هفته ۲۰ بارداری: علائم و مراقبت های لازم
در این مقاله از دپارتمان زنان و مادران کلینیک سلامتی به نکات و علايم مربوط به هفته ۲۰ بارداری می پردازیم.
نکات کلیدی در هفته ۲۰ بارداری
- خب، به سلامتی! رسماً نصف راه را پشت سر گذاشتید! برای بعضی از مادرها زمان کند می گذرد و بعضی احساس می کنند زمان مثل برق و باد می گذرد. همه چیز به علائم، اوضاع و احوال مادر و تغییراتی بستگی دارد که در بدن و در محیط اطراف رخ می دهد.
- به زودی نوبت سونوگرافی آنومالی یا سونوگرافی هفتۀ بیستم می رسد! در این زمان، جنسیت بچه مشخص می شود. مهم تر از همه، اعضا و جوارح جنین معاینه می شود.
- از این هفته به بعد، پزشک یا ماما ارتفاع رحم را اندازه می گیرد که در واقع همان اندازۀ شکم است.
- در این زمان، کم و بیش پنج کیلو به وزنتان اضافه شده است. روی این عدد وسواس پیدا نکنید. تمرکزتان را روی خوردن غذاهای سالم و ورزش منظم بگذارید!
وقتی جنسیت جنین مشخص می شود، ذهنیت مادر کاملاً تغییر می کند، اینطور نیست؟ ناگهان همه چیز واقعی می شود. حسابی خودتان را آماده کنید چون چشم به هم بزنید، دختر یا پسر عزیزتان را در آغوش می کشید!
جنین در هفته ۲۰ بارداری
شاید برایتان سوال باشد که آیا جنین در هفتۀ بیستم به رشد کامل رسیده؟ تا اینجا، جنین راه زیادی را طی کرده اما هنوز جای کار دارد. در این زمان، چند مرحلۀ رشد اتفاق می افتد: جوانه های چشایی شروع به کار می کنند و جنین توانایی مکیدن دارد. حتی ممکن است روی صفحه نمایش سونوگرافی جنین را در حال مکیدن انگشت شست ببینید! هر روز مقداری از مایع آمنیوتیک را قورت می دهد (و حالا این مقدار به طرز قابل توجهی بیشتر می شود). به علاوه، چرخۀ منظم خواب و بیداری شکل می گیرد. وقتی جنین بیدار است، مادر باخبر می شود چون فعالیت جنین داخل شکم بیشتر شده و با هر لگدی که می زند، به شما سلام می دهد!
اندازۀ جنین در هفته ۲۰ بارداری
جنین در هفتۀ بیستم بارداری هم اندازۀ موز است. حدود ۳۱۷ تا ۳۲۰ گرم وزن دارد و قد او به ۱۶ الی ۱۸ سانتی متر می رسد. (از هفتۀ بعد، جنین از سر تا پا اندازه گرفته می شود.) هنوز جای رشد دارد اما برای شروع عالی است!
جنین در هفته ۲۰ بارداری چه شکلی است؟
راستش را بخواهید، کمی لاغر و نزار است چون هنوز چربی خاصی روی بدنش دیده نمی شود. اما از هفتۀ بیست، ناخن ها شروع به رشد می کند و کرک جنینی و مادۀ سفید براق از پوست جنین داخل مایع آمنیوتیک محافظت می کنند. عکس سونوگرافی را چاپ کنید و بعداً به مراحل رشد نگاه بیندازید. چه دماغ کوچولو و بانمکی!
بیست هفته یعنی چند ماه؟
پزشک برای محاسبۀ زمان بارداری به هفته توجه دارد، نه ماه. ولی بیست هفته معادل پنج ماه است. دوران بارداری چهل هفته طول می کشد، پس نصف راه را طی کردید!
