۷ دلیلی که تربیت فرزند من اثربخش نیست.
والدین معمولاً وقتی حس می کنند تلاشهای آنها برای تربیت فرزاندانشان موثرنیست به مشاوره تخصصی روی می آورند. برای مثال ممکن است کودک در مدرسه مشکلاتی داشته باشد، در خانه بی احترامی کند و یا رفتارهای مختل کننده ای که زندگی را برای شما یا اطرافیان ناخوشایند می کند از خود بروز دهد.
هنگام مواجهه با چنین مشکلاتی، مشاور برای تشخیص بهتر واقعیت امر سعی می کند روابط بین اعضای خانواده را موشکافی کند. با همکاری و پرسیدن سوالات به جا و درست، والدین نیز می توانند تشخیص دهند كه كجا ممكن است كوتاهی کرده باشند و راهكارهای جدیدی را برای برقراری بهتر نظم در خانه مورد بررسی قرار دهند.
در اینجا هفت سوال ساده آورده شده است که می تواند به شما کمک کند:
۱. آیا انتظارات من معقول است؟
کودکان معمولا تمایل دارند که محدودیت ها و خطوط قرمز را امتحان کنند حتی اگر شما آنها را به بهترین وجه تربیت کرده باشید. با این حال ، اگر انتظارات شما نامناسب باشد، می اقتدارتان را به شدت تضعیف کرده و حتی رفتارهایی را که می خواهید در کودک خود تغییر دهید بدتر کند.
برای اطمینان از واقع بینانه بودن انتظارات خود، ابتدا با آموزش خود در مورد روند رشد طبیعی کودک شروع کنید. به عنوان مثال قرار است کودکان دو ساله دارای خلقیات مزاجی باشند، و اینکه کاملاً طبیعی است که نوجوانان که تازه دارند هویت خود را کشف می کنند، کمی یاغی و سرکش باشند.
یادگیری در مورد روند رشد کودک به شما کمک می کند استراتژی هایی را که نه تنها متناسب با سن هستند بلکه بر مبنای نیازهای متغیر کودک شما نیز هستند، شناسایی کنید. به عنوان مثال ، تعیین موعد و مهلت زمانی برای یک کودک ۱۲ ساله هیچ فایده ای ندارد. قوانین خانه را متناسب با گروه سنی قرار دهید و عواقبی را تعیین کنید که کودک شما به آنها پاسخ خواهد داد.
۲. آیا تربیت من یکنواخت و مداوم است؟
تربیت تنها در صورت مداوم و یکنواخت بودن موثر است. مثلا اگر فقط دو بار از سه باری که کودک شما کار اشتباهی انجام داده برایش جریمه اعمال کنید، پس کودک شما با داشتن این احتمال که ۳۳ درصد شانس آن را دارد که مجازات نشود دوباره کارش را تکرار خواهد کرد.
علاوه بر این، یادآوری این نکته مهم است که برای تغییر برخی از رفتارها زمان لازم است. اگر فرزند خود را پس از اینکه پرخاشگری کرد برای تنبیه به اتاقش فرستادید، انتظار نداشته باشید که این کار مشکل را فورا حل کند. یادگیری مهارت های جدید به زمان و تمرین نیاز دارد.
به عنوان والدین ، وظیفه شما این است که درباره ی اهداف تربیتی خود برای یک بازه زمانی خاص ، ثابت قدم ، صبور و واقع بین باشید.
۳. آیا کاری انجام میدهم که موجب تقویت رفتار بد در کودکم شود؟
بعضی اوقات والدین ناخواسته رفتارهای منفی را در فرزندانشان تشویق می کنند. به عنوان مثال ، اگر کودک شما به عمد برای سوار شدن به سرویس مدرسه تاخیر میکند و بعد شما او را به مدرسه برسانید، در حقیقت دارید به او این پیام را می دهید که نتیجه این رفتار بد سواری رایگان است.
توجه می تواند یکی از بزرگترین عوامل تثبیت کننده رفتار در کودکان باشد، حتی اگراین توجه از نوع منفی باشد. برای جلوگیری ازرفتارهای منفی که کودک برای جلب توجه انجام می دهد، سعی کنید چنین رفتارهایی را نادیده بگیرید و به آنها واکنشی نشان ندهید. با این کار، فرزند شما سرانجام خسته می شود و به دنبال استراتژی های جدید ( و انشالله سازنده تر) برای جلب توجه شما می رود.
۴. آیا راهی برای ایجاد انگیزه جهت رفتار خوب وجود دارد؟
همانطور که اکثر بزرگسالان بدون دریافت حقوق به محل کار خود نمی روند ، بسیاری از کودکان نیز بدون نوعی مشوق ساختاری پذیرای تغییر نخواهند بود.
