راهنمای انتخاب اسباب بازی

مقدمه

فرزند شما به هر مقامی که در آینده برسد، به تجربیات او در دوران کودکی بستگی دارد. بازی کردن، تجربیات مثبت و احساس موفقیت آمیزی برای او فراهم می آورد و پایه گذار شکل گیری شخصیت او در بزرگسالی خواهد بود.

بازی علاوه بر سرگرم کردن کودک باعث رشد همه جانبه او شده و او را برای زندگی آینده آماده می کند. اگر بازی را به عنوان کار کودک  در نظر بگیریم، اسباب بازی ابزار کار اوست و اسباب بازی مناسب به او کمک می کند که کارش را به درستی  انجام دهد و از فواید متعدد آن بهره مند شود. اسباب بازی مناسب نه تنها باعث سرگرمی کودک شده بلکه موجب رشد مهارت های ذهنی، جسمی و اجتماعی او می شود.

با توجه به فواید متعدد اسباب بازی، انتخاب اسباب بازی مناسب برای کودک از اهمیت بسیاری برخوردار است.

والدین و دوستان معمولا وقتی می خواهند برای کودک هدیه ای بخرند، اولین انتخاب آنها اسباب بازی است. برای این که آنها بتوانند انتخاب درستی داشته باشند، باید به نکات زیر توجه کنند.

• اسباب بازی باید پایدار و محکم باشد.
• اسباب بازی باید برای کودک جذاب باشد.
• اسباب بازی باید متناسب با توانایی های حرکتی و جسمانی کودک باشد.
• اسباب بازی باید متناسب با رشد ذهنی و اجتماعی کودک باشد.

هدف این کتاب این است که به شما کمک کند وقتی می خواهید برای فرزند خود و یا فرزند یکی از دوستان یا آشنایانتان اسباب بازی بخرید، انتخاب مناسبی داشته باشید که نه تنها باعث خوشحالی کودک شود، بلکه به رشد توانایی های ذهنی، بدنی و اجتماعی او نیز کمک کند.

اسباب بازی های  این کتاب با توجه به سه ویژگی معرفی شده است:

• اصول رشد کودک
• مشاهده کودکان در حین بازی
• بررسی اسباب بازی های موجود در بازار و تعیین این که هر یک از آنها برای چه مقطع سنی مناسب است.

ساختار کتاب

در این کتاب کودکان از تولد تا ۱۲ سالگی به رده سنی تقسیم شده اند و اسباب بازی های مناسب هر رده سنی به طور جداگانه معرفی شده است. که این ۷ رده سنی عبارتند از:

• تولد تا ۶ ماه
• ۷ تا ۱۲ ماه
• ۱ تا ۲ سال
• ۲ تا ۳ سال
• ۳ تا ۵ سال
• ۶ ، ۷ و ۸ سال
• ۹، ۱۰ ، ۱۱ و۱۲ سال

برای هر رده سنی ۲ بخش کلی تقسیم شده است. که این ۲ بخش عبارتند از:

الف- علایق و توانایی ها

در این بخش توانایی ها و علایق کودکان در هر سنی در سه حوزه بدنی، شناختی و اجتماعی توضیح داده شده است. البته لازم به ذکر است که مطالب بیان شده برای هر سن در مورد اکثر کودکان در آن مقطع سنی صادق است. شایدکودک شما توانایی هایش کمی بیشتر یا کمتر باشد.

ب- لیست اسباب بازی ها

در این بخش اسباب بازی های مناسب آن سن معرفی شده اند. اسباب بازی ها به ۶ دسته کلی تقسیم شده اند و هر دسته نیز انواع مختلفی دارد. این ۶ دسته عبارتند از:

• ویژگی کلی اسباب بازی ها

در این بخش ویژگی هایی که اسباب بازی های هر سن باید داشته باشند، مطرح شده است.

• اسباب بازی های فعال

در بازی های فعال کودک اعمالی مثل پریدن، پرتاپ کردن، ضربه زدن، هل دادن، کشیدن، بالا رفتن وغیره را انجام می دهد انجام این حرکات کمک شایانی به رشد جسمانی او می کند و موجب افزایش قدرت جسمانی و چابکی و هماهنگی بین عضلات او می شود. بازی های فعال شامل ۴ دسته اسباب بازی هستند.

• اسباب بازی های هل دادنی و کشیدنی
• اسباب بازی های سوار شدنی
• اسباب بازی های فضای باز
• وسایل ورزشی
• اسباب بازی های دستی

اسباب بازی های دستی موجب افزایش توانایی کنترل عضلات کوچک کودک مثل عضلات دست و انگشتان می شود. این بازی ها به رشد توانایی های شناختی کودک از جمله داشتن طرح و نقشه در بازی، پیروی از یک الگو کمک شایانی می کند. همچنین بازی های دستی به تخلیه هیجانات کودک کمک می کند به ویژه هیجاناتی که کودک امکان ابراز آنها را پیدا نمی کند.  اسباب بازی های دستی شامل ۶ دسته اسباب بازی هستند.

