بازی درمانی 2: تقویت تمرکز کودک

اگر به دنبال افزایش توجه و تمرکز کودکتان هستید، ابتدا باید بتوانید آنها را علاقمند کنید. بازی های این کتاب با فعالیت های جذاب و متنوع ترکیب شده اند تا به کودک کمک کنند بهتر تمرکز کند و به کاری که انجام می دهد توجه داشته باشد. بازی ها بسیار جذاب هستند و کودکان به آنها علاقمند می شوند. این بازی ها باعث تقویت هوش کودک، افزایش اعتماد به نفس و تمرکز به مدت طولانی می شوند.

مقدمه کتاب

اگر می خواهید توجه کودکان را جلب نمائید ابتدا باید علاقه ی آنها را برانگیزید. در این کتاب من به شما نشان می دهم که چگونه توجه کودکان را با بازی های جالب و دوست داشتنی جلب نمائید و چگونه به آنها کمک کنید که قدرت تمرکز و توجه خود را به گونه ای که بتوانند در سراسر زندگی از آن بهرمنده شوند افزایش دهند.

هر کس به چیزی توجه دارد. اینکه آن چیز چیست و چه مدتی توجه فرد را به خود جلب می کند از فردی به فرد دیگر متفاوت است. دو نوع توجه وجود دارد. یکی آزاد و کلی است؛ شما یک نگاه اجمالی به جوانب مختلف چیزهای موجود در اطراف خود می کنید. توجه آزاد یک ادراک کلی از محیط در اختیار شما قرار می دهد. فکر کنید که در یک میهمانی هستید. شما از حال و هوای کلی مهمانی با مشاهده رفتارهای مهمان ها و همچنین اصوات و بوها و صحنه های مختلف آگاهی پیدا می کنید. توجه شما روی بسیاری از چیزها متمرکز می شود تا یک حس کلی از آنچه در حال وقوع است به شما بدهد و یا مثلا وقتی دوچرخه سواری می کنید شما می توانید به فرمان دادن، رکاب زدن و ترافیک دور و بر خود توجه کنید در حالی که همزمان از نسیمی که به موهایتان می خورد هم لذت می برید.

نوع دوم، توجه متمرکز است. شما برای مدت طولانی روی یک چیز خاص متمرکز می شوید. توجه متمرکز نیازمند انتخاب فعال و آگاهانه ی بخشی از اطلاعات است و طی آن شما به جزئیات به صورت تک تک توجه می کنید نه اینکه همه را به صورت کلی و اجمالی ببینید. توجه آزاد،  درست مثل یک چراغ پر نوری است که از بالا نور افشانی می کند اما توجه متمرکز شبیه چراغ قوه است که فقط روی یک نقطه متمرکز می شود و در هنگام انجام کارهایی مثل دنبال کردن یک دستورالعمل، نوشتن متن و یا حل جدول به کار می آید.

هر انسانی به هر دو نوع توجه نیازمند است. توجه آزاد، اطلاعات زیاد و سریعی از محیط به ما می دهد و باعث ایجاد خلاقیت می شود چراکه باعث می شود ما به ارتباطات بین چیزها توجه کنیم و نمونه های جدید ایجاد نمائیم. این تلاش خلاق به ما کمک می کند که راه های جدید برای دیدن چیزهای قدیمی بیابیم.

هنگامی که توانایی تبدیل تمرکز آزاد به تمرکز متمرکز را پیدا کنیم توانایی انجام بسیای از کارها را پیدا خواهیم کرد. بارزترین نشانه کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی توجه کردن به همه چیز بدون پالایش آنهاست. در حالی که سایر کودکان توجهشان به معلم است. کودک دارای اختلال بیش فعالی به بال زدن مگس داخل کلاس، به پرنده ای که روی درخت بیرون از پنجره در حال بال زدن است، صدای پچ پچ آخر کلاس و شکاف موجود در سقف توجه می کند.

مادر  یکی از بچه هایی که بازی های این کتاب را با فرزندش انجام داده است می گوید یکی از خصوصیات فرزند من این است که به چیزهایی توجه می کند که هیچ کس توجهی به آنها ندارد و بین چیزهایی که می بیند ارتباطاتی برقرار می کند که هیچ کس حتی به آنها فکر هم نمی کند.

و همانطور که توماس آرمسترانگ در کتاب خود “افسانه ی بچه های دارای اختلال بیش فعالی” می گوید: کودکان مبتلا به بیش فعالی در موارد زیادی بی قراری نشان نمی دهند یکی از مادران این کودکان می گوید کودک من هنگامی که فیلم مورد علاقه خود را می بینید و یا هنگامی که سرگرم آزمایش قسمتهای داخلی یک قفل است می تواند مدت زمان زیادی تمرکز کند. در مورد این بچه ها همچنین مشخص شده است که آنها هنگامی که فعالیت مورد علاقه ی خود را انجام می دهند و یا هنگامی که با بزرگتر خود یک فعالیت مشترک انجام می دهند مدت زیادی می توانند به خوبی تمرکز داشته باشند.

