هر آنچه باید درباره رشد اجتماعی و عاطفی کودک ۲۱ تا ۲۴ ماهه بدانید
دوره ۲۱ تا ۲۴ ماهگی یکی از مراحل کلیدی و پر اهمیت در رشد اجتماعی و عاطفی کودک است. در این سن، کودک نه تنها توانایی بیشتری در شناخت و بیان احساسات خود پیدا میکند، بلکه شروع به تجربه تعاملات اجتماعی پیچیدهتری با همسالان و بزرگسالان میکند. او یاد میگیرد چگونه با دیگران بازی کند، احساسات خود را با کلمات ساده بیان کند و به احساسات دیگران واکنش نشان دهد. به موازات رشد عاطفی، کودک به تدریج با قوانین اجتماعی ساده آشنا میشود و شروع به تقویت تواناییهای خود در مدیریت احساسات و برقراری ارتباطات اجتماعی میکند. والدین و مراقبان نقش بسیار مهمی در هدایت و حمایت کودک در این مسیر دارند و میتوانند با آموزشهای ساده و حمایت عاطفی به رشد سالم و متعادل کودک کمک کنند.
رشد اجتماعی و تعامل با دیگران در کودک ۲۱ تا ۲۴ ماهه
رشد اجتماعی و تعامل با دیگران در کودک ۲۱ تا ۲۴ ماههدوره ۲۱ تا ۲۴ ماهگی، یکی از مراحل مهم و پرتحول در رشد اجتماعی کودک است. در این سن، کودک به تدریج مهارتهای اجتماعی بیشتری کسب میکند و شروع به تجربه تعاملات پیچیدهتر با همسالان و بزرگسالان میکند. او به مرور زمان میآموزد که چگونه با دیگران بازی کند، قوانین ساده اجتماعی را درک کند و به احساسات دیگران واکنش نشان دهد. همچنین، خودمختاری و اعتماد به نفس کودک در این سن رشد میکند و او میتواند به روشهای متنوعتری احساسات و نیازهای خود را بیان کند. این دوره، پایهگذار روابط اجتماعی کودک در آینده است و والدین و مراقبان نقش مهمی در هدایت و حمایت از این رشد دارند (+).
تعاملات اجتماعی با همسالان
۱. بازیهای مشارکتی
در این سن، کودک به تدریج از بازیهای موازی (بازی کردن در کنار دیگران بدون تعامل) به سمت بازیهای مشارکتی ساده حرکت میکند. او ممکن است برای مدت کوتاهی با همسالان خود بازیهای گروهی کند، مانند پرتاب توپ یا ساختن برج با بلوکها. هرچند هنوز در برخی مواقع تمایل دارد به تنهایی بازی کند، اما علاقهاش به تعامل با دیگران افزایش مییابد.
۲. اشتراکگذاری و همکاری
یکی از ویژگیهای بارز این دوره، شروع به یادگیری اشتراکگذاری و همکاری است. کودک ممکن است در ابتدا با مقاومت در برابر اشتراکگذاری اسباببازیها مواجه شود، اما با تشویق و هدایت والدین، به تدریج یاد میگیرد که چگونه با دیگران همکاری کرده و موارد مورد علاقهاش را به اشتراک بگذارد
رشد همدلی و درک احساسات دیگران در کودک
۱. توجه به احساسات دیگران
کودک در این سن شروع به درک بهتر احساسات دیگران میکند. او ممکن است وقتی ببیند یکی از همسالانش ناراحت یا گریان است، به آن توجه کند یا حتی به والدین اشاره کند. این نشاندهنده شروع توانایی همدلی در کودک است که به او کمک میکند تا به تدریج واکنشهای عاطفی مناسب نسبت به دیگران نشان دهد.
