هر آنچه باید درباره تغذیه کودک ۱۲ تا ۱۵ ماهه بدانید

در سنین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی، کودک وارد مرحله‌ای جدید از تغذیه می‌شود. در این دوره، تغذیه کودک از شیر مادر یا شیر خشک به سمت غذاهای جامد و متنوع‌تر تغییر می‌کند، و او به تدریج قادر است غذاهای مشابه با خانواده مصرف کند. این مرحله از رشد تغذیه‌ای بسیار مهم است، زیرا کودک طعم‌ها و بافت‌های مختلف غذا را تجربه می‌کند و عادات غذایی آینده او شکل می‌گیرد. در این دوره، والدین نقش کلیدی در ایجاد یک الگوی غذایی سالم و متعادل برای کودک دارند.

ویژگی‌های تغذیه در سنین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی

۱. انتقال به غذاهای جامد و متنوع

در این سن، کودک می‌تواند غذاهای جامد بیشتری مصرف کند و به تدریج از غذاهای پوره‌شده به غذاهایی با بافت‌های مختلف مانند تکه‌های کوچک میوه، سبزیجات بخارپز، گوشت نرم و غذاهای انگشتی (finger foods) منتقل می‌شود. این تغییر به کودک کمک می‌کند تا مهارت‌های جویدن و بلعیدن خود را تقویت کند. همچنین، کودک می‌تواند غذاهای مشابه با وعده‌های غذایی خانواده را، با رعایت برخی محدودیت‌ها، مصرف کند.۳. تنوع بیشتر در گروه‌های غذایی

در این مرحله، کودک نیاز به دریافت مواد مغذی از گروه‌های غذایی مختلف شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات، پروتئین‌ها (گوشت، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ) و لبنیات دارد. این تنوع به کودک کمک می‌کند تا ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری برای رشد و تکامل خود را دریافت کند. والدین باید تلاش کنند تا این گروه‌ها در هر وعده غذایی کودک گنجانده شوند (+).

۳. استمرار شیر مادر یا شیر خشک

اگرچه کودک در حال مصرف غذاهای جامد است، اما شیر مادر یا شیر خشک همچنان بخشی از رژیم غذایی او باقی می‌ماند. در این سن، شیر مادر یا شیر خشک می‌تواند حدود ۲ تا ۳ بار در روز به کودک داده شود تا نیازهای غذایی او به طور کامل تأمین گردد. همچنین، برخی والدین ممکن است شروع به معرفی شیر گاو کنند، اما این موضوع باید با مشورت پزشک انجام شود.

مطلب پیشنهادی: ویژگی های شخصیت و بازی های کودک ۱۲ تا ۱۵ ماهه

۴. نیاز به آهن و روی

در این سن، نیاز بدن کودک به آهن و روی افزایش می‌یابد. منابع غنی از آهن شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی و حبوبات هستند. همچنین، ترکیب این غذاها با منابع ویتامین C مانند پرتقال یا گوجه‌فرنگی می‌تواند به جذب بهتر آهن کمک کند. والدین باید توجه داشته باشند که کمبود آهن در این سن می‌تواند منجر به کم‌خونی شود، بنابراین معرفی منابع غنی از آهن در رژیم غذایی کودک بسیار مهم است.

۵. آب و مایعات

در این سن، کودک باید به طور منظم آب بنوشد. آب به هضم غذا کمک می‌کند و برای سلامت عمومی بدن ضروری است. والدین باید کودک را تشویق کنند که پس از هر وعده غذایی و بین وعده‌ها آب بنوشد. همچنین، آبمیوه‌های طبیعی بدون شکر می‌توانند به مقدار محدود به کودک داده شوند، اما مصرف بیش از حد آبمیوه می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی یا افزایش وزن شود.

