هموروئید یا بواسیر از جمله بیماری‌های شایع است. ورم رگ‌های داخل رکتوم یا خارج از مقعد باعث درد، خارش و خونریزی مقعدی می‌شود. در اغلب موارد، علائم هموروئید به کمک روش‌های خانگی بهتر می‌شود اما گاهی عمل جراحی ضروری است. مصرف فیبر به جلوگیری از هموروئید کمک می‌کند.
هموروئید چیست؟
به ورم و التهاب رگ‌های داخل و خارج مقعد و رکتوم، هموروئید می‌گویند. این وضعیت می‌تواند دردناک باشد و منجر به خونریزی مقعدی شود. این بیماری با نام بواسیر هم شناخته می‌شود. همۀ ما از بدو تولد هموروئید داریم اما این وضعیت برای ما مشکل ایجاد نمی‌کند. علائم آزاردهنده زمانی ظاهر می‌شود که رگ‌های این ناحیه ورم کند و از حالت عادی بزرگ‌تر شود.
میزان شیوع هموروئید
برآوردها نشان می‌دهد از هر ۲۰ نفر در آمریکا، ۱ نفر به این بیماری مبتلا می‌شود. این وضعیت مختص یک سن، جنسیت، نژاد یا قومیت خاص نیست اما با افزایش سن احتمال بروز آن شدت می‌گیرد. بیش از نصف افراد بالای ۵۰ سال گرفتار بواسیر هستند (+).
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به هموروئید قرار دارند؟
هموروئید حتی در نوجوانان هم دیده می‌شود (اما در بین کودکان شایع نیست زیرا کمی طول می‌کشد تا علائم هموروئید ظاهر شود.) در شرایط زیر، خطر ابتلا به این بیماری بالا می‌رود:
- اضافه وزن/ چاقی
- بارداری
- رژیم غذایی کم فیبر
- اسهال یا یبوست مزمن
- بلند کردن اجسام سنگین
- زور زدن هنگام دفع
انواع بواسیر کدام است؟
هموروئید در داخل یا خارج از رکتوم رخ می‌دهد. نوع هموروئید به محل التهاب رگ بستگی دارد. از جمله انواع هموروئید عبارت است از:
- داخلی: ورم رگ‌های داخل رکتوم. رکتوم قسمتی از دستگاه گوارش است که رودۀ بزرگ را به مقعد وصل می‌کند. در بواسیر داخلی احتمال خونریزی وجود دارد ولی معمولاً بدون درد است
- خارجی: ورم رگ‌های زیرپوستی دور مقعد. مدفوع از کانال مقعد خارج می‌شود. درد و خارش از علائم هموروئید خارجی است و گاهی منجر به خونریزی می‌شود. در برخی شرایط، در کانال مقعد لخته خون تشکیل می‌شود. این وضعیت خطرناک نیست اما با ورم و درد همراه است.
- پرولاپس: در این وضعیت، هموروئید داخلی و خارجی از مقعد بیرون می‌زند و منجر به احساس درد یا خونریزی می‌شود.
هموروئید چه فرقی با شقاق (فیشر مقعدی) دارد؟
برخی از علائم هموروئید و شقاق (مانند خارش، درد و خونریزی) شبیه به هم است. هموروئید در اثر التهاب رگ رخ می‌دهد اما به پارگی جدارۀ مقعد، شقاق می‌گویند. پزشک با معاینۀ فیزیکی و آزمایش علت علائم را تشخیص می‌دهد.
علت هموروئید چیست؟
علت هموروئید چیست؟زور زدن به رگ‌های مقعد و رکتوم فشار وارد می‌کند و منجر به هموروئید می‌شود. می‌توان این وضعیت را به واریس تشبیه کرد که رگ‌های مقعد را درگیر می‌کند.
هر نوع زور زدن که فشار روی شکم یا پایین تنه را بیشتر کند، منجر به ورم و التهاب رگ‌های مقعد می‌شود.این بیماری به دلایل زیر رخ می‌دهد:
- فشار روی لگن که به دلیل افزایش وزن (به ویژه در دوران بارداری) رخ می‌دهد
- زور زدن هنگام دفع به دلیل یبوست
- زور زدن برای بلند کردن وزنه یا جسم سنگین
علائم بواسیر
به ندرت پیش می‌آید که هموروئید داخلی دردناک باشد (و معمولاً بیمار چیزی حس نمی‌کند)؛ مگر این که پرولاپس کند. اکثر کسانی که دچار هموروئید داخلی هستند از این وضعیت بی‌خبرند زیرا علامت ندارند.