مطلب پیشنهادی: خواب کودک ۲۱ تا ۲۴ ماهه
۲. رفتارهای همدلانه
در این سن، رفتارهای همدلانه مانند نوازش کردن یا دادن اسباببازی به کسی که ناراحت است، بیشتر مشاهده میشود. کودک تلاش میکند تا احساسات دیگران را بفهمد و به آنها پاسخ دهد، هرچند که هنوز در مراحل ابتدایی همدلی قرار دارد.
افزایش استقلال اجتماعی
۱. کنترل بیشتر بر رفتارها و احساسات
کودک در این سن شروع به کنترل بیشتر بر رفتارهای خود میکند. او ممکن است به تدریج یاد بگیرد که چگونه احساسات خود را مدیریت کند و در موقعیتهای اجتماعی با آرامش بیشتری واکنش نشان دهد. به عنوان مثال، وقتی نمیتواند اسباببازی خاصی را بگیرد، ممکن است به جای گریه کردن فوری، سعی کند به روش دیگری خواستهاش را بیان کند.
۲. ابراز خواستهها با کلمات
کودک در این سن به طور فزایندهای از کلمات ساده برای بیان خواستهها و نیازهای خود استفاده میکند. او ممکن است با گفتن کلماتی مانند «بده»، «مال من»، «نمیخواهم» احساسات و نیازهایش را ابراز کند. این توانایی به کودک کمک میکند تا در تعاملات اجتماعی موثرتر و مستقلتر عمل کند (+).
درک قوانین اجتماعی ساده
درک قوانین اجتماعی ساده۱. پذیرش قوانین و محدودیتها
کودک ۲۱ تا ۲۴ ماهه، به تدریج درک بیشتری نسبت به قوانین ساده و محدودیتهای اجتماعی پیدا میکند. او ممکن است یاد بگیرد که منتظر نوبت بماند، درخواستها را بپذیرد و به دستورات ساده والدین یا مراقبان پاسخ دهد. هرچند که هنوز ممکن است در برخی موارد مقاومت کند، اما رشد قابلتوجهی در پذیرش قوانین مشاهده میشود.
مطلب پیشنهادی: رشد حرکتی و شناختی کودک ۲۱ تا ۲۴ ماهه
۲. واکنش به تشویق و تصحیح رفتار
کودک در این سن به طور طبیعی به تشویق و تصحیح رفتارها واکنش نشان میدهد. والدین میتوانند با تشویق رفتارهای مثبت مانند اشتراکگذاری یا پیروی از قوانین به کودک کمک کنند تا رفتارهای اجتماعی مطلوب را تقویت کند. تصحیحهای ملایم نیز میتواند به کودک بیاموزد که برخی رفتارها مانند پرتاب کردن اشیاء یا نپذیرفتن همکاری مناسب نیستند.
راهکارهایی برای تقویت رشد اجتماعی کودک
۱. تشویق به بازیهای گروهی
والدین میتوانند با تشویق کودک به بازیهای گروهی ساده، به او کمک کنند تا مهارتهای اجتماعی خود را تقویت کند. بازیهایی مانند پرتاب توپ، ساختن پازل گروهی یا نقشآفرینی به کودک کمک میکنند تا یاد بگیرد چگونه با دیگران همکاری و تعامل کند.
۲. الگوی رفتارهای اجتماعی مثبت بودن
کودکان در این سن به شدت از رفتارهای والدین خود الگو میگیرند. والدین میتوانند با مدلسازی رفتارهای اجتماعی مثبت مانند سلام کردن، همکاری کردن و ابراز همدلی، به کودک نشان دهند که چگونه باید در موقعیتهای اجتماعی رفتار کند.
۳. تشویق به بیان احساسات با کلمات
والدین میتوانند کودک را تشویق کنند تا احساسات و خواستههای خود را با کلمات بیان کند. این کار به کودک کمک میکند تا به تدریج یاد بگیرد که چگونه به جای رفتارهای پرخاشگرانه یا گریه، از گفتار برای بیان نیازها و احساساتش استفاده کند.