همانطور که دکتر مل لوین در کتابش به نام” ذهن در لحظه” می گوید: کارهای درست و زمان هایی که تمرکز دارند بیش از زمان هایی است که کار اشتباه می کنند یا تمرکز ندارند. لوین کودکانی را دیده است که قدرت تمرکز کمی دارند ولی به مرور بر این مشکل خود غلبه کرده اند و به بزرگسال لایقی تبدیل شده اند. او می گوید “من معتقدم که این بچه ها از نوع انسان های ماجراجو هستند نه متجاوز … چه اشتباه بزرگی است که به سادگی فرض کنیم همه ی این بچه ها خراب کار هستند. بعد از سال های زیاد کار کردن با این افراد، بزرگسالانی را دیده ام که علی رغم داشتن مشکل بیش فعالی در کودکی در آینده به فرد موفقی تبدیل شده اند. ما باید این بچه ها را در آن موقعیت ها ببینیم.

اغلب ما ترکیبی از توجه و تمرکز آزاد و متمرکز را در زندگی به کار می بریم. همه ما از اینکه یاد بگیریم چگونه در هر یک از این زمینه ها خود را تقویت کنیم خرسند می شویم. هدف این کتاب تقویت توانایی تمرکز و توجه برای کودکان است. توانایی تغییر سریع بین توجه آزاد و توجه متمرکز مهارت مفیدی است که هر کس می تواند آن را یاد بگیرید و تقویت نماید.

این کتاب به ۴ بخش تقسیم شده است.

در بخش اول بازی های مربوط به نوزادان و کودکان زیر ۱ سال ارایه شده است. بسیار خوب است که مهارت های توجه آزاد و متمرکز را از دوران نوزادی به فرزندان خود یاد بدهیم. همان زمانی که آنها از رشد مغزی سریعی بر خوردارند. در طول این زمان مغز کودکان در حال گسترش سیناپس های  عصبی فراوان است و کودک پذیرای هر نوع تجربه ای است. بازی های فراوانی در اینجا ذکر شده است که به شما کمک می کند مهارت های تمرکز کودک خردسال خود را تقویت نمایید.

در بخش دوم بازی های مربوط به کودکان پیش دبستانی ارایه شده است. در این بخش بازی های فراوانی برای کودکان پیش دبستانی ارائه شده است که آنها را برای توجه و تمرکز کردن روی جزئیات تشویق می کند. هرچه ما بیشتر به جوانب متفاوت موقعیت ها توجه کنیم مدت زمان بیشتری تمرکز خواهیم داشت. در مورد تجاربی که داشته اید فکر کنید. به عنوان مثال، اگر کسی به شما گل های وحشی متنوعی را نشان دهد، احتمالاً بیشتر علاقمند به توجه و تمرکز کردن روی آن گل ها هستید و دفعه ی بعدی که برای قدم زدن به جنگل می روید به دنبال آنها می گردید. آگاهی از جزئیات در زندگی دامنه ی توجه شما را افزایش می دهد.

در بخش سوم کتاب بازی های مربوط به کودکان دبستانی ارایه شده است. در این بخش برای کودکان دبستانی بازی هایی ارائه شده است که برای آنها جدید و تازه هستند. نوآوری و تازگی، سطح برانگیختگی فرد را بالا می برد در نتیجه تمرکز او را افزایش می دهد. به منظور یادگیری، همه ما باید به سطح معینی از برانگیختگی برسیم. اگر سطح برانگیختگی خیلی پائین باشد ما برای توجه کردن انگیزه ای نداریم و احساس خواب آلودگی می کنیم و اگر سطح برانگیختگی خیلی زیاد باشد ما نیز بسیار بی قرار می شویم. چنین تصور می شود که کودکان بیش فعال درصدد  بالا بردن سطح برانگیختگی خود هستند زیرا آنها علاقه کمی به کارهای روزانه دارند. نوآوری و تازه گی، علاقه ی آنها را افزایش می دهد و به تمرکزشان کمک می کند نیاز آنها به نوآوری توضیحی است بر اینکه چرا آنها نهایت تلاش خود را در مدرسه هایی انجام می دهند که بر کارهای عملی و پروژه های دست ساز مبتنی بر همکاری تأکید می ورزند.

انجام این بازی ها باعث افزایش اعتماد به نفس کودکان می شود چرا که به آنها نشان می دهد که از توانایی تمرکز و توجه برخورداند. همچنین این بازی ها کودکانی را که تمرکز محدودی دارند را آموزش می دهد تا بتوانند توجه و تمرکزی آزاد نسبت به همه ی چیزهای اطراف خود داشته باشند.

کار نیکو کردن از پر کردن است و از آنجایی که روش های جالب و لذتبخش یادگیری را آسان می کند، همه ی این بازی ها یک فاکتور مشترک دارند و آن لذت و سرگرمی است.

ساندرا ریف پس از مصاحبه با تعداد زیادی معلم در کتابش با عنوان “چگونه به کودکان بیش فعال و دارای اختلال نقص توجه (ADHD)، آموزش دهیم” آورده است: “اگر این کودکان شاد باشند و احساس خوبی در مورد خودشان داشته باشند یاد خواهند گرفت !”

انجام این بازی ها چیز دیگری را هم در بر دارد که برای کودکان ارزشمند است و آن توجه شماست. بخاطر بیاورید چه احساسی در زمان بچگی خود زمانی که یک بزرگتر برای شما وقت صرف می کرد تا با شما بازی کند داشتید؟ آن بازی ها، این حس را به شما می داد که شما مهم هستید. به عنوان یک درمانگر حرفه ای که در حدود ۳۵ سال با همه نوع کودکی کار کرده ام، دریافته ام وقتی که به آنها توجه می شود توانایی های آنها شکوفا خواهد شود. علاوه بر این بازی های این کتاب می تواند لحظات خوشی را برای شما و فرزندتان فراهم کند.