چالش‌های تغذیه کودک در این سن

۱. نوسانات اشتها

در این سن، اشتهای کودک ممکن است از روزی به روز دیگر تغییر کند. ممکن است یک روز کودک تمایل زیادی به خوردن داشته باشد و روز دیگر علاقه‌ای نشان ندهد. این نوسانات معمولاً طبیعی هستند و والدین نباید به اجبار کودک را به خوردن وادار کنند. بهتر است وعده‌های غذایی کوچک و متنوع ارائه شود و کودک به انتخاب خود غذا بخورد (+).

۲. تمایل به خودمختاری در غذا خوردن

کودکان در این سن علاقه‌مند به انجام کارها به تنهایی هستند، از جمله غذا خوردن. آن‌ها ممکن است بخواهند با دست خود غذا بخورند و قاشق را به دست بگیرند. این رفتارها بخشی از رشد مهارت‌های حرکتی ظریف و خودمختاری کودک هستند و والدین باید با صبر و تشویق، به کودک اجازه دهند که به تنهایی غذا بخورد.

۳. حساسیت‌ها و آلرژی‌های غذایی

والدین باید هنگام معرفی غذاهای جدید مراقب علائم حساسیت غذایی باشند. مواد غذایی مانند تخم‌مرغ، ماهی، لبنیات، بادام‌زمینی و سویا ممکن است در برخی کودکان حساسیت ایجاد کنند. در صورت بروز علائمی مانند کهیر، تورم، استفراغ یا مشکلات تنفسی، والدین باید فوراً با پزشک مشورت کنند.

مطلب پیشنهادی: خواب کودک ۱۲ تا ۱۵ ماهه

۴. امتناع از خوردن برخی غذاها

برخی کودکان ممکن است در این سن از خوردن برخی غذاها خودداری کنند یا رفتارهای انتخابی در غذا نشان دهند. این رفتارها معمولاً موقتی هستند و والدین نباید نگران باشند. بهترین راه‌حل این است که بدون اجبار، غذاهای مختلف را به کودک معرفی کنند و او را تشویق به امتحان کردن طعم‌ها و بافت‌های مختلف کنند.

راهکارهایی برای تغذیه سالم کودک

۱. ایجاد یک الگوی غذایی منظم

بهتر است وعده‌های غذایی کودک در زمان‌های منظم و با فواصل مشخص بین غذاها تنظیم شوند. این کار به کودک کمک می‌کند تا به یک الگوی منظم غذایی عادت کند و از پرخوری یا نخوردن غذا جلوگیری شود.

۲. معرفی تدریجی غذاهای جدید

والدین باید غذاهای جدید را به تدریج و به مقدار کم به کودک معرفی کنند تا بتوانند واکنش او را به غذاهای جدید بررسی کنند. این کار همچنین به کودک فرصت می‌دهد تا با طعم‌ها و بافت‌های جدید آشنا شود.

۳. ایجاد یک محیط آرام و مثبت برای غذا خوردن

والدین باید محیطی آرام و بی‌تنش را برای وعده‌های غذایی کودک فراهم کنند. این محیط به کودک کمک می‌کند که با آرامش غذا بخورد و از تجربه غذا خوردن لذت ببرد. همچنین، بهتر است هیچگونه اجبار یا تنبیهی برای غذا خوردن وجود نداشته باشد (+).

۴. تشویق به خودمختاری در غذا خوردن

والدین باید کودک را تشویق کنند که به تنهایی غذا بخورد، حتی اگر این کار باعث ریختن غذا یا کثیف شدن شود. این تجربه به کودک کمک می‌کند تا مهارت‌های حرکتی و خودمختاری خود را تقویت کند.

۵. الگوی غذایی سالم برای خانواده

کودکان در این سن عادت به تقلید از رفتارهای بزرگسالان دارند. والدین باید سعی کنند الگوی غذایی سالمی را برای کودک خود ایجاد کنند و غذاهای سالم و متنوع را در وعده‌های غذایی خانواده بگنجانند.

