هر آنچه باید درباره تغذیه کودک ۱۸ تا ۲۱ ماهه بدانید

در سنین ۱۸ تا ۲۱ ماهگی، کودک به مرحله‌ای از رشد و تکامل می‌رسد که تغذیه او اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در این دوره، کودک می‌تواند تقریباً همه غذاهای جامد را مصرف کند و مهارت‌های جویدن و بلعیدن او بهبود یافته است. همچنین، کودک در این سن تمایل بیشتری به استقلال در غذا خوردن از خود نشان می‌دهد و دوست دارد به تنهایی غذا بخورد. تغذیه سالم و متعادل در این دوره نقشی کلیدی در تأمین انرژی مورد نیاز برای رشد جسمی و ذهنی کودک ایفا می‌کند.

ویژگی‌های تغذیه کودک در سنین ۱۸ تا ۲۱ ماهگی

۱. تغذیه متنوع و متعادل

در این سن، کودک باید غذاهایی متنوع از گروه‌های غذایی مختلف مصرف کند، از جمله:

• میوه‌ها و سبزیجات: که سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر هستند و برای رشد و تقویت سیستم ایمنی کودک ضروری‌اند.
• پروتئین: برای رشد عضلات و بافت‌ها ضروری است و می‌تواند از منابعی مانند گوشت، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، حبوبات و آجیل (پوره‌شده) تأمین شود.
• غلات کامل: مانند نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای، و جو که انرژی طولانی‌مدت و فیبر برای سلامت گوارش فراهم می‌کنند.
• لبنیات: همچنان منبع خوبی از کلسیم و ویتامین D برای تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها هستند.

مطلب پیشنهادی: ویژگی های شخصیت و بازی های کودک ۱۸ تا ۲۱ ماهه

۲. پیشرفت در مهارت‌های حرکتی و خودمختاری در غذا خوردن

کودکان در این سن مهارت‌های حرکتی ظریف خود را تقویت کرده و می‌توانند از قاشق و چنگال استفاده کنند. آن‌ها تمایل دارند به تنهایی غذا بخورند و این رفتار را باید تشویق کرد تا مهارت بیشتری در کنترل دست‌ها و حرکات خود پیدا کنند. والدین باید صبور باشند و به کودک اجازه دهند که به شیوه خود غذا بخورد، حتی اگر این کار باعث ریختن غذا شود.

۳. تأمین انرژی برای فعالیت‌های روزانه

با توجه به اینکه کودک در این سن بسیار فعال است و زمان زیادی را به بازی و کشف محیط می‌پردازد، نیاز به دریافت انرژی بیشتری دارد. غذاهای غنی از کربوهیدرات‌ها مانند نان، برنج، ماکارونی و سیب‌زمینی می‌توانند انرژی لازم برای فعالیت‌های روزانه کودک را تأمین کنند.

۴. نیاز به مواد مغذی خاص

در این سن، برخی مواد مغذی نقش ویژه‌ای در رشد کودک ایفا می‌کنند (+):

• آهن: برای پیشگیری از کم‌خونی و تقویت سیستم ایمنی (گوشت قرمز، حبوبات، سبزیجات برگ‌دار)
• کلسیم و ویتامین D: برای رشد استخوان‌ها و دندان‌ها (شیر، ماست، پنیر)
• چربی‌های سالم: برای رشد مغز و سیستم عصبی (ماهی‌های چرب، آووکادو، روغن‌های گیاهی)

۵. مصرف شیر و لبنیات

شیر همچنان یک منبع مهم برای تأمین کلسیم و ویتامین D کودک است. در این سن، کودک باید حدود ۲ تا ۳ لیوان شیر در روز مصرف کند. اگر کودک به شیر گاو حساسیت دارد یا ترجیح نمی‌دهد آن را مصرف کند، می‌توان از جایگزین‌های مناسبی مانند شیر بادام یا شیر سویا که با کلسیم و ویتامین D غنی‌شده‌اند، استفاده کرد.

چالش‌های تغذیه کودک در این سن

۱. بدغذایی و امتناع از برخی غذاها

بسیاری از کودکان در این سن به غذاهای خاصی علاقه‌مند می‌شوند و از خوردن برخی غذاهای دیگر خودداری می‌کنند. این رفتار معمولاً موقت است و والدین باید با آرامش و بدون فشار، به کودک فرصت دهند تا به تدریج با غذاهای جدید آشنا شود. معرفی غذاهای جدید در کنار غذاهای مورد علاقه کودک می‌تواند به کاهش این بدغذایی کمک کند.

مطلب پیشنهادی: خواب کودک ۱۸ تا ۲۱ ماهه

۲. خطر خفگی

با وجود پیشرفت در مهارت‌های جویدن و بلعیدن، برخی غذاها همچنان ممکن است خطر خفگی داشته باشند. غذاهایی مانند هویج خام، آجیل، انگور کامل، پاپ‌کورن و آب‌نبات‌های سفت باید به دقت آماده یا از آن‌ها اجتناب شود تا خطر خفگی به حداقل برسد.

۳. علاقه به شیرینی‌ها و غذاهای ناسالم

کودکان در این سن ممکن است به دلیل طعم‌های شیرین به شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین علاقه‌مند شوند. والدین باید مراقب باشند که این نوع مواد غذایی به ندرت مصرف شوند و بیشتر از میان‌وعده‌ها و غذاهای سالم مانند میوه‌های تازه، ماست و آجیل پوره‌شده استفاده شود.

