سرطان سینه: علل، علائم و روش های درمان
سرطان سینه زمانی رخ میدهد که سلولهای پستان، دچار جهش شده و به سلولهای سرطانی تبدیل می شوند و شروع به تکثیر و تشکیل تومورها میکنند. سرطان سینه معمولاً زنان سن ۵۰ سال و بالاتر را تحت تأثیر قرار میدهد، اما همچنین میتواند بر مردان و همچنین زنان جوانتر نیز تأثیر بگذارد. پزشکان ممکن است سرطان سینه را با جراحی و برداشتن تومورها یا درمان برای از بین بردن سلولهای سرطانی درمان کنند.
سرطان سینه چیست؟
سرطان سینه یکی از شایعترین انواع سرطان است که زنان را تحت تأثیر قرار میدهد؛ البته این بیماری به ندرت در مردان نیز مشاهده شده است. سرطان پستان زمانی رخ میدهد که سلولهای سرطانی در پستانها شروع به تکثیر میکنند و به تومور تبدیل میشوند. حدود ۸۰ درصد از موارد سرطان سینه، تهاجمی هستند، بدین معنی که تومور ممکن است از پستان به سایر نقاط بدن گسترش پیدا کند.
انواع سرطان سینه
پزشکان، انواع سرطان پستان را تعیین کرده و زیرگونههای آن را مشخص میکنند تا درمان را به بهترین شکل ممکن و با حداقل عوارض جانبی دنبال کنند. انواع شایع سرطان پستان عبارتند از:
- سرطان سینه تهاجمی (IDC): رایج ترین نوع سرطان پستان است که در غدد شیرده (ducts) شروع میشود و به بافت پستان نزدیک آن گسترش مییابد.
- سرطان سینه لوبولار: این سرطان در غدد تولید شیر (lobules) در پستان شروع میشود و اغلب به بافت پستان نزدیک آن گسترش مییابد. سرطان سینه لوبولار دومین نوع شایع سرطان سینه است.
- کارسینوم مجاری شیری (DCIS): نوعی سرطان پستان غیرتهاجمی است که از مجاری شیری شروع می شود ولی به بافت سالم اطراف پستان سرایت نمی کند.
انواع نادر سرطان پستان عبارتند از:
- سرطان پستان سه گانه منفی (TNBC): این سرطان تهاجمی و سریع است و به سرعت به سایر نواحی پستان گسترش مییابد.
- سرطان پستان التهابی (IBC): یکی از نادرترین و در عین حال تهاجمی ترین نوع سرطان سینه است که میتواند در مدت زمان کوتاهی پیشرفت کند و زندگی فرد را به خطر بیندازد. این بیماری که به شکل جوش و تورم بر روی پوست سینه دیده میشود، در نهایت میتواند منجر به انسداد رگ های لنفاوی سطح پستان شود.
- بیماری پاژه سینه: این سرطان نادر است و نوک پستان را درگیر می کند و ممکن است به شکل یک جوش ظاهر شود. بیماری پاژه سینه،کمتر از ۴ درصد از انواع سرطانهای سینه را دربر می گیرد.
زیرگونههای سرطان پستان
پزشکان، زیرگونههای سرطان پستان را بر اساس وضعیت گیرندههای سلولی طبقهبندی میکنند. گیرندهها مولکولهای پروتئینی درون یا روی سطح سلولها هستند. آنها میتوانند جذب برخی مواد موجود در خون از جمله هورمونهایی مانند استروژن و پروژسترون شده یا به آنها متصل شوند. استروژن و پروژسترون به رشد سلولهای سرطانی کمک میکنند. تشخیص اینکه آیا سلولهای سرطانی، گیرندههای استروژن یا پروژسترون دارند یا خیر، به پزشکان در برنامهریزی درمان سرطان پستان کمک میکند.
زیرگونهها شامل موارد زیر هستند:
- سرطان سینه مثبت استروژن (ER+) : این سرطانها گیرندههای استروژن دارند.