به جای اینکه فقط درمواجهه با رفتارهای ناخوشایند فرزند تان از پیامدهای منفی استفاده کنید، برای رفتارهای خوب او نیز تشویق و پیامد مثبت در نظر بگیرید. دریت کردن یک جدول برای چسباندن استیکرهای خوب و بد برای بچه های کوچکتر به خوبی موثر است، در حالی که بچه های بزرگتر از سیستم های مادی و پولی مثل استفاده از سکه و قلک، تراشه های پوکر و یا تیله شیشه ای بهتر استقبال می کنند.
حتی نوجوانان نیزدوست دارند رفتارهای خوبشان مورد تصدیق قرار گرفته و تشویق شود. به دلیل بزرگتر شدن کودک از تعریف و تمجید کارهای مثبت اودریغ نکنید.
۵. آیا راهی برای آموزش مهارتهای جدید رفتاری وجود دارد؟
برخی از مشکلات رفتاری از کمبود مهارت لازم برای مواجه با انها ناشی می شود. به عنوان مثال ، اگر فرزند شما رفتاری پرخاشگرانه نسبت به دیگران دارد، گفتن اینکه دست از این کارش بر دارد كافی نیست. در عوض ، بهتر است در مورد احساسات کودکتان واینکه اگر او در موقعیت شما بود چه میکرد با او صحبت کنید.
حتی اگر بچه های كوچك فرصتی برای تعامل آزاد داشته باشند، می توانند به نتیجه گیری منطقی برسند. در مواردی از این دست ، نقش آفرینی می تواند ابزاری موثر برای “آزمودن” رفتارهای جدید باشد. هر وقت فرزندتان انتخاب درستی انجام داد حتما ستایش کافی و بازخورد مثبت ارائه دهید.
۶. آیا ممکن است دیگران مرا سوال ببرند؟
اگر سایر بزرگسالان برای فرزند شما قوانین و محدودیت هایی تعیین می کنند که مغایر با قانون شما باشد، باید سریعاً وارد عمل شوید. خواه ارائه دهنده این قوانین مهد کودک، پدربزرگ و مادربزرگ یا پدرو مادر خوانده باشند، باید به آنها یادآوری کنید که پیامهای متناقض فقط کودک را گیج می کند و به طور ضمنی به کودک اجازه می دهد اقتدار شما را زیر سوال ببرد یا به چالش بکشد.
البته به جای بحث و جدل، سعی کنید بزرگسالان اطراف فرزندتان را برای شرکت در یک تلاش هماهنگ جهت تربیت آنها با خود همراه کنید. در مورد قوانین خانه خود با بزرگسالان مورد نظر صحبت کنید، اما خود را در موقعیت مذاکره قرار ندهید. درباره ی قوانین و استراتژی های خود یکنواخت و یکدست باشید. اگر قادر به توافق نیستید، ممکن است مجبور شوید تعامل فرزندتان با بزرگسال اطرافتان را تغییر دهید، آنها را محدود کرده و یا بر آنها نظارت کنید.
۷. تغییر رفتار فرزند من چقدر مهم است؟
باید توجه داشت که گاهی والدین انقدر صرفا بر تغییر یک نوع رفتار کودک خود متمرکز می شوند که تر و خشک را با هم می سوزانند و دیگر تصویر بزرگتر و دلیل اصلی این کار را فراموش می کنند.
به عنوان مثال ، درست است که امتناع کودک از رفتن به مدرسه یک مشکل محسوب می شود و باید با ان برخورد کرد، اما اگر کودک از عضویت در یک برنامه ی آموزشی در مدرسه امتناع ورزد ، این مسئله را نباید به عنوان یک مشکل بلکه یک انتخاب دید. حتی اگر شرکت در چنین برنامه ای برای کودک بسیار مفید باشد والدین نباید او را مجبور کنند چرا که عدم شرکت فرزندشان ممکن است صرفا به دلیل مغایرت با علایق و خلق و خوی او باشد.
در بسیاری از مواقع انجام کاری که “به نفع فرزند شما” است معمولاً به معنای انجام کاری است که خلاف خواسته ی خود اوست. خیلی از موافع چنین تضادی می تواند منجر به درگیری و اختلاف بر سر چیزهایی بشود که در طولانی مدت ممکن است چندان تاثیری بر فرزند شما نداشته باشد.
اگر در مورد مساله ای تردید داشتید، کمی از موضوع فاصله بگیرید و سعی کنید از بالا به مساله نگاه کنید. اگر یک انتخاب و یا کار خاص چندان بر زندگی فرزند شما تأثیر منفی نمی گذارد، کودک را به خاطر اینکه چیز دیگری می خواهد تنبیه نکنید. بلکه علاقه کودک را تشویق کنید و مانند سایر فعالیتهای مفید با او همراه شوید.
