هفته ۲۱ بارداری: علائم و مراقبت های لازم

در این مقاله از دپارتمان زنان و مادران کلینیک سلامتی به نکات و علايم مربوط به هفته ۲۱ بارداری می پردازیم.

نکات کلیدی در هفته ۲۱ بارداری

• جنین داخل شکم تکان می خورد و لگد می زند. تمام این ها بسیار هیجان انگیز است!
• ممکن است در این هفته سونوگرافی آنومالی انجام دهید تا وضعیت رشد جنین ارزیابی شود. در این سونوگرافی، جنسیت هم مشخص می شود!
• تا اینجا کم و بیش ۶ کیلو به وزنتان اضافه شده است. یادتان باشد بیشتر روی تغذیۀ سالم و ورزش تمرکز کنید.
• به زودی انقباضات برکستون هیکس از راه می رسد و با تغییر پوزیشن متوقف می شود.

اگر هنوز برای بچه اسم انتخاب نکردید، از حالا فهرست اسامی مختلف را بالا و پایین کنید. در هفتۀ بیست و یکم، فقط دغدغۀ اسم ندارید، بلکه سخت مشغول آماده کردن محیط خانه هستید. انتخاب سیسمونی کار سختی است اما زیاد وسواس به خرج ندهید. باور کنید بچه به رنگ تخت و کالسکه اهمیت نمی دهد!

جنین در هفته ۲۱ بارداری

در هفتۀ ۲۱، دستگاه گوارش جنین برای دنیای بیرون آماده می شود و مکونیوم تولید می کند. مکونیوم مادۀ سیاه و قیرمانندی است که از اولین پوشک خارج می شود.

هرچند خیلی زود است که از حالا به نوه و نتیجه فکر کنید اما دستگاه تناسلی جنین هم در حال رشد است! اگر بچه دختر است، تا یک عمر تخمک در رحمش ذخیره شده (یعنی تقریباً شش میلیون تخمک!) اگر بچه پسر است، بیضه ها هنوز داخل شکم است و پایین نیامده اما طی هفتۀ بعد، رشد کیسۀ بیضه کامل می شود و بیضه ها پایین می آیند.

اندازۀ جنین در هفته ۲۱ بارداری

جنین در هفتۀ ۲۱ هم اندازۀ سر کاسنی فرنگی است. ۲۱ سانتی متر قد و ۳۴۰ گرم وزن دارد. جنین آنقدر بزرگ شده که حرکت او داخل شکم حس می شود. توجه داشته باشید که در این زمان، وزن کل بدن جنین اندازه گرفته می شود.

جنین در هفته ۲۱ بارداری داخل رحم چه کار می کند؟

در این زمان، حرکت جنین را حس می کنید و رفلکس هم دارد! یعنی اگر دستتان را روی شکم بگذارید، متوجه لگد می شوید. جنین در هفتۀ ۲۱ حرکات هماهنگ را تمرین می کند، از فضای داخل رحم لذت می برد و ۱۲ الی ۱۴ ساعت در روز می خوابد. همچنین، یاد می گیرد که مایع آمنیوتیک را قورت دهد (نگران نباشید، همۀ این ها تمرینی است و غذا از طریق جفت به جنین می رسد). جوانه های چشایی و موی سر و بدن رشد می کنند.

۲۱ هفته یعنی چند ماه؟

در هفتۀ بیست و یک، پنج ماه از بارداری گذشته اما پزشک برای محاسبۀ زمان بارداری به هفته توجه دارد، نه ماه. دوران بارداری چهل هفته طول می کشد و حالا بیشتر از نصف این مدت را پشت سر گذاشتید!

سونوگرافی هفته ۲۱ بارداری

سونوگرافی اواسط بارداری بین هفتۀ ۱۸ تا ۲۲ انجام می شود. این سونوگرافی خیلی هیجان انگیز و جالب است! پدر و مادر تصویر جنین را با جزئیات روی صفحه نمایش می بینند. مثلاً، نیمکرۀ مغز و حفره های قلب قابل مشاهده است. در این سونوگرافی، جنسیت جنین مشخص می شود.