- سرطان سینه مثبت پروژسترون (PR+) : این سرطانها گیرندههای پروژسترون دارند.
- سرطان سینه مثبت هورمونی (HR+) : این سرطانها هم گیرندههای استروژن و هم گیرندههای پروژسترون دارند.
- سرطان سینه منفی هورمونی (HR-) : این سرطانها فاقد گیرندههای استروژن و پروژسترون هستند.
- سرطان سینه مثبت (HER2+) HER2 : این سرطانها سطحی بالاتر از حد معمول پروتئین HER2 را نشان می دهند. این پروتئین به رشد سلولهای سرطانی کمک میکند. حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از سرطانهای سینه را سرطان پستان مثبت HER2 تشکیل می دهد.
علائم سرطان سینه چیست؟
سرطان پستان میتواند پستانها را به شیوههای مختلفی تحت تأثیر قرار دهد. برخی از علائم سرطان سینه بسیار مشخص هستند؛ اما برخی دیگر خفیف تر بوده و شاید تنها تغییرات ظاهری اندکی در پوست پستان ایجاد کنند.
سرطان پستان ممکن است علائم قابل توجهی از خود نشان ندهد؛ اما علائمی که بروز می دهد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تغییر در اندازه و شکل پستان
- توده یا گره لنفاوی که ممکن است به اندازه یک نخود کوچک باشد
- توده در پستان یا نزدیک آن یا زیر بغل که پس از سیکل قاعدگی همچنان باقی میماند
- تغییر در پوست پستان یا نوک پستان ها. ممکن است به نظر برسد که پوست شما فرورفتگی دارد چروک، خشک و پوسته پوسته یا ملتهب است. ممکن است رنگ آن قرمز، بنفش یا تیرهتر از سایر قسمتهای پستان به نظر برسد.
- نواحی سفت شده مانند سنگ زیر پوست
- ترشح خونی یا مایع شفاف از نوک پستان
چه عواملی باعث ایجاد سرطان سینه میشوند؟
متخصصان میدانند سرطان پستان زمانی رخ میدهد که سلولهای پستان دچار جهش شده و به سلولهای سرطانی تبدیل میشوند که تقسیم و تکثیر شده تا تومورها را ایجاد کنند. آنها مطمئن نیستند که چه چیزی باعث ایجاد این تغییر می شود. با این حال، تحقیقات نشان میدهد که عوامل خطر متعددی وجود دارد که ممکن است احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. این عوامل شامل موارد زیر می شوند:
- سن بالا: خطر ابتلا به سرطان پستان با افزایش سن بیشتر میشود، به طوری که زنان بالای ۵۰ سال بیش تر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
- جنسیت: زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا میشوند.
- سابقه خانوادگی: اگر والدین، خواهران، برادران، کودکان یا سایر بستگان نزدیک شما سرطان پستان داشته باشند، شما در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارید.
- ژنتیک: تا ۱۵ درصد از افراد مبتلا به سرطان پستان به دلیل جهشهای ژنتیکی ارثی به این بیماری مبتلا میشوند. شایعترین جهشهای ژنتیکی، مربوط به ژنهای BRCA1 و BRCA2 است.
- مصرف دخانیات: مصرف دخانیات با انواع مختلفی از سرطان، از جمله سرطان پستان مرتبط است.
- مصرف نوشیدنیهای الکلی: تحقیقات نشان میدهد که مصرف نوشیدنیهای حاوی الکل ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهد.
- چاقی: چاقی با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه مرتبط است.
- پرتودرمانی: اگر قبلاً تحت پرتودرمانی قرار گرفتهاید، به ویژه از ناحیۀ سر، گردن یا قفسه سینه، احتمال ابتلا به سرطان پستان در شما بیشتر است.
