روان درمانی پویشی کوتاه مدت (ISTDP) چیست و برای چه اختلالاتی مناسب است؟
روان درمانی پویشی کوتاهمدت یا ISTDP (Intensive Short Term Dynamic Psychotherapy) یکی از رویکردهای نوین در روان درمانی است که به شناسایی و حل تعارضات عمیق هیجانی و روان شناختی میپردازد. این روش بر اساس این ایده شکل گرفته است که بسیاری از مشکلات روانشناختی ریشه در هیجانات سرکوبشده و تعارضات ناخودآگاه دارند. ISTDP با استفاده از روشهای فشرده و متمرکز، به مراجعان کمک میکند تا در مدت کوتاهی به بینش و بهبودی دست یابند. این رویکرد علاوه بر اثربخشی بالا، در درمان بسیاری از اختلالات روانشناختی و روان تنی (سایکوسوماتیک) کاربرد دارد.
روان درمانی پویشی کوتاهمدت (ISTDP) چیست؟
روان درمانی پویشی فشرده کوتاه مدت ، یک رویکرد درمانی است که به شناسایی هیجانات و تعارضات عاطفی ناخودآگاه و حل آنها در مدت زمان کوتاه میپردازد. این رویکرد بر این باور است که هیجانات سرکوبشده و مکانیسمهای دفاعی ناسازگار اغلب منجر به مشکلات روانشناختی، جسمانی و روابط ناسالم میشوند. ISTDP با تمرکز بر هیجانات عمیق و ریشههای ناخودآگاه مشکلات، به مراجعان کمک میکند تا از چرخههای معیوب رهایی یابند و به خود آگاهی و احساس رهایی دست پیدا کنند.
مطلب پیشنهادی: درمان اکت چیست؟
تاریخچه و مبانی نظری روان درمانی پویشی کوتاهمدت
این رویکرد توسط حبیب دوانلو، روانپزشک کانادایی ایرانی، در دهه ۱۹۶۰ میلادی ابداع شد. او با مطالعه بر روشهای روانکاوی سنتی به این نتیجه رسید که این روشها اگرچه مفید هستند، اما به دلیل طولانی بودن، گاهی ناکارآمد به نظر میرسند. دوانلو با ترکیب اصول روانکاوی، مفاهیم روانپویشی و تکنیکهای فشردهسازی درمان، رویکردی نوین و متمرکز ایجاد کرد.
مبانی نظری روان درمانی پویشی
- مشکلات روانشناختی ریشه در تعارضات هیجانی و روابط آسیبزا دارند.
- بسیاری از این تعارضات در ناخودآگاه ذخیره شده و از طریق مکانیسمهای دفاعی سرکوب میشوند.
- تجربه و بیان هیجانات سرکوبشده باعث کاهش اضطراب و بهبود علائم روان شناختی میشود.
- رابطه درمانی قوی و فعال، کلید موفقیت درمان است.
کاربرد روان درمانی پویشی کوتاهمدت
روش ISTDP در درمان طیف وسیعی از مشکلات روان شناختی و جسمانی موثر است. برخی از کاربردهای این رویکرد عبارتند از (منبع):
۱. اختلالات هیجانی
- اضطراب
- افسردگی
- خشم سرکوبشده
۲. اختلالات شخصیت
- شخصیت مرزی
- شخصیت اجتنابی
- شخصیت وابسته
۳. مشکلات رابطهای
- الگوهای ناسالم در روابط عاطفی
- مشکلات در اعتماد به دیگران
۴. اختلالات روان تنی
دردهای جسمانی بدون علت پزشکی (مانند سردردهای مزمن، دردهای گوارشی و عضلانی)
۵. آسیبهای روانی
- تجربه تروما و سوگ حلنشده
- آسیبهای دوران کودکی
مطلب پیشنهادی: روان درمانی بین فردی (تحلیل رفتار متقابل) چیست؟
اصول اساسی روان درمانی پویشی فشرده کوتاهمدت
رویکرد ISTDP بر اساس اصول مشخصی طراحی شده است که درمانگر و مراجع را در مسیر درمان هدایت میکند:
۱. تمرکز بر هیجانات
هیجانات سرکوبشده اغلب منشأ مشکلات روان شناختی هستند. ISTDP به مراجع کمک میکند تا این هیجانات را شناسایی و تجربه کند.
۲. شناسایی مکانیسمهای دفاعی
بسیاری از افراد برای محافظت از خود در برابر هیجانات ناخوشایند از مکانیسمهای دفاعی ناسازگار استفاده میکنند. این دفاعها باید شناسایی و اصلاح شوند.
۳. مدیریت اضطراب
مواجهه با هیجانات ناخودآگاه میتواند اضطراب شدیدی ایجاد کند. یکی از اهداف درمان، کمک به مراجع در کاهش و مدیریت این اضطراب است.
۴. رابطه درمانی قوی
رابطهای مبتنی بر اعتماد و امنیت بین درمانگر و مراجع برای موفقیت درمان ضروری است.
۵. حل تعارضات ناخودآگاه
درمانگر به مراجع کمک میکند تا تعارضات درونی خود را که اغلب ریشه در روابط اولیه دارند، شناسایی و حل کند.
تکنیکهای رویکرد روان درمانی پویشی ISTDP
در ISTDP، درمانگر از تکنیکهای خاصی استفاده میکند تا مراجع را به عمق ناخودآگاه خود هدایت کند. این تکنیکها عبارتند از:
۱. پرسشهای متمرکز
درمانگر با طرح سوالات هدفمند به مراجع کمک میکند تا هیجانات و تعارضات خود را شناسایی کند.