سونوگرافی در هفته ۲۰ بارداری
به زودی سونوگرافی اواسط بارداری را انجام می دهید. این سونوگرافی بین هفتۀ ۱۸ تا ۲۲ انجام می شود و قسمت هایی از بدن جنین را می بینید که به خواب هم فکر نمی کردید وجود دارد. مثل حفره های قلب، کلیه ها، نیمکرۀ مغز و حتی اندام تناسلی. پس یعنی در این سونوگرافی، جنسیت جنین مشخص می شود. متخصص زنان و زایمان اطمینان حاصل می کند که اندام ها به خوبی رشد کرده و رشد جنین در طول این بیست هفته متناسب بوده یا نه.
اگر دوقلو باردار هستید، متخصص وزن هر دو جنین را چک می کند. تقریباً باید هم وزن باشند. در غیر این صورت، هردو از نظر مشکلات رشد تحت نظر قرار می گیرند.
علائم بارداری در هفته بیستم
در هفتۀ بیستم چه علائمی سراغ مادر می آید؟ احتمالاً از این که نصف راه تمام شده، حس خوبی دارید. سه ماه اول تمام شده و انرژی به بدن برگشته، برای همین احساس قدرت می کنید. به علاوه، افزایش سطح هورمون های استروژن و پروژسترون میل جنسی را بالا می برد و تا جایی که همسرتان پایه باشد، احتمالاً بیشتر در تخت هستید. البته که بارداری بدون علائم آزاردهنده ممکن نیست. به هر حال، بدن سخت مشغول کار است. این علائم شامل ورم، سوزش معده، گرفتگی پا و چند چیز دیگر است. در ادامه به تعدادی از علائم شایع در هفتۀ بیستم بارداری اشاره می کنیم:
ترشحات واژن
میزان ترشحات تا موعد زایمان بیشتر و بیشتر می شود. این مسئله مستقیماً به افزایش سطح هورمون ها مربوط است. اما اگر ترشحات زرد، سبز یا بدبو است، به پزشک اطلاع دهید.
گرفتگی عضلات پا
از حرکات کششی غافل نشوید و زیاد آب بنوشید تا عضلات پا دچار گرفتگی نشود.
سوزش معده یا دل درد
جنین به دستگاه گوارش فشار وارد می کند. بنابراین، عملکرد دستگاه گوارش نسبت به دوران قبل از بارداری مختل می شود. اگر دل درد یا مشکل معده دارید، حواستان به غذاهایی که می خورید باشد. غذاهای تند و اسیدی مشکل ساز می شوند.
افزایش سطح انرژی
تا تنور داغ است و سطح انرژی (و میل جنسی) بالاست، از فرصت استفاده کنید! در سه ماه سوم، بیشتر احساس خستگی می کنید.
ورم
تا وقتی ورم ناگهانی و شدید نباشد، جای نگرانی نیست. طبیعی است که کمی آب زیر پوست جمع شود. این وضعیت بعد از زایمان خوب می شود. در این دوران، تا جای ممکن، موقع نشستن یا دراز کشیدن، پاها را بالا ببرید.
تنگی نفس
در دوران بارداری، رحم به ریه ها فشار وارد می کند که منجر به تنگی نفس می شود. مخصوصاً اگر دوقلو باردار هستید، بیشتر متوجه این علامت می شوید. به خودتان فشار نیاورید و هر وقت احساس کردید نفستان بند آمده، بنشینید و استراحت کنید.
شکل و اندازۀ شکم در هفته ۲۰ بارداری
از هفتۀ بیستم، پزشک ارتفاع رحم را اندازه می گیرد. به فاصلۀ بین استخوان شرمگاهی تا بالای رحم، ارتفاع رحم می گویند که با اختلاف دو سانتی متر، هم اندازۀ تعداد هفتۀ بارداری است. برای مثال، ارتفاع رحم در هفتۀ بیستم چیزی حدود ۱۸ تا ۲۲ سانتی متر است و هر هفته حدود یک سانتی متر بالا می رود. اگر این عدد کمتر یا بیشتر باشد، خبر از مشکلات بارداری (مثل دیابت بارداری، اختلال رشد یا بریچ جنین) می دهد و لازم است آزمایشات بیشتر انجام شود.
