سبک های فرزند پروری و تأثیر آنها بر کودکان

سبک فرزندپروری شما روی همه چیز، از وزن فرزندتان گرفته تا احساس او نسبت به خودش تأثیر گذار است. باید اطمینان حاصل کنید که سبک فرزندپروری شما از رشد و توسعه سالم حمایت می‌کند، زیرا نحوه تعامل شما با فرزندتان و انضباطی که در قبال او دارید تا پایان عمرش روی او تأثیر دارد. در ادامه این مطلب از دپارتمان کودک و نوجوان مجله سلامت دکتر بهشتیان با انواع سبک های فرزند پروری و تاثیر آن ها بر کودکان بیشتر آشنا خواهید شد.

محققان چهار نوع سبک فرزندپروری را شناسایی کرده‌اند:

• مستبدانه(Authoritarian)
• مقتدرانه(Authoritative)
• سهل گیرانه(Permissive)
• بی اعتنا(Uninvolved)

هر سبکی رویکرد متفاوتی برای تربیت کودکان و ویژگی‌های مختلفی دارد.

سبک فرزند پروری مستبدانه

آیا هیچ یک از جملات زیر در مورد شما صادق است؟

• معتقدید که بچه‌ها را باید دید نه اینکه به حرفشان گوش کرد.
• وقتی نوبت به قوانین می‌رسد، شما معتقدید که یا قواعد من یا هیچ.
• احساسات فرزندتان را در نظر نمی‌گیرید.

اگر هر یک از این جملات فوق در مورد شما صحت دارد، پس شاید والدین مستبد هستید. والدین مستبد معتقدند که کودکان باید قوانین را بدون استثنا رعایت کنند.

والدین مستبد به این دلیل معروف هستند که وقتی کودک دلایل پشت یک قانون را زیر سوال می‌برد، می‌گویند:« حرف حرفه منه!» آنها علاقه ای به مذاکره ندارند و بر اطاعت متمرکز هستند.

همچنین به بچه‌ها اجازه نمی‌دهند تا در چالش‌ها یا موانع حل مسئله درگیر شوند. در عوض، قوانین را وضع می‌کنند و عواقبش را بدون توجه یا توجه اندک ‌به نظر کودک اجرا می‌کنند.

شاید والدین مستبد از تنبیه به جای تربیت استفاده کنند. بنابراین به جای اینکه به کودک بیاموزند که چگونه انتخاب‌های بهتری انجام دهد، روی تأسف خوردن بچه‌ها بابت اشتباهاتشان سرمایه گذاری میکنند.

کودکانی که با والدین سخت‌گیر و مستبد بزرگ می‌شوند، بیشتر اوقات از قوانین پیروی می‌کنند. اما، اطاعت آنها بهایی دارد.

فرزندان والدین مستبد بیشتر با مشکلات عزت نفس مواجه هستند چون به نظراتشان اهمیت داده نشده است.

همچنین شاید این کودکان، متخاصم یا تهاجمی‌شوند. آنها به جای اینکه به این فکر کنند که چگونه کارها را در آینده بهتر انجام دهند، اغلب بر عصبانیتی که نسبت به والدین خودشان احساس می‌کنند، متمرکز می‌شوند. از آنجایی که والدین مستبد اغلب سختگیر هستند، شاید فرزندانشان در تلاش برای اجتناب از تنبیه، به دروغگوهای خوبی تبدیل شوند.

فرزندپروری مقتدرانه

آیا هیچ یک از جملات زیر در مورد شما صادق است؟

• خیلی برای ایجاد و حفظ رابطه مثبت با فرزندتان، تلاش می‌کنید.
• دلایل پشت قوانین خودتان را توضیح می‌دهید.
• قوانین را اجرا و عواقبش را مشخص می‌کنید، اما احساسات فرزندتان را در نظر می‌گیرید.

اگر این عبارات آشنا به نظر می‌رسند، پس شاید شما یک والد مقتدر هستید. والدین مقتدر قوانینی دارند و از عواقبش استفاده می‌کنند، اما نظرات فرزندان خودشان را هم در نظر می‌گیرند. آنها احساسات فرزندانشان را تأیید می‌کنند و در عین حال روشن می‌کنند که در نهایت، بزرگسالان مسئول هستند.

والدین مقتدر زمان و انرژی خودشان را صرف پیشگیری از مشکلات رفتاری می‌کنند. آنها همچنین از استراتژی‌های انضباطی مثبت برای تقویت رفتار مثبت مانند سیستم‌های تشویقی و پاداش استفاده می‌کنند.

به اعتقاد محققان، کودکانی که والدین مقتدری دارند، به احتمال زیاد به بزرگسالانی مسئولیت‌پذیر تبدیل می‌شوند که به راحتی احساساتشان را بیان می‌کنند.

کودکانی که با نظم و انضباط مقتدرانه بزرگ می‌شوند، معمولا شاد و موفق هستند. همچنین به احتمال زیاد حتی به تنهایی هم در تصمیم گیری و ارزیابی خطرات موفق هستند.

