تفاوت اعتماد به نفس کاذب و اعتماد به نفس واقعی

تظاهر به اعتماد به نفس در کوتاه مدت ممکن است خوب باشد و مزایایی هم برای شما داشته باشد، اما آیا در طولانی مدت هم می تواند به شما کمک کند؟در ادامه این مطلب از دپارتمان سلامت روان مجله سلامت دکتر بهشتیان با تفاوت اعتماد به نفس کاذب با اعتماد به نفس واقعی آشنا می شوید.

تفاوت فاحشی بین فردی که وانمود می کند اعتماد به نفس دارد و فردی که واقعا احساس اعتماد به نفس می کند وجود دارد. اعتماد به نفس کاذب معمولا در شرایطی که فرد احساس خوبی ندارد ولی باید با اعتماد به نفس و مطمئن به نظر برسد، به او کمک می کند.

ایجاد اعتماد به نفس واقعی فقط با صرف زمان امکانپذیر است. ولی در مواقعی که نیاز به یک راه حل سریع و فوری داریم، وانمود کردن به داشتن اعتماد به نفس می تواند کمک کننده باشد.

ولی فراموش نکنید که اگر اعتماد به نفس کافی ندارید و برای حضور در موقعیت های مختلف نیاز به اعتماد به نفس دارید، باید اعتماد به نفس واقعی را در خودتان تقویت کنید چرا که تظاهر به اعتماد نفس در طولانی مدت به ضررتان خواهد بود.

وانمود کردن به اعتماد به نفس یا اعتماد به نفس کاذب چیست؟

داشتن اعتماد به نفس یکی از ویژگی های شخصیتی بسیار مهم است. وقتی به خودمان و تصمیماتمان اعتماد  داشته باشیم، دیگر به این فکر نمی کنیم که دیگران درباره ما و کارهایمان چه فکری می کنند و در موقعیت های دشوار و چالش برانگیز که تحت فشار بیشتری هستیم بهتر و موثرتر عمل می کنیم.

فهمیدن اینکه کسی اعتماد به نفس واقعی دارد یا کاذب، کار سختی نیست. کافیست چند سوال از فرد بپرسید یا کمی تحت فشار قرار بگیرد. البته در حالت کلی، ضرری در اعتماد به نفس کاذب و تظاهر به اعتماد به نفس وجود ندارد. در واقع، این کار یکی از مکانیسم های دفاعی ذهن و روان برای عبور از موقعیت های اضطراب زاست.

یکی از دلایلی که افراد می خواهند بدانند آیا کسی  اعتماد به نفس واقعی دارد یا خیر، این است که در واقع می خواهند بدانند آیا می توانند به او اعتماد کنند یا خیر. گاهی افراد با تظاهر به اعتماد به نفس می خواهند چیزی را که ندارند یا نیستند، به ما بقبولانند.

نشانه های اعتماد به نفس کاذب

اگر می خواهید بدانید که کسی اعتماد به نفس واقعی دارد یا اعتماد به نفس کاذب، باید به برخی از علایم و نشانه ها توجه کنید. البته این نشانه ها برای تفکیک اعتماد به نفس واقعی و کاذب در خودمان نیز کاربرد دارند:

حرکات و زبان بدن

افرادی که اعتماد به نفس واقعی دارند معمولاًحالتی آرام دارند، صاف می ایستند و حرکات بدنشان منعطف و روان است. تقلید از این کار راحتی نیست و اگر دیدید شخصی در حین صحبت کردن در حرکات بدن خود اغراق می کند، ممکن است نشان دهنده این باشد که اعتماد به نفس او کاذب است.

حالات فرد

فردی که به خودش اعتماد دارد، در فضا و موقعیتی که در آن قرار دارد، احساس راحتی و آرامش می کند. این افراد دست ها یا پاهایشان را به هم قفل نمی کنند و حالت بدنی شان آرامششان را نشان می دهد. اما فردی که اعتماد به نفس کاذب دارد، برای  مثال ممکن است تلاش کند تا با باز کردن بیش از حد پاها موقع نشستن، نشان دهد که راحت است. تشخیص چنین حرکات اغراق شده ای خیلی سخت نیست.