۴. ایجاد فرصتهای تعامل با همسالان
والدین میتوانند با فراهم کردن فرصتهای اجتماعی نظیر شرکت در گروههای بازی یا رفتن به پارک، به کودک کمک کنند تا مهارتهای اجتماعی خود را در محیطهای مختلف تقویت کند و تجربههای جدیدی از تعامل با همسالان به دست آورد.
۵. حمایت از استقلال کودک با مرزبندیهای مناسب
والدین باید به کودک فرصت استقلال بدهند، اما در عین حال مرزهای مشخص و محدودیتهای منطقی را برای او تعیین کنند. این کار به کودک کمک میکند تا هم استقلال عاطفی و اجتماعی خود را تقویت کند و هم یاد بگیرد که رفتارهای او باید در چارچوب قوانین اجتماعی قرار گیرد.
رشد اجتماعی کودک ۲۱ تا ۲۴ ماهه، مرحلهای حساس و مهم است که در آن کودک به تدریج یاد میگیرد چگونه با دیگران تعامل کند، احساسات خود را بیان کند و به احساسات دیگران واکنش نشان دهد. این دوره زمانی است که کودک با قوانین ساده اجتماعی آشنا میشود و شروع به تجربه بازیهای مشارکتی با همسالان میکند. والدین با تشویق به بازیهای گروهی، حمایت از استقلال کودک و ایجاد فرصتهای اجتماعی مناسب میتوانند به رشد و تقویت مهارتهای اجتماعی و عاطفی کودک کمک کنند و او را برای تعاملات پیچیدهتر در آینده آماده سازند.
رشد عاطفی و بیان احساسات کودک ۲۱ تا ۲۴ ماهه
رشد عاطفی و بیان احساسات کودک ۲۱ تا ۲۴ ماههدوره ۲۱ تا ۲۴ ماهگی یکی از مراحل حساس و مهم در رشد عاطفی کودک است. در این سن، کودک به تدریج توانایی بیشتری در شناخت، بیان و مدیریت احساسات خود پیدا میکند. او نه تنها احساسات پایه مانند شادی، غم و خشم را تجربه میکند، بلکه شروع به تجربه و ابراز احساسات پیچیدهتر نظیر خجالت، شرم و غرور نیز میکند. این مرحله از رشد عاطفی به کودک این امکان را میدهد که با استفاده از کلمات ساده و زبان بدن احساسات خود را بهتر بیان کند و به احساسات دیگران نیز واکنش نشان دهد. والدین و مراقبان نقش مهمی در هدایت و حمایت عاطفی کودک دارند و میتوانند با صبوری و تشویق به بیان احساسات به او کمک کنند تا این مهارتهای عاطفی را به درستی توسعه دهد (+).
بیان احساسات اولیه
۱. شادی و رضایت
در این بازه سنی، کودک به وضوح میتواند شادی و رضایت خود را نشان دهد. او با خندیدن، دست زدن و جهیدن به احساسات مثبت خود پاسخ میدهد. حضور در بازیهای سرگرمکننده، تشویق شدن و موفقیت در انجام کارها از جمله عواملی هستند که باعث ایجاد شادی و هیجان در کودک میشوند.
۲. ناراحتی و خشم
کودک ممکن است وقتی به خواسته خود نمیرسد یا با محدودیتها مواجه میشود، ناراحتی و خشم خود را با گریه کردن، جیغ زدن یا پرتاب اشیاء نشان دهد. این رفتارها طبیعی هستند، زیرا کودک هنوز در حال یادگیری چگونگی مدیریت احساسات خود است. والدین در این مواقع باید با صبوری به او کمک کنند تا به تدریج بیاموزد که چگونه احساساتش را بهتر کنترل کند.
۳. ترس و اضطراب
کودک در این سن ممکن است از موقعیتهای جدید یا ناآشنا بترسد. او ممکن است در مواجهه با افراد غریبه یا موقعیتهای ناآشنا احساس اضطراب کند. این احساسات طبیعی هستند و والدین باید با حضور فیزیکی و عاطفی خود به کودک کمک کنند تا احساس امنیت بیشتری داشته باشد.