۴. نوسانات اشتها

اشتهای کودک در این سن ممکن است نوسان داشته باشد و از روزی به روز دیگر تغییر کند. این نوسانات طبیعی هستند و والدین نباید کودک را به خوردن غذا مجبور کنند. بهتر است وعده‌های کوچک و متنوع ارائه شود و به کودک اجازه داده شود تا خود میزان مورد نیازش را بخورد (+).

راهکارهایی برای تغذیه سالم کودک

۱. ایجاد وعده‌های غذایی منظم

داشتن وعده‌های غذایی منظم و میان‌وعده‌های سالم به کودک کمک می‌کند تا عادات غذایی خوبی پیدا کند. بهتر است وعده‌های غذایی در زمان‌های مشخصی سرو شوند تا کودک به این نظم عادت کند.

۲. تشویق به امتحان غذاهای جدید

معرفی تدریجی غذاهای جدید و تشویق کودک به امتحان کردن طعم‌ها و بافت‌های مختلف به او کمک می‌کند تا تنوع غذایی را بپذیرد. بهتر است غذاهای جدید در کنار غذاهای مورد علاقه کودک سرو شوند تا او به تدریج با آن‌ها آشنا شود.

۳. ارائه تنقلات سالم

میان‌وعده‌های سالم مانند میوه‌های تازه خرد شده، سبزیجات نرم، ماست، تخم‌مرغ آب‌پز و غلات کامل می‌توانند به تأمین انرژی و مواد مغذی مورد نیاز کودک کمک کنند.

۴. فراهم کردن محیطی آرام و مثبت برای غذا خوردن

والدین بهتر است محیطی آرام و بدون فشار برای غذا خوردن کودک فراهم کنند. به جای تماشای تلویزیون یا استفاده از وسایل دیجیتال، بهتر است زمان غذا خوردن به عنوان فرصتی برای تعامل و تمرکز بر غذا در نظر گرفته شود.

۵. الگو بودن در تغذیه

کودکان از والدین خود تقلید می‌کنند، بنابراین والدین باید الگوی مناسبی از تغذیه سالم برای کودک خود باشند. داشتن وعده‌های غذایی سالم و متعادل در خانواده می‌تواند به کودک کمک کند تا به تدریج این عادات را یاد بگیرد.

مواد غذایی که باید محدود شوند یا اجتناب شوند

۱. نمک و شکر

مصرف نمک و شکر باید همچنان محدود باشد. غذاهای فرآوری‌شده و تنقلات حاوی نمک و شکر زیاد می‌توانند منجر به مشکلات سلامتی مانند فشار خون یا افزایش وزن شوند.

مطلب پیشنهادی: رشد اجتماعی و عاطفی کودک ۱۸ تا ۲۱ ماهه

۲. غذاهای سفت و خطرناک برای خفگی

غذاهایی مانند دانه‌های آجیل، پاپ‌کورن، انگور کامل، هویج خام و آب‌نبات‌های سفت نباید به کودک داده شوند، زیرا ممکن است خطر خفگی ایجاد کنند (+).

۳. شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین

مصرف شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین باید محدود شود، زیرا این مواد می‌توانند باعث افزایش وزن و مشکلات دندانی شوند. بهتر است از آب یا آبمیوه‌های طبیعی بدون شکر برای تأمین مایعات کودک استفاده شود.

نتیجه‌گیری

تغذیه کودک ۱۸ تا ۲۱ ماهه بخش مهمی از رشد جسمی و ذهنی او را تشکیل می‌دهد. در این دوره، کودک به تدریج به غذاهای جامد و متنوع‌تر عادت می‌کند و مهارت‌های خود را در غذا خوردن مستقل تقویت می‌کند. والدین با ارائه یک رژیم غذایی متعادل و متنوع، می‌توانند به رشد سالم کودک کمک کنند و عادات غذایی سالمی را برای آینده او پایه‌گذاری کنند. ایجاد یک محیط مثبت و الگوی مناسب غذایی نیز به کودک کمک می‌کند که از غذا خوردن لذت ببرد و نیازهای تغذیه‌ای خود را به درستی تأمین کند.

در صورتی که درباره فرزند خود نیاز به مشاوره با روانشناس کودک داشتید می توانید از متخصصین بنیاد علمی پژوهشی دکتر بهشتیان کمک بگیرید.

سوالات متداول

۱.کودک ۱۸ تا ۲۱ ماهه به چند وعده غذایی نیاز دارد؟
کودک در این سن به ۳ وعده غذایی اصلی و ۲ میان‌وعده سالم در طول روز نیاز دارد.

۲. آیا کودک می‌تواند به تنهایی از قاشق و چنگال استفاده کند؟
بله، با تقویت مهارت‌های حرکتی، کودک می‌تواند به تدریج از قاشق و چنگال استفاده کند و باید به او اجازه داده شود که به تنهایی غذا بخورد.

۳. چگونه می‌توان کودک را به امتحان غذاهای جدید تشویق کرد؟
غذاهای جدید را به تدریج و در کنار غذاهای مورد علاقه کودک معرفی کنید و او را تشویق کنید بدون اجبار آنها را امتحان کند.

۴. چه مقدار شیر برای کودک ۱۸ تا ۲۱ ماهه مناسب است؟
کودک باید حدود ۲ تا ۳ لیوان شیر (یا جایگزین‌های غنی‌شده) در روز مصرف کند تا نیازهای کلسیم و ویتامین D او تأمین شود.

۵. چه غذاهایی در این سن خطر خفگی دارند؟
غذاهایی مثل آجیل، پاپ‌کورن، انگور کامل و هویج خام باید به قطعات کوچک خرد شده یا از آنها اجتناب شود تا خطر خفگی کاهش یابد.