موثرترین داروها برای درمان پانیک

در کنار روان درمانی، دارودرمانی نیز می تواند برای درمان اختلال پانیک، حملات پانیک و آگورافوبیا (گذر هراسی) کمک کننده باشد. پزشک یا روانپزشکتان می‌تواند برای کاهش حملات پانیک، بهبود کلی احساسات اضطرابی و درمان مشکلات هم آیندی مثل افسردگی از تجویز دارو استفاده کند. در ادامه این مطلب از دپارتمان مشاوره روانشناسی مجله دکتر بهشتیان به بررسی داروهایی می پردازیم که برای کنترل علائم پانیک و آگورافوبیا استفاده می شوند.

در حالت کلی داروهای اختلال پانیک را می‌توان در دو دسته داروهای ضدافسردگی و ضد اضطراب طبقه بندی کرد.

ضد افسردگی‌ها

داروهای ضد افسردگی برای اولین بار در دهه ۱۹۵۰ برای درمان اختلال‌های خلقی مورد استفاده قرار گرفتند. بعدها مشخص شد که این داروها به نحو کارآمدی برای کاهش اضطراب، بهبود علایم پانیک و کاهش شدت و فراوانی حملات پانیک مفید هستند. داروهای ضد افسردگی در حال حاضر برای درمان اختلال‌های اضطرابی زیادی از جمله اختلال پانیک و آگورافوبیا به کار می‌روند.

ضد افسردگی‌ها روی پیام رسان‌های شیمیایی درون مغز تحت عنوان نوروترنسمیترها دارند. انواع مختلفی از این پیام رسان‌های شیمیایی باعث برقراری ارتباط میان سلول‌های مغزی می‌شوند.

بازدارنده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI ها)

بازدارنده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI ها) متداول‌ترین طبقه از داروهای ضد افسردگی تجویزی برای کاهش علایم اضطراب و افسردگی هستند. ترنسمیتر سروتونین به طور طبیعی درون مغز ترشح می‌شود.

این داروها با اثرگذاری روی سروتونین (انتخابی) و با پیشگیری از جذب سروتونین (بازجذب) به وسیله‌ سلولهای عصبی مغز، عمل می‌کنند. داروهای SSRI با متعادلسازی عملکرد سروتونین قادر به کاهش اضطراب و بهبود خلق هستند.

از جمله  SSRI های متداول شامل موارد زیر هستند:

• (سیتالوپرام)
• (پاروکستین)
• (فلوکستین)
• (سرترالین)

پژوهش‌های انجام شده حاکی از اثربخشی SSRIها هستند. این داروها عوارض جانبی محدودی دارند و به داروهایی متداول برای اختلال پانیک هم تبدیل شده‌اند.

ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای (TCAها)

داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای از زمان معرفی SSRI ها دیگر برای درمان اختلال‌های اضطرابی و خلقی چندان متداول نیستند. با این حال TCA ها هنوز هم گزینه درمانی کارآمدی در درمان افراد مبتلا به اختلال‌های اضطرابی هستند.

ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای هم مثل SSRI ها مانع از بازجذب پیام رسان شیمیایی می‌شوند. بعلاوه، بسیاری از TCA ها هم مانع از بازجذب نورواپی نفرین می‌شوند که یکی دیگر از نوروترنسمیترهای درون مغز و مرتبط با واکنش ستیز و گریز در برابر استرس است. از جمله TCA های متداول شامل موارد زیر هستند:

•  دوکسپین
• آموکساپین
• آمی تریپتیلین
• دسیپرامین
• نوروتریپتیلین
• تریمی پرامین
• ایمی پرامین
• پروتریپتیلین

بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOI ها)

بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOI ها) یکی از جدیدترین ضد افسردگی‌های مورد استفاده برای درمان کارآمد اختلال‌های خلقی و اضطرابی هستند. این داروها با بازداری فعالیت آنزیم مونوآمین اکسیداز عمل می‌کنند.

این آنزیم می‌تواند نوروترنسمیترهایی مثل نورواپی نفرین، سروتونین و دوپامین را تجزیه کند. دوپامین به تنظیم عملکردهای زیادی از جمله حرکت، سطح انرژی جسمانی و هیجانها کمک می‌کند. از جمله MAOI های متداول شامل موارد زیر هستند:

• (سلگیلین)
• (فنلزین)
• (ایزوکربوکساید)
• (ترانیل سیپرومین)

داروهای MAOI علی رغم کارایی که دارند؛ چندان تجویز نمی‌شوند. چون پرهیزهای غذایی خاصی دارند و احتمال تداخل‌های دارویی در صورت مصرف سایر داروها وجود دارد.

داروهای ضد اضطرابی

داروهای ضد اضطرابی به خاطر التیام فوری علایم پانیک، تجویز می‌شوند. این داروها سیستم عصبی مرکزی را آرام می‌کنند که همین امر می‌تواند شدت حملات پانیک را کاهش داده و فرد را آرام‌تر کند. این داروها به دلیل اثر آرامبخشی و تسکین سریع برای درمان اختلال پانیک تجویز می‌شوند.

بنزودیازپین ها (Benzodiazepines)

بنزودیازپین‌ها از جمله داروهای ضد اضطرابی تجویزی و متداول در درمان اختلال پانیک هستند. آن‌ها به خاطر آرامبخشی معروف هستند و به سرعت علایم پانیک را کاهش داده و باعث ایجاد آرامش بیشتری می‌شوند.

بنزودیازپین‌ها گیرنده‌های گاما آمینو بوتریک اسید (GABA) درون مغز را هدف قرار می‌دهند که حس آرامش را به همراه داشته و سیستم عصبی مرکزی را آرام می‌کند. بنزودیازپین‌ها با وجود عوارض جانبی و مخاطرات بالقوه باز هم برای درمان مطمئن و کارآمد اختلال پانیک مناسب هستند. بنزودیازپین‌های متداول به شرح زیر هستند:

• لورازپام
• کلونازپام
• کلرودیازپوکساید
• دیازپام
• آلپرازولام

خلاصه و جمع بندی

دارودرمانی در کنار روان درمانی می تواند به کاهش علائم پانیک و آگورافوبیا کمک کند. داروهای مختلفی برای درمان پانیک وجود دارد که روانپزشک بسته به شدت، علائم و تاریخچه بیمار می تواند از آنها کمک بگیرد.