اگر برایتان سوال پیش آمده که جنین در هفتۀ بیستم کجای شکم قرار دارد، باید بگوییم که بدن برای رحم جا باز می کند و رحم تا ناف بالا می آید تا جنین جای حرکت داشته باشد. هنوز وقتش نرسیده که جنین در حالت سر به پایین قرار بگیرد. در سه ماه سوم، سر جنین پایین می آید و برای زایمان آماده می شود.
در هفتۀ بیستم، وزن مادر آرام آرام بالا می رود. تقریباً پنج کیلو به وزن مادر اضافه می شود. یادتان باشد، هر هفته باید نیم کیلو به وزنتان اضافه کنید.
اگر BMI مادر قبل از دوران بارداری نرمال باشد، پزشک ۱۱ الی ۱۵ کیلوگرم افزایش وزن در دوران بارداری را توصیه می کند. در صورتی که BMI مادر بالا باشد، ۷ تا ۱۱ کیلوگرم افزایش وزن طبیعی است. اگر مادر کمبود وزن داشته باشد، طبق توصیۀ پزشک باید ۱۲ الی ۱۸ کیلوگرم به وزن خود اضافه کند.
اگر در هفته ۲۰ دو یا چندقلو باردار هستید
روی اندازۀ ارتفاع رحم حساس نشوید. تعیین اندازۀ میانگین برای مادرانی که چندقلو باردار هستند، کار سختی است. پس متخصص بیشتر روی افزایش وزن تمرکز می کند. تا هفتۀ بیست، مثل بقیۀ مادرها، باید هر هفته نیم کیلو به وزن مادر اضافه شود اما از هفتۀ بیستم به بعد، پزشک توصیه می کند هفته ای نیم الی یک کیلو وزنتان را بالا ببرید. چون افزایش طبیعی وزن به صورت تدریجی رخ می دهد. اکثر متخصصان زنان و زایمان معتقدند مادرانی که دوقلو باردار هستند و BMI نرمال دارند، باید ۱۶ الی ۲۴ گرم به وزن خود اضافه کنند.
«بالاخره، زیر شکم جلو آمده و سروشکلتان شبیه خانم های باردار شده! جنین با قوای بیشتر تکان می خورد و لگد می زند. اکثر خانم های باردار در سه ماه دوم جان دوباره می گیرند. از این دوران شیرین لذت ببرید و بابت پشت سر گذاشتن سه ماه اول بارداری به خودتان افتخار کنید.»
جولی لامپا، نویسنده و پرستار مامایی در کلینیک مایو
چند نکته برای هفته ۲۰ بارداری
بیست هفته، پر! نصف راه تمام شد. به کمک روش های زیر، نیمۀ باقی مانده را به سلامت پشت سر بگذارید:
از انرژی و حال خوبی که به سراغتان آمده، نهایت استفاده را ببرید
حالا که قدرتش را دارید، به کارها برسید. برای زایمان برنامه ریزی کنید، سیسمونی بخرید و خودتان را آماده کنید. حتماً به اندازۀ کافی بخوابید!
انتخاب بیمارستان
اگر می خواهید در بیمارستان زایمان کنید، از بخش زنان و زایمان دیدن کنید. در کلاس های زایمان، شیردهی، مراقبت از نوزاد و غیره شرکت کنید. اگر می خواهید در خانه زایمان کنید، ماما پیدا کنید و با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید.
درمورد انقباضات برکستون هیکس اطلاعات کسب کنید
انقباضات برکستون هیکس ناغافل از راه می رسند و مخصوصاً اگر تجربۀ اولتان باشد، حسابی شوکه می شوید. این انقباض ها کمی دردناک است اما زیاد طول نمی کشد. یادتان باشد برکستون هیکس درد زایمان نیست اما اگر درد زیاد است و تمام نمی شود، به پزشک مراجعه کنید. شاید مشکل جای دیگری است.