۲. فشار و دعوت
درمانگر مراجع را تشویق میکند تا به جای اجتناب، مستقیماً با احساسات ناخوشایند خود روبهرو شود.
۳. بررسی مکانیسمهای دفاعی
درمانگر مکانیسمهای دفاعی مراجع را شناسایی کرده و او را برای کنار گذاشتن این دفاعها راهنمایی میکند.
۴. تجربه هیجانی
ایجاد شرایطی برای تجربه و بیان هیجانات سرکوبشده که منجر به کاهش تنش و اضطراب میشود.
۵. بازسازی روابط گذشته
بررسی و تحلیل روابط اولیه مراجع، به ویژه با والدین، برای درک ریشه مشکلات کنونی.
مطلب پیشنهادی: آشنایی با ۱۶ روش روان درمانی
نقش درمانگر و مراجع در روان درمانی پویشی ISTDP
نقش درمانگر و مراجع در روان درمانی پویشی ISTDPنقش درمانگر
درمانگر در ISTDP نقش فعالی دارد. او با ایجاد فضایی امن و استفاده از تکنیکهای درمانی، مراجع را به مواجهه با هیجانات عمیق و تعارضات ناخودآگاه هدایت میکند.
نقش مراجع
مراجع باید آمادگی روبهرو شدن با احساسات ناخوشایند و همکاری فعال با درمانگر را داشته باشد. پذیرش و صداقت از سوی مراجع برای موفقیت درمان ضروری است.
مزیتهای رویکرد روان درمانی پویشی ISTDP
- سرعت بالا: در مقایسه با روانکاوی سنتی، ISTDP در مدت کوتاهتری به نتایج مطلوب دست مییابد.
- عمق درمان: این روش به ریشه مشکلات میپردازد و تغییرات عمیقی ایجاد میکند.
- انعطافپذیری: قابل تطبیق با نیازهای مختلف مراجعان است.
- اثربخشی بالا: در درمان اختلالات پیچیده و مقاوم به درمان موثر است.
انواع روان درمانی پویشی کوتاهمدت ISTDP
رویکرد ISTDP به سه نوع اصلی تقسیم میشود (منبع):
۱. ISTDP استاندارد
برای افرادی که آمادگی روبهرو شدن با مسائل ناخودآگاه و هیجانات سرکوبشده را دارند.
۲. ISTDP تعدیلشده
برای افرادی که اضطراب شدید یا مکانیسمهای دفاعی قوی دارند.
۳. ISTDP برای اختلالات روان تنی
تمرکز ویژه بر مشکلات جسمانی که منشأ روان شناختی دارند.
تفاوت رویکرد روان درمانی پویشی کوتاهمدت ISTDP با سایر رویکردها
۱. تفاوت با CBT
ISTDP بر هیجانات ناخودآگاه تمرکز دارد، در حالی که CBT بیشتر بر افکار و رفتارهای خودآگاه تمرکز میکند.
۲. تفاوت با روانکاوی سنتی
ISTDP سریعتر و متمرکزتر عمل میکند و درمانگر نقش فعالتری دارد.
اثربخشی روان درمانی پویشی فشرده کوتاهمدت ISTDP
مطالعات نشان دادهاند که ISTDP در درمان مشکلات زیر موثر است:
- کاهش اضطراب و افسردگی.
- بهبود روابط بین فردی.
- کاهش علائم جسمانی ناشی از استرس.
- افزایش خودآگاهی و شفافیت هیجانی.
محدودیتهای موجود در روان درمانی پویشی کوتاهمدت
- نیاز به همکاری فعال مراجع.
- مواجهه با هیجانات شدید شاید برای برخی افراد دشوار باشد.
- دشواری در استفاده برای اختلالات روان پریشی شدید.
وجه تمایز روان درمانی پویشی کوتاهمدت و دارو درمانی
ISTDP به ریشه مشکلات میپردازد، در حالی که دارو درمانی معمولاً علائم را کنترل میکند.
اثرات ISTDP بلندمدت است، اما دارو درمانی ممکن است نیاز به مصرف مداوم داشته باشد.
نتیجهگیری
روان درمانی پویشی یکی از موثرترین و سریعترین روشهای درمانی است که بر شناسایی و تجربه هیجانات ناخودآگاه تمرکز دارد. این رویکرد با استفاده از تکنیکهای فشرده و متمرکز، به مراجعان کمک میکند تا در مدت کوتاهی به تغییرات عمیق و ماندگار دست یابند. اگرچه محدودیتهایی دارد، اما اثربخشی بالا و عمق درمان، آن را به یکی از بهترین گزینهها برای درمان مشکلات روان شناختی و روان تنی تبدیل کرده است.
سوالات متداول
- ISTDP چیست؟
یک رویکرد درمانی فشرده برای شناسایی و حل تعارضات هیجانی ناخودآگاه.
- چه کسانی میتوانند از ISTDP بهرهمند شوند؟
افراد با اضطراب، افسردگی، اختلالات شخصیت و مشکلات روان تنی .
- مزیت ISTDP نسبت به روانکاوی چیست؟
مدت درمان کوتاهتر و رویکرد متمرکزتر.
- تکنیک اصلی ISTDP چیست؟
فشار و دعوت درمانی و تجربه هیجانات سرکوبشده.
- آیا ISTDP جایگزین دارو درمانی است؟
در برخی موارد بله، اما در اختلالات شدید ممکن است نیاز به ترکیب با دارو درمانی باشد.