مواجهه با سوالات

اگر از فردی که اعتماد به نفس کاذب دارد، سوالات زیادی بپرسید معمولاً عصبی می شود. چنین افرادی خوششان نمی آید که مورد سوال قرار بگیرند. این افراد تمام تمرکز و انرژی را روی این می گذارند که با اعتماد به نفس به نظر برسند و حرکات و رفتارشان درست باشد. به همین دلیل اگر زیادی مورد سوال قرار بگیرند یا سوالاتی از آنها پرسیده شود که آمادگی لازم برای جواب دادن به آنها را نداشته باشند، غافلگیر می شوند.

در حالی که فردی که اعتماد به نفس واقعی داشته باشد، از اینکه بگوید که جواب سوالی را نمی داند، خجالت نمی کشد. ولی فردی با اعتماد به نفس کاذب معمولاً به ذهنش فشار می آورد تا بتواند جوابی سر هم کند و اوضاع را کنترل کند.

تکبر و غرور

اکثر افرادی که اعتماد به نفس واقعی دارند، با کلمات موقر و مناسب صحبت می کنند که نشان می دهد که می دانند درباره چه چیزی صحبت می کنند. آنها نیازی نمی بینند که توضیح دهند چرا و چطور این قدر درباره چیزی اطلاعات دارند و این اطلاعات را از کجا به دست آورده اند، چرا که کاملاً واضح و مشخص است که در آن موضوع تخصص و تبحر دارند.

اما فردی با اعتماد به نفس کاذب، اغلی سعی می کند به دستاوردها و موفقیت هایش اشاره کند و هوش و ذکاوتش را اثبات کند. دلیل این کار اینست که می خواهند از هر سوالی دوری کنند، بنابراین با بزرگنمایی هوش و ذکاوتشان به طرف مقابل این حس را القا می کنند که «در این مورد از من سوال نکن».

تغییر در نظرات و تصمیم ها

وقتی کسی اعتماد به نفس واقعی دارد و به کارها و حرف هایش اعتماد دارد، نظرات دیگران رویش تاثیری ندارد و به خاطر حرف و فکر دیگران، نظرش را عوض نمی کند. الیته که به پیشنهادات دیگران گوش می کند و آنها را ارزیابی می کند، اما صرفا به خاطر حرف و نظر بقیه، نظرش ا تغییر نمی دهد.

اما در اعتماد به نفس کاذب چنین اعتمادی را نمی بینیم. این آدمها معمولاً نسبت به کارها و نظراتشان نامطمئن هستند و خیلی راحت نظرشان را عوض می کنند؛ چرا که برخلاف ظاهرشان، عصبی و مضطرب هستند.

چرا اعتماد به نفس کاذب خوب نیست؟

وقتی که باید در یک جلسه یا سخنرانی شرکت کنیم که اطلاعات کمی در آن حوزه داریم، معمولاً می ترسیم و عصبی می شویم. حتی اگر مطمئن باشیم که می خواهیم چه بگوییم و چه کار کنیم، حضور در برابر چندین نفر و ارائه دادن یک نظر و سخنرانی کردن، معمولاً ترسناک است.

در چنین شرایطی وانمود کردن به اینکه اعتماد به نفس دارید، فکر خوبی است. در این شرایط سخت می خواهیم که قابل اعتماد و آماده به نظر برسیم و به همین دلیل هم هست که به این راه حل کوتاه مدت روی می آوریم. اما اگر درباره موضوع چیزی نمی دانید و در حوزه تخصص شما نیست، اعتماد به نفس کاذب به دردتان نمی خورد.

اعتماد به نفس واقعی

اعتماد به نفس نوعی مهارت است که اگر آن را تمرین کنیم، بهتر و بهتر می شویم. اما داشتن اعتماد به نفس مانند نقاشی یا باغبانی نیست. برای داشتن اعتماد به نفس واقعی شاید لازم باشد چندین سال تلاش کنید. این طور هم نیست که اگر توانستید اعتماد به نفس خوبی داشته باشید، برای همیشه این اعتماد به نفس با شما می ماند. برای ایجاد، تقویت و پایداری اعتماد به نفس واقعی نیاز به تلاش مستمر و واقعی است. اعتماد به نفس واقعی هم گاهی دچار تزلزل می شود و ضعیف می شود.

