودن (Measurable)، قابل دسترس بودن (Attainable)، واقعی بودن (Realistic) و زمان بندی داشتن (Timely) هدف تاکید می کند. در واقع اهداف هوشمند، اهدافی هستند که این پنج ویژگی را داشته باشند.

اگر می خواهید درباره این روش بیشتر بدانید، راهنمای کامل و کاربردی هدفگذاری هوشمند را از اینجا بخوانید.

چارچوب دادن به اهداف با استفاده از این روش باعث می شود از مسیر درست برای رسیدن به اهدافتان منحرف نشوید. در واقع با تبدیل کردن یک هدف بزرگ به هدفهای کوچک، قابل اندازه گیری و قابل دسترس، به افراد دارای تاب آوری احساسی کمک می کند مسیرشان را راحت تر ادامه دهند، زیرا در طی کسیر کلی ایستگاههایی برای خودشان اعریف کرده اند که با رسیدن به آنها می فهمند چه مقدار از مسیر را آمده اند و چقدرِ دیگر باقی مانده است. این کار باعث می شود توانایی های خودشان را بهتر ببینند و اعتماد به نفس شان بیشتر شود. ارزیابی لحظه به لحظه مسیر و شناسایی توانایی ها و نقاط قوت شان باعث می شود خودآگاهی بیشتری داشته باشند و برای رسیدن به اهدافشان صبوری و تحمل بیشتری از خودشان نشان بدهند.

2. خودآگاهی (self-awareness) بالایی دارند.

خودآگاهی در اینجا یعنی آگاهی از توانایی ها و محدودیت ها. کسانی که تاب آوری احساسی بالایی دارند، از نقاط ضعف و قوتشان آگاهند و آنها را پذیرفته اند و حتی نسبت به کمبودها و نقاط ضعف دیگران هم پذیرش بیشتری دارند. خودآگاهی به فرد کمک می کند در مسیر زندگی احساسات، هیجانات، افکار و ارزش های خودش را بشناسد و تأثیر آنها را بر زندگی اش ببیند.

یکی از راه های رسیدن به خودآگاهی، ذهن آگاهی یا مدیتیشن است. در جریان مدیتیشن، فرد تلاش می کند بر هر آنچه که در زمان حال در اطرافش و در درونش می گذرد، تمرکز کند. این کار کمک می کند تا در رویارویی با موقسعیت های سخت و استرس زا در زندگی، بتواند آرامش خودش را حفظ کند و به جای واکنش های ناگهانی و احساسی، براساس چارچوب ارزشی خودش واکنش نشان دهد. آنها از این خودآگاهی استفاده می کنند تا مرزها و چارچوب های زندگی خودشان را تعریف کنند.

3. توانایی تعریف مرز برای زندگی خودشان را دارند و مرز های دیگران را هم به خوبی درک می کنند.

مشخص کردن مرز برای زندگی یکی از ان مهارت هایی است که در همه کسانی که تاب آوری احساسی بالایی دارند، مشترک است. البته یادتان باشد که تعریف کردن مرز یک روزه و سریع انجام نمی شود و یک پروسه جالشی و سخت است. حالا چرا تعریف کردن مرز مهم است؟ چون به ما کمک می کنند منابع محدومان را مدیریت و محافظت کنیم.

در واقع با مشخص کردن حد و مرزها، راحت تر تصمیم می گیریم که چه چیزی یا کسانی را وارد زندگی مان بکنیم و چه چیزی یا کسانی را از ندگی مان دور نگه داریم. این کار باعث می شود انرژی روانی خودتان صرف کارها و آدم هایی که مهم نیستند نکنید و در عوض روی اهداف و افاردی سرمایه گذاری کنید که برایتان مهم هستند. با این کار هم سلامت روان تان را تضمین می کنید و هم زمان کافی برای مراقبت از خودتان و اطرافیان تان خواهید داشت.

4. توانایی یافتن منبع کنترل درونی دارند.

مفهوم “منبع کنترل” برای اولین بار توسط جولیان راتر در سال 1954 مطرح شد. منظور از منبع کنترل چیست؟ منبع کنترل یعنی میزانی که فرد باور دارد که بر موقعیت های زندگی و نتایج اتفاقات در زندگی اش کنترل دارد و چه نیروهای بیرونی خارج از کنترل و محدوده اثر او هستند. دو نوع منبع کنترل داریم: منبع کنترل درونی و منببع کنترل بیرونی.

