رشته شیمی: آینده شغلی و مهاجرت
رشته شیمی یکی از علوم پایه است که به مطالعه ترکیبات، ساختار، خواص و تغییرات ماده میپردازد. شیمی به عنوان علم مرکزی شناخته میشود زیرا بسیاری از علوم دیگر مانند فیزیک، زیستشناسی، زمینشناسی و مهندسی به آن وابسته هستند. شیمی به ما کمک میکند تا درک بهتری از دنیای اطرافمان داشته باشیم و بتوانیم مواد جدید و کاربردی را گسترش دهیم. در این مقاله از دپارتمان مشاوره تو به بررسی کامل این رشته میپردازیم.
رشته شیمی مناسب چه کسانی است؟
رشته شیمی برای کسانی که به درک عمیقتر از ماهیت ماده و واکنشهای شیمیایی علاقه دارند مناسب تر است. این رشته نیازمند دقت، توجه به جزئیات، صبر و پشتکار است. افرادی که از کارهای آزمایشگاهی لذت میبرند و توانایی تحلیل و تفسیر دادهها را دارند، میتوانند در این رشته موفق باشند. همچنین، کسانی که به خلق کردن، نوآوری و تحقیق علاقه دارند مناسب این رشته هستند.
توانایی های لازم جهت تحصیل در رشته شیمی
برای موفقیت در رشته شیمی، داشتن تواناییهای زیر ضروری است:
- توانایی علمی قوی در علوم پایه: داشتن پایه قوی در درسهای ریاضی، فیزیک و زیستشناسی به درک بهتر مفاهیم شیمی کمک میکند.
- دقت و توجه به جزئیات: شیمی علمی است که به دقت و توجه به جزئیات نیاز دارد. خطاهای کوچک میتوانند نتایج آزمایشها را تغییر دهند .
- مهارتهای آزمایشگاهی: توانایی کار با تجهیزات آزمایشگاهی و انجام دقیق آزمایشها از مهمترین مهارتها در این رشته است.
- تحلیل و تفسیر دادهها: هر دانشجوی شیمی باید توانایی تجزیه و تحلیل و تفسیر دادههای حاصل از آزمایشها و مشاهدات علمی را داشته باشد.
- مهارتهای کامپیوتری: در دنیای مدرن امروز، هر دانشجوی شیمی باید با نرمافزارهای شیمیایی آشنایی داشته باشد. همچنین باید بتواند از ابزارها و برنامه های کامپیوتری مختص رشته شیمی برای مدلسازی و تحلیل دادهها استفاده کند.
جدول دروس رشته شیمی
دروس رشته شیمی به دو دسته عمومی و تخصصی تقسیم میشوند. دروس عمومی شامل مباحث پایهای است که همه دانشجویان باید بگذرانند، در حالی که دروس تخصصی بر گرایشهای مختلف شیمی تمرکز دارند.
دروس عمومی
| نام درس | تعداد واحد |
| ریاضی عمومی ۱ | ۳ |
| ریاضی عمومی ۲ | ۳ |
| فیزیک عمومی ۱ | ۳ |
| فیزیک عمومی ۲ | ۳ |
| شیمی عمومی ۱ | ۳ |
| شیمی عمومی ۲ | ۳ |
| آزمایشگاه شیمی عمومی ۱ | ۱ |
| آزمایشگاه شیمی عمومی ۲ | ۱ |
| شیمی آلی ۱ | ۳ |
| شیمی آلی ۲ | ۳ |
دروس تخصصی
| نام درس | تعداد واحد |
| شیمی تجزیه | ۳ |
| شیمی فیزیک | ۳ |
| شیمی معدنی | ۳ |
| شیمی پلیمر | ۳ |
| شیمی صنعتی | ۳ |
| شیمی دارویی | ۳ |
| شیمی محیط زیست | ۳ |
| شیمی نظری و محاسباتی | ۳ |
| شیمی الکتروشیمی | ۳ |
| شیمی کاتالیستها و واکنشها | ۳ |
معرفی گرایشهای رشته شیمی در دانشگاه
رشته شیمی دارای گرایشهای متنوعی است که به دانشجویان امکان میدهد تا در زمینههای خاصی که به آن علاقه دارند تخصص پیدا کنند. برخی از مهمترین گرایشهای شیمی عبارتند از:
- شیمی آلی: این گرایش به مطالعه ترکیبات آلی و واکنشهای آنها میپردازد. دانشجویان این گرایش با سنتز و تجزیه ترکیبات آلی آشنا میشوند.
- شیمی معدنی: شیمی معدنی به مطالعه ترکیبات معدنی و واکنشهای آنها میپردازد. این گرایش شامل مطالعه فلزات، کانیها و ترکیبات معدنی است.
- شیمی تجزیه: این گرایش به تجزیه و تحلیل و شناسایی ترکیبات شیمیایی میپردازد. در این گرایش دانشجویان با تکنیکهای مختلف تجزیه شیمیایی مانند کروماتوگرافی، اسپکتروسکوپی و الکتروشیمی آشنا میشوند.
