هفته ۳۶ بارداری: علائم و مراقبت های لازم

در این مقاله از دپارتمان زنان و مادران کلینیک سلامتی به نکات و علايم مربوط به هفته ۳۶ بارداری می پردازیم.

نکات کلیدی در هفته ۳۶ بارداری

• چهار هفته به تاریخ زایمان باقی مانده اما هیچ تضمینی وجود ندارد که بچه به موقع به دنیا بیاید.
• در این زمان، وزن بچه زیر سه کیلوگرم است.
• از این به بعد، هر هفته نوبت دکتر دارید. تست استرپ B بین هفتۀ ۳۴ تا ۳۶ انجام می شود. در این آزمایش، از واژن و مقعد نمونه برداری می شود. اگر جواب مثبت بود، نگران نباشید. کافی است موقع زایمان سرم آنتی بیوتیک دریافت کنید تا باکتری به نوزاد منتقل نشود.

از هفتۀ ۳۶، هر لحظه امکان زایمان وجود دارد. پس کارهای دقیقه نودی را به سرانجام برسانید. برنامۀ زایمان و همۀ اما و اگرها را مرور کنید. درمورد وضعیت کار و بار با رئیس و همکارها صحبت کنید تا اگر یکهو غیبتان زد، کارها عقب نماند. همینطور، زمانی را به قرار دو نفره با همسرتان اختصاص دهید.

جنین در هفته ۳۶ بارداری

در هفتۀ ۳۶، کبد و کلیه ها شروع به کار می کنند. سیستم ایمنی و گردش خون هم آمادۀ انجام وظیفه هستند. رفته رفته بچه یاد می گیرد به تنهایی نفس بکشد. در ضمن، پوست جنین صاف و نرم می شود.

اندازۀ جنین در هفتۀ ۳۶ ام

در هفتۀ ۳۶، جنین هم اندازۀ پاپایا است. از فرق سر تا پاشنۀ پا چیزی حدود ۴۵ الی ۴۸ سانتی متر قد دارد و وزن به دو کیلو و ۶۰۰ گرم می رسد.

۳۶ هفته یعنی چند ماه؟

در هفتۀ ۳۶، ۹ ماه از بارداری گذشته و فقط چهار هفته تا موعد زایمان باقی مانده است. یادتان باشد دوران بارداری ۴۰ هفته طول می کشد، پس برخلاف تصور عموم مردم، کمی بیشتر از ۹ ماه است.

سونوگرافی در هفته ۳۶ بارداری

در این هفته، متخصص زنان و زایمان موقعیت بچه را معاینه می کند. معمولاً سر بچه در این هفته پایین می افتد اما اگر بچه در حالت بریچ قرار دارد، نترسید. احتمالاً خود بچه به صورت طبیعی می چرخد.

اما گاهی متخصص تصمیم می گیرد با فشار دادن یا بالا بردن شکم مادر، موقعیت بچه را تغییر دهید. به نظر سخت و وحشتناک می آید (و خیلی ها می گویند حس خوبی ندارد) اما نگران نباشید. این کار خطرناک نیست و معمولاً جواب می دهد. ممکن است قبل از این کار به شما دارو بدهند تا رحم ریلکس شود. پزشک موقعیت جفت و جنین را روی مانیتور سونوگرافی می بیند و قبل، بعد و حین انجام این عمل ضربان قلب بچه را چک می کند. به امید خدا، سر بچه به زودی پایین می افتد.

حول و حوش هفتۀ ۳۶، تست استرپ گروه B منتظر شماست تا وجود این باکتری در بدن آزمایش شود. باکتری استرپ گروه B در مادر بدون علامت است یا منجر به عفونت مجرای ادرار می شود اما برای بچه خطرناک یا حتی مرگبار است. از هر چهار خانم باردار، یک نفر به این باکتری مبتلاست. البته برای جلوگیری از انتقال باکتری به نوزاد، کافی است حین زایمان سرم آنتی بیوتیک دریافت کنید.

مادرانی که حاملگی پرخطر (فشار خون، بیماری قلبی یا کلیوی) دارند یا دوقلو باردار هستند، در این هفته تست بیوفیزیکال پروفایل انجام می دهند که شامل سونوگرافی و تست بدون استرس است تا پزشک وضعیت جنین را معاینه و ضرورت زایمان زودرس را رد کند.