آدم هایی که تاب آوری احساسی بالایی دارند، منبع کنترل درونی بالاتری نسبت به بقیه آدم ها دارند. ایسن آدم ها بر این باور هستند که رفتارشان با تصمیم ها و تلاش های شخصِ خودشان هدایت می شود (رفتارها و کارهایشان را به عوامل و افراد بیرونی نسبت نمی دهند)  و آنها فقط یر وری چیزهایی کنترل دارند که بتوانند تغییرشان دهند. داشتن منبع کنترل درونی رابطه تنگاتنگی با خودکارآمدی دارد. خودکارآمدی یعنی باور داشتن به اینکه شما توانایی لازم برای موفقیت در یک کار را دارید.

5. تلاش می کنند موقعیت های دشوار زندگی را بپذیرند.

وقتی در شرایطی قرار دارید که بهتان ظلم شده یا قربانی شرایط شده اید، یادتان باشد که قربانی شرایط شدن یک چیز است و داشتن ذهنیت قربانی یک چیز دیگر. ممکن است بارها با شما ناعادلانه رفتار شود و از این رفتار عصبانی شوید، ولی در ذهنتان احساس همیشه قربانی بودن نداشته باشید.

دنیای گه در آن زندگی می کنیم پر از اتفاقات ناعادلانه است و هر روز یکی از ما در شرایط ناعادلانه و سخت قرار می گیریم و آسیب می بینیم؛ ولی قرار نیست با سرزرنش کردن، قضاوت کردن و متهم کردن خودمان و دیگران به این شرایط چالشی پاسخ بدهیم. آدم هایی که تحمل بالایی دارند، به جای اینکه انرژی خودشان را صرف سرزنش و متهم کردن بقیه و خودشان بکنند، سعی می کنند شرایط را بپذیرند و برای حل آن اقدام کنند. پس پذیرش به معنای تسلیم شند نیست، بلکه به این معناست که به جای دست و پا زدن های بیهوده، به موقعیتی که در آن هستیم آگاه شویم و با بررسی آن راه هایی برای خروج از آن پیدا کنیم. اگر قرار باشد در موقعیت های سخت، دنبال مقصر باشیم یا آن را انکار کنیم، دیگر انرژی و زمانی برای حل مشکلات نخواهیم داشت.

6. همواره مثبت اندیشی، امید و روحیه مثبت را در خودشان حفظ می کنند.

یکی از مشخصه های اصلی افرادی که تاب آوری احساسی دارند این است که وقتی در حال تلاش برای حل مشکلات هستند، باور دارند که همه چیز درست خواهد شد. همیشه به خودشان یادآوری می کنند که خیلی از آدم ها شرایط مشابهی را از سر گذارنده اند و بنابراین راه حلی برای خارج شدن از آن شرایط وجود دارد. این مثبتنگری چیزی از سختی و تلخی شرایط دوشوار کم نمی کند، ولی داشتن روحیه مثبت می تواند ذهن را باز نگه دارد تا دنبال راه حل باشد.

یکی از راه های حفظ روحیه مثبت در شرایط سخت، شکرگزاری روزانه است. با یادآوری خوشی ها و داشته های هر چند کوچک می توان روحیه مقاوت و تحمل را قوی تر کرد. همچنین یادتان باشد دورتان را از آدمهای منفی که همیشه آیه یاس می خوانند، خالی کنید.

7. اطرافشان را با آدم ها و روابط سالم پر می کنند.

انسان موجودی اجتمعای است و یکی از جنبه های مهم زندگی هر کدام از ما داشتن ارتباط با دیگران است. درست است گه آدم های مقاوم و با تحمل بالا، آدم هایی قوی هستند ولی آن ها هم در شرایط سخت نیاز به دوستانی دارند که حمایتشان کنند و درکنارشان باشند. وقتی اطرافتان پر از آدم های حامی، موفق و مثبت اندیش باشد، علاوه بر اینکه در شرایط سخت می توانند شما را حمایت و راهنمایی کنند، می توانند الگوی شما هم باشند. بالاخره آن ها هم در موقعیت های سخت و مشابه بوده اند و توانسته اند سربلند بیرون بیایید. بنابراین شما هم می توانید!