متاسفانه گاهی اعتماد به نفس در بیشتر مواقع وابسته با دیگران است. اگر هر روز تعریف و تمجید بشنویم، اعتماد به نفسمان بالا می رود و برعکس، اگر به دلیل ظاهر یا شخصیت مان هر روز تحقیر شویم، اعتماد به نفس مان از بین می رود.

به جای تظاهر به اعتماد به نفس و داشتن اعتماد به نفس کاذب، بهتر است مهارت هایی را یاد بگیریم که به اعتماد به نفس واقعی ما و تقویت آن کمک کند.

نحوه ایجاد و افزایش اعتماد به نفس واقعی

اعتماد به نفس واقعی برای داشتن یک زندگی شاد و با کیفیت ضروری است. برای موفقیت لازم است که به خودمان اطمینان داشته باشیم و اعتماد کنیم. اما ایجاد اعتماد به نفس واقعی فقط در حرف کار راحتی است و نیاز به تمرین و تلاش دارد.

به حرف و نظر دیگران توجهی نکنید

هر کسی نظری دارد و خیلی راحت نیست که به نظرات و افکار دیگران توجه نکنیم. ولی اگر می خواهید اعتماد به نفس داشته باشید باید سعی کنید به اندازه ای به خودتان اعتماد داشته باشید و مطمئن باشید که نظر و حرف دیگران، شما را تحت تاثیر قرار ندهد. در واقع اولین قدم برای داشتن اعتماد به نفس واقعی همین است.

نترسید.

گاهی ممکن است از موقعیت های خاصی مرکز توجه دیگران هستید، دوری کنید. اگر تمام حواستان به جنبه هایی از شخصیت و کارهایتان باشد که از آنها خوشتان نمی آید، خلاص شدن از ترس سخت تر خواهد شد و کمتر از زندگی لذت خواهید برد.

خودمراقبتی

مراقبت از خود یک گام ضروری به سمت اعتماد به نفس واقعی است. اگر به خاطر ظاهرتان احساس اعتماد به نفس کافی ندارید، باید زمانی را به خودمراقبتی اختصاص دهید تا از کسی که هستید راضی باشید یا اگر نیاز به تغییر هست، انجام دهید.

به حرف ها و نظرات منفی گوش نکنید.

نظرات منفی ممکن است از طرف خودمان یا دیگران باشند ولی در هر صورت، دوری کردن و تغییر این نظرات منفی گرایانه نه تنها برای اعتماد به نفس خوب است بلکه به سلامت روان هم کمک شایانی می کند. منفی نگری اجازه نمی دهد خوشحال باشیم. بنابراین اگر می خواهید اعتماد به نفس کافی داشته باشید و در کالبد خودتان احساس شادی و رضایت داشته باشید، نباید به افکار و نظرات منفی گوش کنید.

روی زبان بدنتان کار کنید.

کسی که اعتماد به نفس دارد، آن را با بدنش نشان می دهد. پژوهش ها نشان داده که وقتی که سعی می کنیم صاف باستیم و سرمان بالا باشد، احساس اعتماد به نفس بیشتری داریم. بنابراین کار کردن روی زبان بدن از نکات کلیدی در ایجاد اعتماد به نفس واقعی است.

راه میان بری برای رسیدن به اعتماد به نفس واقعی وجود ندارد.

همه می خواهند که احساس اعتماد به نفس داشته باشند ولی یادشان می رود که برای رسیدن به این اعتماد به نفس راه آسان و میان بر وجود ندارد. اعتماد به نفس چیزی است که همیشه باید روی آن کار کنید. روزهایی خواهد بود که اعتماد به نفس کمتری داشته باشید یا روزهایی خواهد بود که احساس اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید.

خیلی ها می گویند که اعتماد به نفس یکی از بهترین و زیباترین ویژگی های شخصیتی است که یک فرد می تواند داشته باشد؛ به همین دلیل هم است که همه به دنبال اعتماد به نفس بیشتر و واقعی تر می گردند. ولی یادتان باشد که اعتماد به نفس بیش از حد می تواند باعث شود که مغرور، متکبر به نظر برسیم و به جای اینکه مردم را به خودمان جذب کنیم، بیشتر دافعه ایجاد کنیم.