- هورمون درمانی جایگزینی: افرادی که از هورمون درمانی جایگزینی (HRT) استفاده میکنند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
عوارض سرطان سینه
مهمترین عارضه سرطان سینه، سرطان سینه متاستاتیک است – یعنی سرطان سینه ای که به سایر نقاط بدن از جمله مغز، استخوانها، کبد و ریهها گسترش مییابد. مطالعات نشان میدهند حدود یک سوم زنانی که در مراحل اولیه سرطان قرار دارند، بعدا به سرطان سینه متاستاتیک مبتلا میشوند.
چگونه سرطان سینه تشخیص داده میشود؟
پزشکان ممکن است برای تشخیص علائم سرطان پستان، معاینات فیزیکی انجام داده یا درخواست ماموگرافی کنند؛ اما برای تشخیص این بیماری، آزمایشهای زیر را انجام میدهند:
- سونوگرافی پستان
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)
- بیوپسی پستان
- آزمایش ایمونوهیستوشیمی برای تشخیص آنتی ژن ها و بررسی گیرندههای هورمونی
- آزمایشهای ژنتیکی برای شناسایی جهشهای ژنتیکی مرتبط با سرطان سینه
مراحل سرطان سینه
پزشکان از سیستمهای مرحلهبندی سرطان برای برنامهریزی درمان استفاده میکنند. مرحلهبندی سرطان همچنین به آن ها در تعیین آنچه پس از درمان میتوان انتظار داشت، کمک میکند. مرحلهبندی سرطان پستان به عواملی مانند نوع سرطان سینه، اندازه و موقعیت تومور و اینکه آیا سرطان به سایر نقاط بدن گسترش یافته است، بستگی دارد. مراحل سرطان سینه عبارتند از:
- مرحله صفر : بیماری، غیرتهاجمی است به این معنی که از مجاری شیری پستان به سایر قسمتهای پستان گسترش نیافته است.
- مرحله اول: سلولهای سرطانی در نزدیکی بافت پستان وجود دارند.
- مرحله دوم: سلولهای سرطانی، تومور یا تومورهایی را تشکیل دادهاند. تومور یا کوچکتر از ۲ سانتیمتر است و تا غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یافته، یا بزرگتر از ۵ سانتیمتر است اما تا غدد لنفاوی زیر بغل گسترش نیافته است. تومورها در این مرحله میتوانند در محدوده ۲ تا ۵ سانتیمتر باشند و ممکن است بر غدد لنفاوی اطراف شان تأثیر بگذارند یا نگذارند.
- مرحله سوم: سرطان در بافت و غدد لنفاوی نزدیک وجود دارد. مرحله سوم معمولاً به عنوان سرطان سینه پیشرفته موضعی شناخته میشود.
- مرحله چهارم: سرطان از پستان به نقاطی مانند استخوانها، کبد، ریهها یا مغز گسترش یافته است.
چگونه می توان سرطان سینه را درمان کرد؟
جراحی، اصلیترین روش برای درمان سرطان پستان است، اما پزشکان ممکن است از سایر روش های درمانی نیز استفاده کنند. جراحیهای سرطان پستان شامل موارد زیر می شود:
- ماستکتومی (برداشت کل پستان)
- لامپکتومی (برداشت بخشی از پستان)
- ترمیم بافت پستان
پزشکان ممکن است جراحی را با یک یا چند مورد از درمانهای زیر ترکیب کنند:
- شیمیدرمانی
- پرتودرمانی از جمله رادیوتراپی حین عمل (IORT)
- ایمنیدرمانی یا ایمونوتراپی
- هورمون درمانی از جمله درمان با مدولاتور انتخابی گیرنده استروژن (SERM)
- درمان هدفمند
عوارض جانبی درمان چیست؟
عوارض جانبی شایع شیمیدرمانی و پرتودرمانی شامل خستگی، تهوع و استفراغ است. درمان هدفمند، ایمنیدرمانی و هورمون درمانی نیز عوارض جانبی مشابهی از جمله مشکلات گوارشی مانند یبوست و اسهال دارند.