شروع به درک احساسات پیچیدهتر
۱. خجالت و شرم
در این سن، کودک ممکن است برای اولین بار احساس خجالت یا شرم را تجربه کند. برای مثال، او ممکن است در حضور جمع یا در مواجهه با افراد جدید احساس خجالت کند. این احساسات نشاندهنده رشد آگاهی اجتماعی اوست.
۲. غرور و دستاورد
کودک ممکن است پس از موفقیت در انجام یک کار جدید یا پاسخگویی به خواسته والدین احساس غرور کند. او ممکن است با لبخند زدن و به نمایش گذاشتن کارهایش این احساسات مثبت را نشان دهد. این مرحله نشان میدهد که کودک به تدریج در حال شناخت ارزش شخصی و افزایش اعتماد به نفس است.
بیان احساسات با کلمات
۱. استفاده از کلمات برای بیان احساسات
در این سن، کودک به طور فزایندهای از کلمات ساده برای بیان احساسات خود استفاده میکند. او ممکن است کلماتی مانند «ناراحتم»، «عصبانیام» یا «خوشحالم» را به کار ببرد تا احساساتش را به وضوح به دیگران منتقل کند. این توانایی به او کمک میکند تا با بیان کلامی احساساتش، به تدریج از رفتارهای پرخاشگرانه یا گریههای شدید برای ابراز احساسات فاصله بگیرد.
۲. تشویق به بیان احساسات
والدین میتوانند کودک را تشویق کنند که احساسات خود را با کلمات بیان کند. به عنوان مثال، وقتی کودک خشمگین یا ناراحت است، والدین میتوانند از او بپرسند: «چرا ناراحتی؟» یا «آیا عصبانی هستی؟». این نوع گفتگو به کودک کمک میکند تا احساسات خود را شناسایی و درک کند و در عین حال یاد بگیرد که این احساسات را بهدرستی ابراز کند.
پاسخ به احساسات دیگران و همدلی
۱. توجه بیشتر به احساسات دیگران
کودک در این سن شروع به درک احساسات دیگران میکند. او ممکن است وقتی ببیند کسی ناراحت است، به آن توجه کند یا حتی سعی کند به او پاسخ دهد. برای مثال، اگر یکی از همسالانش گریه کند، کودک ممکن است با نگاه کردن یا دادن اسباببازی سعی کند او را آرام کند. این رفتارها نشاندهنده رشد همدلی در کودک است.
۲. واکنشهای همدلانه
کودک ممکن است با دیدن ناراحتی یا شادی دیگران، واکنشهای همدلانه نشان دهد. این رفتارها ممکن است شامل نوازش کردن، خندیدن با کسی که خوشحال است یا دادن چیزی به کسی که ناراحت است باشد. والدین میتوانند با تشویق این رفتارها به رشد همدلی کودک کمک کنند.
راهکارهایی برای تقویت رشد عاطفی کودک
۱. تشویق به بیان احساسات
والدین باید کودک را تشویق کنند تا احساساتش را به کلمات تبدیل کند. آنها میتوانند با الگو قرار دادن خود و نشان دادن رفتارهای همدلانه به کودک کمک کنند تا یاد بگیرد چگونه احساسات خود را به درستی بیان کند (+).
۲. ایجاد محیطی امن برای بیان احساسات
والدین باید محیطی را فراهم کنند که کودک در آن احساس امنیت داشته باشد و بتواند احساسات خود را آزادانه بیان کند، بدون اینکه از قضاوت یا تنبیه بترسد. این محیط به کودک کمک میکند تا احساسات خود را بهتر درک و مدیریت کند.