با این حال اگر داشتن اعتماد به نفس برایتان مهم است، می توانید از افراد متخصص در این زمینه کمک کنید. این روزها می توانید دکتر روانشناس متخصص در این زمینه پیدا کنید. همچنین کلینیک هایی هستند که به صورت تخصصی در این زمینه کار می کنند. با جستجوی کلینیک اعتماد به نفس می توانید آنها را پیدا کنید.

اعتماد به نفس کاذب در طولانی مدت به ضررتان خواهد بود.

اگر فقط قرار است در یک موقعیت سخت و چالش برانگیز که خارج از محدوده راحتی مان قرار دارد، وانمود کنیم که اعتماد به نفس داریم، این کار می تواند راه حل مناسبی برای کوتاه مدت باشد. اما اگر به دنبال اعتماد به نفس پایدار هستید، تظاهر به اعتماد به نفس نمی تواند به تقویت این مهارت اکتسابی کمک کند. معمولاً به افراد توصیه می شود که آنقدر وانمود کن تا بتوانی آن را بخشی از شخصیتت بکنی. اما واقعیت این است که این کار راه درستی برای رشد اعتماد به نفس واقعی نیست.

وقتی وانمود می کنیم که چیزی را داریم، کاملاً کاذب و غیرواقعی است. با این کار هیچ وقت نمی توانیم از اشتباهاتمان درس بگیریم و پیشرفت کنیم.

به علاوه، وقتی تظاهر به کاری می کنیم، در واقع داریم احساساتی را سرکوب می کنیم که در نهایت یک روز باید با آنها روبرو شویم. بنابراین وانمود کردن به داشتن اعتماد به نفس یا همان اعتماد به نفس کاذب، کمکی به شما نخواهد کرد.

نشانه های اعتماد به نفس واقعی

اعتماد به نفس به معنی اعتماد ما به خودمان است؛ اعتماد و اطمینان به اینکه چیزی را که برای موفقیت نیاز است، داریم و توانایی رویارویی و مقابله با چالش های زندگی را داریم. اما اگر قرار است به خودمان اعتماد داشته باشیم باید به توانایی هایمان اطمینان داشته باشیم و با دانستن توانایی ها و قابلیت هایمان، احساس آرامش و امنیت کنیم.

وقتی کسی اعتماد به نفس کاذب دارد و وانمود می کند که اعتماد به نفس بالایی دارد، ممکن است بتواند دیگران را تحت تاثیر قرار دهد، ولی نمی تواند خودش را گول بزند.

وقتی کسی در برابر افراد زیادی تظاهر به داشتن اعتماد به نفس می کند، مثلا در یک جلسه، در ظاهر فردی با اعتماد به نفس و قابل اطمینان به نظر می رسد که دقیقا می داند چه می گوید و دانش کافی در آن حوزه را دارد. اما اگر کسی سوالی بپرسد یا توضیح بیشتری از او بخواهد، این اعتماد به نفس بخار می شود و فرد دوباره به خودش شک می کند و اطمینانش را به خودش از دست می دهد.

فردی که اعتماد به نفس کاذب دارد معمولاً برایش سخت است که مسئولیت بپذیرد و اشتباهاتش را بپذیرد. به همین دلیل است که اعتماد به نفس کاذب در طولانی مدت نمی تواند روش خوبی باشد، زیرا اجازه یادگیری و پیشرفت به فرد نمی دهد. فردی که اعتماد به نفس واقعی دارد جایی که اشتباه کند، آن را می پذیرد و برای پیشرفت و اصلاح خودش تلاش می کند.

خلاصه و جمع بندی

شاید اعتماد به نفس کاذب در کوتاه مدت جواب بدهد و شما را به هدفتان برساند، اما در طولانی مدت باعث کاهش اعتماد به نفس هم می شود. بنابراین بهتر است برای رسد و تقویت اعتماد به نفس واقعی در خودتان اقدام کنید. اعتماد به نفس واقعی نیاز به تمرین و ممارست دارد و در طول زمان و در مواجهه با افراد و موقعیت های مختلف ساخته می شود.