غذاهایی که باید محدود شوند یا اجتناب شوند

۱. نمک و شکر

مصرف نمک و شکر باید به شدت محدود شود. غذاهای فرآوری شده و تنقلات حاوی نمک زیاد می‌توانند به کلیه‌های کودک آسیب برسانند. همچنین، مصرف بیش از حد شکر می‌تواند منجر به مشکلات دندانی و افزایش وزن شود.

۲. عسل

عسل در این سن نباید به کودک داده شود، زیرا ممکن است حاوی باکتری‌هایی باشد که می‌توانند باعث بوتولیسم کودکان شوند، که یک بیماری نادر اما خطرناک است.

مطلب پیشنهادی: رشد اجتماعی و عاطفی کودک ۱۲ تا ۱۵ ماهه

۳. غذاهای سفت و سخت

غذاهای سفت و سخت مانند بادام، هویج خام یا پاپ‌کورن ممکن است خطر خفگی داشته باشند و باید به شکل مناسب برای کودک آماده شوند یا از آن‌ها پرهیز شود.

۴. شیر گاو کامل

اگرچه برخی کودکان در این سن می‌توانند شیر گاو مصرف کنند، اما بهتر است مصرف آن محدود باشد و به تدریج وارد رژیم غذایی کودک شود. همچنین، مشورت با پزشک در این مورد ضروری است.

نتیجه گیری

تغذیه در سنین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی، به عنوان مرحله‌ای حیاتی در رشد کودک، نه تنها به تأمین مواد مغذی لازم برای رشد جسمی کمک می‌کند، بلکه پایه‌گذار عادات غذایی سالم در سال‌های آینده است. این دوره زمانی است که کودک به تدریج از شیر مادر یا شیر خشک به سمت غذاهای جامد و متنوع‌تر حرکت می‌کند و مهارت‌های تغذیه‌ای جدیدی مانند جویدن و خودمختاری در غذا خوردن را یاد می‌گیرد. والدین با ایجاد تنوع غذایی، رعایت نیازهای تغذیه‌ای کودک و فراهم کردن محیطی مثبت برای غذا خوردن، نقش مهمی در شکل‌گیری عادات غذایی سالم و متعادل در کودک ایفا می‌کنند.

در صورتی که درباره فرزند خود نیاز به مشاوره با روانشناس کودک داشتید می توانید از متخصصین بنیاد علمی پژوهشی دکتر بهشتیان کمک بگیرید.

سوالات متداول

۱. در این سن کودک به چند وعده غذایی نیاز دارد؟
کودک ۱۲ تا ۱۵ ماهه، نیاز به سه وعده غذایی اصلی و دو میان‌وعده سبک در طول روز دارد.

۲. آیا همچنان می‌توان به کودک شیر مادر داد؟
بله، شیر مادر همچنان می‌تواند بخش مهمی از رژیم غذایی کودک باشد و تا دو سالگی یا بیشتر ادامه یابد، در کنار غذاهای جامد.

۳. چه موادی باید در رژیم غذایی کودک محدود شوند؟
نمک، شکر و غذاهای سفت و سخت که ممکن است باعث خفگی شوند، باید محدود شوند. همچنین، مصرف عسل تا پایان یک سالگی ممنوع است.

۴. چگونه می‌توان کودک را به خوردن غذاهای جدید تشویق کرد؟
معرفی تدریجی غذاهای جدید و ایجاد یک محیط مثبت و آرام هنگام غذا خوردن، به کودک کمک می‌کند تا طعم‌ها و بافت‌های جدید را با علاقه امتحان کند.

۵. چگونه با نوسانات اشتهای کودک برخورد کنیم؟
نوسانات اشتها در این سن طبیعی است. بهتر است فشار نیاورده و اجازه دهید کودک با میل خود غذا بخورد. ارائه وعده‌های کوچک و متنوع می‌تواند کمک‌کننده باشد.