• اسباب بازی های ساختنی
• پازل ها
• اسباب بازی های ساخت الگو
• اسباب بازی های دست ورزی
• اسباب بازی های شنی و آبی
• اسباب بازی های دوخت و دوز
• اسباب بازی های واقعی

این اسباب بازی ها کودک را برای زندگی واقعی آماده می کنند. کودکان از ۲ سالگی به بعد خیلی دوست دارند که کارهای بزرگسالان را تقلید کنند. بازی هایی که اصطلاحا به خاله بازی معروف هستند. در این بازی ها کودک کارهای بزرگسالان مثل آشپزی، خانه داری، فروشندگی، مهمانی رفتن و غیره را انجام می دهد. در این بازی ها کودک در نقش های مختلف قرار می گیرد و با کمک آن می تواند شناخت بیشتری نسبت به شغل های مختلف پیدا کند. و خودش را برای زندگی بزرگسالی آماده می کند. بازی های واقعی شامل ۶ دسته اسباب بازی هستند.

• عروسک ها
• عروسک های نرم
• عروسک های خیمه شب بازی
• وسایل ایفای نقش
• اسباب بازی های حمل و نقل
• اسباب بازی های پرتابی

• اسباب بازی های خلاق

بازی های خلاق به رشد خلاقیت کودک کمک زیادی می کند. بازی ها خلاق شامل سه دسته اسباب بازی هستند.

• وسایل موسیقی
• وسایل هنری و صنعتی
• وسایل صوتی و تصویری

• اسباب بازی های آموزنده

این دسته از اسباب بازی ها در آموزش مفاهیم مختلف به کودک کمک می کند. مفاهیمی مثل حساب و هندسه، قانون و پایبندی به آن، مفاهیم علمی و غیره. اسباب بازی های آموزنده شامل سه دسته اسباب بازی هستند.

• بازی ها
• اسباب بازی های رشد دهنده مهارت های خاص
• کتاب ها

چگونه از این کتاب استفاده کنیم؟

قبل از مطالعه کتاب به نکات زیر توجه فرمائید.

• اگر می خواهید برای فرزند خودتان اسباب بازی بخرید، بهتر است از همه انواع معرفی شده یک اسباب بازی برای او تهیه کنید. به عبارت دیگر بهتر است از هر ۲۲ دسته اسباب بازی معرفی شده یک نمونه برای فرزندتان تهیه کنید. چون هر دسته از اسباب بازی ها کارکرد خاصی دارد که اسباب بازی نوع دیگر نمی تواند چنین جایگزین آن شود. اکثر اسباب بازی های معرفی شده در این کتاب قیمت بالایی ندارند و تقریبا شما می توانید با صرف هزینه ای نه چندان زیاد از همه دسته ها اسباب بازی مناسبی برای فرزندتان انتخاب کنید.
• اکثر والدین فکر می کنند هر چه اسباب بازی گرانتر باشد آن اسباب بازی بهتر است در صورتی که خوب بودن اسباب بازی بر اساس کارکردی است که برای کودک دارد.
• اکثر اسباب بازی های معرفی شده در این کتاب برای دختران و پسران قابل استفاده است. فقط بخش عروسک ها و بازی ها واقعی هستند که در آنها ممکن است تفاوت علاقه در دختران و پسران دیده شود.برای انتخاب اسباب بازی از این دو دسته نیز به علاقه فرزندتان توجه کنید. مثلا ممکن است فرزند پشر شما به عروسک ها علاقه ای نداشته باشد اما عروسک خیمه شب بازی را دوست داشته باشد.
• در هر دسته از اسباب بازی ها انتخاب های متعددی ارایه شده است و شما می توانید بر اساس علاقه فرزندتان یک اسباب بازی از آن دسته را انتخاب کنید. فراموش نکنید هر اسباب بازی به شرطی برای کودک مفید است که او از بازی با آن لذت ببرد بنابراین فرزندتان مجبور به بازی با یک اسباب بازی نکنید.
• برای آشنایی با اسباب بازی های مناسب فرزندتان به فهرست کتاب مراجعه فرمائید، محدوده سنی فرزندتان را پیدا کرده و آن بخش را مطالعه کنید.

سلامت اسباب بازی

مهمترین نکته ای که در انتخاب اسباب بازی باید در نظر بگیرید، سلامت اسباب بازی است. یعنی این که اسباب بازی هیچگونه خطری برای کودک نداشته باشد. البته امروزه به دلایل قوانین سخت گیرانه، اکثر اسباب بازی های موجود در بازار از امنیت کافی برخوردار هستند، اما به دلیل وجود کالاهای قاچاق در کشور اسباب بازی های غیر استاندارد نیز یافت می شود. به همین دلیل شما هم باید در حین خرید نکات ایمنی را در نظر بگیرید که برخی از آنها عبارتند از:

• اسباب بازی های پلاستیکی نباید شکننده باشند، چون در صورت شکستن لبه های تیزی پیدا می کنند و ممکن است به بدن کودک آسیب برسانند.
• در اسباب بازی های چوبی، چوب باید کاملا صاف باشد تا تراشه های آن بدن کودک را زخمی نکند.
• به دلیل آن که کودکان زیر ۲ سال تمایل دارند همه چیز را به دهان ببرند، بهتر است اسباب بازی های آنان قابل شستشو باشد.
• برای کودکان زیر دو سال اجزای اسباب بازی، مثل چشمان عروسک، نباید به سادگی از هم جدا شوند.
• نخ مورد استفاده در اسباب بازی های کشیدنی نباید قطرش کمتر از ۱.۵ میلیمتر باشد، چون ممکن است دست کودک را ببرد. همچنین نخ مورد استفاده نباید گره داشته باشد.
• اندازه اسباب بازی های مورد استفاده برای کودکان زیر دو سال باید بزرگتر از ۴.۵ سانتیمتر باشد تا کودک نتواند آن را به دهانش ببرد و قورت دهد.