افراد به درمانهای سرطان پستان به شکل متفاوتی واکنش نشان میدهند. اگر تحت درمان قرار دارید، از پزشک خود بپرسید که درمان ممکن است چه تأثیری بر شما یا زندگی تان داشته باشد. همچنین درباره مراقبت تسکینی از پزشک خود سؤال کنید. مراقبت تسکینی به مدیریت علائم سرطان سینه و عوارض جانبی درمان کمک میکند تا در طول درمان تا حد امکان راحت باشید.
عوارض جراحی سرطان سینه
همه جراحیها دارای عوارض بالقوه هستند و جراحی سرطان سینه نیز از این قاعده مستثنی نیست. انجام جراحی برای برداشتن تومور سرطانی، اغلب مزایای بیشتری نسبت به عوارض جانبی آن دارد و میتواند زندگی بیمار را نجات دهد بنابراین، در هنگام بررسی گزینههای درمانی، بیمار باید به این نکته توجه داشته باشد که جراحی میتواند سرطان را از بین ببرد و خطرات جانبی آن معمولاً کمتر از خطرات ناشی از پیشرفت سرطان است.
اگر قرار است تحت جراحی سرطان پستان قرار بگیرید، از پزشک خود بخواهید که عوارض جانبی بالقوه آن را توضیح دهد که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عفونت در محل جراحی
- لختههای خونی که ممکن است پس از جراحی ایجاد شوند
- آسیب به اعصاب
- ورم لنفاوی (تورم ناشی از انسداد جریان لنفاوی)
آیا سرطان سینه قابل پیشگیری است؟
شما ممکن است نتوانید سرطان پستان را پیشگیری کنید اما میتوانید خطر ابتلا به آن را کاهش دهید. همچنین، معاینات منظم و ماموگرافی میتواند به تشخیص زودهنگام سرطان سینه کمک کند.
چگونه میتوانم خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهم؟
هیچ راه مطمئنی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان وجود ندارد، اما انجمن سرطان آمریکا (ACS) توصیههای زیر را برای همه زنان ارائه میدهد:
- وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. وزن سالم برای هر فرد متفاوت است و نباید با استانداردهای عمومی مقایسه شود. وزن سالم برای شما ممکن است با وزن سالم برای فرد دیگر متفاوت باشد. از پزشک درباره مدیریت وزن سالم خود مشورت بگیرید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید. برخی از مطالعات نشان میدهند که رژیم غذایی که شامل سبزیجات، میوه، محصولات لبنی حاوی کلسیم و پروتئین است، میتواند خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش دهد. عدم استفاده از گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده نیز میتواند خطر ابتلا به سرطان سینه را کاهش دهد.
- فعالیت بدنی منظم داشته باشید. مطالعات نشان میدهند که فعالیت بدنی منظم خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش میدهد.
- از نوشیدنیهای حاوی الکل اجتناب کنید. تحقیقات نشان میدهند که بین سرطان سینه و نوشیدنیهای حاوی الکل ارتباط مستقیم وجود دارد.
- غربالگری منظم داشته باشید. ماموگرافی اغلب تومورها را زمانی که کوچک و غیرقابل احساس هستند، تشخیص میدهد.
- معاینات منظم داشته باشید. بررسی پستانها به صورت منظم می تواند به حفظ سلامت پستانها و تشخیص تومورهای سرطان پستان کمک کند.
برخی زنان بیش تر در معرض ابتلا به سرطان پستان هستند زیرا اعضای خانواده آنها این بیماری را داشتهاند یا جهش ژنتیکی را به ارث بردهاند. اگر این در مورد شما صادق باشد باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
- غربالگری ژنتیکی برای ژنهای سرطان سینه.
- داروهایی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش دهند، مانند تاموکسیفن، رالوکسیفن یا مهارکنندههای آروماتاز.
- ماستکتومی پیشگیرانه (پیشگیری از تومور).
- غربالگری و معاینات منظم سرطان سینه. اگر خطر ابتلا به سرطان پستان در شما بیش تر است و به ویژه اگر زیر ۴۰ سال سن دارید از پزشک خود بپرسید که آیا لازم است آزمایشهای دیگری را برای تشخیص سرطان سینه انجام دهید.