۳. مدلسازی رفتارهای عاطفی مثبت
کودکان از والدین خود الگو میگیرند. والدین میتوانند با مدلسازی رفتارهای عاطفی مثبت مانند صبوری، همدلی و کنترل خشم به کودک نشان دهند که چگونه با احساسات خود و دیگران برخورد کند.
۴. پاسخدهی به نیازهای عاطفی کودک
والدین باید به نیازهای عاطفی کودک به موقع پاسخ دهند. اگر کودک ناراحت یا ترسیده است، والدین باید با آغوش گرفتن و صحبت کردن با لحن آرام به او احساس امنیت و آرامش بدهند.
۵. تشویق به بازیهای نقشآفرینی
بازیهای نقشآفرینی به کودک کمک میکنند تا احساسات مختلف را در یک محیط امن تجربه کند و یاد بگیرد که چگونه با احساسات پیچیدهتر برخورد کند. این بازیها به کودک امکان میدهند تا احساسات خود را از طریق بازی بهتر درک و بیان کند.
دوره ۲۱ تا ۲۴ ماهگی ، مرحلهای حیاتی در رشد عاطفی کودک است. در این سن، کودک یاد میگیرد که چگونه احساسات خود را بیان کند، به احساسات دیگران توجه نشان دهد و به تدریج با استفاده از کلمات و رفتارهای عاطفی به ابراز احساسات پیچیدهتری بپردازد. والدین با حمایت عاطفی و تشویق به بیان احساسات میتوانند به کودک کمک کنند تا مهارتهای عاطفی خود را تقویت کرده و برای روابط اجتماعی سالمتر در آینده آماده شود.
نتیجهگیری
رشد اجتماعی و عاطفی کودک در سنین ۲۱ تا ۲۴ ماهگی مرحلهای حیاتی و تاثیرگذار است. کودک در این دوره یاد میگیرد چگونه احساسات خود را بیان کند، با دیگران تعامل کند و به تدریج همدلی و درک احساسات دیگران را تجربه کند. والدین و مراقبان میتوانند با تشویق به بازیهای گروهی، حمایت عاطفی و آموزش رفتارهای مثبت به کودک کمک کنند تا در مسیر رشد اجتماعی و عاطفی سالم گام بردارد و برای روابط پیچیدهتر در آینده آماده شود.
در صورتی که درباره فرزند خود نیاز به مشاوره با روانشناس کودک داشتید می توانید از متخصصین بنیاد علمی پژوهشی دکتر بهشتیان کمک بگیرید.
سوالات متداول
۱. کودک ۲۱ تا ۲۴ ماهه چگونه احساسات خود را بیان میکند؟
کودک در این سن از کلمات ساده مانند «ناراحتم» یا «خوشحالم» و همچنین زبان بدن برای بیان احساساتش استفاده میکند.
۲. چرا در این سن کودک گاهی خشم خود را با گریه یا جیغ نشان میدهد؟
کودک هنوز در حال یادگیری مدیریت احساسات خود است و ممکن است در مواقعی که ناامید یا خشمگین است، از گریه یا جیغ برای بیان احساساتش استفاده کند.
۳. چگونه والدین میتوانند به کودک کمک کنند تا احساساتش را بهتر مدیریت کند؟
والدین میتوانند با صبوری، تشویق به بیان احساسات با کلمات و ایجاد محیطی امن و آرام به کودک کمک کنند تا به تدریج یاد بگیرد احساسات خود را کنترل کند.
۴. کودک چگونه به احساسات دیگران واکنش نشان میدهد؟
کودک ممکن است با رفتارهای همدلانه مانند نوازش کردن یا دادن اسباببازی به فردی که ناراحت است، به احساسات دیگران واکنش نشان دهد.
۵. چه نقشی بازیهای گروهی در رشد اجتماعی کودک دارند؟
بازیهای گروهی به کودک کمک میکنند تا مهارتهای اجتماعی خود را تقویت کند، قوانین اجتماعی را درک کند و نوبتپذیری و همکاری را بیاموزد.