از جمله علائم هموروئید داخلی می‌توان به دیدن خون روی دستمال، در مدفوع یا کاسۀ توالت اشاره کرد که نشانۀ خونریزی مقعدی است.
علائ این بیماری خارجی عبارت است از:
- خارش مقعد
- برجستگی سفت نزدیک مقعد که با درد و سوزش همراه است
- درد یا گرفتگی مقعد، به ویژه هنگام نشستن
- خونریزی مقعدی
پرولاپس بواسیر دردناک و آزاردهنده است. گاهی می‌توانید بیرون‌زدگی را احساس کنید و به نرمی آن را به داخل برگردانید.
علامت کدام بیماری‌ها با هموروئید مشترک است؟
انواع اختلالات گوارشی منجر به خونریزی مقعد و چند علامت شبیه به بواسیر می‌شوند. بعضی از این اختلال‌ها مرگبارند. به همین دلیل، در صورت مشاهدۀ علائم، حتماً با پزشک مشورت کنید.
از جمله بیماری‌ها و مشکلاتی که منجر به خونریزی می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرطان روده
- بیماری کرون
- کولیت زخمی
چطور هموروئید را تشخیص دهیم؟
پزشک با توجه به علائم و با معاینۀ فیزیکی بواسیر را تشخیص می‌دهد. همچنین ممکن است از آزمایشات زیر کمک بگیرد:
- معاینۀ انگشتی رکتوم: پزشک انگشت خود را وارد رکتوم می‌کند تا ورم رگ‌ها را معاینه کند.
- آنوسکوپی (معاینۀ مقعدی): پزشک با استفاده از آنوسکوپ (لولۀ چراغدار) دیوارۀ مقعد و رکتوم را معاینه می‌کند.
- سیگموئیدوسکوپی: پزشک با استفاده از سیگموئیدوسکوپ (لولۀ چراغدار مجهز به دوربین) بخش تحتانی (سیگموئید) روده و رکتوم را معاینه می‌کند. این آزمایش به دو روش انعطاف‌پذیر و پروکتوسکوپی انجام می‌شود.
ممکن است بیمار حین انجام آزمایشات فوق احساس ناراحتی کند اما این روش‌ها بدون درد و معمولاً در مطب دکتر یا مرکز سرپایی بدون بیهوشی انجام می‌شوند. بیمار همان روز به خانه برمی‌گردد.
گاهی پزشک برای تأیید نتیجۀ آزمایشات یا معاینۀ علائم سرطان روده کولونوسکوپی انجام می‌دهد. بیمار در این عمل سرپایی بیهوش می‌شود.
عوارض بواسیر چیست؟
شاید بواسیر آزاردهنده و دردناک باشد اما معمولاً عوارض جدی ندارد. در موارد نادر، بیماران مبتلا به هموروئید دچار مشکلات زیر می‌شوند:
- کم‌خونی
- لخته خون در هموروئید خارجی
- عفونت
- اسکین تگ (زائدۀ بافت که از پوست آویزان می‌شود)
- اختناق هموروئید (عضلات مقعد جریان خون به هموروئید پرولاپس داخلی را قطع می‌کنند)
کدام روش‌های خانگی به درمان هموروئید کمک می‌کند؟
در اغلب موارد، هموروئید خود به خود برطرف می‌شود و نیاز به درمان ندارد. معمولاً درد و خونریزی کمی بیشتر از یک هفته طول می‌کشد. در این زمان، شما می‌توانید به کمک مراحل زیر علائم خود را تسکین دهید:
- مصرف داروهای حاوی لیدوکائین، نارون کوهی یا هیدروکورتیزون به صورت موضعی.
- بیشتر آب بنوشید.
- بیشتر فیبر مصرف کنید (از طریق رژیم غذایی و مکمل‌ها). سعی کنید روزانه دست کم ۲۰ تا ۳۵ گرم فیبر مصرف کنید.
- ۱۰ الی ۲۰ دقیقه در روز داخل آب گرم بنشینید.
- مصرف ملین عمل دفع را راحت‌تر می‌کند.
- برای تسکین درد و التهاب از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی استفاده کنید.