آیا در هفته ۳۶ بارداری، رشد جنین کامل شده؟

رشد جنین تقریباً کامل شده و به زودی برای ورود به این دنیا آماده می شود اما هنوز جا برای رشد وجود دارد که شامل بالا رفتن وزن و بلوغ مغز، ریه، کبد و سایر اندام ها می شود. برای همین بهتر است بچه چند هفتۀ دیگر داخل شکم بماند.

علائم بارداری در هفته سی و ششم

فقط چهار هفته به زایمان باقی مانده و تقریباً تمام علائم نشان می دهد که چیزی به ورود بچه به دنیای واقعی باقی نمانده است. از جمله علائم هفتۀ ۳۶ می توان به موارد زیر اشاره کرد:

راحت تر نفس می کشید

سر بچه داخل لگن می افتد و فشار از روی ریه ها برداشته می شود. این علامت برای کسانی که مشکل تنگی نفس داشتند، خبر خوبی است.

درد لگن

در عوض، فشار روی لگن بیشتر می شود اما به علائم زایمان، مثل انقباضات منظم و پشت هم، دقت کنید.

بی خوابی

اگر ساعت سه صبح از خواب بیدار می شوید و شروع می کنید به نوشتن یادداشت تشکر یا مرتب کردن کمد لباس، بدانید که تنها نیستید! حتی اگر خوابتان نمی برد، چند راهکار برای آرامش و استراحت پیدا کنید.

سوزش معده

بچه به دستگاه گوارش فشار وارد می کند و جلوی عملکرد همیشگی آن را می گیرد. داروی ضد اسید به درمان سوزش معده کمک می کند (البته با توصیۀ پزشک).

ورم پا و قوزک

در هفتۀ ۳۶، طبیعی است که کمی پف کنید. این وضعیت در مادرانی که دوقلو باردار هستند، شایع تر است. تقریباً بلافاصله بعد از زایمان، ورم می خوابد اما ورم شدید یا ناگهانی نشانۀ مشکل جدی است. پس فوراً به پزشک اطلاع دهید.

تغییر ترشحات واژن

در هفتۀ ۳۶، بدن برای زایمان آماده می شود و حجم ترشحات بالا می رود اما حواستان به ترشحات آبکی (یا همان مایع آمنیوتیک)، خون (که نشانۀ زایمان زودرس است) یا ترشحات مخاطی و خونی (موکوس پلاگ) باشد. موکوس پلاگ با نزدیک شدن به موعد زایمان از بین می رود اما خدا می داند چقدر نزدیک!

انقباضات برکستون هیکس

به احتمال زیاد احساس سفت شدن شکم ادامه دارد و حالا شدیدتر شده است. در واقع، بعضی از خانم های باردار فکر می کنند قرار است زایمان کنند و به بیمارستان می روند. در هفتۀ ۳۶، درد و گرفتگیِ شبیه به درد قاعدگی را پای برکستون هیکس نگذارید. اگر درد شدید است، فوراً با متخصص زنان و زایمان تماس بگیرید.

شکل و اندازۀ شکم در هفته ۳۶ بارداری

از هفتۀ ۳۶، انگار اندازۀ شکم ثابت می شود. احتمالاً در مجموع یازده الی پانزده کیلوگرم به وزنتان اضافه شده و به سختی راه می روید. از این به بعد، وزن مادر زیاد بالا نمی رود.

مادرانی که دوقلو باردار هستند تا هفتۀ ۳۶، پانزده الی بیست کیلوگرم افزایش وزن دارند. شکم از همه طرف تحت فشار است. بسیاری از کسانی که دوقلو باردار هستند تا هفتۀ ۳۶ زایمان می کنند اما گاهی ممکن است چند هفتۀ دیگر طول بکشد تا بچه ها به دنیا بیایند. یادتان باشد هر چه موعد زایمان دیرتر شود، احتمال قرار دادن نوزاد در دستگاه کمتر می شود. پس اگر حس عذاب و ناراحتی می کنید، صبور باشید و یادتان باشد ماندن بچه ها داخل شکم برایشان خوب است!