نرخ بقای سرطان سینه
نرخ بقا در سرطان به میزان زنده ماندن افراد مبتلا به سرطان در یک دوره زمانی خاص اشاره دارد. این نرخ معمولاً به صورت درصد بیان میشود که نشان میدهد چه درصد از افراد مبتلا به سرطان در یک دوره زمانی مشخص زنده هستند. در مورد سرطان پستان، نرخ بقا پنج سال است بدین معنا که ۹۱ درصد از افراد مبتلا به سرطان سینه پنج سال پس از تشخیص زنده می مانند. نرخ بقای پنج ساله همچنین به تفکیک مراحل سرطان نیز ارائه میشود:
- مرحله موضعی (سرطان، خارج از پستان گسترش نیافته است): ۹۹ درصد
- مرحله منطقهای (سرطان به غدد لنفاوی و بافتهای نزدیک گسترش یافته است): ۸۶ درصد
- مرحله دور (سرطان به نقاط دورتر بدن مانند کبد یا ریهها گسترش یافته): ۲۹ درصد
وقتی درباره نرخ بقای سرطان پستان تحقیق میکنید، به یاد داشته باشید که این نرخها تنها برآوردهایی بر اساس تجربه سایر افراد است. سرطان بر افراد مختلف به شکلهای متفاوتی تأثیر میگذارد. اگر درباره نرخ بقای سرطان سینه سؤالات خاصی دارید، با پزشک خود صحبت کنید. از آن جایی که آن ها از شرایط شما آگاه هستند بهتر می توانند شما را راهنمایی کنند.
پیشبینی و چشمانداز آینده سرطان سینه چگونه است؟
در حال حاضر، تعداد بیشتری از افراد با سرطان سینه در مراحل اولیه تشخیص داده میشوند – به این معنی که در زمانی تشخیص داده میشوند که درمان آن آسانتر است و تعداد کمتری جان خود را از دست می دهند.
آمارها نشان میدهند که بقای ۵ ساله در افراد مبتلا به سرطان پستان در مرحله اولیه، بسیار بالا (۹۹%) است. در برخی موارد، پس از گذشت ۵ سال از تشخیص و درمان موفقیتآمیز، فرد بهبود می یابد اما این بدان معنی نیست که فرد برای همیشه از سرطان خلاص شده است. سرطان پستان ممکن است پس از مدتی بازگردد. هنگامی که سرطان پستان بازمیگردد، ممکن است به شکل سرطان پستان متاستاتیک باشد. یعنی سرطان به سایر نقاط بدن مانند استخوانها، ریهها، کبد یا مغز گسترش یافته باشد.
چشمانداز آینده این بیماری همچنین ممکن است بر اساس نژاد متفاوت باشد. بر اساس انجمن سرطان آمریکا، احتمال این که سرطان سینه در بدن زنان سیاهپوست پخش شود کمتر است اما آن ها نسبت به زنان سفیدپوست بیش تر در معرض مرگ در اثر ابتلا به سرطان سینه هستند.
چگونه از خود مراقبت کنیم؟
زندگی با سرطان پستان ممکن است آسان نباشد یا روزهایی را سپری کنید که از وضعیت خود احساس ناامیدی و سرشکستگی کنید. هنگام عبور از مراحل تشخیص و درمان سرطان سینه، پیشنهادهای زیر را برای مراقبت از خود در نظر بگیرید:
- استراحت کافی داشته باشید: سرطان پستان و درمان آن میتواند خستهکننده باشد. سعی کنید به یاد داشته باشید که هرگاه لازم است استراحت کنید، نه فقط زمانی که فکر میکنید فرصت برای استراحت کردن دارید.
- خوب تغذیه کنید: درمان ممکن است بر اشتهای شما تأثیر بگذارد. رژیم غذایی حاوی میوه، سبزیجات، پروتئین و غلات سالم میتواند شما را در طول درمان، قوی نگه دارد.