تشخیص جنسیت لحظۀ هیجان انگیزی است! البته به تصمیم پدر و مادر بستگی دارد چون بعضی مایلند تا زمان تولد صبر کنند. بعضی از والدین از پزشک می خواهند جنسیت را داخل پاکت بگذارد. بعد جشن تعیین جنسیت می گیرند و در کنار اعضای خانواده جنسیت بچه را به همه اعلام می کنند.

پیشنهاد می کنیم تصویر سونوگرافی را پرینت بگیرید چون اگر بارداری بی خطر و بدون مشکل داشته باشید، این آخرین سونوگرافی شماست. بعد می توانید با ذوق و شوق عکس سونوگرافی را به همه نشان بدهید و راجع به اسم بچه همفکری کنید!

علائم بارداری در هفته بیست و یکم

در هفتۀ ۲۱، علائم سه ماه سوم کم و بیش ظاهر می شود. در ادامه به تعدادی از این علائم اشاره می کنیم:

دل درد یا سوزش معده

برای کنترل دل درد و سوزش معده از خوردن غذاهای تند و چرب بپرهیزید. اگر علت مشکل را نمی دانید، غذاهایی را که می خورید یادداشت کنید. این کار به شما کمک می کند تا بفهمید چه غذایی باعث بروز علامت می شود.

انقباضات برکستون هیکس

رحم برای زایمان آماده می شود و هر از چندگاه انقباض را تجربه می کنید. تا زمانی که برکستون هیکس با تغییر پوزیشن برطرف شود، جای نگرانی وجود ندارد. اگر انقباض یا احساس درد طولانی شده، به پزشک اطلاع دهید.

بیرون زدن شیر

در پایان سه ماه دوم، مجرای شیر کامل می شود (تا اگر بچه زودتر به دنیا آمد، برای شیردهی آماده باشید). بنابراین، ممکن است شیر از پستان ها بیرون بریزد.

خارش و خشکی پوست

پوست دور شکم کش می آید و هر روز خشک و حساس تر می شود. استفاده از روغن یا لوسیون بدن به مرطوب نگه داشتن پوست کمک می کند و جلوی خارش را می گیرد. اگر پوستتان جوش زده، فوراً به پزشک اطلاع دهید چون ممکن است علامت پلاک و پاپول های کهیری خارش دار در دوران بارداری (PUPPP) باشد.

ترک های پوستی

هرچه جنین بزرگ تر می شود، پوست مادر نازک تر می شود و زیر سطح پوست چروک می افتد. سابقۀ خانوادگی یا افزایش ناگهانی در ترک پوستی موثر است. زنانی که دوقلو باردار هستند هم بیشتر با این وضعیت رو به رو می شوند. ترک پوستی راه حل قطعی ندارد اما بعد از زایمان کمرنگ می شود.

در چه شرایطی برکستون هیکس نگران کننده است؟

برکستون هیکس نگران کننده نیست مگر اینکه بعد از چند دقیقه برطرف نشود، بسامد و شدت آن بیشتر شود یا همراه با خونریزی یا ترشح واژن باشد. در این شرایط، به پزشک اطلاع دهید اما در حالت عادی، برکستون هیکس نشان می دهد که رحم در حال آماده شدن برای درد زایمان است. تجربۀ انقباضات برکستون هیکس در هفتۀ ۲۱ طبیعی است اما معمولاً به صورت دوره ای رخ می دهد، به ندرت پیش می آید که بیشتر از دو دقیقه طول بکشد و اغلب به خاطر سکس و ارگاسم، پر بودن مثانه، دهیدره شدن یا لگد محکم از طرف بچه ظاهر می شود.

شکل و اندازۀ شکم در هفته ۲۱ بارداری

شاید در این هفته خودتان را در آینه نشناسید. در هفتۀ ۲۱، تقریباً شش کیلو به وزنتان اضافه شده و مادرانی که دوقلو باردار هستند، ۹ کیلو اضافه وزن پیدا می کنند.