نشانه های درد زایمان در هفته ۳۶ بارداری

درد زایمان با چند علامت کلیدی همراه است. اولین علامت، پاره شدن کیسه آب است. گاهی کیسه آب با فشار پاره می شود و گاهی قطره قطره بیرون می ریزد. به هر حال، با دیدن این علامت باید دست بجنبانید. انقباضات منظم یکی دیگر از علامت های شروع درد زایمان است که با انقباضات برکستون هیکس فرق دارد. مورد آخر، کمر درد شدید و مداوم است.

در هفتۀ ۳۶، به سختی می توان علائم زایمان را از علامت های عادی بارداری تشخیص داد. پس در صورت مشاهدۀ هرگونه علامت غیر عادی، فوراً با پزشک تماس بگیرید یا حتی به بیمارستان بروید. فوقش به شما می گویند هنوز وقت زایمان نرسیده و باید برگردید خانه تا استراحت کنید و منتظر بمانید.

آیا بچه در هفتۀ سی و ششم سالم به دنیا می آید؟

بهتر است جنین چند هفتۀ دیگر داخل شکم بماند. معمولاً نوزادی که در هفتۀ ۳۶ به دنیا می آید کاملاً سالم است اما چون هنوز نارس تلقی می شود، ریسک برخی مشکلات مثل پایین بودن وزن یا سندرم دیسترس تنفسی وجود دارد. نگران نباشید. در این شرایط متخصص زنان و زایمان از شما و نوزاد مراقبت می کند.

«کافی است به زایمان فکر کنید تا کلی احساس مختلف، از ترس و وحشت گرفته تا شوق و انتظار، سراپای وجودتان را فرا بگیرد. زایمان یک تجربۀ زیبا، شلخته، سخت، الهام بخش و متحول کننده است. هر کس انتخاب می کند که این تجربه را چطور پشت سر بگذارد. برخی مایلند اپیدورال دریافت کنند. بعضی ها می خواهند زایمان در آب را تجربه کنند. اطلاعات خود را بالا ببرید، از همسر، پدر و مادر و دوست صمیمی خود کمک بگیرید و به قدرت خود ایمان بیاورید!»

جولی لامپا، ماماپرستار در کلینیک مایو، روچستر، مینه سوتا و یکی از نویسندگان کتاب نکات و ترفندهای کلینیک مایو برای بارداری، زایمان و غیره.

چند نکته برای هفته ۳۶ بارداری

حس می کنید زمان کش می آید؟ هفته های آخر بارداری به طرز زجرآوری طولانی است اما پایان شب سیه سپید است و چشم به هم بزنید، فرزند دلبندتان در آغوش شماست. پس تا آن روز، با رعایت نکات زیر سر خودتان را گرم کنید.

غذای تند ممنوع

هوس چیپس و سالسا کردی؟ خب، اگر اخیراً سوزش معده به سراغتان آمده، بهتر است از خوردن غذاهای تند دوری کنید. می دانم که غذاهای بی طعم چقدر کسل آور است اما در عوض، برای هضم آن به مشکل نمی خورید. از مرکبات، سرکه و غذاهای سرخ کردنی هم دوری کنید.

زود شام بخورید

ساعت شام را عقب نیندازید. پرخوری قبل از خواب جلوی خواب شبانه را می گیرد (و سوزش معده را بدتر می کند). چند ساعت قبل از خواب دست از غذا خوردن بکشید (حتی هله هوله).

پاها را دراز کنید

در هفتۀ ۳۶، استراحت بهترین چیز است. هر جا فرصت شد، بنشینید و پاها را دراز کنید. در حالت درازکش، زیر پا بالش بگذارید تا بالاتر از قلب قرار بگیرد. این کار برای ورم پا خوب است.

شکم بند بارداری

اگر بچه به لگن فشار وارد می کند، از شکم بند بارداری استفاده کنید تا فشار از روی لگن برداشته شود. هر چند وقت یک بار به مدت کوتاه کمربند را شل ببندید تا گردش خون محدود نشود.

«همه بهت می گن: تا می تونی بخواب. ولی این مسخره ترین چیزیه که شنیدم. درسته هنوز بچه به دنیا نیومده تا شب ها گریه کنه و نذاره بخوابی ولی عوضش تکرر ادرار بیچاره‌ت می کنه. همین که از دستشویی برمی گردم به تخت، دوباره باید برم دستشویی!»

لورن ب، مادر سه فرزند