- استرس خود را مدیریت کنید: سرطان استرسزا است. ورزش میتواند به کاهش استرس شما کمک کند.
- به دنبال حمایت و پشتیبانی باشید: هنگامی که با تشخیص سرطان پستان روبرو میشوید، شما به عنوان یک “بازمانده” سرطان پستان شناخته میشوید. این یک مرحله مهم است که نیاز به حمایت و پشتیبانی دارد. ارائهدهندگان مراقبتهای بهداشتی اغلب برنامههای ویژهای برای بازماندگان سرطان سینه دارند که میتوانند به شما کمک کنند.
چه زمانی باید با پزشک خود ملاقات کنم؟
اگر به نظر میرسد علائم شما وخیم تر می شوند یا اگر علائم جدیدی مانند درد یا ضعف در بخش دیگری از بدن دارید با پزشک خود تماس بگیرید.
چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنم؟
اگر واکنش شما به درمان سرطان شدیدتر از آنچه انتظار داشتید باشد به عنوان مثال اگر به دلیل استفراغ مداوم به شدت دچار کمآبی شدهاید باید به اورژانس مراجعه کنید.
چه سؤالاتی باید از پزشک خود بپرسم؟
بیشتر افراد هنگامی که برای اولین بار متوجه ابتلای خود به سرطان پستان میشوند، سؤالات زیادی دارند. اینجا به برخی از سؤالاتی که ممکن است بخواهید از پزشک خود بپرسید اشاره شده می کنیم:
- نوع سرطان پستان من چیست؟
- اندازه، مرحله و درجه تومور من چگونه است؟
- وضعیت گیرندههای استروژن و پروژسترون من چگونه است؟
- وضعیت HER2 من چگونه است؟
- آیا نیاز به جراحی دارم؟
- سایر گزینههای درمانی چیست؟
- آیا می توانم از کارآزمایی بالینی استفاده کنم؟
سؤالات رایج در زمینه سرطان سینه
چه مدت ممکن است از ابتلا به سرطان پستان آگاه نباشیم؟
ممکن است سالها قبل از اینکه تغییرات در پستانهای خود مانند یک توده را متوجه شوید، سرطان پستان داشته باشید. با این حال، همه تودهها یا برآمدگیها سرطان نیستند. اگر توده یا توده های غیرعادیای دارید که پس از مدتی برنمیگردد، با پزشک خود مشورت کنید.
سرعت گسترش سرطان سینه چه قدر است؟
این به چندین عامل بستگی دارد، از جمله نوع سرطان پستان شما، اینکه آیا ارثی است یا خیر، و همچنین به مرحله و درجه تومور. اگر سرطان پستان دارید، از پزشک خود درباره آنچه میتوانید انتظار داشته باشید، سؤال کنید.
آیا مردان میتوانند سرطان سینه داشته باشند؟
بله، مردان نیز میتوانند سرطان پستان داشته باشند، اما این امر شایع نیست. تقریباً ۲,۶۰۰ مرد هر سال در ایالات متحده به سرطان سینه مردانه مبتلا میشوند که کمتر از ۱% از همه موارد را تشکیل میدهد.
سخنی با خوانندگان این مقاله
هر ساله از هر ۸ زن یک نفر متوجه می شود که به سرطان پستان مبتلا شده است. دادهها نشان میدهد که به طور کلی ۹۱% افراد مبتلا به سرطان سینه پنج سال پس از تشخیص زنده می مانند و بسیاری از کارشناسان در حال جمعآوری اطلاعاتی هستند که ممکن است به پزشکان در سفارشیسازی درمان سرطان سینه کمک کند. میتوانید به تیم مراقبتهای بهداشتی اطمینان داشته باشید که به طور مداوم درمانهای جدید تأیید شدهای را که بتوانید استفاده کنید، ارزیابی میکنند و از زمان تشخیص تا پایان مراحل درمانی در کنار شما خواهند بود.