- شیمی فیزیک: این گرایش به مطالعه اصول فیزیکی واکنشهای شیمیایی و رفتار مولکولها میپردازد. دانشجویان این گرایش با ترمودینامیک، سینتیک شیمیایی و مکانیک کوانتومی آشنا میشوند.
- شیمی پلیمر: این گرایش به مطالعه پلیمرها و مواد پلیمری میپردازد. دانشجویان این گرایش با سنتز، خواص و کاربردهای پلیمرها آشنا میشوند.
- شیمی دارویی: این گرایش به مطالعه ترکیبات دارویی و فرآیندهای تولید داروها میپردازد. دانشجویان این گرایش با سنتز و تجزیه داروها و اصول فارماکولوژی آشنا میشوند.
- شیمی محیط زیست: این گرایش به مطالعه مسائل زیستمحیطی و راههای کاهش آلودگیهای شیمیایی میپردازد. دانشجویان این گرایش با تجزیه و تحلیل آلایندهها و روشهای پاکسازی محیط زیست آشنا میشوند.
- شیمی صنعتی: این گرایش به کاربردهای صنعتی شیمی و فرآیندهای تولید مواد شیمیایی میپردازد. دانشجویان این گرایش با اصول مهندسی شیمی و فرآیندهای تولید صنعتی آشنا میشوند.
تفاوت رشته شیمی با مهندسی شیمی
رشته شیمی و مهندسی شیمی هر دو به مطالعه مواد و واکنشهای شیمیایی میپردازند، اما تفاوتهای اساسی بین این دو رشته وجود دارد که به در ادامه به آنها میپردازیم:
- شیمی: رشته شیمی بیشتر به اصول پایهای و نظری شیمی میپردازد و بر مطالعه ترکیبات، واکنشها و خواص مواد تمرکز دارد. دانشجویان شیمی بیشتر وقت خود را در آزمایشگاهها صرف انجام آزمایشها و تحلیل دادهها میکنند.
- مهندسی شیمی: مهندسی شیمی بیشتر به کاربردهای صنعتی و عملی شیمی میپردازد و بر طراحی، بهینهسازی و کنترل فرآیندهای تولید مواد شیمیایی تمرکز دارد. دانشجویان مهندسی شیمی با اصول مهندسی، ریاضیات و فیزیک نیز آشنا میشوند و در کارخانهها و صنایع شیمیایی کار میکنند.
مهارتها و نرمافزارهای کاربردی در رشته مهندسی شیمی
دانشجویان در دورهی ۴ الی ۵ سالهی کارشناسی خود، علاوه بر گذراندن واحدهای درسی، بهتر است در زمینهی برنامه نویسی و کار با نرم افزارها نیز خود را تقویت کنند. تسلط بر مهارتهای هفتگانهی ICDL و همچنین تسلط به زبان انگلیسی جهت مطالعهی کتابهای مرجع به زبان اصلی و مطالعهی مقالات به زبان انگلیسی شرایط را برای پیشرفت در این رشته تسهیل میبخشد. از پرکاربردترین نرم افزارهای رشته مهندسی شیمی میتوان به این نرمافزارها اشاره کرد:
- Matlab
- Aspen
- Hysys
- Fluent
- COMSOL Multiphysics
رتبه قبولی کنکور در رشته شیمی
رتبه قبولی در رشته شیمی نسبت به دانشگاه و منطقه جغرافیایی متفاوت است. به طور کلی، برای قبولی در دانشگاههای معتبر و برتر، دانشجو باید جز رتبه های بالای کنکور سراسری باشد. در سالهای اخیر، رتبه قبولی برای رشته شیمی در دانشگاههای برتر کشور مانند دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه شهید بهشتی حدود ۲۰۰۰ تا ۵۰۰۰ بوده است. با این حال، برای دانشگاههای دولتی و آزاد در دیگر مناطق، رتبههای پایینتری نیز ممکن است کافی باشد.
شغل های رشته شیمی
فارغالتحصیلان رشته شیمی میتوانند در زمینههای مختلفی مشغول به کار شوند. برخی از مهمترین شغلهای مرتبط با رشته شیمی عبارتند از:
- آزمایشگاههای تحقیقاتی و صنعتی: کار در آزمایشگاههای تحقیقاتی و صنعتی برای انجام آزمایشها و تجزیه و تحلیل نمونهها.
- صنایع شیمیایی: کار در صنایع شیمیایی برای طراحی، بهینهسازی و کنترل فرآیندهای تولید مواد شیمیایی.
- صنایع داروسازی: کار در صنایع داروسازی برای تولید و تجزیه داروها و تحقیق در زمینه ترکیبات دارویی جدید.
- صنایع غذایی: کار در صنایع غذایی برای کنترل کیفیت مواد غذایی و تحقیق در زمینه ترکیبات غذایی.
- صنایع نفت و گاز: استخدام در صنایع نفت و گاز برای تجزیه و تحلیل نمونههای نفتی و بهینهسازی فرآیندهای پالایش.