فرزند پروری سهل گیرانه

آیا هیچ یک از جملات زیر در مورد شما صادق است؟

• قوانینی را تعیین می‌کنید اما به ندرت آنها را اجرا می‌کنید.
• اغلب عواقب قوانین را اعلام نمی‌کنید.
• فکر می‌کنید که فرزندتان با دخالت اندک از جانب شما به بهترین یادگیری خواهد رسید.

اگر این عبارات آشنا به نظر می‌رسند، پس شاید والدی سهل گیر هستید. والدین سهل گیر، نرم هستند. آنها اغلب تنها زمانی وارد عمل می‌شوند که مشکلی جدی به وجود آید.

آنها کاملا بخشنده هستند و نگرش «بچه‌ها باید بچگی کنند» را اتخاذ می‌کنند. وقتی از پیامدها استفاده می‌کنند، شاید آنها را اجرا نکنند. اگر کودکی التماس کند، شاید امتیازات را پس دهند یا اگر قول دهد که خوب رفتار کند، زودتر بخشیده می‌شوند.

والدین سهل‌گیر معمولاً بیشتر از نقش والد، نقش دوست را بر عهده می‌گیرند. آنها اغلب فرزندان خود را تشویق می‌کنند تا در مورد مشکلاتشان با آنها صحبت کنند، اما معمولاً تلاش زیادی برای منصرف کردنشان از انتخاب‌های ضعیف یا رفتار بد انجام نمی‌دهند.

کودکانی که با والدینی سهل‌گیر بزرگ می‌شوند، بیشتر از نظر تحصیلی دچار مشکل می‌شوند.

شاید این کودکان مشکلات رفتاری بیشتری نشان دهند زیرا ارزش قدرت و قوانین را نمی‌دانند. آنها اغلب عزت نفس پایینی دارند و ممکن است غم و اندوه زیادی را گزارش کنند.

آنها همچنین در معرض خطر بیشتری از نظر مشکلات سلامتی مانند چاقی قرار دارند، زیرا والدین سهل‌گیر تلاشی برای محدود کردن مصرف مواد غذایی ناسالم نمی‌کنند. حتی احتمال خرابی دندانی آنها بیشتر است زیرا والدین سهل گیر اغلب عادات خوبی مانند مسواک زدن ک را رعایت نمی‌کنند.

والدین بی اعتنا

آیا هیچ یک از جملات زیر آشنا به نظر می‌رسد؟

• از فرزندتان در مورد مدرسه یا تکالیفش نمی‌پرسید.
• به ندرت می‌دانید که فرزندتان کجاست یا با کیست.
• زمان زیادی را با فرزندتان نمی‌گذرانید.

اگر این عبارات آشنا به نظر می‌رسند، پس شاید یک والد بی اعتنا هستید. والدینی بی اعتنا، معمولاً اطلاع کمی ‌از کارهای فرزندانشان دارند. معمولا قوانین کمی دارند.  شایدکودکانشان، راهنمایی، تربیت و توجه زیادی دریافت نکنند.

والدینی بی اعتنا از بچه‌ها انتظار دارند که خودشان، خودشان را تربیت کنند. آنها وقت و انرژی زیادی را برای رفع نیازهای اولیه کودکان اختصاص نمی‌دهند. شاید غفلت کنند اما این شرایط همیشه عمدی نیست. به عنوان مثال، والدینی که مشکلات سلامت روانی یا مشکلات سوء مصرف مواد دارند، شاید نتوانند به طور مداوم از نیازهای جسمی ‌یا عاطفی کودک مراقبت کنند.

در مواقع دیگر، والدین بی اعتنا ، در مورد رشد کودک آگاهی ندارند. گاهی اوقات، به سادگی در مشکلات دیگری مانند کار، پرداخت قبوض و مدیریت یک خانه غرق می‌شوند.

کودکان دارای والدین بی اعتنا، احتمالاً با مشکلات عزت نفس دست و پنجه نرم می‌کنند.

آنها در مدرسه، عملکرد ضعیفی دارند. همچنین مشکلات رفتاری مکرری از خود نشان می‌دهند و در  رتبه شادی، پایینی دارند.

کلام آخر

گاهی اوقات والدین فقط در یک دسته قرار نمی‌گیرند، بنابراین اگر گاهی اوقات یا در برخی زمینه‌ها تمایل به سهل انگاری دارید و گاهی اوقات مقتدر هستید، ناامید نشوید. ثبات در برقراری تعادل بین زندگی و فرزندپروری، دشوار است. درگیر احساس گناه یا شرم والدگری نشوید چون فایده‌ای ندارد.

با این حال، طبق نتایج مطالعاتی، فرزندپروری مقتدرانه بهترین سبک فرزندپروری است. اما اگر بیشتر به سایر سبک‌های فرزندپروری گرایش دارید، اقداماتی برای تبدیل شدن به والدینی مقتدرتر وجود دارد.

با فداکاری و تعهد برای تبدیل شدن به بهترین والد، می‌توانید رابطه مثبتی با فرزندتان برقرار کنید و در عین حال قدرت خود را به شیوه‌ای سالم، اعمال کنید. فرزندتان هم با گذشت زمان، از مزایای سبک مقتدرانه شما بهره خواهد برد.