شاید به خاطر برجستگی های جدید بدن اعتماد به نفس بگیرید و احساس جذابیت کنید چون به هر حال، هر جا که می روید، در مرکز توجه هستید! از طرفی، اضافه وزن باعث می شود از چربی های بدن خجالت بکشید. به خودتان یادآوری کنید که افزایش وزن در این دوران طبیعی و ضروری است و بدن خودتان را دوست داشته باشید. اگر هنوز بابت افزایش وزن حساس هستید، با پزشک مشورت کنید.

در واقع، افزایش وزن مادر در دوران بارداری هدف مهمی را دنبال می کند. در این دوران تقریباً ۱۴ کیلوگرم به وزنتان اضافه می شود که فقط چربی نیست و از موارد زیر تشکیل می شود:

• میانگین وزن جنین نه ماهه = 3.۴ کیلوگرم
• جفت = 0.۶۸ کیلوگرم
• مایع آمنیوتیک = 1 کیلوگرم
• ذخایر چربی، پروتئین و سایر مواد مغذی (مورد نیاز برای شیردهی!) = 3.۱ کیلوگرم
• بافت پستان (که باز هم برای شیردهی است) = 1 کیلوگرم
• افزایش حجم مایعات = 1 الی ۱.۳ کیلوگرم
• افزایش حجم خون = 1.۸ کیلوگرم

پس افزایش وزن بی دلیل نیست و با هدف زنده و سالم نگه داشتن جنین و ذخیره سازی مواد مغذی اتفاق می افتد. هر وقت از بدنتان خسته و ناامید شدید، به تمام کارهای اعجاب انگیزی که تا به حال انجام داده فکر کنید!

مادرانی که در هفته بیست و یکم دوقلو باردار هستند

مادرانی که در هفتۀ ۲۱ دوقلو باردار هستند با خشکی و خارش پوست شکم و ترک های پوستی رو به رو می شوند. برای تسکین خارش، از روغن و لوسیون غافل نشوید. سوزش معده هم به سراغتان می آید، پس حواستان به غذاهای تند و چرب باشد. برای مقابله با این مشکل، تعداد وعده های کوچک را بیشتر کنید. اگر مشکل برطرف نشد، با پزشک مشورت کنید تا در صورت نیاز، داروی ضد اسید مخصوص بارداری تجویز کند.

«یادتان باشد تجربۀ هر کس از بارداری منحصر به فرد است. خودتان را با بقیۀ زنان باردار مقایسه نکنید. حتی وضعیت خودتان را با بارداری های قبلی مقایسه نکنید. فقط ریلکس کنید و از این دوران لذت ببرید!»

ریچل میلر، نویسنده

چند نکته برای هفته ۲۱ بارداری

بیشتر از نصف راه تمام شده. ۱۹ هفتۀ پیش رو برای بعضی ها مثل برق و باد می گذرد و برای دستۀ دیگر، کش می آید. در این فاصله، نکات زیر را رعایت کنید.

آب بنوشید

آب به تسکین علائم بارداری در هفتۀ ۲۱ کمک می کند. شاید دور از عقل به نظر برسد اما مصرف آب مانع از احتباس مایعات می شود. همچنین به تسکین انقباضات برکستون هیکس کمک می کند و جلوی عفونت مجرای ادرار را می گیرد.

تحرک داشته باشید

ورزش کردن در این دوران کار سختی است اما جلوی ورم را می گیرد و به گردش خون کمک می کند. اگر شکمتان خیلی بزرگ شده، یوگای مخصوص بارداری، پیاده روی یا شنا را پیشنهاد می کنیم.

در کلاس های مختلف ثبت نام کنید

از حالا در کلاس های زایمان، شیردهی یا مراقبت از نوزاد ثبت نام کنید. معمولاً این کلاس ها زود پر می شود پس قبل از رسیدن به ماه آخر، اسم بنویسید.

«سه ماه دوم به ماه عسل دوران بارداری معروف است ولی بیشتر مثل این است که آدم دوباره به روال قبل برمی گردد و روزها را مثل آدمیزاد سپری می کند! خدا را شکر از هفتۀ ۱۵ به بعد، علائم وحشتناکم برطرف شد.»

لورا د. مادر سه فرزند