- آموزش و پرورش: تدریس در مدارس و دانشگاهها به عنوان استاد یا معلم شیمی.
- مشاوره و پژوهش: فعالیت به عنوان مشاور علمی یا پژوهشگر در موسسات تحقیقاتی و دانشگاهها.
درآمد رشته شیمی چقدر است؟
درآمد فارغالتحصیلان رشته شیمی بسته به محل کار، سطح تحصیلات و تجربه کاری متفاوت است. در ایران، میانگین درآمد یک شیمیدان تازهکار حدود ۵ تا ۱۰ میلیون تومان در ماه است. با افزایش تجربه و تخصص، این مبلغ میتواند به ۱۵ تا ۳۰ میلیون تومان در ماه برسد. در کشورهای خارجی، درآمد شیمیدانان بسیار بالاتر است و بسته به کشور و شرکت میتواند بین ۵۰,۰۰۰ تا ۱۰۰,۰۰۰ دلار در سال یا بیشتر باشد.
بازار کار رشته شیمی چطور است؟
بازار کار رشته شیمی به دلیل گستردگی کاربردهای آن در صنایع مختلف، نسبتاً مطلوب است. با این حال، رقابت برای مشاغل تحقیقاتی و دانشگاهی ممکن است زیاد باشد. فارغالتحصیلان رشته شیمی میتوانند در صنایع شیمیایی، داروسازی، غذایی، نفت و گاز، و محیط زیست مشغول به کار شوند. همچنین، با توجه به نیاز روزافزون به تحقیقات علمی و توسعه فناوریهای جدید، فرصتهای شغلی در این زمینه نیز رو به افزایش است.
مهاجرت از طریق رشته شیمی چگونه است؟
ابن رشته یکی از رشتههای پرطرفدار برای مهاجرت به کشورهای مختلف است. فارغالتحصیلان این رشته میتوانند با داشتن مدارک تحصیلی معتبر و تجربه کاری مناسب، به کشورهای خارجی مهاجرت کنند و در دانشگاهها، موسسات تحقیقاتی و صنایع مختلف مشغول به کار شوند. برخی از مراحل مهاجرت از طریق رشته شیمی عبارتند از:
- تحصیل در مقاطع بالاتر: ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاههای معتبر خارجی میتواند راهی برای مهاجرت باشد. بسیاری از دانشگاهها و موسسات تحقیقاتی بورسیههای تحصیلی و فرصتهای پژوهشی برای دانشجویان بینالمللی ارائه میدهند.
- جستجوی شغل: یافتن شغل در شرکتهای بینالمللی و ارسال درخواست کاری به این شرکتها میتواند راهی دیگر برای مهاجرت باشد. برای این کار باید رزومه قوی و تجربه کاری مرتبط داشته باشید.
- شرکت در کنفرانسها و کارگاههای بینالمللی: شرکت در کنفرانسها و کارگاههای علمی بینالمللی میتواند فرصتهای شغلی و تحصیلی جدیدی را برای شما فراهم کند و از طریق ارتباط با اساتید و پژوهشگران بینالمللی به موقعیت های شغلی جدید برسید.
در نهایت، مهاجرت از طریق رشته شیمی نیازمند برنامهریزی دقیق و تلاش مستمر است. داشتن مدارک تحصیلی معتبر، تجربه کاری مناسب و تسلط به زبان انگلیسی میتواند شانس موفقیت شما را در این مسیر افزایش دهد.
جمعبندی
این رشته با داشتن گرایشهای متنوع و کاربردهای گسترده در صنایع مختلف، یکی از رشتههای محبوب و پرطرفدار در علوم پایه است. این رشته برای علاقهمندان به علوم طبیعی و تحقیقات علمی مناسب است و تواناییهای علمی، دقت و توجه به جزئیات، و مهارتهای آزمایشگاهی از تواناییهای لازم برای موفقیت در آن است. فارغالتحصیلان رشته شیمی میتوانند در زمینههای مختلفی مشغول به کار شوند و فرصتهای شغلی و درآمد مناسبی داشته باشند. همچنین، این رشته یکی از رشتههای مناسب برای مهاجرت به کشورهای مختلف است و فرصتهای تحصیلی و شغلی زیادی در سراسر جهان برای فارغالتحصیلان آن وجود دارد
سوالات متداول
- رشته شیمی چند سال است؟
در کارشناسی شیمی دانشجویان ۱۳۷ واحد را میگذرانند که حدود ۴ سال و ۸ ترم طول میکشد. - مهمترین دروس دانشگاهی رشته شیمی چه هستند؟
در گرایشهای مختلف دروس مهم تفاوت دارند اما از مهمترین آنها میتوان به دروس شیمی عمومی، شیمی آلی، شیمی معدنی و آزمایشگاه دروس اشاره کرد. - گرایش های رشته شیمی چه هستند؟
این رشته در مقطع کارشناسی به دو گرایش محض و کاربردی تقسیم شده است و در مقاطع بالاتر گرایشهای بیشتری دارد که در همین مطلب توضیح دادهایم.