- بعد از دفع، از دستمال مرطوب و نرم برای تمیز کردن مقعد استفاده کنید. همچنین می‌توانید از دستمال یا پارچۀ آغشته به آب کمک بگیرید. (دستمال استفاده‌شده را داخل سطل زباله بریزید و با سیفون داخل چاه دستشویی نریزید. پارچه را به صورت جدا داخل آب داغ بگذارید تا عفونت منتقل نشود)
پزشک برای درمان بواسیر از کدام روش‌ها استفاده می‌کند؟
در صورت تشدید علائم یا مختل شدن خواب و زندگی، حتماً به پزشک مراجعه کنید. به علاوه، اگر بعد از یک هفته استفاده از روش‌های خانگی علائم بهتر نشد، نزد پزشک بروید. پزشک برای درمان هموروئید از روش‌های زیر کمک می‌گیرد:
- کش لاستیکی: یک کش کوچک دور هموروئید بسته می‌شود تا خون به رگ‌ها نرسد.
- الکتروکوآگولاسیون: به کمک جریان الکتریکی، خون‌رسانی به هموروئید متوقف می‌شود.
- اینفرارد کوآگولاسیون: یک پروب کوچک وارد رکتوم می‌شود تا با انتقال گرما، هموروئید را از بین ببرد.
- اسکلروتراپی: یک مادۀ شیمیایی به رگ ملتهب تزریق می‌شود و بافت هموروئید را از بین میبرد.
- جراحی هموروئیدکتومی: هموروئید خارجی بزرگ یا پرولاپس داخلی به کمک جراحی برداشته می‌شود.
- دوختن هموروئید: هموروئید داخلی به کمک استپلر برداشته می‌شود یا پرولاپس داخلی را دوباره وارد مقعد می‌کند و همانجا نگه می‌دارد.
روش‌های پیشگیری از بواسیر کدام است؟
با افزایش سن، احتمال بروز این بیماری بیشتر می‌شود. مراحل زیر به جلوگیری از یبوست کمک می‌کنند و در نتیجه، مانع از بروز هموروئید می‌شوند:
- مدت طولانی در دستشویی ننشینید یا زور نزنید.
- به محض این که احساس فوریت داشتید، به دستشویی بروید و عمل دفع را به تأخیر نیندازید.
- در طول روز زیاد آب بنوشید.
- از مصرف غذاهای سرشار از فیبر (میوه، سبزیجات تازه و غلات کامل) یا مکمل‌ها غافل نشوید. در مجموع، زنان و مردان باید به ترتیب ۲۵ و ۳۵ گرم فیبر در روز مصرف کنند.
- فعالیت جسمی داشته باشید. تحرک باعث می‌شود عمل دفع راحت‌تر انجام شود.
- فقط با توصیۀ پزشک از ملین یا انما استفاده کنید. مصرف بیش از حد ملین تنظیم مزاج را بر هم می‌ریزد.
وضعیت بیماران مبتلا به بواسیر چگونه است؟
اکثر علائم این بیماری ظرف یک هفته و به کمک روش‌های خانگی برطرف می‌شوند. در صورت تجربۀ درد و ناراحتی شدید، عمل سرپایی یا حتی جراحی به شما کمک می‌کند.
چه زمان به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر مشکوک به داشتن این بیماری هستید و علائم زیر را دارید، حتماً با پزشک تماس بگیرید:
- دل درد
- اسهال یا یبوست مزمن
- تب و لرز
- حالت تهوع و استفراغ
- خونریزی و درد شدید مقعد
کلام آخر
برآوردها نشان می‌دهد چیزی حدود ۱۵ میلیون نفر از جمعیت آمریکا در یک مقطع از زندگی به خاطر این عارضه جسمی تحت درمان قرار گرفتند اما تعداد کسانی که به این وضعیت مبتلا هستند، از این آمار بیشتر است. از گفتن علائم به پزشک خجالت نکشید. اگر به دلیل هموروئید احساس درد می‌کنید، پزشک روش‌های مناسب درمان را پیشنهاد می‌کند. در ضمن، شما می‌توانید با رعایت چند نکته از بروز مجدد این بیماری جلوگیری کنید.
درود و سپاس از شما
اطلاعات خوبی کسب نمودم ، بنظرم الان بهتر میتونم از خودم مراقبت نمایم تا با این بیماری مواجه نشوم .
با آرزوی سلامتی شما و دیگر هم میهنان میهن دوست عزیز .